ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (δεύτερο τμήμα) της 14ης Σεπτεμβρίου 2017 «Προδικαστική παραπομπή – Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία – Διεθνής δικαιοδοσία σε ατομικές συμβάσεις εργασίας – Κανονισμός (ΕΚ) 44/2001 – Άρθρο 19, σημείο 2, στοιχείο α΄ – Έννοια του “τόπου όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του” – Τομέας της αεροπλοΐας – Ιπτάμενο προσωπικό – Κανονισμός (EOK) 3922/91 – Έννοια της “έδρας βάσης”»

Στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C‑168/16 και C‑169/16,

με αντικείμενο αιτήσεις προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το cour du travail de Mons (δικαστήριο εργατικών διαφορών της Μόνς, Βέλγιο) με αποφάσεις της 18ης Μαρτίου 2016, οι οποίες περιήλθαν στο Δικαστήριο στις 25 Μαρτίου 2016, στο πλαίσιο των δικών

Sandra Nogueira,

Victor Perez-Ortega,

Virginie Mauguit,

Maria Sanchez-Odogherty,

José Sanchez-Navarro

κατά

Crewlink Ireland Ltd (C-168/16),

και

Miguel José Moreno Osacar

κατά

Ryanair Designated Activity Company, πρώην Ryanair Ltd (C-169/16),

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (δεύτερο τμήμα),

συγκείμενο από τους M. Ilešič, πρόεδρο τμήματος, K. Lenaerts, Πρόεδρο του Δικαστηρίου, ασκούντα καθήκοντα δικαστή του δευτέρου τμήματος, A. Rosas, C. Toader (εισηγήτρια) και E. Jarašiūnas, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: H. Saugmandsgaard Øe

γραμματέας: I. Illéssy, διοικητικός υπάλληλος,

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία και κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 2ας Φεβρουαρίου 2017,

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:

–        οι S. Nogueira, V. Perez-Ortega, V. Mauguit, M. Sanchez-Odogherty και J. Sanchez-Navarro, καθώς και ο M. J. Moreno Osacar, εκπροσωπούμενοι από τους S. Gilson και F. Lambinet, avocats,

–        η Crewlink Ireland Ltd, εκπροσωπούμενη από τους S. Corbanie, advocaat, και F. Harmel, avocat,

–        η Ryanair Designated Activity Company, πρώην Ryanair Ltd, εκπροσωπούμενη από τους S. Corbanie, advocaat, F. Harmel και E. Vahida, avocats, καθώς και από τον Γ. Μεταξά-Μαραγκίδη, δικηγόρο,

–        η Βελγική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τις C. Pochet, M. Jacobs και L. Van den Broeck,

–        η Ιρλανδία, εκπροσωπούμενη από τον A. Joyce, επικουρούμενο από την S. Kingston, barrister,

–        η Γαλλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους D. Colas και D. Segoin, καθώς και από την C. David,

–        η Ολλανδική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τις M. Bulterman και C. Schillemans,

–        η Σουηδική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη αρχικά από τις C. Meyer-Seitz, A. Falk, U. Persson και N. Otte Widgren, στη συνέχεια από τις C. Meyer-Seitz και A. Falk,

–        η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τον M. Wilderspin καθώς και από τις M. Heller και P. Costa de Oliveira,

αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 27ης Απριλίου 2017,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1        Οι αιτήσεις προδικαστικής αποφάσεως αφορούν την ερμηνεία του άρθρου 19, σημείο 2, στοιχείο α΄, του κανονισμού (ΕΚ) 44/2001 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2000, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (ΕΕ 2001, L 12, σ. 1, στο εξής: κανονισμός Βρυξέλλες I).

2        Οι αιτήσεις αυτές υποβλήθηκαν στο πλαίσιο δύο ενδίκων διαφορών μεταξύ, αντιστοίχως, στην υπόθεση C-168/16, της Sandra Nogueira, του Victor Perez-Ortega, της Virginie Mauguit, της Maria Sanchez-Odogherty και του José Sanchez-Navarro (στο εξής από κοινού: S. Nogueira κ.λπ.) και της Crewlink Ireland Ltd (στο εξής: Crewlink) και, στην υπόθεση C-169/16, του Miguel José Moreno Osacar και της Ryanair Designated Activity Company, πρώην Ryanair Ltd (στο εξής: Ryanair), με αντικείμενο τους όρους εκτελέσεως και λύσεως των ατομικών συμβάσεων εργασίας των S. Nogueira κ.λπ. και του M. J. Moreno Osacar καθώς και τη διεθνή δικαιοδοσία των βελγικών δικαστηρίων για την επίλυση των διαφορών αυτών.

 Το νομικό πλαίσιο

 Το διεθνές δίκαιο

3        Η Σύμβαση για τη διεθνή πολιτική αεροπορία, η οποία υπογράφηκε στο Σικάγο (Ηνωμένες Πολιτείες) στις 7 Δεκεμβρίου 1944 (στο εξής: Σύμβαση του Σικάγου), κυρώθηκε από όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία όμως δεν είναι η ίδια συμβαλλόμενο μέρος.

4        Το άρθρο 17 της Συμβάσεως αυτής ορίζει τα εξής:

«Τα αεροσκάφη έχουσι την εθνικότητα του Κράτους εις ο είναι νηολογημένα.»

 Το δίκαιο της Ένωσης

5        Οι αιτιολογικές σκέψεις 13 και 19 του κανονισμού Βρυξέλλες Ι έχουν ως εξής:

«(13)      Στις συμβάσεις ασφάλισης, καταναλωτών και εργασίας είναι σκόπιμο να προστατεύεται το αδύναμο μέρος με ευνοϊκότερους για τα συμφέροντά του κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας.

[...]

(19)      Πρέπει να διασφαλισθεί η συνέχεια μεταξύ της Σύμβασης [της 27ης Σεπτεμβρίου 1968 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (ΕΕ 1982, L 388, σ. 7), όπως έχει τροποποιηθεί με τις μεταγενέστερες συμβάσεις για την προσχώρηση νέων κρατών μελών στην ως άνω Σύμβαση] και του ανά χείρας κανονισμού και γι’ αυτόν το σκοπό πρέπει να προβλεφθούν μεταβατικές διατάξεις. Η ίδια ανάγκη συνέχειας ισχύει και όσον αφορά την ερμηνεία των διατάξεων της [εν λόγω ] Σύμβασης [...] και το [πρώτο πρωτόκολλο που αφορά την ερμηνεία από το Δικαστήριο της Σύμβασης του 1968, όπως αναθεωρήθηκε και τροποποιήθηκε (ΕΕ 1998, C 27, σ. 28)] πρέπει επίσης να εξακολουθήσει να εφαρμόζεται στις διαδικασίες που εκκρεμούν ακόμη κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του κανονισμού.»

6        Το τμήμα 5 του κεφαλαίου II του εν λόγω κανονισμού, το οποίο περιλαμβάνει τα άρθρα 18 έως 21, θεσπίζει τους κανόνες που αφορούν τη διεθνή δικαιοδοσία στις ατομικές συμβάσεις εργασίας.

7        Το άρθρο 18, σημείο 1, του εν λόγω κανονισμού ορίζει τα εξής:

«Ως προς διαφορές από ατομικές συμβάσεις εργασίας, η διεθνής δικαιοδοσία καθορίζεται από τις διατάξεις του παρόντος τμήματος, [υπό] την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 4 και του άρθρου 5, σημείο 5.»

8        Το άρθρο 19 του ίδιου κανονισμού προβλέπει τα εξής:

«Εργοδότης που έχει την κατοικία του στο έδαφος κράτους μέλους μπορεί να εναχθεί:

1)      ενώπιον των δικαστηρίων του κράτους μέλους όπου έχει την κατοικία του ή·

2)      σε άλλο κράτος μέλος:

α)      ενώπιον των δικαστηρίων του τόπου όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του ή των δικαστηρίων του τελευταίου τόπου όπου συνήθως εκτελούσε την εργασία του, ή

β)      αν ο εργαζόμενος δεν εκτελεί ή δεν εκτελούσε συνήθως την εργασία του στην ίδια πάντα χώρα, ενώπιον των δικαστηρίων στην περιφέρεια του οποίου είναι ή ήταν εγκατεστημένη η επιχείρηση που τον προσέλαβε.»

9        Το άρθρο 21 του κανονισμού Βρυξέλλες Ι έχει ως εξής:

«Παρέκκλιση από τις διατάξεις του παρόντος τμήματος είναι δυνατή μόνο με συμφωνία παρέκτασης δικαιοδοσίας:

1)      η οποία είναι μεταγενέστερη από τη γένεση της διαφοράς, ή

2)      η οποία επιτρέπει στον εργαζόμενο να προσφύγει σε άλλα δικαστήρια εκτός από αυτά που προβλέπονται στο παρόν τμήμα.»

10      Το προοίμιο της Συμβάσεως της Ρώμης για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές, η οποία άνοιξε προς υπογραφή στη Ρώμη στις 19 Ιουνίου 1980 (ΕΕ 1984, L 146, σ. 7, στο εξής: Σύμβαση της Ρώμης), ορίζει τα εξής:

«Τα υψηλά συμβαλλόμενα μέρη στη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας,

μεριμνώντας για τη συνέχιση, στο πεδίο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου, του έργου ενοποίησης του δικαίου που έχει ήδη αρχίσει στην Κοινότητα, ιδίως στον τομέα της διεθνούς δικαιοδοσίας και εκτέλεσης αποφάσεων,

επιθυμώντας να θεσπίσουν ομοιόμορφους κανόνες για το εφαρμοστέο στις συμβατικές ενοχές δίκαιο,

συμφώνησαν τα εξής […]».

11      Ο κανονισμός (ΕΟΚ) 3922/91 του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 1991, για την εναρμόνιση τεχνικών κανόνων και διοικητικών διαδικασιών στον τομέα της πολιτικής αεροπορίας (ΕΕ 1991, L 373, σ. 4), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 1899/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2006 (ΕΕ 2006, L 377, σ. 1) (στο εξής: κανονισμός 3922/91), αφορά, όπως ορίζει το άρθρο 1, «την εναρμόνιση τεχνικών κανόνων και διοικητικών διαδικασιών στον τομέα της ασφάλειας της πολιτικής αεροπορίας για τη λειτουργία και τη συντήρηση αεροσκαφών και τα πρόσωπα και τους οργανισμούς που είναι αρμόδιοι για τα εν λόγω καθήκοντα».

12      Ο κανονισμός αυτός περιλάμβανε ένα παράρτημα ΙΙΙ το οποίο, πριν από την κατάργησή του με τον κανονισμό (ΕΚ) 216/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Φεβρουαρίου 2008, για τη θέσπιση κοινών κανόνων στον τομέα της πολιτικής αεροπορίας και για την ίδρυση Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφαλείας της Αεροπορίας, καθώς και για την κατάργηση της οδηγίας 91/670/ΕΟΚ του Συμβουλίου, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1592/2002 και της οδηγίας 2004/36/ΕΚ (ΕΕ 2008, L 79, σ. 1), περιείχε τμήμα ΙΖ΄ με τίτλο «Περιορισμοί χρόνου πτήσης και υπηρεσίας και απαιτήσεις ανάπαυσης». Η αεροπορική δραστηριότητα (OPS) 1.1090, σημείο 3.1, που περιλαμβανόταν στο τμήμα αυτό, προέβλεπε τα εξής:

«Ο αερομεταφορέας ορίζει έδρα βάσης για κάθε μέλος του πληρώματος.»

13      Το εν λόγω τμήμα περιλάμβανε επίσης την OPS 1.1095, στο σημείο 1.7 της οποίας η έννοια της «έδρας βάσης» οριζόταν ως «τόπος καθοριζόμενος για το μέλος του πληρώματος από τον αερομεταφορέα από τον οποίο το μέλος του πληρώματος συνήθως ξεκινά και στον οποίο συνήθως καταλήγει μετά από μια περίοδο υπηρεσίας ή από διαδοχικές περιόδους υπηρεσίας και στον οποίο, υπό κανονικές συνθήκες, ο αερομεταφορέας δεν είναι υπεύθυνος για την παροχή καταλύματος στο συγκεκριμένο μέλος πληρώματος».

14      Εξάλλου, η OPS 1.1110, που περιλαμβανόταν ομοίως στο παράρτημα III, τμήμα ΙΖ΄, του κανονισμού 3922/91, και η οποία έφερε τον τίτλο «Ανάπαυση», είχε ως εξής:

«1.      Ελάχιστη ανάπαυση

1.1.      Η ελάχιστη περίοδος ανάπαυσης που πρέπει να παρέχεται πριν αναληφθεί περίοδος πτητικής υπηρεσίας που αρχίζει στην έδρα βάσης είναι τουλάχιστον ίση με την προηγηθείσα περίοδο υπηρεσίας, και πάντως όχι μικρότερη των 12 ωρών.

1.2.      Η ελάχιστη περίοδος ανάπαυσης που πρέπει να παρέχεται προτού αναληφθεί περίοδος πτητικής υπηρεσίας που αρχίζει εκτός έδρας βάσης είναι τουλάχιστον ίση με την προηγηθείσα περίοδο υπηρεσίας, και πάντως όχι μικρότερη των 10 ωρών, ανάλογα με το ποια είναι μεγαλύτερη· σε περίπτωση ελάχιστης ανάπαυσης εκτός έδρας βάσης, ο αερομεταφορέας οφείλει να παράσχει δυνατότητα οκτάωρου ύπνου, λαμβανομένων δεόντως υπόψη του ταξιδίου και των λοιπών φυσιολογικών αναγκών.

[...]»

15      Στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης, η έννοια της «έδρας βάσης» μνημονεύεται επίσης στην αιτιολογική σκέψη 18β του κανονισμού (ΕΚ) 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας (ΕΕ 2004, L 166, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 465/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2012 (ΕΕ 2012, L 149, σ. 4). Η εν λόγω αιτιολογική σκέψη έχει ως εξής:

«Στο παράρτημα III του κανονισμού [3922/91], ορίζεται η έννοια της “έδρας βάσης” για τα μέλη προσωπικού πτήσης και τα μέλη πληρώματος θαλάμου επιβατών ως τόπος καθοριζόμενος για το μέλος του πληρώματος από τον αερομεταφορέα από τον οποίο το μέλος του πληρώματος συνήθως ξεκινά και στον οποίο συνήθως καταλήγει μετά από μια περίοδο υπηρεσίας ή από διαδοχικές περιόδους υπηρεσίας και στον οποίο, υπό κανονικές συνθήκες, ο αερομεταφορέας δεν είναι υπεύθυνος για την παροχή καταλύματος στο συγκεκριμένο μέλος πληρώματος. Προκειμένου να διευκολυνθεί η εφαρμογή του τίτλου II του παρόντος κανονισμού στα μέλη προσωπικού πτήσης και τα μέλη πληρώματος θαλάμου επιβατών, είναι θεμιτό να χρησιμοποιηθεί η έννοια της “έδρας βάσης” ως το κριτήριο για τον προσδιορισμό της εφαρμοστέας νομοθεσίας για τα μέλη προσωπικού πτήσης και τα μέλη πληρώματος θαλάμου επιβατών. Ωστόσο, η εφαρμοστέα νομοθεσία για τα μέλη προσωπικού πτήσης και τα μέλη πληρώματος θαλάμου επιβατών θα πρέπει να παραμείνει σταθερή και η αρχή της έδρας βάσης δεν θα πρέπει να οδηγεί σε συχνές αλλαγές της εφαρμοστέας νομοθεσίας λόγω προτύπων της εργασίας ή εποχιακών αναγκών.»

16      Το άρθρο 11 του κανονισμού 883/2004, που περιλαμβάνεται στον τίτλο II σχετικά με τον προσδιορισμό της εφαρμοστέας νομοθεσίας, ορίζει τα εξής:

«1.      Τα πρόσωπα στα οποία εφαρμόζεται ο παρών κανονισμός υπάγονται στη νομοθεσία ενός και μόνον κράτους μέλους. Η νομοθεσία αυτή προσδιορίζεται σύμφωνα με τον παρόντα τίτλο.

[...]

3.      Με την επιφύλαξη των άρθρων 12 έως 16:

α)       το πρόσωπο που ασκεί μισθωτή ή μη μισθωτή δραστηριότητα σε κράτος μέλος, υπάγεται στη νομοθεσία του εν λόγω κράτους μέλους·

[...]

5.      Δραστηριότητα μέλους προσωπικού πτήσης ή μέλους πληρώματος θαλάμου επιβατών που εκτελεί υπηρεσίες αερομεταφοράς επιβατών ή φορτίου θεωρείται η δραστηριότητα που ασκείται στο κράτος μέλος στο οποίο ευρίσκεται η έδρα βάσης, όπως ορίζεται στο παράρτημα III του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3922/91.»

17      Το άρθρο 3 του κανονισμού 465/2012 διευκρινίζει ότι η παράγραφος 5 του άρθρου 11 του κανονισμού 883/2004 αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεδομένου ότι η εν λόγω δημοσίευση έλαβε χώρα στις 8 Ιουνίου 2012, οι τροποποιήσεις που επήλθαν με τον κανονισμό αυτό δεν έχουν εφαρμογή, ratione temporis, στις διαφορές των κύριων δικών.

 Οι διαφορές των κύριων δικών και τα προδικαστικά ερωτήματα

 Η υπόθεση C-169/16

18      Στις 21 Απριλίου 2008, ο M. J. Moreno Osacar συνήψε, στην Ισπανία, σύμβαση εργασίας με τη Ryanair, αεροπορική εταιρία με έδρα την Ιρλανδία.

19      Σύμφωνα με την εν λόγω σύμβαση, τα καθήκοντά του περιλάμβαναν «την ασφάλεια, την περιποίηση, τη συνδρομή και τον έλεγχο των επιβατών· τα καθήκοντα σχετικά με την επιβίβαση και στο έδαφος […], τις πωλήσεις επί του αεροσκάφους· τον καθαρισμό του εσωτερικού του αεροσκάφους, τους ελέγχους ασφαλείας και όλα τα σχετικά καθήκοντα που μπορούν να […] ανατεθούν από την εταιρία».

20      Κατά τους όρους της εν λόγω συμβάσεως, που είχε συνταχθεί στην αγγλική γλώσσα, αρμόδια για την επίλυση ενδεχόμενων μελλοντικών διαφορών μεταξύ των συμβαλλομένων σχετικά με την εκτέλεση και την καταγγελία της εν λόγω συμβάσεως ήταν τα ιρλανδικά δικαστήρια, η δε σχέση εργασίας μεταξύ αυτών ρυθμιζόταν από τη νομοθεσία του εν λόγω κράτους μέλους. Στην ίδια σύμβαση αναφερόταν, επίσης, ότι οι υπηρεσίες του M. J. Moreno Osacar, ως μέλους του προσωπικού θαλάμου επιβατών, θεωρούνταν ότι παρέχονταν στην Ιρλανδία, δεδομένου ότι αυτός ασκούσε τα καθήκοντά του επί αεροσκαφών νηολογημένων σε αυτό το κράτος μέλος τα οποία ανήκαν στην εν λόγω αεροπορική εταιρία.

21      Η σύμβαση εργασίας του M. J. Moreno Osacar όριζε, εξάλλου, το αεροδρόμιο του Charleroi (Βέλγιο) ως «έδρα βάσης» και επέβαλλε σε αυτόν την υποχρέωση να κατοικεί σε απόσταση μιας ώρας από τη βάση η οποία είχε καθοριστεί γι’ αυτόν, γεγονός που συνιστούσε τον λόγο για τον οποίο εγκαταστάθηκε στο Βέλγιο.

22      Την 1η Απριλίου 2009, ο M. J. Moreno Osacar προήχθη στη θέση του «επόπτη». Στις 16 Ιουνίου 2011 παραιτήθηκε.

23      Εν συνεχεία, εκτιμώντας ότι ο πρώην εργοδότης του υποχρεούνταν στην τήρηση και εφαρμογή των διατάξεων της βελγικής νομοθεσίας και θεωρώντας ότι τα δικαστήρια του εν λόγω κράτους μέλους είχαν αρμοδιότητα να αποφανθούν επί των αιτημάτων του, ο M. J. Moreno Osacar άσκησε ενώπιον του tribunal du travail de Charleroi (δικαστηρίου εργατικών διαφορών του Charleroi, Βέλγιο) αγωγή κατά της Ryanair, επιδοθείσα στις 8 Δεκεμβρίου 2011, ζητώντας να υποχρεωθεί ο πρώην εργοδότης του να του καταβάλει διάφορα ποσά ως αποζημίωση.

24      Η Ryanair αμφισβήτησε τη διεθνή δικαιοδοσία των βελγικών δικαστηρίων να επιληφθούν της εν λόγω διαφοράς. Συναφώς, η εταιρία υποστήριξε ότι υφίστατο στενή και πραγματική σχέση μεταξύ της εν λόγω διαφοράς και των ιρλανδικών δικαστηρίων. Στο πλαίσιο αυτό, η εν λόγω εταιρία επικαλείται, πέραν της ρήτρας παρεκτάσεως διεθνούς δικαιοδοσίας και αυτής που όριζε ως εφαρμοστέο δίκαιο το ιρλανδικό δίκαιο, ότι ο M. J. Moreno Osacar είχε υπαχθεί στην ιρλανδική νομοθεσία όσον αφορά τη φορολογία και την κοινωνική ασφάλιση, ότι άσκησε τα απορρέοντα από τη σύμβαση εργασίας καθήκοντά του επί αεροσκαφών νηολογημένων στην Ιρλανδία και υπαγομένων στη νομοθεσία του εν λόγω κράτους μέλους και ότι, μολονότι ο M. J. Moreno Osacar υπέγραψε τη σύμβαση εργασίας του στην Ισπανία, η εν λόγω σύμβαση συνάφθηκε μόνον κατόπιν υπογραφής της από τη Ryanair στην έδρα της εταιρίας στην Ιρλανδία.

25      Με απόφαση της 4ης Νοεμβρίου 2013, το tribunal du travail de Charleroi (δικαστήριο εργατικών διαφορών του Charleroi) έκρινε ότι τα βελγικά δικαστήρια δεν είχαν διεθνή δικαιοδοσία να επιληφθούν της αγωγής του M. J. Moreno Osacar. Ο τελευταίος άσκησε έφεση κατά της αποφάσεως αυτής ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, ήτοι του cour du travail de Mons (δικαστηρίου εργατικών διαφορών της Μόνς, Βέλγιο).

26      Το αιτούν δικαστήριο προβαίνει καταρχάς σε ορισμένες πραγματικές διαπιστώσεις. Στο πλαίσιο αυτό υπογραμμίζει ότι ο M. J. Moreno Osacar ξεκινούσε την ημέρα εργασίας του στο αεροδρόμιο του Charleroi και την τελείωνε στον ίδιο τόπο. Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν υποχρεωμένος να παραμείνει στον τόπο αυτό σε κατάσταση ετοιμότητας, προκειμένου να αντικαταστήσει άλλο μέλος του προσωπικού που ενδεχομένως αντιμετώπιζε κάποιο κώλυμα.

27      Κατόπιν των ανωτέρω, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι, πριν αποφανθεί επί της ουσίας της διαφοράς, πρέπει να εξετάσει το ζήτημα της αρμοδιότητας των βελγικών δικαστηρίων.

28      Κρίνοντας ότι η ρήτρα παρεκτάσεως διεθνούς δικαιοδοσίας δεν είναι αντιτάξιμη στον M. J. Moreno Osacar βάσει του άρθρου 21 του κανονισμού Βρυξέλλες I, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι το ζήτημα αυτό πρέπει να εξετασθεί υπό το πρίσμα του άρθρου 19, σημείο 2, του εν λόγω κανονισμού. Το αιτούν δικαστήριο υπενθυμίζει ότι, κατά τη διάταξη αυτή, διεθνή δικαιοδοσία για την εκδίκαση διαφορών που ενδέχεται να ανακύψουν από σύμβαση εργασίας δύνανται να έχουν τα δικαστήρια πλειόνων κρατών μελών. Κατά το αιτούν δικαστήριο, μεταξύ αυτών, ο τόπος της συνήθους εκτελέσεως της εργασίας θεωρείται από παλιά ουσιώδες κριτήριο στη νομολογία του Δικαστηρίου.

29      Συναφώς, όταν η εκτέλεση της ανατεθείσας στον μισθωτό εργασίας εκτείνεται στο έδαφος περισσοτέρων του ενός συμβαλλομένων κρατών, από τη νομολογία του Δικαστηρίου και ιδίως από τη σκέψη 24 της αποφάσεως της 13ης Ιουλίου 1993, Mulox IBC (C-125/92, EU:C:1993:306), προκύπτει ότι ως τόπος της συνήθους εκτελέσεως μπορεί να οριστεί ο «τόπος στον οποίο ή από τον οποίο ο εργαζόμενος εκπληρώνει κατά κύριο λόγο τις έναντι του εργοδότη του υποχρεώσεις». Κατά συνέπεια, για τον προσδιορισμό του τόπου αυτού, τα εθνικά δικαστήρια οφείλουν να ακολουθήσουν μια μέθοδο η οποία να στηρίζεται σε ενδείξεις, ήτοι να λάβουν υπόψη το σύνολο των περιστάσεων της εκάστοτε υποθέσεως προκειμένου να προσδιορίσουν το κράτος με το οποίο η επαγγελματική δραστηριότητα παρουσιάζει τον στενότερο σύνδεσμο.

30      Εντούτοις, ο καθορισμός του δικαστηρίου που έχει διεθνή δικαιοδοσία για την εκδίκαση των διαφορών που άγονται ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων από το ιπτάμενο προσωπικό των αεροπορικών εταιριών αποδεικνύεται δυσχερής.

31      Όσον αφορά ειδικότερα τον προσδιορισμό του «πραγματικού κέντρου της επαγγελματικής δραστηριότητας» των εν λόγω προσώπων, το αιτούν δικαστήριο διερωτάται αν ο τόπος αυτός αποτελεί, τελικά, έννοια εν πολλοίς παραπλήσια με την έννοια της «έδρας βάσης», η οποία ορίζεται στο παράρτημα III του κανονισμού 3922/91, όπως φαίνεται να προκύπτει και από την αναφορά που πραγματοποιεί στην έννοια αυτή η νομοθεσία της Ένωσης στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης.

32      Υπό τις συνθήκες αυτές, το cour du travail de Mons (δικαστήριο εργατικών διαφορών της Μονς) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

«Λαμβάνοντας υπόψη:

–        τις απαιτήσεις περί προβλεψιμότητας των λύσεων και περί ασφάλειας δικαίου, οι οποίες καθόρισαν τη θέσπιση των κανόνων για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, όπως διατυπώθηκαν στη [Σύμβαση της 27ης Σεπτεμβρίου 1968 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση των αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, όπως τροποποιήθηκε με τις διαδοχικές συμβάσεις για την προσχώρηση των νέων κρατών μελών στη Σύμβαση αυτή] καθώς και στον κανονισμό [Βρυξέλλες Ι] (βλ., ιδίως, απόφαση της 19ης Ιουλίου 2012, Mahamdia, C-154/11, EU:C:2012:491, σκέψεις 44 και 46),

–        τις ιδιαιτερότητες που συνδέονται με τον τομέα της ευρωπαϊκής αεροπλοΐας, στο πλαίσιο του οποίου το ιπτάμενο προσωπικό αεροπορικής εταιρίας, εδρεύουσας σε κράτος της Ένωσης, εργάζεται καθημερινώς σε πτήσεις στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αφετηρία μια έδρα βάσης, η οποία ενδέχεται να βρίσκεται, όπως εν προκειμένω, σε άλλο κράτος της Ένωσης,

–        τις ιδιομορφίες της υπό κρίση διαφοράς, όπως περιγράφηκαν στο σκεπτικό [της αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως],

–        το κριτήριο που αντλείται από την έννοια “έδρα βάσης” (όπως ορίζεται στο παράρτημα ΙΙΙ του κανονισμού [3922/91] και χρησιμοποιείται από τον κανονισμό [883/2004]) για τον καθορισμό της νομοθεσίας κοινωνικής ασφαλίσεως η οποία εφαρμόζεται στα μέλη του πληρώματος πτήσεως και του πληρώματος θαλάμου επιβατών από τις 28 Ιουνίου 2012,

–        τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τις αποφάσεις που μνημονεύονται στο σκεπτικό της παρούσας αποφάσεως,

μπορεί η έννοια του “τόπου συνήθους εκτελέσεως της συμβάσεως εργασίας” όπως αναφέρεται στο άρθρο 19, σημείο 2, του κανονισμού [Βρυξέλλες Ι] να ερμηνευθεί ως εξομοιούμενη με την έννοια της “έδρας βάσης”[,] η οποία ορίζεται στο παράρτημα III του κανονισμού [3922/91] ως ο “τόπος [που καθορίζεται] για το μέλος του πληρώματος από τον αερομεταφορέα από τον οποίο το μέλος του πληρώματος συνήθως ξεκινά και στον οποίο συνήθως καταλήγει μετά από μια περίοδο υπηρεσίας ή από διαδοχικές περιόδους υπηρεσίας και στον οποίο, υπό κανονικές συνθήκες, ο αερομεταφορέας δεν είναι υπεύθυνος για την παροχή καταλύματος στο συγκεκριμένο μέλος πληρώματος”, και τούτο, με σκοπό να καθοριστεί το συμβαλλόμενο κράτος (και, συνεπώς, η δικαιοδοσία του) στην επικράτεια του οποίου οι εργαζόμενοι συνήθως παρέχουν την εργασία τους, όταν οι εργαζόμενοι αυτοί, υπό την ιδιότητά τους ως μέλη του ιπτάμενου προσωπικού, τίθενται στη διάθεση εταιρίας η οποία υπόκειται στο δίκαιο κράτους της Ένωσης και η οποία πραγματοποιεί αεροπορικώς διεθνή μεταφορά επιβατών σε όλη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης[,] όταν αυτό το κριτήριο σύνδεσης[,] το οποίο αντλείται από την “έδρα βάσης” νοούμενη ως το “πραγματικό κέντρο της εργασιακής σχέσης” κατά το μέτρο που όλοι οι εργαζόμενοι συστηματικώς ξεκινούν και τελειώνουν σε αυτό το μέρος την ημέρα εργασίας τους, οργανώνοντας εκεί την καθημερινή τους εργασία και πλησίον του οποίου, κατά την περίοδο των συμβατικών σχέσεων κατά την οποία βρίσκονταν στη διάθεση αυτής της αεροπορικής εταιρίας, διατηρούσαν την πραγματική τους κατοικία, είναι το κριτήριο το οποίο συγχρόνως συνδέεται στενότερα με κάποιο συμβαλλόμενο κράτος και διασφαλίζει την πλέον προσήκουσα προστασία του ασθενέστερου μέρους στη συμβατική σχέση;»

 Η υπόθεση C-168/16

33      Οι S. Nogueira κ.λπ., πορτογαλικής, ισπανικής ή βελγικής ιθαγενείας, συνήψαν στη διάρκεια των ετών 2009 και 2010, συμβάσεις εργασίας με την Crewlink, νομικό πρόσωπο με έδρα την Ιρλανδία.

34      Καθεμία από τις εν λόγω συμβάσεις εργασίας προέβλεπε ότι οι εργαζόμενοι αυτοί απασχολούνται από την Crewlink και είναι αποσπασμένοι στη Ryanair ως προσωπικό θαλάμου επιβατών, με καθήκοντα ανάλογα προς αυτά του M. J. Moreno Osacar.

35      Οι εν λόγω συμβάσεις εργασίας, οι οποίες είχαν συνταχθεί στην αγγλική γλώσσα, όριζαν ότι η σχέση εργασίας διεπόταν από το ιρλανδικό δίκαιο και ότι διεθνή δικαιοδοσία για την εκδίκαση του συνόλου των διαφορών σχετικά με την εκτέλεση ή την καταγγελία των συμβάσεων είχαν τα δικαστήρια του εν λόγω κράτους μέλους. Οι ανωτέρω συμβάσεις όριζαν, επίσης, ότι οι αποδοχές των εργαζομένων καταβάλλονται σε ιρλανδικό τραπεζικό λογαριασμό.

36      Οι σχέσεις εργασίας έληξαν, λόγω παραιτήσεως ή απολύσεως, κατά τη διάρκεια του 2011.

37      Οι S. Nogueira κ.λπ. άσκησαν αγωγή, βάσει των ίδιων λόγων με τον M. J. Moreno Osacar, ενώπιον του tribunal du travail de Charleroi (δικαστήριο εργατικών διαφορών του Charleroi) ζητώντας να τους καταβληθούν διάφορα ποσά ως αποζημίωση.

38      Με απόφαση της 4ης Νοεμβρίου 2013, το ανωτέρω δικαστήριο έκρινε ότι τα βελγικά δικαστήρια δεν είχαν διεθνή δικαιοδοσία για την εκδίκαση των εν λόγω αγωγών. Οι ενάγοντες της κύριας δίκης άσκησαν έφεση κατά της αποφάσεως αυτής ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου.

39      Το αιτούν δικαστήριο υπογραμμίζει επιπροσθέτως ότι στις συμβάσεις εργασίας των S. Nogueira κ.λπ. αναφέρεται ότι «τα αεροσκάφη του πελάτη είναι νηολογημένα στην Ιρλανδία και, κατά το μέτρο που η εκτέλεση των καθηκόντων σας θα πραγματοποιείται επί των εν λόγω αεροσκαφών, η θέση εργασίας σας βρίσκεται στην Ιρλανδία», ότι το αεροδρόμιο του Charleroi είναι η έδρα «βάσης» των εργαζομένων αυτών και ότι έκαστος εξ αυτών υποχρεούται να κατοικεί σε απόσταση μιας ώρας από τη βάση η οποία θα καθοριστεί ως προς αυτόν.

40      Εξάλλου, το αιτούν δικαστήριο υπογραμμίζει ορισμένα κρίσιμα πραγματικά στοιχεία στη διαπίστωση των οποίων προέβη. Πρώτον, μολονότι η σύμβαση εργασίας παρείχε στον εργοδότη τη δυνατότητα να αποφασίσει τη μετάθεση των S. Nogueira κ.λπ. σε άλλο αεροδρόμιο, εντούτοις, δεν αμφισβητείται εν προκειμένω ότι η μόνη έδρα βάσης στην υπηρεσία της Crewlink ήταν το αεροδρόμιο του Charleroi. Δεύτερον, καθένας από τους εν λόγω εργαζομένους ξεκινούσε την ημέρα εργασίας του στο αεροδρόμιο του Charleroi και επέστρεφε συστηματικά στη βάση του στο τέλος κάθε ημέρας εργασίας. Τρίτον, καθένας εξ αυτών χρειάστηκε κάποια στιγμή να παραμείνει σε κατάσταση ετοιμότητας στο αεροδρόμιο του Charleroi προκειμένου να αντικαταστήσει άλλο μέλος του προσωπικού που ενδεχομένως αντιμετώπιζε κώλυμα.

41      Το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει, παρεμπιπτόντως, ότι οι συμβάσεις εργασίας των S. Nogueira κ.λπ. επέβαλλαν σε αυτούς την υποχρέωση τηρήσεως της πολιτικής για την ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας που ακολουθούσε η Ryanair. Επίσης, η ύπαρξη κοινού για τη Ryanair και την Crewlink γραφείου στο αεροδρόμιο του Charleroi, καθώς και η άσκηση πειθαρχικής εξουσίας από τα ανώτερα στελέχη της Ryanair σε σχέση με το προσωπικό που είχε τεθεί στη διάθεσή της από την Crewlink αποδεικνύουν επαρκώς την ύπαρξη εργασιακής κοινότητας μεταξύ του προσωπικού των δύο επιχειρήσεων.

42      Το εν λόγω δικαστήριο αιτιολογεί, με διατύπωση ανάλογη προς αυτή της αιτήσεώς του προδικαστικής αποφάσεως στην υπόθεση C-169/16, την ανάγκη υποβολής προδικαστικού ερωτήματος. Υπό τις περιστάσεις αυτές, το cour du travail de Mons (δικαστήριο εργατικών διαφορών της Μονς) αποφάσισε να αναστείλει τη δίκη και να υποβάλει στο Δικαστήριο παρόμοιο, κατ’ ουσίαν, προδικαστικό ερώτημα.

43      Με απόφαση του Προέδρου του Δικαστηρίου της 11ης Απριλίου 2016, αποφασίστηκε η συνεκδίκαση των υποθέσεων C-168/16 και C-169/16 προς διευκόλυνση της έγγραφης και της προφορικής διαδικασίας και προς έκδοση κοινής αποφάσεως.

 Επί των προδικαστικών ερωτημάτων

44      Με τα ερωτήματά του, το αιτούν δικαστήριο ζητεί κατ’ ουσίαν να διευκρινιστεί αν, σε περίπτωση ασκήσεως ενδίκου βοηθήματος από μισθωτό που είναι μέλος του ιπτάμενου προσωπικού αεροπορικής εταιρίας ή που έχει τεθεί στη διάθεσή της, και προκειμένου να προσδιοριστεί η διεθνής δικαιοδοσία του δικαστηρίου ενώπιον του οποίου ασκείται το ένδικο αυτό βοήθημα, η έννοια του «τόπου όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του» κατά το άρθρο 19, σημείο 2, στοιχείο α΄, του κανονισμού Βρυξέλλες Ι μπορεί να εξομοιωθεί με την έννοια της «έδρας βάσης», όπως αυτή ορίζεται στο παράρτημα III του κανονισμού 3922/91.

45      Καταρχάς, διευκρινίζεται, πρώτον, ότι, όπως προκύπτει από την αιτιολογική σκέψη 19 του κανονισμού Βρυξέλλες I και στο μέτρο που ο εν λόγω κανονισμός αντικαθιστά, ως προς τις σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών, τη Σύμβαση της 27ης Σεπτεμβρίου 1968 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, όπως τροποποιήθηκε με τις διαδοχικές Συμβάσεις για την προσχώρηση των νέων κρατών μελών στη Σύμβαση αυτή (στο εξής: Σύμβαση των Βρυξελλών), η ερμηνεία που έχει δοθεί από το Δικαστήριο όσον αφορά τις διατάξεις της Συμβάσεως αυτής ισχύει και για τις διατάξεις του εν λόγω κανονισμού, όταν οι διατάξεις των δύο αυτών νομοθετημάτων έχουν αντίστοιχο περιεχόμενο (απόφαση της 7ης Ιουλίου 2016, Hőszig, C-222/15, EU:C:2016:525, σκέψη 30 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

46      Συναφώς, μολονότι η Σύμβαση αυτή, στην αρχική της μορφή, δεν περιλάμβανε ειδική διάταξη όσον αφορά τις συμβάσεις εργασίας, το άρθρο 19, σημείο 2, του κανονισμού Βρυξέλλες I έχει την ίδια σχεδόν διατύπωση με το άρθρο 5, σημείο 1, δεύτερη και τρίτη περίοδος, της εν λόγω Συμβάσεως, όπως αυτή τροποποιήθηκε με τη σύμβαση 89/535/ΕΟΚ για την προσχώρηση του Βασιλείου της Ισπανίας και της Πορτογαλικής Δημοκρατίας στη Σύμβαση για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις καθώς και στο πρωτόκολλο για την ερμηνεία της από το Δικαστήριο, όπως τροποποιήθηκαν από τη Σύμβαση για την προσχώρηση του Βασιλείου της Δανίας, της Ιρλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και Βόρειας Ιρλανδίας καθώς και από τη Σύμβαση για την προσχώρηση της Ελληνικής Δημοκρατίας (ΕΕ 1989, L 285, σ. 1), οπότε, σύμφωνα με την υπομνησθείσα στην προηγούμενη σκέψη νομολογία, πρέπει να διασφαλιστεί η συνέχεια στην ερμηνεία των δύο αυτών πράξεων.

47      Εξάλλου, προκειμένου περί ατομικής συμβάσεως εργασίας, ο τόπος εκπληρώσεως της παροχής που αποτελεί τη βάση της αγωγής και στον οποίο αναφέρεται το άρθρο 5, σημείο 1, δεύτερο σκέλος της περιόδου, της Συμβάσεως των Βρυξελλών, πρέπει να προσδιορίζεται βάσει ομοιόμορφων κριτηρίων που το Δικαστήριο οφείλει να ορίσει στηριζόμενο στο σύστημα και τους στόχους της Συμβάσεως αυτής. Πράγματι, το Δικαστήριο έχει υπογραμμίσει ότι μια τέτοια αυτοτελής ερμηνεία είναι η μόνη που μπορεί να διασφαλίσει την ομοιόμορφη εφαρμογή της εν λόγω Συμβάσεως της οποίας ο σκοπός συνίσταται, ιδίως, στην ενοποίηση των κανόνων περί διεθνούς δικαιοδοσίας των δικαστηρίων των συμβαλλομένων κρατών διά της αποφυγής, στο μέτρο του δυνατού, του πολλαπλασιασμού των περιπτώσεων διεθνούς δικαιοδοσίας σχετικά με μία και την αυτή έννομη σχέση και στην ενδυνάμωση της έννομης προστασίας των εγκατεστημένων στην Κοινότητα προσώπων, επιτρέποντας, ωστόσο, στον ενάγοντα να εντοπίζει ευχερώς το δικαστήριο στο οποίο μπορεί να προσφύγει και στον εναγόμενο να προβλέπει λογικώς αυτό ενώπιον του οποίου μπορεί να εναχθεί (απόφαση της 10ης Απριλίου 2003, Pugliese, C-437/00, EU:C:2003:219, σκέψη 16 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

48      Επομένως, η απαίτηση αυτή περί αυτοτελούς ερμηνείας έχει εφαρμογή και όσον αφορά το άρθρο 19, σημείο 2, του κανονισμού Βρυξέλλες I (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 10ης Σεπτεμβρίου 2015, Holterman Ferho Exploitatie κ.λπ., C-47/14, EU:C:2015:574, σκέψη 37 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

49      Δεύτερον, από πάγια νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει ότι, αφενός, όσον αφορά τις συμβάσεις εργασίας, το κεφάλαιο II, τμήμα 5, του κανονισμού Βρυξέλλες I προβλέπει μια σειρά κανόνων οι οποίοι, όπως προκύπτει από την αιτιολογική σκέψη 13 του κανονισμού αυτού, αποβλέπουν στην προστασία του ασθενέστερου συμβαλλομένου με ευνοϊκότερους για τα συμφέροντά του κανόνες δικαιοδοσίας (βλ., υπό την έννοια αυτή, αποφάσεις της 19ης Ιουλίου 2012, Mahamdia, C-154/11, EU:C:2012:491, σκέψη 44 καθώς και εκεί παρατιθέμενη νομολογία, και της 10ης Σεπτεμβρίου 2015, Holterman Ferho Exploitatie κ.λπ., C-47/14, EU:C:2015:574, σκέψη 43).

50      Συγκεκριμένα, οι κανόνες αυτοί παρέχουν στον εργαζόμενο τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων, να ενάγει τον εργοδότη του ενώπιον του δικαστηρίου την έδρα του οποίου θεωρεί εγγύτερη προς το κέντρο των συμφερόντων του, αναγνωρίζοντάς του την ευχέρεια να προσφεύγει ενώπιον δικαστηρίου του κράτους της κατοικίας του εργοδότη, ή του κράτους στο οποίο ο εργαζόμενος ασκεί συνήθως την επαγγελματική του δραστηριότητα, ή ακόμη, όταν η δραστηριότητα δεν ασκείται εντός μίας μόνο χώρας, ενώπιον δικαστηρίου του κράτους όπου βρίσκεται η εγκατάσταση από την οποία προσλήφθηκε ο εργαζόμενος. Οι διατάξεις του τμήματος αυτού περιορίζουν επίσης τη δυνατότητα επιλογής του αρμόδιου δικαστηρίου από τον εργοδότη που ενάγει τον εργαζόμενο καθώς και τη δυνατότητα παρεκκλίσεως από τους κανόνες δικαιοδοσίας που θεσπίζει ο εν λόγω κανονισμός (απόφαση της 19ης Ιουλίου 2012, Mahamdia, C-154/11, EU:C:2012:491, σκέψη 45 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

51      Αφετέρου, οι διατάξεις που περιλαμβάνονται στο κεφάλαιο II, τμήμα 5, του κανονισμού Βρυξέλλες I έχουν όχι μόνον ειδικό, αλλά και εξαντλητικό χαρακτήρα (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 10ης Σεπτεμβρίου 2015, Holterman Ferho Exploitatie κ.λπ., C-47/14, EU:C:2015:574, σκέψη 44 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

52      Τρίτον, το άρθρο 21 του κανονισμού Βρυξέλλες I περιορίζει τη δυνατότητα των συμβαλλομένων σε σύμβαση εργασίας να συνάπτουν συμφωνία παρεκτάσεως διεθνούς δικαιοδοσίας. Μια τέτοια συμφωνία πρέπει να έχει συναφθεί μετά τη γένεση της διαφοράς ή, αν είναι προγενέστερη, να παρέχει στον εργαζόμενο τη δυνατότητα να προσφύγει σε άλλα δικαστήρια εκτός από αυτά στα οποία απονέμουν δικαιοδοσία οι εν λόγω κανόνες (απόφαση της 19ης Ιουλίου 2012, Mahamdia, C-154/11, EU:C:2012:491, σκέψη 61).

53      Επομένως, η διάταξη αυτή δεν μπορεί να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι ρήτρα παρεκτάσεως της διεθνούς δικαιοδοσίας μπορεί να έχει αποκλειστική εφαρμογή, απαγορεύοντας κατά συνέπεια στον εργαζόμενο να προσφύγει στα δικαστήρια που είναι αρμόδια δυνάμει των άρθρων 18 και 19 του κανονισμού Βρυξέλλες I (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 19ης Ιουλίου 2012, Mahamdia, C-154/11, EU:C:2012:491, σκέψη 63).

54      Εν προκειμένω, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι, όπως υπογράμμισε ο γενικός εισαγγελέας στα σημεία 57 και 58 των προτάσεών του, ρήτρα παρεκτάσεως της διεθνούς δικαιοδοσίας, όπως αυτή που συμφωνήθηκε στις επίμαχες στην κύρια δίκη συμβάσεις, δεν ανταποκρίνεται σε καμία από τις απαιτήσεις του άρθρου 21 του κανονισμού Βρυξέλλες I και ότι, κατά συνέπεια, η εν λόγω ρήτρα δεν μπορεί να αντιταχθεί στους εκκαλούντες της κύριας δίκης.

55      Τέλος, τέταρτον, επισημαίνεται ότι η αυτοτελής ερμηνεία του άρθρου 19, σημείο 2, του κανονισμού Βρυξέλλες Ι δεν εμποδίζει στο να λαμβάνονται υπόψη οι αντίστοιχες διατάξεις που περιέχονται στη Σύμβαση της Ρώμης, δεδομένου ότι η Σύμβαση αυτή, όπως προκύπτει από το προοίμιό της, επιδιώκει ομοίως τη συνέχιση, στο πεδίο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου, του έργου ενοποιήσεως του δικαίου που έχει ήδη αρχίσει στην Ένωση, ιδίως στον τομέα της διεθνούς δικαιοδοσίας και της εκτελέσεως των αποφάσεων.

56      Συγκεκριμένα, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 77 των προτάσεών του, το Δικαστήριο, με τις αποφάσεις της 15ης Μαρτίου 2011, Koelzsch (C-29/10, EU:C:2011:151), και της 15ης Δεκεμβρίου 2011, Voogsgeerd (C-384/10, EU:C:2011:842), προέβη ήδη σε ερμηνεία της Συμβάσεως της Ρώμης υπό το πρίσμα ιδίως των διατάξεων της Συμβάσεως των Βρυξελλών σχετικά με τις ατομικές συμβάσεις εργασίας.

57      Όσον αφορά τον προσδιορισμό της έννοιας του «τόπου όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του», κατά το άρθρο 19, σημείο 2, στοιχείο α΄, του κανονισμού Βρυξέλλες I, το Δικαστήριο έχει επανειλημμένως κρίνει ότι το κριτήριο του κράτους μέλους εντός του οποίου ο εργαζόμενος παρέχει συνήθως την εργασία του πρέπει να ερμηνεύεται διασταλτικά (βλ., κατ’ αναλογία, απόφαση της 12ης Σεπτεμβρίου 2013, Schlecker, C-64/12, EU:C:2013:551, σκέψη 31 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

58      Όταν πρόκειται για σύμβαση εργασίας που εκτελείται στο έδαφος περισσοτέρων συμβαλλομένων κρατών και ελλείψει πραγματικού κέντρου επαγγελματικών δραστηριοτήτων του εργαζομένου από το οποίο αυτός εκπληρώνει κυρίως τις υποχρεώσεις του έναντι του εργοδότη του, το Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι το άρθρο 5, σημείο 1, της Συμβάσεως των Βρυξελλών έχει την έννοια ότι, λαμβανομένης υπόψη τόσο της ανάγκης καθορισμού του τόπου τόπος με τον οποίο η διαφορά έχει τον σημαντικότερο σύνδεσμο προκειμένου να προσδιορίζεται το καταλληλότερο να αποφανθεί δικαστήριο όσο και της ανάγκης διασφαλίσεως της ενδεδειγμένης προστασίας του εργαζομένου, ως του πλέον αδυνάτου συμβαλλομένου, και αποφυγής της πολλαπλότητας των δικαστηρίων που έχουν διεθνή δικαιοδοσία, αφορά τον τόπο στον οποίο ή από τον οποίο ο εργαζόμενος εκπληρώνει στην πράξη κατά το ουσιώδες μέρος τους τις υποχρεώσεις του έναντι του εργοδότη του. Συγκεκριμένα, στον τόπο αυτόν ο εργαζόμενος μπορεί με μικρότερα έξοδα να εναγάγει τον εργοδότη του ή να αμυνθεί, το δε δικαστήριο του τόπου αυτού είναι το καταλληλότερο να λύσει τη διαφορά σχετικά με τη σύμβαση εργασίας (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 27ης Φεβρουαρίου 2002, Weber, C-37/00, EU:C:2002:122, σκέψη 49 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

59      Κατά συνέπεια, υπό ανάλογες συνθήκες, η έννοια του «τόπου όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του», η οποία προβλέπεται στο άρθρο 19, σημείο 2, στοιχείο α΄, του κανονισμού Βρυξέλλες I, πρέπει να ερμηνεύεται ως αφορώσα τον τόπο στον οποίο ή από τον οποίο ο εργαζόμενος εκπληρώνει στην πράξη το ουσιώδες μέρος των υποχρεώσεών του έναντι του εργοδότη του.

60      Εν προκειμένω, οι διαφορές της κύριας δίκης αφορούν εργαζομένους που απασχολούνται ως μέλη του ιπτάμενου προσωπικού αεροπορικής εταιρίας ή που έχουν τεθεί στη διάθεσή της. Επομένως, το δικαστήριο κράτους μέλους που επιλαμβάνεται τέτοιων διαφορών, οσάκις δεν είναι σε θέση να προσδιορίσει με βεβαιότητα τον «τόπο όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του», οφείλει, προκειμένου να ελέγξει κατά πόσον έχει διεθνή δικαιοδοσία, να προσδιορίσει τον «τόπο από τον οποίο» ο εργαζόμενος αυτός εκπλήρωνε κατά το ουσιώδες μέρους τους τις υποχρεώσεις του έναντι του εργοδότη του.

61      Όπως υπενθύμισε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 95 των προτάσεών του, από τη νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει επίσης ότι, για τον συγκεκριμένο προσδιορισμό του τόπου αυτού, το εθνικό δικαστήριο οφείλει να λάβει υπόψη μια δέσμη ενδείξεων.

62      Η μέθοδος αυτή η οποία στηρίζεται σε ενδείξεις καθιστά δυνατή όχι μόνον την καλύτερη αποτύπωση της πραγματικότητας των εννόμων σχέσεων, καθόσον πρέπει να λαμβάνει υπόψη το σύνολο των στοιχείων που χαρακτηρίζουν τη δραστηριότητα του εργαζομένου (βλ., κατ’ αναλογία, απόφαση της 15ης Μαρτίου 2011, Koelzsch, C-29/10, EU:C:2011:151, σκέψη 48), αλλά επίσης την αποτροπή του ενδεχομένου μια έννοια όπως αυτή του «τόπου στον οποίο ή από τον οποίο ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του» να εργαλειοποιείται ή να συμβάλλει στην εφαρμογή μεθοδεύσεων καταστρατηγήσεως (βλ., κατ’ αναλογία, απόφαση της 27ης Οκτωβρίου 2016, D’Oultremont κ.λπ., C-290/15, EU:C:2016:816, σκέψη 48 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

63      Όπως υπογράμμισε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 85 των προτάσεών του, όσον αφορά τις ιδιαιτερότητες των σχέσεων εργασίας στον τομέα των μεταφορών, το Δικαστήριο, στις αποφάσεις του της 15ης Μαρτίου 2011, Koelzsch (C-29/10, EU:C:2011:151, σκέψη 49) και της 15ης Δεκεμβρίου 2011, Voogsgeerd (C-384/10, EU:C:2011:842, σκέψεις 38 έως 41), αναφέρθηκε σε διάφορες ενδείξεις που μπορούν να λαμβάνονται υπόψη από το εθνικό δικαστήριο. Το εθνικό δικαστήριο θα πρέπει να καθορίζει σε ποιο κράτος μέλος βρίσκεται ο τόπος από τον οποίο ο εργαζόμενος ασκεί τις σχετικές με τη μεταφορά δραστηριότητές του, ο τόπος όπου επιστρέφει μετά την εργασία του, λαμβάνει οδηγίες για τις δραστηριότητές του αυτές και οργανώνει την εργασία του, καθώς και ο τόπος στον οποίο βρίσκονται τα εργαλεία για την εκτέλεση της εργασίας του.

64      Συναφώς, υπό περιστάσεις όπως αυτές των κύριων δικών, πρέπει, όπως υπογράμμισε και ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 102 των προτάσεών του, να λαμβάνεται επίσης υπόψη ο τόπος στον οποίο σταθμεύουν τα αεροσκάφη επί των οποίων συνήθως εκτελείται η εργασία.

65      Κατά συνέπεια, η έννοια του «τόπου στον οποίο ή από τον οποίο ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του» δεν μπορεί να εξομοιωθεί με οποιαδήποτε άλλη έννοια περιεχόμενη σε άλλη πράξη του δικαίου της Ένωσης.

66      Όσον αφορά το ιπτάμενο προσωπικό που απασχολείται από αεροπορική εταιρία ή έχει τεθεί στη διάθεσή της, η εν λόγω έννοια δεν μπορεί να εξομοιωθεί με την έννοια της «έδρας βάσης», όπως αυτή ορίζεται στο παράρτημα III του κανονισμού 3922/91. Πράγματι, ο κανονισμός Βρυξέλλες I δεν παραπέμπει στον κανονισμό 3922/91 ούτε επιδιώκει τους ίδιους σκοπούς, δεδομένου ότι ο δεύτερος αυτός κανονισμός αποσκοπεί στην εναρμόνιση των τεχνικών κανόνων και των διοικητικών διαδικασιών στον τομέα της ασφάλειας της πολιτικής αεροπορίας.

67      Το γεγονός ότι η έννοια του «τόπου στον οποίο ή από τον οποίο ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του», κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 19, σημείο 2, στοιχείο α΄, του κανονισμού Βρυξέλλες I, δεν μπορεί να εξομοιωθεί με εκείνη της «έδρας βάσης», όπως αυτή ορίζεται στο παράρτημα III του κανονισμού 3922/91, δεν σημαίνει, εντούτοις, όπως υπογράμμισε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 115 των προτάσεών του, ότι η τελευταία αυτή έννοια στερείται οποιασδήποτε σημασίας για τον προσδιορισμό, υπό περιστάσεις όπως αυτές των υποθέσεων των κύριων δικών, του τόπου με βάση τον οποίο ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του.

68      Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τις σκέψεις 61 έως 64 της παρούσας αποφάσεως, το Δικαστήριο έχει επισημάνει την ανάγκη χρησιμοποιήσεως, κατά τον προσδιορισμό του τόπου αυτού, μιας μεθόδου στηριζόμενης σε ενδείξεις.

69      Συναφώς, η έννοια της «έδρας βάσης» συνιστά στοιχείο που μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον εντοπισμό των ενδείξεων που αναφέρονται στις σκέψεις 63 και 64 της παρούσας αποφάσεως, καθιστώντας δυνατό, υπό περιστάσεις όπως αυτές των κύριων δικών, τον προσδιορισμό του τόπου από τον οποίο οι εργαζόμενοι συνήθως εκτελούν την εργασία τους και, επομένως, τη διεθνή δικαιοδοσία δικαστηρίου να αποφανθεί επί ενδίκου βοηθήματός τους, κατά την έννοια του άρθρου 19, παράγραφος 2, στοιχείο α΄, του κανονισμού Βρυξέλλες I.

70      Συγκεκριμένα, η έννοια αυτή ορίζεται στο παράρτημα III του κανονισμού 3922/91, υπό την OPS 1.1095, ως ο τόπος από τον οποίο το ιπτάμενο προσωπικό συνήθως ξεκινά την ημέρα εργασίας του και στον οποίο συνήθως καταλήγει έχοντας οργανώσει σε αυτόν την καθημερινή εργασία του και πλησίον του οποίου οι εργαζόμενοι έχουν, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της συμβάσεως εργασίας τους, τη συνήθη κατοικία τους και βρίσκονται στη διάθεση του αεροπορικού μεταφορέα.

71      Κατά την OPS 1.1110 του παραρτήματος αυτού, η ελάχιστη περίοδος αναπαύσεως των εργαζομένων, όπως οι εκκαλούντες της κύριας δίκης, διαφέρει αναλόγως του αν ο χρόνος αυτός παρέχεται εκτός του τόπου ή στον τόπο της «έδρας βάσης», όπως αυτή ορίζεται στο παράρτημα III του κανονισμού 3922/91.

72      Επιπλέον, επισημαίνεται ότι ο τόπος αυτός δεν καθορίζεται ούτε κατά τρόπο τυχαίο ούτε από τον εργαζόμενο, αλλά, βάσει της OPS 1.1090, σημείο 3.1, του εν λόγω παραρτήματος, από τον αερομεταφορέα για κάθε μέλος του πληρώματος.

73      Μόνο στην περίπτωση που, λαμβανομένων υπόψη των πραγματικών περιστάσεων εκάστης υποθέσεως, αγωγές, όπως οι επίμαχες στο πλαίσιο των κύριων δικών, έχουν στενότερο σύνδεσμο με άλλον τόπο εργασίας από εκείνον της «έδρας βάσης», ο τελευταίος δεν θα θεωρούνταν κατάλληλος για τον προσδιορισμό του «τόπου από τον οποίο οι εργαζόμενοι εκτελούν συνήθως την εργασία τους» (βλ., υπό την έννοια αυτή, απόφαση της 27ης Φεβρουαρίου 2002, Weber, C-37/00, EU:C:2002:122, σκέψη 53, καθώς και, κατ’ αναλογία, απόφαση της 12ης Σεπτεμβρίου 2013, Schlecker, C-64/12, EU:C:2013:551, σκέψη 38 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

74      Επιπροσθέτως, η αυτοτελής φύση της έννοιας του «τόπου όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του» δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από την αναφορά στην έννοια της «έδρας βάσης», όπως ορίζεται στον ως άνω κανονισμό, που περιέχεται στη διατύπωση του κανονισμού 883/2004, δεδομένου ότι ο τελευταίος αυτός κανονισμός και ο κανονισμός Βρυξέλλες I επιδιώκουν διαφορετικούς σκοπούς. Συγκεκριμένα, ενώ ο κανονισμός Βρυξέλλες I επιδιώκει τον σκοπό που εκτέθηκε στη σκέψη 47 της παρούσας αποφάσεως, σκοπός του κανονισμού 883/2004, όπως προκύπτει από την αιτιολογική του σκέψη 1, είναι, πέραν του να διευκολύνει την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, να «συμβάλλει στη βελτίωση του επιπέδου της ζωής τους και των συνθηκών εργασίας τους».

75      Εξάλλου, η εκτίμηση ότι η έννοια, στην οποία αναφέρεται το άρθρο 19, σημείο 2, στοιχείο α’, του κανονισμού Βρυξέλλες I, του τόπου στον οποίο ή από τον οποίο ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του δεν μπορεί να εξομοιωθεί, όπως προκύπτει από τη σκέψη 65 της παρούσας αποφάσεως, με καμία άλλη έννοια ισχύει επίσης ως προς την «εθνικότητα» των αεροσκαφών κατά την έννοια του άρθρου 17 της Συμβάσεως του Σικάγου.

76      Επομένως, και αντίθετα προς όσα υποστήριξαν οι Ryanair και Crewlink στο πλαίσιο των παρατηρήσεών τους, το κράτος μέλος από το οποίο ένα πρόσωπο που είναι μέλος του ιπτάμενου προσωπικού αεροπορικής εταιρίας ή που έχει τεθεί στη διάθεσή της εκτελεί συνήθως την εργασία του δεν μπορεί να εξομοιωθεί ούτε με την επικράτεια του κράτους μέλους του οποίου τα αεροσκάφη της αεροπορικής αυτής εταιρίας έχουν την εθνικότητα, κατά την έννοια του άρθρου 17 της Συμβάσεως του Σικάγου.

77      Κατόπιν των προεκτεθέντων, στα υποβληθέντα ερωτήματα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 19, σημείο 2, στοιχείο α΄, του κανονισμού Βρυξέλλες I έχει την έννοια ότι, σε περίπτωση ασκήσεως ενδίκου βοηθήματος από μισθωτό που είναι μέλος του ιπτάμενου προσωπικού αεροπορικής εταιρίας ή που έχει τεθεί στη διάθεσή της και προκειμένου να προσδιοριστεί η διεθνής δικαιοδοσία του δικαστηρίου ενώπιον του οποίου ασκείται το ένδικο αυτό βοήθημα, η έννοια του «τόπου όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του», όπως ορίζεται στην εν λόγω διάταξη, δεν μπορεί να εξομοιωθεί με την «έδρα βάσης», όπως ορίζεται στο παράρτημα III του κανονισμού 3922/91. Εντούτοις, η έννοια της «έδρας βάσης» συνιστά σημαντική ένδειξη για τον προσδιορισμό του «τόπου όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του».

 Επί των δικαστικών εξόδων

78      Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (δεύτερο τμήμα) αποφαίνεται:

Το άρθρο 19, σημείο 2, στοιχείο α΄, του κανονισμού (ΕΚ) 44/2001 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2000, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, έχει την έννοια ότι, σε περίπτωση ασκήσεως ενδίκου βοηθήματος από μισθωτό που είναι μέλος του ιπτάμενου προσωπικού αεροπορικής εταιρίας ή που έχει τεθεί στη διάθεσή της και προκειμένου να προσδιοριστεί η διεθνής δικαιοδοσία του δικαστηρίου ενώπιον του οποίου ασκείται το ένδικο αυτό βοήθημα, η έννοια του «τόπου όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του», όπως ορίζεται στην εν λόγω διάταξη, δεν μπορεί να εξομοιωθεί με την «έδρα βάσης», όπως ορίζεται στο παράρτημα III του κανονισμού (ΕΟΚ) 3922/91 του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 1991, για την εναρμόνιση τεχνικών κανόνων και διοικητικών διαδικασιών στον τομέα της πολιτικής αεροπορίας, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 1899/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2006. Εντούτοις, η έννοια της «έδρας βάσης» συνιστά σημαντική ένδειξη για τον προσδιορισμό του «τόπου όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του».

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Αριθμός γνωμοδοτήσεως 185/ 2017

ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Β' Τμήμα Διακοπών
Συνεδρίαση της 23ης Αυγούστου 2017

Σύνθεση:

Πρόεδρος: Ανδρέας Χαρλαύτης, Αντιπρόεδρος Ν.Σ.Κ. Μέλη: Βασιλική Δούσκα, Ιωάννης - Κωνσταντίνος Χαλκιάς, Αντιπρόεδροι Ν.Σ.Κ., Ιωάννης Διονυσόπουλος, Σπυρίδων Παπαγιαννόπουλος, Κωνσταντίνος Γεωργάκης, Παναγιώτης Παναγιωτουνάκος, Γεώργιος Κανελλόπουλος, Αικατερίνη Γρηγορίου, Ευφροσύνη Μπερνικόλα, Γεώργιος Ανδρέου, Δημήτριος Μακαρονίδης, Αδαμαντία Καπετανάκη, Χριστίνα Διβάνη, Σταύρος Σπυρόπουλος, Βασίλειος Καραγεώργος, Ευσταθία Τσαούση, Χρήστος Μητκίδης, Νικόλαος Καραγιώργης, Νομικοί Σύμβουλοι του Κράτους. Εισηγητής: Ιωάννης Μπακόπουλος, Πάρεδρος Ν.Σ.Κ. (γνώμη χωρίς ψήφο)

Αριθμός ερωτήματος:

Το υπ' αριθμ. πρωτ: ΔΔΑΔ. Δ 1099002ΕΞ/ 27/6/2017 έγγραφο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, Γενική Δ/νση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Ανθρώπινου Δυναμικού, Δ/νση Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού, Τμήμα Δ'.

Ερώτημα : Ερωτάται:

1) Αν μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4389/2016 ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης διατηρεί το δικαίωμα του να ασκεί ένσταση ή προσφυγή κατά πειθαρχικών αποφάσεων που αφορούν υπαλλήλους της Ανεξάρτητης Αρχή Δημοσίων Εσόδων και αν η ερωτώσα υπηρεσία οφείλει να κοινοποιεί σε αυτόν τις εκδοθείσες πειθαρχικές αποφάσεις και 2) Αν εξακολουθεί να υφίσταται η υποχρέωση της ΑΑΔΕ προς ενημέρωση του για την πορεία πειθαρχικών υποθέσεων, την λήψη διοικητικών μέτρων και την χορήγηση πορισμάτων έρευνας.

***

Επί των ως άνω ερωτημάτων, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Β' Τμήμα Διακοπών) γνωμοδότησε ως εξής:

Ιστορικό

Από το έγγραφο της ερωτώσας υπηρεσίας και τα στοιχεία που το συνοδεύουν προκύπτει το ακόλουθο πραγματικό:

1. Η ερωτώσα υπηρεσία επισημαίνει ότι από την έναρξη (1-1-2017) λειτουργίας της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων ( στο εξής ΑΑΔΕ) καταργήθηκε η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών. Η ΑΑΔΕ απολαμβάνει από της συστάσεώς της λειτουργικής ανεξαρτησίας και διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας, ενώ δεν υπόκειται σε έλεγχο και εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, κρατικούς φορείς ή άλλες διοικητικές αρχές. Εκφεύγει δε του ιεραρχικού και εποπτικού ελέγχου του Υπουργού Οικονομικών.

2. Από την άλλη πλευρά επισημαίνεται ότι ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης μπορεί να διατάσσει αυτεπαγγέλτως, την διενέργεια επιθεωρήσεων, ελέγχων και ερευνών από το Σώμα Επιθεωρητών - Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης έχοντας ως αποστολή την διασφάλιση της εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης και τον εντοπισμό φαινομένων διαφθοράς και κακοδιοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό, διατηρεί, κατά την υπηρεσία, σύμφωνα με τις διατάξεις του ισχύοντος υπαλληλικού κώδικα δικαίωμα ένστασης κατά των αποφάσεων των πειθαρχικών συμβουλίων που κρίνουν σε πρώτο βαθμό ενώπιον του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου υπέρ της Διοίκησης. Παράλληλα διατηρεί και δικαίωμα προσφυγής κατά αποφάσεων του ως άνω δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.

3. Στο πλαίσιο αυτό, κατά την ερωτώσα υπηρεσία, ο Γενικός Επιθεωρητής ζητά να ενημερώνεται για τον πειθαρχικό έλεγχο υπαλλήλων της ΑΑΔΕ, την τυχόν λήψη διοικητικών μέτρων σε βάρος τους και αιτείται την χορήγηση τυχόν πορισμάτων που συντάσσονται κατόπιν διοικητικής διερεύνησης των υποθέσεων του υπαλληλικού προσωπικού της Αρχής.
Νομοθετικό πλαίσιο

4. Στις διατάξεις των άρθρων 1,3,5,14,24,31 και 33 του ν. 4389/2016 «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις» (Α' 94) ορίζονται τα εξής:

Άρθρο 1 Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.

1. Συνιστάται Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή χωρίς νομική προσωπικότητα με την επωνυμία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) (στο εξής η «Αρχή»), με σκοπό τον προσδιορισμό, τη βεβαίωση και την είσπραξη των φορολογικών, τελωνειακών και λοιπών δημοσίων εσόδων, που άπτονται του πεδίου των αρμοδιοτήτων της.

2. Η Αρχή απολαύει λειτουργικής ανεξαρτησίας, διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας και δεν υπόκειται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, κρατικούς φορείς ή άλλες διοικητικές αρχές. Η Αρχή υπόκειται σε κοινοβουλευτικό έλεγχο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής και τη διαδικασία του άρθρου 4 του παρόντος νόμου.
3
4. Από την έναρξη λειτουργίας της Αρχής καταργείται η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών, καθώς και η θέση του Γενικού Γραμματέα που προΐσταται αυτής.

Άρθρο 3
Λειτουργική ανεξαρτησία

Ο Πρόεδρος, τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης, ο Εμπειρογνώμονας και ο Διοικητής κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, δεσμεύονται μόνο από το νόμο και τη συνείδηση τους και δεν υπόκεινται σε ιεραρχικό έλεγχο ούτε σε διοικητική εποπτεία από κυβερνητικά όργανα ή άλλες διοικητικές αρχές ή άλλον δημόσιο ή ιδιωτικό οργανισμό. Ο Πρόεδρος, τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης, ο Εμπειρογνώμονας και ο Διοικητής απολαμβάνουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας.

Άρθρο 5
Σχέσεις με τον Υπουργό Οικονομικών και λοιπούς κυβερνητικούς φορείς

1. Η Αρχή δεν υπόκειται σε ιεραρχικό έλεγχο ή εποπτεία από τον Υπουργό Οικονομικών

Άρθρο 14
Αρμοδιότητες Διοικητή

1 ....2 , ο Διοικητής, ενδεικτικά και όχι περιοριστικά:
α...β...γ....δ....ε....
στ) Λαμβάνει μέτρα για τη διασφάλιση της διαφάνειας και την καταπολέμηση της διαφθοράς στις υπηρεσίες που υπάγονται στην Αρχή, συμπεριλαμβανομένης και της κίνησης της διαδικασίας πειθαρχικής δίωξης και ενώπιον των αρμόδιων Πειθαρχικών Συμβουλίων.

Άρθρο 24
Οργανικές Θέσεις και στελέχωση

1. Το σύνολο των οργανικών θέσεων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (Γ.Γ.Δ.Ε.), συμπεριλαμβανομένων και των προσωποπαγών, μεταφέρονται αυτοδικαίως στην Αρχή και αποτελούν στο σύνολο τους τις οργανικές θέσεις αυτής
2
3. Η Αρχή στελεχώνεται από μόνιμους δημοσίους υπαλλήλους και υπαλλήλους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, οι οποίοι διέπονται από τις διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα, όπως ισχύει, καθώς και των εκάστοτε ισχυουσών διατάξεων περί προσωπικού ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου και καταλαμβάνουν αντίστοιχες οργανικές θέσεις,
συμπεριλαμβανομένων των προσωποπαγών θέσεων

Άρθρο 31
Πειθαρχικά Συμβούλια

1. α) Με απόφαση του Διοικητή της Αρχής, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, συνιστάται και συγκροτείται το Πειθαρχικό Συμβούλιο της Αρχής, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα, περί των Πειθαρχικών Συμβουλίων των Υπουργείων και των Ν.Π.Δ.Δ., με αποκλειστική αρμοδιότητα την άσκηση της πειθαρχικής εξουσίας σε πρώτο βαθμό στους υπαλλήλους της Αρχής, πλην των ανώτατων υπαλλήλων της Αρχής για τους οποίους, το αρμόδιο πειθαρχικό όργανο σε πρώτο και τελευταίο βαθμό είναι το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο του άρθρου 146Α του ν. 3528/2007 (Α'26).
«Για την αρμοδιότητα του Πειθαρχικού Συμβουλίου της Αρχής εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 120 του ν. 3528/2007 (Α' 26), όπως εκάστοτε ισχύει». Οι λέξεις σε «πρώτο βαθμό» του πρώτου εδαφίου της περίπτωσης α της παρ. 1 διαγράφηκαν και το δεύτερο εδάφιο προστέθηκε με το άρθρο 105 παρ. 6 ν. 4446/2016 (Α' 240).

Με όμοια απόφαση καθορίζονται τα ειδικότερα θέματα λειτουργίας αυτού, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.

Ο Πρόεδρος, τα μέλη, τακτικά και αναπληρωματικά και ο γραμματέας του Πειθαρχικού Συμβουλίου ορίζονται και αντικαθιστώνται με απόφαση του Διοικητή της Αρχής.

β) Αρμόδιο πειθαρχικό όργανο για να κρίνει σε δεύτερο βαθμό το προσωπικό της Αρχής που υπάγεται στην αρμοδιότητα του Πειθαρχικού Συμβουλίου αυτής και σε πρώτο και δεύτερο βαθμό τους ανώτατους υπαλλήλους της Αρχής, καθώς και σε κάθε περίπτωση που προβλέπεται από τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις είναι το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο του άρθρου 146Α του ν. 3528/2007, όπως εκάστοτε ισχύει.
Σε περίπτωση που κρίνονται υπάλληλοι της Αρχής, στο ως άνω Πειθαρχικό Συμβούλιο συμμετέχει αντί του μέλους που προβλέπεται στην περίπτωση δ' της παρ. 1 του άρθρου 146 Α, ο προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης της Αρχής που είναι αρμόδια για τα θέματα του προσωπικού αυτής, ο οποίος ορίζεται, με αναπληρωτή του άλλον προϊστάμενο Γενικής Διεύθυνσης της Αρχής ή Διεύθυνσης αυτής, με απόφαση του Διοικητή της Αρχής, πριν από την έναρξη λειτουργίας του Συμβουλίου.

2. α) Για κάθε παράβαση των υποχρεώσεων του Προέδρου και των μελών του Συμβουλίου Διοίκησης, του Διοικητή και του Εμπειρογνώμονα που απορρέουν από τον παρόντα νόμο, τις πράξεις που εκδίδονται κατ' εξουσιοδότηση αυτού και λοιπές, γενικές και ειδικές κείμενες διατάξεις, τα ως άνω όργανα της Αρχής υπέχουν πειθαρχική ευθύνη.

β) Συνιστάται στην Αρχή Ειδικό Πειθαρχικό Συμβούλιο, το οποίο είναι αρμόδιο για την άσκηση πειθαρχικής εξουσίας στον Πρόεδρο και στα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης, καθώς και στο Διοικητή και στον Εμπειρογνώμονα. Το εν λόγω Συμβούλιο αποφασίζει σε πρώτο και τελευταίο βαθμό και συγκροτείται από έναν Σύμβουλο Επικρατείας, έναν Αρεοπαγίτη και έναν Νομικό Σύμβουλο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Καθήκοντα Προέδρου ασκεί ο αρχαιότερος των δικαστικών λειτουργών. Γοαμματέας του Συμβουλίου ορίζεται με απόφαση του Διοικητή, υπάλληλος της Αρχής. Ο Πρόεδρος, τα μέλη και ο γραμματέας του Συμβουλίου ορίζονται με ισάριθμους αναπληρωτές. Ειδικά, τα μέλη του Συμβουλίου που είναι δικαστικοί λειτουργοί, υποδεικνύονται με απόφαση του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου και ο Νομικός Σύμβουλος από τον Πρόεδρο του Ν.Σ.Κ..

στ) Την πειθαρχική διαδικασία ενώπιον του Ειδικού Πειθαρχικού Συμβουλίου κινεί ο Υπουργός Οικονομικών. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 106 επ. του ν. 3528/2007 όπως ισχύει, επιφυλασσομένων των σχετικών διατάξεων του παρόντος και της ειδικής σχετικής νομοθεσίας.

Άρθρο 33 Ευθύνη

1. Ο Διοικητής, ο Πρόεδρος, τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης, ο Εμπειρογνώμονας και οι υπάλληλοι της Αρχής, που παραβαίνουν εκ δόλου τα καθήκοντά και τις υποχρεώσεις, που καθορίζονται από τον παρόντα νόμο και λοιπές, γενικές και ειδικές κείμενες διατάξεις, υπέχουν, ανεξάρτητα από την ποινική, και πειθαρχική ευθύνη. Ειδικά για τους υπαλλήλους της Αρχής για υπαίτια πράξη ή παράλειψή τους εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 103 επ. του ν. 3528/2007, όπως ισχύει.

2. Την πειθαρχική δίωξη ασκεί:

α) για τον Διοικητή, ο Υπουργός Οικονομικών,

β) για τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Διοίκησης, ο Υπουργός Οικονομικών, γ) για τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης και τον Εμπειρογνώμονα, ο Υπουργός Οικονομικών,

δ) Για τους Προϊσταμένους οργανικών μονάδων κάθε επιπέδου και τους υπαλλήλους της Αρχής εφαρμόζονται αναλόγως οι σχετικές διατάξεις του ν. 3528/2007, όπως ισχύει, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της περίπτωσης στ" της παρ. 2 του άρθρου 14 του παρόντος.

3. Σε περίπτωση υπαλλήλων άλλων Υπουργείων ή Φορέων, αποσπασμένων στην Αρχή, η πειθαρχική δίωξη ασκείται με βάση τη διάταξη του άρθρου 118 παρ. 3 του ν. 3528/2007.

5. Στις διατάξεις των άρθρων 2, 110, 116, 120, 123, 141, 142 και 146Ατουν. 3528/2007 Κύρωση του Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων & Υπαλλήλων ΝΠΔΔ (Α' 26) ορίζονται τα εξής:

Άρθρο 2
Έκταση εφαρμογής

1 2. Υπάλληλοι ή λειτουργοί του Κράτους ή ΝΠΔΔ, οι οποίοι, κατά συνταγματική ή νομοθετική πρόβλεψη, διέπονται από ειδικές διατάξεις, καθώς και οι υπάλληλοι των ΟΤΑ, υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος για όσα θέματα δεν ρυθμίζονται από τις ειδικές γί αυτούς διατάξεις.

"Άρθρο 110"
Δίωξη πειθαρχικών παραπτωμάτων

"1. Η δίωξη και η τιμωρία πειθαρχικών παραπτωμάτων αποτελεί καθήκον των πειθαρχικών οργάνων.

"Άρθρο 116" Πειθαρχικά όργανα

"Πειθαρχική εξουσία στους υπαλλήλους ασκούν:
α) ,
β) ,
γ) το πειθαρχικό συμβούλιο του οικείου φορέα,
δ) το πειθαρχικό συμβούλιο του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης για τις περιπτώσεις της παραγράφου 4 του άρθρου 117 του παρόντος,
 ε) το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο,
στ) ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης,
ζ), το Διοικητικό Εφετείο και
η) το Συμβούλιο της Επικρατείας."

Άρθρο 120
Αρμοδιότητα υπηρεσιακών συμβουλίων

"1. Τα πειθαρχικά συμβούλια μπορεί να επιβάλουν οποιαδήποτε πειθαρχική ποινή.
Τα πειθαρχικά συμβούλια κρίνουν σε πρώτο βαθμό ύστερα από παραπομπή της υπόθεσης σε αυτά και σε δεύτερο βαθμό ύστερα από άσκηση ένστασης κατά αποφάσεων πειθαρχικών προϊσταμένων.
Το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο αποφαίνεται σε δεύτερο βαθμό ύστερα από ένσταση κατά αποφάσεων των πειθαρχικών συμβουλίων και σε πρώτο βαθμό για την εκδίκαση του παραπτώματος της παραγράφου 2 του άρθρου 122 του παρόντος. Το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο είναι το αρμόδιο πειθαρχικό όργανο των ανωτάτων υπαλλήλων του Δημοσίου και των
Ν.Π.Δ.Δ., το οποίο κρίνει σε πρώτο και τελευταίο βαθμό.2....3

"Άρθρο 123"
Παραπομπή στο πειθαρχικό συμβούλιο

" 1. Αν ο Υπουργός κρίνει ότι το πειθαρχικό παράπτωμα τιμωρείται με ποινή μεγαλύτερη της αρμοδιότητάς του, παραπέμπει την υπόθεση στο πειθαρχικό συμβούλιο.

"Άρθρο 141 "
Ένσταση

"1. Οι αποφάσεις των πειθαρχικώς προϊσταμένων, εκτός αυτών που ορίζονται στο άρθρο 142 παράγραφος 2 περίπτωση α" και των συλλογικών οργάνων του άρθρου 119 του παρόντος, υπόκεινται σε ένσταση ενώπιον του αρμόδιου πειθαρχικού συμβουλίου.

2. Οι αποφάσεις των πειθαρχικών συμβουλίων που κρίνουν σε πρώτο βαθμό υπόκεινται σε ένσταση ενώπιον του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, από τον υπάλληλο που τιμωρήθηκε, στις περιπτώσεις επιβολής της πειθαρχικής ποινής του προστίμου αποδοχών τεσσάρων (4) μηνών και άνω μέχρι την ποινή της οριστικής παύσης, καθώς και στις περιπτώσεις επιβολής ποινής προστίμου αποδοχών από ένα (1) έως τέσσερις (4) μήνες, εφόσον κατά της απόφασης του πειθαρχικού συμβουλίου έχει ασκηθεί ένσταση υπέρ της διοίκησης.
Όλες οι αποφάσεις των πειθαρχικών συμβουλίων που κρίνουν σε πρώτο βαθμό υπόκεινται σε ένσταση ενώπιον του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, υπέρ της διοίκησης, κατά τα οριζόμενα στην περίπτωση β' της επόμενης παραγράφου.

3. Ένσταση ενώπιον του πειθαρχικού συμβουλίου ή του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου δικαιούνται να ασκήσουν:

α) ο υπάλληλος που τιμωρήθηκε και

«β) υπέρ της διοίκησης ή υπέρ του υπαλλήλου, κάθε πειθαρχικώς προϊστάμενος, οι πρόεδροι των συλλογικών οργάνων του άρθρου 119 του παρόντος, ο Υπουργός, καθώς και ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης.»
( Η περίπτωση β' αντικαταστάθηκε ως άνω με την υποπαρ.ΣΤ.2 της παραγράφου ΣΤ του άρθρου πρώτου του ν.4152/2013,ΦΕΚ Α 107/9.5.2013)
"Άρθρο 142" Προσφυγή 1....2....

3. Δικαίωμα προσφυγής ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κατά των αποφάσεων του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου που επιβάλλουν τις πειθαρχικές ποινές της προσωρινής παύσης και του υποβιβασμού με αίτημα την επιβολή της πειθαρχικής ποινής της οριστικής παύσης. Το αίτημα πρέπει να στηρίζεται σε συγκεκριμένα στοιχεία του πειθαρχικού φακέλου. Η προθεσμία για την άσκηση προσφυγής αρχίζει από την περιέλευση των πειθαρχικών αποφάσεων στο γραφείο του. Η προσφυγή υπογράφεται από τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης και κατά τη συζήτηση παρίσταται μέλος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. «Άρθρο 146Α

Συγκρότηση και λειτουργία Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου

1. Το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, λειτουργεί σε τρία τμήματα και αποτελείται από:
α) β) γ), δ) ε)

8. Τα πειθαρχικά συμβούλια είναι υποχρεωμένα να ενημερώνουν σε τακτά χρονικά διαστήματα το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο για την πορεία και την έκβαση των πειθαρχικών υποθέσεων, από την εισαγωγή τους σε αυτά μέχρι την έκδοση της πειθαρχικής απόφασης. 9 10

11. Το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο λειτουργεί αποκλειστικά ως πειθαρχικό με την επιφύλαξη του άρθρου 95. Κρίνει σε δεύτερο βαθμό, κατά το νόμο και την ουσία και κατ' εξαίρεση σε πρώτο και τελευταίο βαθμό όταν αυτό προβλέπεται. Το Συμβούλιο αυτό λειτουργεί και ως πειθαρχικό συμβούλιο των ανωτάτων υπαλλήλων του Δημοσίου και των Ν.Π.Δ.Δ. και κρίνει σε πρώτο και τελευταίο βαθμό.

6. Στις διατάξεις του ν. 3074/2002 Γενικός Επιθεωρητής Δημοσίας Διοίκησης, Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών, Συντονιστικό Όργανο, Αλλοδαποί κλπ (Α' 296) ορίζονται τα εξής:

 Άρθρο 1

«1. Συνιστάται θέση Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης για τη διασφάλιση της εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας της διοίκησης, την παρακολούθηση και αξιολόγηση του έργου των ελεγκτικών σωμάτων της δημόσιας διοίκησης και τον εντοπισμό των φαινομένων διαφθοράς και της κακοδιοίκησης.

2 Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης α) Μπορεί να διατάσσει, αυτεπαγγέλτως, Μπορεί δε επίσης να ασκεί ένσταση κατά οποιασδήποτε απόφασης των πειθαρχικών οργάνων των φορέων του πρώτου εδαφίου, παραπέμποντας : αα) Στο αμέσως ανώτερο πειθαρχικό όργανο υποθέσεις, για τις οποίες έχει εκδοθεί απόφαση κατώτερου πειθαρχικού οργάνου ββ) Στο οικείο δευτεροβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο υποθέσεις, για
τις οποίες έχει εκδοθεί απόφαση μονομελούς πειθαρχικού οργάνου
ε) στ) 0 η)

Κατά την παρ. 3 α του άρθρου 1 :

Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης διορίζεται πρόσωπο εγνωσμένου κύρους, που διαθέτει υψηλή επιστημονική κατάρτιση και απολαμβάνει ευρείας κοινωνικής αποδοχής....β, Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης επιλέγεται δε από το Υπουργικό Συμβούλιο, μετά από εισήγηση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και διορίζεται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από πρόταση του ίδιου Υπουργού. Κατά την περ. δ' της παραγρ. 3 του άρθρου 1 ορίζεται, περαιτέρω, ότι: «Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης και οι Βοηθοί του κατά την άσκηση των καθηκόντων τους απολαύουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας....

Ερμηνεία και εφαρμογή διατάξεων

Από τις προπαρατιθέμενες διατάξεις, ερμηνευόμενες αυτοτελώς και σε συνδυασμό, συνάγονται τα ακόλουθα:

7. Επειδή, ενόψει των ως άνω διατάξεων του ν. 3074/2002 έχει κριθεί ότι ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης ανήκει στην κατηγορία των μετακλητών ανωτάτων διοικητικών υπαλλήλων των εκτός της υπαλληλικής ιεραρχίας θέσεων (ΟλΣ.τ.Ε. 1849/2008). Περαιτέρω, σύμφωνα με την προπαρατεθείσα διάταξη του άρθρου 1 παρ. 2 περ. δ' του ίδιου νόμου ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης δύναται να ασκεί ενώπιον της κατά νόμο αμέσως ανώτερης πειθαρχικής δικαιοδοσίας «τα προβλεπόμενα από τον νόμο ένδικα μέσα» κατά πειθαρχικών αποφάσεων κατώτερης πειθαρχικής δικαιοδοσίας όπως είναι και η προβλεπόμενη από το άρθρο 14 του Υπαλληλικού Κώδικα ένσταση ενώπιον του δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου ( ΣτΕ 1401/2010, 3403/2006). Τέλος, έχει κριθεί ότι η αρμοδιότητα του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης να ασκεί προσφυγές ανάγεται στον εσωτερικό έλεγχο της δημόσιας διοίκησης και αποσκοπεί αποκλειστικά στην προστασία του δημοσίου συμφέροντος (Σ.τ.Ε. 4643/2015)

8. Περαιτέρω, οι ανεξάρτητες διοικητικές αρχές αποτελούν κρατικά όργανα που εκφεύγουν του ιεραρχικού ελέγχου ή της εποπτείας της κεντρικής διοίκησης και υπόκεινται μόνο σε δικαστικό έλεγχο νομιμότητας. Σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 101Α του Συντάγματος κατοχυρώνεται η προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία των μελών των Ανεξάρτητων Αρχών και η διαδικασία εκλογής τους. Η πρόβλεψη όμως αυτή αναφέρεται μόνο στις πέντε συνταγματικά κατοχυρωμένες ανεξάρτητες αρχές ¹, όπως αυτό ορίζεται με την παρ. 1 του άρθρου 101Α του Συντάγματος.

9. Εκτός από τις ως άνω ανεξάρτητες διοικητικές αρχές προβλέπονται και νομοθετικά ανεξάρτητες διοικητικές αρχές μεταξύ των οποίων και η ΑΑΔΕ. Η εν λόγω Αρχή απολαμβάνει λειτουργικής ανεξαρτησίας αλλά και διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας χωρίς να υπόκειται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, κρατικούς φορείς ή άλλες διοικητικές αρχές, ωστόσο προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία σύμφωνα με τον συστατικό της νόμο απολαμβάνουν μόνο ο Πρόεδρος και τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης, ο Εμπειρογνώμονας και ο Διοικητής κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους (άρθρο 3). Αντίθετα την ίδια ανεξαρτησία δεν απολαμβάνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι που στελεχώνουν την Αρχή και οι οργανικές θέσεις των οποίων μεταφέρθηκαν αυτοδικαίως από την καταργηθείσα Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων. Όλοι οι δημόσιοι και με σχέση ιδιωτικού δικαίου υπάλληλοι της ΑΑΔΕ διέπονται από τις διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα (άρθρο 24 παρ. 3 του ν. 4389/2016) πειθαρχικά δε ελέγχονται για πράξεις ή παραλείψεις τους κατ' εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 103 και επόμενα του ν. 3528/2007 (άρθρο 33 του ν. 4389/2016). Ακόμα, όμως και για τα μέλη της ΑΑΔΕ που απολαμβάνουν, προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας, ο συστατικός της νόμος αναθέτει την κίνηση της σε βάρος τους πειθαρχικής δίωξης στον Υπουργό Οικονομικών.

10. Ο πειθαρχικός έλεγχος σε πρώτο βαθμό των υπαλλήλων της ΑΑΔΕ ανατίθεται σε πειθαρχικά όργανα που συνιστώνται και συγκροτούνται με απόφαση του Διοικητή της Αρχής. Επίσης, πειθαρχικό έλεγχο ασκούν στους υπαλλήλους της Αρχής και τα μονομελή πειθαρχικά όργανα όπως ο Διοικητής και οι πειθαρχικοί προϊστάμενοι των υπαλλήλων ². Η αρμοδιότητα των πειθαρχικών αυτών οργάνων της Αρχής ασκείται κατά τις διατάξεις του άρθρου 120 του Υπαλληλικού Κώδικα. Η παραπομπή της υπόθεσης σε αυτά γίνεται με την κίνηση της πειθαρχικής δίωξης από τον Διοικητή (άρθρο 14 παρ. 2 περ στ' ν. 4389/2016) με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3528/2007 (ΥΚ) κατά τα προβλεπόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 33 του ν. 4389/2016. Όσον αφορά τα μέλη της Αρχής που απολαμβάνουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας, μεταξύ των οποίων και ο Διοικητής αυτής, πειθαρχικά ελέγχονται από Ειδικό Πειθαρχικό Συμβούλιο που συγκροτείται με την συμμετοχή δικαστικών λειτουργών και μελών του κυρίου προσωπικού του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και την διαδικασία ενώπιον αυτού κινεί ο Υπουργός Οικονομικών (άρθρο 31 παρ. 2 περ. στ' του ν. 4389/2016).

11. Περαιτέρω, αρμόδιο πειθαρχικό όργανο για να κρίνει σε δεύτερο βαθμό το προσωπικό της Αρχής που υπάγεται στην αρμοδιότητα του πειθαρχικού της συμβουλίου ορίζεται το δευτεροβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο του άρθρου 146 Α του v. 3528/2007 (άρθρο 31 παρ. 1 περ. β' ν. 4389/2016). Η ένσταση ενώπιον του δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου ασκείται υπέρ της διοίκησης από κάθε πειθαρχικά προϊστάμενο, από τον Υπουργό και από τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (άρθρο 141 παρ. 3 παρ. β' ν. 3528/2007), δεδομένου ότι όλες οι αποφάσεις των πειθαρχικών συμβουλίων που κρίνουν σε πρώτο βαθμό υπόκεινται σε ένσταση ενώπιον του δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου, υπέρ της διοίκησης (άρθρο 141 παρ. 2 ν. 3528/2007). Επίσης, το πειθαρχικό συμβούλιο της ΑΑΔΕ επιλαμβάνεται υποθέσεων σε δεύτερο βαθμό μετά την άσκηση ένστασης κατά αποφάσεων των μονομελών πειθαρχικών οργάνων, όπως αποφάσεων των πειθαρχικών προϊστάμενων, πλην του Διοικητή, της Αρχής (άρθρα 31 παρία του ν.4389/2016 και 120 παρ.1 α' του ν. 3528/2007). Η εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων στα θέματα του πειθαρχικού ελέγχου του προσωπικού της Αρχής βρίσκει έρεισμα στις διατάξεις του συστατικού νόμου της Αρχής που παραπέμπουν για την πειθαρχική ευθύνη των υπαλλήλων της Αρχής στις διατάξεις των άρθρων 103 επόμενα του ως άνω Κώδικα (άρθρο 31 και 33 του ν. 4389/2016) σε συνδυασμό με την διάταξη του άρθρου 2 παρ. 2 του ν. 3528/2007.

12. Επίσης, ο πειθαρχικός έλεγχος των υπαλλήλων της Αρχής σε δεύτερο βαθμό από το δευτεροβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο του άρθρου 146 Α του ν. 3528/20016 επιτρέπει περαιτέρω δικαστικό έλεγχο με την άσκηση προσφυγής ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας από τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Το δικαίωμα άσκησης προσφυγής αναγνωρίζεται στον τελευταίο με αίτημα την επιβολή της ποινής της οριστικής παύσης.

13. Σημειώνεται, επίσης, ότι, όπως έχει κριθεί, το υπαλληλικό προσωπικό πλήρως και συνταγματικά κατοχυρωμένων αυτοδιοικούμενων νομικών προσώπων (π.χ. ΑΕΙ)³ υπόκειται σε πειθαρχικό έλεγχο που ασκείται σε δεύτερο βαθμό από το δευτεροβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο που συγκροτείται πλέον με απόφαση του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης ( άρθρο 146 Α του ν. 3528/2007), μετά την άσκηση ένστασης από τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης⁴. Κατά τον ίδιο λόγο το υπαλληλικό προσωπικό ανεξάρτητων διοικητικών αρχών που απολαμβάνουν (οι αρχές) ανάλογης διοικητικής αυτοτέλειας υπαγόμενες μόνο σε δικαστικό έλεγχο νομιμότητας και σε κοινοβουλευτικό έλεγχο, δύναται κατά τον νόμο να ελέγχεται πειθαρχικά με την άσκηση ένστασης ενώπιον του δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου του άρθρου 146 Α του ν. 3528/2007. Το υπαλληλικό προσωπικό της ΑΑΔΕ υπάγεται κατά τις διατάξεις του ιδρυτικού της νόμου στον πειθαρχικό έλεγχο του ως άνω δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου που κινείται με την άσκηση, μεταξύ άλλων, ένστασης από τον επιθεωρητή δημόσιας διοίκησης, ενώ ο δικαστικός έλεγχος των αποφάσεων αυτού διασφαλίζεται με το δικαίωμα άσκησης προσφυγής του τελευταίου.

14. Υπό το φως των παρατηρήσεων αυτών και έχοντας υπόψη ότι η ίδρυση, σύσταση και λειτουργία της ΑΑΔΕ στηρίζεται σε διατάξεις του κοινού νομοθέτη (ν. 4389/2016), η ανεξαρτησία που απολαμβάνει η Αρχή εκφεύγοντας του ιεραρχικού ελέγχου ή της εποπτείας της κεντρικής Διοίκησης υποκείμενη μόνο σε κοινοβουλευτικό και δικαστικό έλεγχο νομιμότητας, δεν εμποδίζει τον κοινό νομοθέτη να οργανώσει τον πειθαρχικό έλεγχο των υπαλλήλων της παραπέμποντας στις διατάξεις του Κώδικα Δημοσίων Πολιτικών Υπαλλήλων. Με τον τρόπο αυτό δεν θίγονται οι εγγυήσεις ανεξαρτησίας της ΑΑΔΕ δεδομένου ότι σε πρώτο βαθμό η κίνηση της διαδικασίας πειθαρχικού ελέγχου των υπαλλήλων της Αρχής ανατίθεται στον Διοικητή της και τους Πειθαρχικούς Προϊσταμένους της Αρχής και η υπόθεση κρίνεται από πρωτοβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο που συγκροτείται και συστήνεται με απόφαση του Διοικητή ή από μονομελή πειθαρχικά όργανα της Αρχής, ενώ σε δεύτερο βαθμό η εκδίκαση της υπόθεσης των υπαλλήλων της αρχής διεξάγεται είτε από το πειθαρχικό συμβούλιο της Αρχής είτε από το δευτεροβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο του άρθρου 146 Α του ν. 3528/2007, το οποίο απολαμβάνει των μειζόνων εγγυήσεων αντικειμενικής κρίσης που δέχεται το Συμβούλιο Επικρατείας με την 96/2013 απόφαση της Ολομελείας του. Η τυχόν δε άσκηση προσφυγής κατά της απόφασης του ως άνω δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου, από τον Γ ενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, αφορά αποκλειστικά τις περιπτώσεις επιβολής των πειθαρχικών ποινών της προσωρινής παύσης και του υποβιβασμού με σκοπό την επιβολή της ποινής της οριστικής παύσης, κρίνεται δε από το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο της Χώρας που παρέχει εγγυήσεις πλήρους ανεξαρτησίας και αμεροληψίας.

15. Με την μεταφορά των υπαλλήλων από την καταργηθείσα Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων στην ΑΑΔΕ δεν μεταβλήθηκε το υπηρεσιακό καθεστώς αυτών ούτε το πειθαρχικό τους δίκαιο, αφού με ρητή διάταξη (άρθρο 33 παρ. 1 του ν. 4389/2016) του ιδρυτικού της Αρχής νόμου εξακολουθεί το προσωπικό αυτό να διέπεται από τις διατάξεις (άρθρα 103 επ. του ν. 3528/2007) του Κώδικα Δημοσίων Πολιτικών υπαλλήλων. Οι δε εγγυήσεις προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας αναγνωρίζονται βάσει του ως άνω ιδρυτικού νόμου της Αρχής (άρθρο 3 του ν. 4389/2016) αποκλειστικά στα πρόσωπα του Διοικητή, του Εμπειρογνώμονα, του Προέδρου και των μελών του Συμβουλίου Διοίκησης και όχι και σε αυτά του υπαλληλικού προσωπικού της Αρχής. Παρά ταύτα ακόμα και για τα πρόσωπα αυτά που απολαμβάνουν ανεξαρτησίας, ο εν λόγω ιδρυτικός νόμος (άρθρο 33 παρ. 2 του ν. 4389/2016) προβλέπει την σε βάρος τους κίνηση της πειθαρχικής δίωξης από τον Υπουργό των Οικονομικών, δηλαδή από όργανο της εκτελεστικής λειτουργίας.

16. Υπό το πρίσμα των ως άνω παρατηρήσεων διαφαίνεται ο σκοπός του ιδρυτικού νόμου της Αρχής να διατηρεί ένα όργανο της Κυβέρνησης, ως μετακλητός υπάλληλος αυτής, το δικαίωμα να ενίσταται κατά των αποφάσεων είτε μονομελών πειθαρχικών οργάνων της Αρχής ενώπιον του πρωτοβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου της ΑΑΔΕ είτε κατά αποφάσεων αυτού ενώπιον του δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου του άρθρου 146Α του ν. 3528/2007 και να προσφεύγει κατά ορισμένων αποφάσεων του τελευταίου ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η άσκηση ενστάσεων και προσφυγών από τον
Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης κατά αποφάσεων πειθαρχικών οργάνων και συμβουλίων που αποφαίνονται για την πειθαρχική ευθύνη υπαλλήλων της ΑΑΔΕ δεν υπονομεύει την ανεξαρτησία της, υπό την έννοια ότι ο συστατικός νόμος της Αρχής το επιτρέπει αφενός και αφ' ετέρου η άσκηση της αρμοδιότητας αυτής ελέγχεται είτε από όργανα της Αρχής είτε από πειθαρχικό συμβούλιο που περιβάλλεται με μείζονες εγγυήσεις αντικειμενικής κρίσης είτε από το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο.

17. Επίσης, η ερωτώσα υπηρεσία με την υπ' αριθ. ΔΔΑΔ Δ 1101372 ΕΞ 2017/27.6.2017 εγκύκλιο οδηγία με θέμα την πειθαρχική, ποινική και αστική ευθύνη των υπαλλήλων της ΑΑΔΕ δέχεται ότι πειθαρχική εξουσία στους υπαλλήλους της Αρχής ασκεί και ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, ο οποίος νομίμως ενίσταται κατά αποφάσεων τόσο των μονομελών πειθαρχικών οργάνων όσο και των συλλογικών πειθαρχικών συμβουλίων που κρίνουν πειθαρχικές υποθέσεις υπαλλήλων της Αρχής σε πρώτο βαθμό.

18. Προκειμένου, εξάλλου, να δύναται ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης να ασκεί ουσιαστικά και αποτελεσματικά τις εν λόγω αρμοδιότητες του άρθρου 141 παρ. 3 περ. β' και 142 παρ. 3 του ν. 3528/2007 οφείλει η ΑΑΔΕ, με την αρμόδια υπηρεσία της, να κοινοποιεί σε αυτόν τις εκδιδόμενες πειθαρχικές αποφάσεις, να τον ενημερώνει για την πορεία των πειθαρχικών υποθέσεων και των διοικητικών μέτρων που λαμβάνονται σε βάρος υπαλλήλων της και να του χορηγεί τυχόν πορίσματα που συντάσσονται στο πλαίσιο διοικητικής - πειθαρχικής διερεύνησης των υποθέσεων.

Απάντηση

Κατ' ακολουθία των προεκτεθέντων, επί των τεθέντων ερωτημάτων, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Β' Τμήμα Διακοπών) γνωμοδοτεί ομοφώνως ως εξής:

1) Μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4389/2016 ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης έχει δικαίωμα να ασκεί ένσταση ή προσφυγή κατά πειθαρχικών αποφάσεων που αφορούν υπαλλήλους της ΑΑΔΕ και η Αρχή οφείλει να κοινοποιεί σε αυτόν τις εκδιδόμενες σε βάρος υπαλλήλων της σχετικές πειθαρχικές αποφάσεις. 

2) Η ΑΑΔΕ οφείλει να ενημερώνει τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης για την πορεία πειθαρχικών υποθέσεων, την λήψη διοικητικών μέτρων και την χορήγηση πορισμάτων έρευνας που αφορούν το υπαλληλικό προσωπικό της.


ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
Αθήνα 24 Αυγούστου 2017


Ο Πρόεδρος
Ανδρέας Χαρλαύτης
Αντιπρόεδρος ΝΣΚ

Ο Εισηγητής
Ιωάννης Μπακόπουλος
Πάρεδρος Ν.Σ.Κ.


_____________
¹ Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (άρθρο 9α Σ), το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (άρθρο 15 παρ. 2 Σ), η Αρχή Προστασίας Απορρήτου των Τηλεπικοινωνιών (άρθρο 19 παρ. 2 Σ) , το ΑΣΕΠ (άρθρο 103 παρ. 7 Σ), ο Συνήγορος του Πολίτη (άρθρο 103 παρ. 9 Σ).
² Ο Προϊστάμενος της Δ/νσης, ο Προϊστάμενος της Γενικής Δ/νσης
³ Η κατά το άρθρο 16 παρ. 5 του Συντάγματος εποπτεία του Κράτους επί των ΑΕΙ περιορίζεται σε έλεγχο νομιμότητας και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να επεκταθεί, με διατάξεις κοινού νόμου σε κατ' ουσίαν εκδίκαση των πειθαρχικών υποθέσεων του υπαλληλικού εν γένει προσωπικού των ΑΕΙ (Σ.τ.Ε..1401/2010).
⁴ Αυτά δέχθηκε κατά πλειοψηφία η Ολ.ΣτΕ 96/2013 κατά την οποία ένσταση ενώπιον του δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου κατά αποφάσεων των πρωτοβάθμιων πειθαρχικών οργάνων των Α.Ε.Ι. επί υποθέσεων υπαλληλικού προσωπικού δύναται κατά νόμο να ασκεί τόσο ο πειθαρχικά διωκόμενος υπάλληλος όσο και ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης

Ημερομηνία: 15-09-2017
Αρ. Πρωτ: 4476/492/Α3

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΤΠΑ ΚΑΙ ΤΣ
ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
Μονάδα A3 «Αξιολόγησης και Επιλογής Πράξεων Θ.Σ. 3, 6, 8, 10 και 11»

Μεσογείων 56, ΤΚ 11527, Αθήνα

ΑΠΟΦΑΣΗ

Θέμα: Παράταση της προθεσμίας υποβολής των απαιτούμενων δικαιολογητικών Ένταξης του Παραρτήματος XII της Αναλυτικής Πρόσκλησης της Δράσης «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του ΕΠ «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 - 2020.

Η Ειδική Γραμματέας Διαχείρισης Τομεακών ΕΠ του ΕΤΠΑ και ΤΑ

Έχοντας υπόψη:

1. Το άρθρο 90 του «Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και Κυβερνητικά Όργανα» που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Π.Δ. 63/2005 (ΦΕΚ 98/Α/22.4.2005).

2. Το Ν.4314/2014 (ΦΕΚ Α' 265/23.12.2014) «Για τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2014-2020», όπως ισχύει.

3. Το Π.Δ. 123/2016 (ΦΕΚ 208/Α/04.11.2016) «Ανασύσταση και μετονομασία του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ανασύσταση του Υπουργείου Τουρισμού, σύσταση Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, μετονομασία Υπουργείων Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων».

4. Το Π.Δ. 125/2016 (ΦΕΚ 210/Α/05.11.2016) «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».

5. Την υπ' αριθμ. 197/16.11.2016 απόφαση (ΦΕΚ Β 3722/17.11.2016) «Ανάθεση Αρμοδιοτήτων στον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, Αλέξανδρο Χαρίτση».

6. Τον υπ. αριθμ. 34686/27.03.2015 (ΥΟΔΔ 178) Διορισμό της μετακλητής Ειδικής Γραμματέως της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Τομεακών Ε.Π. του ΕΤΠΑ και ΤΣ.

7. Τη με ΑΠ 66135/ΕΥΘΥ455/15-6-2017 (ΦΕΚ/Β/2064/2017) απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομίας, και Ανάπτυξης «Τροποποίηση της με αριθμό 67743/ΕΥΘΥ/615/24-06- 2015 υπουργικής απόφασης «Αναδιάρθρωση της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ του άρθρου 5 παρ 1 του ν.4314/2014 και κατάργηση της αριθ. 1121/408Δ/Φ03/2012 (Β 655) κοινής υπουργικής απόφασης» (Β1248).

8. Την με Α.Π. 113091/05.11.2015 Απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού «Ανάθεση αποκλειστικών καθηκόντων Προϊσταμένης της Ε.Υ.Δ ΕΠΑνΕΚ» (ΑΔΑ: Ω01Λ4653Ο7-Κ2Φ).

9. Το εγκεκριμένο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (Εταιρικό Σύμφωνο για το πλαίσιο Ανάπτυξης) 2014-2020, αρ. απόφασης C(2014)3542 final/23.05.2014.

10. Την με Α.Π. 177229/15.12.2014 Κοινή Υπουργική Απόφαση Έγκρισης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΑΔΑ:7ΠΧΒ0-2ΥΜ).

11. Την με αριθμό C(2014) 10162 final/18.12.2014 Εκτελεστική απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την έγκριση ορισμένων στοιχείων του επιχειρησιακού προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» για στήριξη από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο στο πλαίσιο του στόχου «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση» στην Ελλάδα, (CCI 2014GR16M2OP001).

12. Τον Κανονισμό (ΕΚ) 1407/18.12.2013 της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για την εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Ενισχύσεις Ήσσονος Σημασίας (De Minimis) όπως ισχύει.

13. Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθμ. 1301/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013 για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και την κατάργηση του υπ. αρ. 1080/2006 Κανονισμού του Συμβουλίου.

14. Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθμ. 1303/2013 της Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση τοθ κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006.

15. Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθμ. 1304/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013 για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και την κατάργηση του υπ. αρ. 1081/2006 Κανονισμού του Συμβουλίου.

16. Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ.821/2014 της Επιτροπής της 28ης Ιουλίου 2014, περί καθορισμού κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ.1302/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τις λεπτομέρειες για την μεταβίβαση και διαχείριση των συνεισφορών των προγραμμάτων, την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τα μέσα χρηματοοικονομικής τεχνικής , τα τεχνικά χαρακτηριστικά των μέτρων πληροφόρησης και επικοινωνίας για τις πράξεις και το σύστημα καταγραφής και αποθήκευσης των δεδομένων.

17. Την με Α.Π. 110427/EΥΘΥ/1020/20.10.2016 Υπουργική Απόφαση τροποποίησης και αντικατάστασης της 81986/EYΘY712/31.07.2015 Υπουργικής Απόφασης «Εθνικοί Κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών για τα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014-2020 - Έλεγχοι νομιμότητας δημοσίων συμβάσεων συγχρηματοδοτούμενων πράξεων ΕΣΠΑ 2014-2020 από Αρχές Διαχείρισης και Ενδιάμεσους Φορείς - Διαδικασία ενστάσεων επί των αποτελεσμάτων αξιολόγησης πράξεων»( ΦΕΚ 3521/Β/1.11.2016).

18. Την Σύσταση 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής της 6ης Μαΐου 2003, σχετικά με τον ορισμό των πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων [Επίσημη Εφημερίδα L 124 της 20.05.2003].

19. Το με Α.Π. 12078/ΕΥΘΥ/1150/25.11.2015 έγγραφο της ΕΥΘΥ με θέμα: «Περιγραφή του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου για τα ΕΠ του ΕΣΠΑ 2014-2020 που χρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και το ΤΣ στο πλαίσιο του Στόχου: Επενδύσεις στην Ανάπτυξη και την Απασχόληση», όπως ισχύει.

20. Το με Α. Π. 4843/119432/03.11.215 έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων με θέμα: «Κριτήριο Διαχωρισμού».

21. Την με Α.Π. 126829/ΕΥΘΥ 1217/8.12.2015 Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού «Σύστημα δημοσιονομικών διορθώσεων και διαδικασίες ανάκτησης αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών από πόρους του Κρατικού Προϋπολογισμού για την υλοποίηση Προγραμμάτων συγχρηματοδοτούμενων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020, σύμφωνα με το άρθρο 22 του Ν. 4314/2014» (ΦΕΚ 2784/Β/21.12.2015).

22. Την από 25.06.2015 απόφαση της 1ης συνεδρίασης της Επιτροπής Παρακολούθησης του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», με την οποία εγκρίθηκε η εξειδίκευση του ΕΠ, και ειδικότερα η εξειδίκευση της Δράσης «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές».

23. Το με Α.Π. 9939/ΕΥΚΕ 631/28.01.2016 (Α.Π. ΕΥΔ ΕΠΑνΕΚ 481/116/Α2/02.02.2016) έγγραφο της ΕΥΚΕ με θέμα: «Έκφραση γνώμης για Οδηγούς δράσεων κρατικών ενισχύσεων του ΕΠΑνΕΚ».

24. Την με Α.Π. 594/103/Α1/08.02.2016 Απόφαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», με την οποία εγκρίθηκαν η μεθοδολογία και τα κριτήρια επιλογής των επιχειρηματικών σχεδίων στο πλαίσιο της Δράσης «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές».

25. Την με Α.Π. 669/149/Α2/11.02.2016 (α/α ΟΠΣ 1390 και κωδικό ΚΕ04) Απόφαση με θέμα: Πρόσκληση υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων στη Δράση «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές», ΕΣΠΑ 2014-2020 (ΑΔΑ:ΩΘΥ24653Ο7-Κ42).

26. Την με Α.Π. 1172/445/Α2/08.04.2016 Απόφαση με θέμα: Πρώτη (1η) τροποποίηση της Πρόσκλησης υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επιχειρηματικών σχεδίων στη Δράση «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του ΕΠ «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 - 2020 (ΑΔΑ: ΨΤΨΛ4653Ο7-ΥΜ4).

27. Την με Α.Π. 2452/641/A2/13.05.2016 Απόφαση με θέμα: Δεύτερη (2η) Τροποποίηση της Πρόσκλησης υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων στη Δράση «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 - 2020 (ΑΔΑ: 6ΜΗ24653Ο7-ΒΤ1).

28. Την με ΑΠ. 2594/686/Α2/19.05.2016 Απόφαση με θέμα: Αύξηση προϋπολογισμού της Δράσης «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 - 2020- Τρίτη (3η) τροποποίηση της Πρόσκλησης υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επιχειρηματικών σχεδίων στη Δράση (ΑΔΑ:ΨΜΨΘ4653Ο7-ΣΞ1).

29. Την με Α.Π. 2957/808/Α2/06.06.2016 Απόφαση με θέμα: Παράταση της ημερομηνίας ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επιχειρηματικών σχεδίων της Δράσης «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 - 2020 - Τέταρτη (4η) τροποποίηση της Πρόσκλησης υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επιχειρηματικών σχεδίων στη Δράση (ΑΔΑ:61ΝΥ4653Ο7-1ΚΟ).

30. Την με Α.Π. 3574/992/A2/05.07.2016 Απόφαση με θέμα: Πέμπτη (5η) Τροποποίηση της Πρόσκλησης υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων στη Δράση «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 - 2020 (ΑΔΑ: 6ΛΤΛ4653Ο7-3ΧΟ).

31. Την με Α.Π. 1608/552/A2/28.03.2017 Απόφαση με θέμα: Έκτη (6η) Τροποποίηση της Πρόσκλησης υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων στη Δράση «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 - 2020 (ΑΔΑ: ΩΑΠΠ465ΧΙ8-2ΛΩ).

32. Την με Α.Π. 2507/931/Α2/31.05.2017 Απόφαση με θέμα: Έβδομη (7η) Τροποποίηση της Πρόσκλησης υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων στη Δράση «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 - 2020 (ΑΔΑ: Ψ122465ΧΙ8-Χ06).

33. Την με Α.Π. 3324/123/Α3/06.07.2017 Απόφαση με θέμα: Όγδοη (8η) Τροποποίηση της Πρόσκλησης υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων στη Δράση «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 - 2020 (ΑΔΑ: 60ΘΦ465ΧΙ8-ΗΛΗ).

34. Την υπ' αριθ. 1557/432Γ/Γ01/30.3.2016 Απόφαση του Υφυπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού για την Ανάδειξη Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης Κρατικών Ενισχύσεων του ΕΠΑΝΕΚ (ΑΔΑ: 6ΔΡ3465307-4Υ0).

35. Την υπ' αριθ. 2640/803Γ01/20.5.2016 σύμβαση του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού για τον ΕΦΕΠΑΕ για την υλοποίηση του έργου Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης Κρατικών Ενισχύσεων του ΕΠΑΝΕΚ.

36. Την υπ' αριθ. 3505/815/Α1/30.6.2016 Απόφαση του Υφυπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού με θέμα: «Ανάθεση καθηκόντων διαχείρισης για Πράξεις Κρατικών Ενισχύσεων του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» στον «Ενδιάμεσο Φορέα Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία -ΕΦΕΠΑΕ».

37. Την με Α.Π. 4797/1386/A2/16.09.2016 (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 504/27.09.2016) Απόφαση της Ειδικής Γραμματέως Διαχείρισης Τομεακών Ε.Π. του ΕΤΠΑ και ΤΣ με θέμα «Συγκρότηση Επιτροπής Αξιολόγησης για τη Δράση «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 - 2020 (ΑΔΑ:6ΔΚ64653Ο7-Λ3Ο).

38. Την με Α.Π. 6195/1885/A2 /21.10.2016 (ΑΔΑ: 62ΨΚ4653Ο7-ΠΝ7) Απόφαση του Υφυπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού με θέμα: Ορισμός Αξιολογητών για τη Δράση «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014-2020.

39. Την με Α.Π. 14/1/Α2/04.01.2017 (ΦΕΚ_ΥΟΔΔ_9/16.01.2017) Κοινή Υπουργική Απόφαση των Αναπληρωτών Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης - Οικονομικών με θέμα «Καθορισμός αποζημίωσης των Αξιολογητών και των Επιτροπών Αξιολόγησης της Δράσης «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» (ΑΔΑ: Ψ9ΞΧ465ΧΙ8-ΟΦΚ).

40. Την με Α.Π. 3371/161/A3/07.07.2017 (ΑΔΑ:ΩΡΛΘ465ΧΙ8-ΓΦΚ) Απόφαση της Ειδικής Γραμματέως Διαχείρισης Τομεακών Ε.Π. του ΕΤΠΑ και ΤΣ με θέμα: «Προσωρινός κατάλογος Δυνητικών Δικαιούχων και Κατάλογος με τη βαθμολογική κατάταξη όλων των επιχειρηματικών σχεδίων στη Δράση «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» του ΕΠ «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ΕΣΠΑ 2014 - 2020».

41. Το με Α.Π. 1302/12.09.2017 (Α.Π. ΕΥΔ ΕΠΑνΕΚ 4400/490 Α3/13.09.2017) έγγραφο του ΕΦΕΠΑΕ με θέμα: Αίτημα Παράτασης για την υποβολή φυσικών φακέλων δικαιολογητικών ένταξης στις δράσεις «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών Επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» και «Ενίσχυση Τουριστικών ΜμΕ».

Αποφασίζει

Α. Την παράταση της προθεσμίας υποβολής του φακέλου με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά Ένταξης του Παραρτήματος XII της Αναλυτικής Πρόσκλησης έως την Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2017.

Η προθεσμία έως την 29 Σεπτεμβρίου 2017 είναι οριστική και μη τήρησή της οδηγεί στην απόρριψη του επιχειρηματικού σχεδίου.

Για όσες αιτήσεις χρηματοδότησης επιχειρηματικών σχεδίων υποβληθούν τα δικαιολογητικά πριν την ως άνω καταληκτική ημερομηνία, θα εξετάζονται κατά προτεραιότητα από τον ΕΦΕΠΑΕ και κατόπιν εισήγησης της Επιτροπής Αξιολόγησης, για όσα επιχειρηματικά σχέδια θεμελιώνεται το δικαίωμα υπαγωγής τους στη δράση, θα εκδίδεται άμεσα η σχετική Απόφαση Ένταξής τους στη Δράση.

Β. Ο ΕΦΕΠΑΕ να ενημερώσει όλους τους ενδιαφερόμενους για την απόφαση αυτή.

Γ. Η παρούσα απόφαση να αναρτηθεί στο πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ και να δημοσιευτεί στις ιστοσελίδες της ΕΥΔ ΕΠΑνΕΚ http://www.antaaonistikotita.ar, του ΕΣΠΑ www.espa.gr, του ΕΦΕΠΑΕ www.efepae.gr και του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης www.mindev.gov.gr.


Η Ειδική Γραμματέας Διαχείρισης Τομεακών Ε.Π. του ΕΤΠΑ και ΤΣ
Ευγενία Φωτονιάτα

Αθήνα, 14 Σεπτεμβρίου 2017

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ


 
ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
1. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΜΜΕΣΗΣ ΦΟΡ.
ΤΜΗΜΑ Β' ΤΕΛΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΦΟΡ.
2. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΣΠΡΑΞΕΩΝ
ΤΜΗΜΑ Α'

Ταχ. Δ/νση :Σίνα 2- 4
Ταχ. Κώδικας :106 72 ΑΘΗΝΑ
Πληροφορίες:Ν. Ζωγραφάκης
Τηλέφωνο :210-3602480
Fax:210-3645413
 
ΠΟΛ 1143/2017

ΘΕΜΑ : Κοινοποίηση των διατάξεων του αρ. 65 του ν. 4486/2017 για την απαλλαγή από τα τέλη χαρτοσήμου των επιχορηγήσεων που λαμβάνουν οι φορείς που λειτουργούν Μονάδες Ψυχικής Υγείας

Κοινοποιούμε για ενημέρωση και εφαρμογή τις διατάξεις του αρ. 65 του ν. 4486/2017 και σας γνωρίζουμε τα εξής:

1. Με τις διατάξεις του αρ. 65 του ν. 4486/2017 (Α' 115) θεσπίζεται, από την ημερομηνία ψήφισης του νόμου, ειδική απαλλαγή από τα τέλη χαρτοσήμου σε κάθε είδους επιχορηγήσεις και λοιπούς πόρους που λαμβάνουν, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 13 του ν. 2716/1999 (Α'96) οι φορείς που λειτουργούν Μονάδες Ψυχικής Υγείας κατά το νόμο αυτό.

2. Επιπλέον, η διάταξη του αρ. 65 του ν. 4486/2017 (Α' 115) ορίζει ότι ποσά τελών χαρτοσήμου που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος των φορέων αυτών, αλλά δεν έχουν καταβληθεί, διαγράφονται, μαζί με τις προσαυξήσεις τους, οίκοθεν από τις οικείες Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ.), ενώ τυχόν καταβληθέντα ποσά δεν επιστρέφονται και δεν αναζητούνται.

3. Διευκρινίζεται ότι βάσει της ανωτέρω διάταξης, διαγράφονται οίκοθεν από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ., βεβαιωθέντα ποσά τελών χαρτοσήμου, είτε η βεβαίωση τους έχει προκύψει κατόπιν ελέγχου, είτε κατόπιν δήλωσης του φορολογούμενου, χωρίς να απαιτείται κάποια ενέργεια από την πλευρά του φορέα.




Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ

Αθήνα, 14 Σεπτεμβρίου 2017
Αριθ. Πρωτ.: ΔΕΑΦ 1135549 ΕΞ 2017
 
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
 


ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛ. ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Α'

Ταχ. Δ/νση:Καρ.Σερβίας 10
Ταχ. Κώδικας:10184 Αθήνα
Πληροφορίες:
Τηλέφωνο:210 3375315
Fax:210 3375001
E-Mail:d12.a@yo.syzefxis.gov.gr
Url:www.aade.gr

Θέμα: Οδηγίες σχετικά με την εκκαθάριση δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2016 λόγω καθυστερημένης ταυτοποίησης των κωδικών 037/038 από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης

Με αφορμή ερωτήματα που έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία μας, αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Με το τελευταίο εδάφιο της {start}παρ. 3 του άρθρου 29{end} του ν.4172/2013 έτσι όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 34 του ν.4474/2017, η μείωση του φόρου της παρούσας παραγράφου για τους ασκούντες αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα εφαρμόζεται μόνο για τους κατ' επάγγελμα αγρότες, όπως αυτοί ορίζονται στην κείμενη νομοθεσία, εφόσον τουλάχιστον το 50% του εισοδήματός τους προέρχεται από αγροτική δραστηριότητα. Στο εισόδημα του προηγούμενου εδάφιου δεν περιλαμβάνονται η κύρια σύνταξη από τον ΟΓΑ, οι αμοιβές από παροχή εργασίας με εργόσημο, οι αμοιβές εργαζομένων υπαγόμενων σε ασφάλιση ΟΓΑ σε τυποποιητήρια, συσκευαστήρια και σε συναφείς χώρους, για έως εκατόν πενήντα (150) ημερομίσθια ανά έτος, καθώς και οι αμοιβές μελών αγροτικών ή/και γυναικείων συνεταιρισμών,
που απασχολούνται περιστασιακά και υπάγονται στη ασφάλιση του ΟΓΑ. Τα οριζόμενα στην ανωτέρω διάταξη ισχύουν από 1.1.2016 (σχετική και η ΠΟΛ.1107/18.7.2016 εγκύκλιο).

2. Επιπρόσθετα, με τις διατάξεις του {start}άρθρου 75{end} του ν. 4484/2017 ορίζεται ότι για τροποποιητικές δηλώσεις φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2016 που υποβάλλονται από την 1.8.2017 μέχρι και τις 31.10.2017 λόγω μη έγκαιρης ταυτοποίησης των κωδικών 037 και 038 της δήλωσης, δεν επιβάλλονται κυρώσεις εκπροθέσμου υποβολής και τυχόν επιπλέον οφειλόμενος φόρος καταβάλλεται μέχρι δύο (2) δόσεις, αναλόγως του χρόνου υποβολής της δήλωσης, με καταληκτικές ημερομηνίες των δόσεων αυτές που ορίζονται στην {start}παρ. 6 του άρθρου 67{end} του ν. 4172/2013 (Α' 167).

3. Κατ' εφαρμογή των ανωτέρω, προκύπτει ότι η ηλεκτρονική αποστολή συνεχώς επικαιροποιημένων αρχείων με τους ΑΦΜ των κατ' επάγγελμα αγροτών (κωδ.037-038) μέχρι το τέλος υποβολής των τροποποιητικών δηλώσεων χωρίς την επιβολή προστίμου (ήτοι μέχρι 31.10.2017) διασφαλίζει την αξιοπιστία και την εγκυρότητα των δεδομένων. Συνεπώς, με την ως άνω διαδικασία της αποστολής των ηλεκτρονικών αρχείων και της αντίστοιχης προσυμπλήρωσης- ενημέρωσης των κωδ.037-038, η εκκαθάριση των ως άνω δηλώσεων, καθώς και των δηλώσεων με επιφύλαξη, θα γίνει ορθά. Κατόπιν τούτου, είτε ο φορολογούμενος προσκομίσει έγγραφη βεβαίωση κατ' επάγγελμα αγρότη από το Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (ΜΑΑΕ) είτε όχι, η εκκαθάριση της δήλωσης πάντα θα γίνεται με βάση τα δεδομένα του τελευταίου ηλεκτρονικού αρχείου που έχει αποσταλεί. Ως αποτέλεσμα αυτού οι κωδ.037-038 θα είναι προσυμπληρωμένοι, εξασφαλίζοντας το ποιοι είναι οι δικαιούχοι που πρέπει να τύχουν της προβλεπόμενης έκπτωσης φόρου.



Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΑΑΔΕ
Γ. ΠΙΤΣΙΛΗΣ

Αθήνα, 12 Σεπτεμβρίου 2017
Αριθ. Πρωτ.: ΔΕΦΚΦ Δ 1135570 ΕΞ 2017

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ



ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ και Ε.Φ.Κ.
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Ε.Φ.Κ. και Φ.Π.Α.
ΤΜΗΜΑ Δ'

Ταχ. Δ/νση: Καρ. Σερβίας 10
Ταχ. Κώδικας: 10184 Αθήνα
Πληροφορίες: Θανάσας Γ.
Τηλέφωνο: 210 6987406
Fax: 210 6987408
E-Mail: finexcis@2001.svzefxis.gov.gr
Url: www.aade.gr

ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση των διατάξεων του άρθρου 46 του ν.4410/2016 (141 Α') - Τέλη Κυκλοφορίας έτους 2017 - Ημερομηνία πρώτης ταξινόμησης των Ε.Ι.Χ. και Ε.Δ.Χ. οχημάτων - Τέλος ταξινόμησης οχημάτων του άρθρου 125 του ν.2960/01.

ΣΧΕΤ.: α) Η ΠΟΛ.1143/21.9.2016 (ΑΔΑ: 7ΝΓΜΗ-ΑΑ1) της Δ/νσης Εφαρμογής Έμμεσης Φορολογίας.
β) Το αρ. πρωτ. ΔΕΕΦ Β 1059789 ΕΞ 2017/17.4.2017 έγγραφο της Δ/νσης Εφαρμογής Έμμεσης Φορολογίας.

Κοινοποιούμε για ενημέρωση και εφαρμογή τις διατάξεις του άρθρου 46 του ν.4410/2016 (141 Α'), με τις οποίες αντικαταστάθηκαν οι διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του ν.2948/2001 και της παραγράφου 2 του άρθρου 35 του ν.3986/2011, όπως διαβιβάστηκαν στην υπηρεσία μας με την α' ανωτέρω σχετική και σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

Με τις ως άνω διατάξεις επανακαθορίστηκε η έννοια της «πρώτης ταξινόμησης» για τις ανάγκες του υπολογισμού των Τελών Κυκλοφορίας έτους 2017 και επόμενων, στα Επιβατικά Ιδιωτικής Χρήσης και Επιβατικά Δημοσίας Χρήσης, οχήματα. Ειδικότερα, για τα εν λόγω επιβατικά οχήματα τα οποία μεταφέρονται στην Ελλάδα, μεταχειρισμένα από άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ και χώρες του ΕΟΧ, λαμβάνεται υπόψη πλέον για την επιβολή των τελών κυκλοφορίας του έτους 2017 και επομένων, η ημερομηνία κατά την οποία έλαβε χώρα η πρώτη ταξινόμηση τους στην Ελλάδα ή σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε) ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου(Ε.Ο.Χ.).

α. Τέλος ταξινόμησης οχημάτων του άρθρου 125 του ν.2960/2001.

Εφιστάται ιδιαίτερα η προσοχή, για την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 2 του άρθρου 125 του ν.2960/2001 (265 Α'), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, ότι σύμφωνα με τις διατάξεις της υποπερίπτωσης ζ' της περίπτωσης Α' της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του ν.2948/2001, όπως τροποποιήθηκε με τις κοινοποιημένες διατάξεις, για τα εκποιούμενα από το Δημόσιο: Διεύθυνση Διαχείρισης Δημοσίου Υλικού (Δ.Δ.Δ.Υ. - πρώην Ο.Δ.Δ.Υ.), Τελωνεία κ.α., επιβατικά αυτοκίνητα τα οποία τίθενται από τους αγοραστές σε κυκλοφορία, ως ιδιωτικής χρήσης, τα τέλη κυκλοφορίας υπολογίζονται αποκλειστικά με βάση τον κυλινδρισμό του κινητήρα, σύμφωνα με τον τρίτο πίνακα της υποπερίπτωσης α' της περίπτωσης Α' της παραγράφου 1 του ως άνω άρθρου.

β. Ημερομηνία πρώτης ταξινόμησης των Ε.Ι.Χ. και Ε.Δ.Χ. οχημάτων

Κατόπιν της β' ανωτέρω σχετικής, με την οποία επισημαίνεται ότι η έλλειψη πληροφόρησης ως προς την ημερομηνία πρώτης ταξινόμησης για κάποια οχήματα, έχει ως αποτέλεσμα τον μη ορθό υπολογισμό των τελών κυκλοφορίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 20 του ν.2948/2001, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, εφιστάται η προσοχή α) για την ορθή συμπλήρωση από τους συναλλασσόμενους, κατά την υποβολή του παραστατικού για τη βεβαίωση και την είσπραξη του τέλους ταξινόμησης στο πληροφοριακό σύστημα τελωνείων ICISnet, της ημερομηνίας πρώτης κυκλοφορίας των μεταχειρισμένων επιβατικών αυτοκινήτων, τα οποία μεταφέρονται στην Ελλάδα από άλλα κράτη - μέλη της Ε.Ε. και χώρες του ΕΟΧ και β) για την επαλήθευση αυτής, εφόσον, βάσει ανάλυσης κινδύνου, πραγματοποιείται σχετικός έλεγχος.



Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε.
Γ. ΠΙΤΣΙΛΗΣ

Αριθμ. ΠΟΛ. 1140/2017

Τροποποίηση της αριθ. ΠΟΛ.1130/2017 (Β’ 3087) απόφασης του Διοικητή ΑΑΔΕ σχετικά με τον καθορισμό της αρμόδιας κατ’ ανάθεση αρχής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων δυνάμει της παρ. 5 του άρθρου 5 του ν. 4170/2013 (Α’ 163) και της παρ. 1 του άρθρου δεύτερου του ν. 4428/2016 (Α’ 190), και εξειδίκευση των υποχρεώσεων των Δηλούντων Ελληνικών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων ως προς το χρόνο και τον τρόπο υποβολής των στοιχείων και λοιπών θεμάτων σχετικά με την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών χρηματοοικονομικών λογαριασμών δυνάμει της περίπτ. γ’ της παρ. 7 του άρθρου 9 του ν. 4170/2013 και της παρ. 5 του άρθρου πέμπτου του ν. 4428/2016.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ
ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

ΠΟΛ 1140/14.9.2017

(ΦΕΚ 3254 15.9.2017)


Έχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις:
α) Του άρθρου 5, παρ. 4 και 5 του ν. 4170/2013 (Α΄ 163) «Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2011/16/ΕΕ, ρύθμιση θεμάτων της ΕΛ.Τ.Ε., αναμόρφωση Οργανισμού του Ν.Σ.Κ. και άλλες διατάξεις» και ιδίως για την έκδοση απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), για τον ορισμό τμήματος ή τμημάτων διασύνδεσης, σε συνδυασμό με τη διάταξη του άρθρου 4, παρ. 1 και του άρθρου 9, παρ. 1 περίπτ. β’ του ίδιου νόμου και του Κεφαλαίου Η’ με τα Παραρτήματα Ι και ΙΙ, όπως ο νόμος αυτός τροποποιήθηκε, συμπληρώθηκε και ισχύει.
β) Του άρθρου δεύτερου, παρ. 1 του ν. 4428/2016 (Α’ 190) «Κύρωση της Πολυμερούς Συμφωνίας Αρμόδιων Αρχών για την Αυτόματη Ανταλλαγή Πληροφοριών Χρηματοοικονομικών Λογαριασμών και διατάξεις εφαρμογής», σε συνδυασμό με τη διάταξη του άρθρου δεύτερου, παρ. 2 και 3 υποπαρ. α’ και του άρθρου τρίτου με τα Παραρτήματα Ι και ΙΙ του ίδιου νόμου, όπως ο νόμος αυτός ισχύει.
γ) Του άρθρου 9, παρ. 7 περίπτ. γ’ του ν. 4170/2013 «Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2011/16/ΕΕ, ρύθμιση θεμάτων της ΕΛ.Τ.Ε., αναμόρφωση Οργανισμού του Ν.Σ.Κ. και άλλες διατάξεις» και ιδίως για την έκδοση απόφασης του Διοικητή της ΑΑΔΕ, για τον καθορισμό του χρόνου και του τρόπουυποβολής των στοιχείων από τα Δηλούντα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα, καθώς και λοιπών θεμάτων σχετικά με την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών χρηματοοικονομικών λογαριασμών, σε συνδυασμό με τη διάταξη του άρθρου 9, παρ. 1 περίπτ. β’ του ίδιου νόμου, όπως ο νόμος αυτός τροποποιήθηκε, συμπληρώθηκε και ισχύει.
δ) Του άρθρου πέμπτου, παρ. 5 του ν. 4428/2016 (Α’ 190) «Κύρωση της Πολυμερούς Συμφωνίας Αρμόδιων Αρχών για την Αυτόματη Ανταλλαγή Πληροφοριών Χρηματοοικονομικών Λογαριασμών και διατάξεις εφαρμογής» και ιδίως για την έκδοση απόφασης του
Διοικητή της ΑΑΔΕ για την εξειδίκευση των διαδικασιών και υποχρεώσεων που αφορούν την υποβολή των στοιχείων από τα Δηλούντα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα και κάθε άλλου συναφούς θέματος σχετικά με την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου τρίτου, παρ. 1 και 2, Παράρτημα Ι, Τμήμα ΙΙΙ, Ενότητα Β’ παρ. 5 και Ενότητα Γ’ παρ. 5 περίπτ. γ’.
ε) Του Κεφαλαίου Α’ «Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δη-
μοσίων Εσόδων» του Μέρους Πρώτου του ν. 4389/2016
(Α’ 94) «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμ-
φωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών με-
ταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις».

2. Την αριθ. ΠΟΛ.1130/4.8.2017 απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ «Καθορισμός της αρμόδιας κατ’ ανάθεση αρχής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων δυνάμει της παρ. 5 του άρθρου 5 του ν. 4170/2013 (Α’ 163) και της παρ. 1 του άρθρου δεύτερου του ν. 4428/2016 (Α’ 190), και εξειδίκευση των υποχρεώσεων των Δηλούντων Ελληνικών Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων ως προς το χρόνο και τον τρόπο υποβολής των στοιχείων και λοιπών θεμάτων σχετικά με την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών χρηματοοικονομικών λογαριασμών δυνάμει της περίπτ. γ’ της παρ. 7 του άρθρου 9 του ν. 4170/2013 και της παρ. 5 του άρθρου πέμπτου του ν. 4428/2016» (Β’ 3087).
3. Τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2015/2378 της Επιτροπής της 15ης Δεκεμβρίου 2015 για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής ορισμένων διατάξεων της οδηγίας 2011/16/ΕΕ του Συμβουλίου σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας και την κατάργηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1156/2012 (ΕΕ L 332/19, 18.12.2015), όπως τροποποιήθηκε με τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2016/1963 της Επιτροπής της 9ης Νοεμβρίου (EE L 303/4, 10.11.2016), και ιδίως τη διάταξη του άρθρου 2, παρ. 2 σχετικά με τον ηλεκτρονικό μορφότυπο που πρόκειται να χρησιμοποι-ηθεί για την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών.
4. Την αριθ. Δ. ΟΡΓ. Α 1036960 ΕΞ 2017/10.03.2017 απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ «Οργανισμός της Ανξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)» (Β’ 968).
5. Την αριθ. Δ6Α 1015213 ΕΞ 2013/28.1.2013 (Β΄ 130 και Β΄ 372) απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Υφυπουργού Οικονομικών «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Γενικό Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών» και την αριθ. Δ6Α 1145867 ΕΞ2013/25.9.2013 (Β΄ 2417) απόφαση του Υπουργού Οικονομικών «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στον Γενικό Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών», όπως τροποποιήθηκαν, συμπληρώθηκαν και ισχύουν, σε συνδυασμό με τις διατάξεις της υποπαρ. α΄ της παρ. 3 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016.
6. Την αριθ. 1 της 20.1.2016 πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών» (Υ.Ο.Δ.Δ. 18), σε συνδυασμό με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ. 10 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016.
7. Τις σχετικές εισηγήσεις της Δ/νσης Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων της ΑΑΔΕ ως αρμόδιας αρχής και της Δ/νσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Γενικής Δ/νσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Ανθρώπινου Δυναμικού της ΑΑΔΕ ως αρμόδιας κατ’ ανάθεση αρχής, κατά το άρθρο 5 του ν. 4170/2013.
8. Την ανάγκη τροποποίησης της αναφερόμενης στο σημείο 2 της παρούσας απόφασης του Διοικητή της ΑΑΔΕ προκειμένου να εφαρμοστεί ομαλά και απρόσκοπτα η υποβολή των πληροφοριών από τα Δηλούντα Ελληνικά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα στο πλαίσιο της
αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών χρηματοοικονομικών λογαριασμών.
9. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του προϋπολογισμού της ΑΑΔΕ, αποφασίζουμε:

Τροποποιούμε την αριθ. ΠΟΛ.1130/2017 απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ (Β’ 3087) ως ακολούθως:

Το τελευταίο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 2 της ΠΟΛ 1130/04.08.2017 απόφασης του Διοικητή της ΑΑΔΕ αντικαθίσταται ως εξής:
«Κατ’ εξαίρεση για το έτος 2017, η πρώτη υποβολή αυτών των πληροφοριών από τα Δηλούντα Ελληνικά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα μπορεί να λάβει χώρα το αργότερο μέχρι 25 Σεπτεμβρίου 2017».

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 14 Σεπτεμβρίου 2017
Ο Διοικητής
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 18ης Ιουλίου 2017  «Προδικαστική παραπομπή – Ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων – Αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων – Εκλογή των εκπροσώπων των εργαζομένων στο εποπτικό συμβούλιο εταιρίας – Εθνική κανονιστική ρύθμιση που αναγνωρίζει το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι μόνο στους εργαζομένους των εγκαταστάσεων οι οποίες βρίσκονται εντός της εθνικής επικράτειας»

Στην υπόθεση C‑566/15,

με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Kammergericht (εφετείο Βερολίνου, Γερμανία) με απόφαση της 16ης Οκτωβρίου 2015, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 3 Νοεμβρίου 2015, στο πλαίσιο της δίκης

Konrad Erzberger

κατά

TUI AG,

παρισταμένων των:

Vereinigung Cockpit eV,

Betriebsrat der TUI AG/TUI Group Services GmbH,

Frank Jakobi,

Andreas Barczewski,

Peter Bremme,

Dierk Hirschel,

Michael Pönipp,

Wilfried H. Rau,

Carola Schwirn,

Anette Stempel,

Ortwin Strubelt,

Marcell Witt,

Wolfgang Flintermann,

Stefan Weinhofer,

ver.di – Vereinte Dienstleistungsgewerkschaft,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (τμήμα μείζονος συνθέσεως),

συγκείμενο από τους K. Lenaerts, Πρόεδρο, A. Tizzano, Αντιπρόεδρο, R. Silva de Lapuerta, M. Ilešič και J. L. da Cruz Vilaça, προέδρους τμήματος, A. Borg Barthet, J. Malenovský, E. Levits (εισηγητή), J.-C. Bonichot, A. Arabadjiev, C. Vajda, S. Rodin και F. Biltgen, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: H. Saugmandsgaard Øe

γραμματέας: K. Malacek, διοικητικός υπάλληλος,

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία και κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 24ης Ιανουαρίου 2017,

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:

–        ο K. Erzberger, εκπροσωπούμενος από τους J. Brandhoff, C. Behme και S. Richter, Rechtsanwälte,

–        η TUI AG, εκπροσωπούμενη από τους C. Arnold και M. Arnold, Rechtsanwälte,

–        η Vereinigung Cockpit eV, εκπροσωπούμενη από την M. Fischer, Rechtsanwältin,

–        οι Betriebsrat der TUI AG/TUI Group Services GmbH κ.λπ., εκπροσωπούμενοι από την M. Schmidt, Rechtsanwältin,

–        η Γερμανική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους J. Möller και T. Henze,

–        η Γαλλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον R. Coesme,

–        η Λουξεμβουργιανή Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον P. Kinsch, avocat,

–        η Ολλανδική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από την H. Stergiou

–        η Αυστριακή Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον G. Eberhard,

–        η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τους M. Kellerbauer και D. Martin,

–        η Εποπτεύουσα αρχή της ΕΖΕΣ, εκπροσωπούμενη από τη Μ. Μουστακαλή και τον C. Zatschler,

αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 4ης Μαΐου 2017,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1        Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία των άρθρων 18 και 45 ΣΛΕΕ.

2        Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ του Konrad Erzberger και της TUI AG, η οποία εδρεύει στη Γερμανία και της οποίας είναι μέτοχος, σχετικά με τη σύνθεση του εποπτικού συμβουλίου της εν λόγω εταιρίας και, ειδικότερα, σχετικά με το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι για την ανάδειξη των εκπροσώπων των εργαζομένων στο εν λόγω εποπτικό συμβούλιο.

 Το νομικό πλαίσιο

3        Το άρθρο 96 του Aktiengesetz (νόμου περί ανωνύμων εταιριών), της 6ης Σεπτεμβρίου 1965 (BGB1. 1965 I, σ. 1089), ορίζει τα εξής:

«(1)      Το εποπτικό συμβούλιο αποτελείται

στις εταιρίες που υπόκεινται στον νόμο περί συμμετοχής των εργαζομένων, από μέλη που εκπροσωπούν τους μετόχους και μέλη που εκπροσωπούν τους εργαζομένους,

[...]

στις λοιπές εταιρίες, από μέλη που εκπροσωπούν μόνο τους μετόχους.

[...]»

4        Ο Gesetz über die Mitbestimmung der Arbeitnehmer (νόμος περί συμμετοχής των εργαζομένων), της 4ης Μαΐου 1976 (BGB1. 1976 I, σ. 1153, στο εξής: MitbestG), στο άρθρο 1 με τίτλο «Υπαγόμενες επιχειρήσεις», ορίζει τα εξής:

«(1)      Στις επιχειρήσεις

1.      οι οποίες έχουν συσταθεί υπό μορφή ανώνυμης εταιρίας, ετερόρρυθμης κατά μετοχές εταιρίας, εταιρίας περιορισμένης ευθύνης ή συνεταιρισμού και

2.      απασχολούν γενικώς περισσότερα από 2 000 άτομα,

ο παρών νόμος αναγνωρίζει δικαίωμα συμμετοχής των εργαζομένων.

[...]»

5        Το άρθρο 3, παράγραφος 1, σημείο 1, του MitbestG ορίζει τα εξής:

«Νοούνται ως εργαζόμενοι κατά την έννοια του παρόντος νόμου

1.      τα πρόσωπα που αναφέρονται στο άρθρο 5, παράγραφος 1, του νόμου περί οργανώσεως των εργασιακών σχέσεων στην επιχείρηση [...]».

6        Το άρθρο 5, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του MitbestG ορίζει τα εξής:

«Εφόσον επιχείρηση [...] είναι η ελέγχουσα επιχείρηση εντός ομίλου [...], οι εργαζόμενοι των επιχειρήσεων του ομίλου εξομοιώνονται με τους εργαζομένους της ελέγχουσας επιχειρήσεως για τους σκοπούς της εφαρμογής του παρόντος νόμου.»

7        Το άρθρο 7 του MitbestG ορίζει τα εξής:

«(1)      Το εποπτικό συμβούλιο επιχειρήσεως

[...]

3.      που έχει συνήθως περισσότερους από 20 000 εργαζομένους αποτελείται από δέκα μέλη που εκπροσωπούν τους μετόχους και δέκα μέλη που εκπροσωπούν τους εργαζομένους.

[...]

(2)      Μεταξύ των μελών του εποπτικού συμβουλίου που εκπροσωπούν τους εργαζομένους περιλαμβάνονται

[...]

3.      σε εποπτικό συμβούλιο όπου μετέχουν δέκα εκπρόσωποι των εργαζομένων, επτά εργαζόμενοι της επιχειρήσεως και τρεις εκπρόσωποι των συνδικαλιστικών οργανώσεων.

[...]»

8        Το άρθρο 10 του MitbestG έχει ως εξής:

«(1)      Σε κάθε εγκατάσταση της επιχειρήσεως οι εργαζόμενοι εκλέγουν εκπροσώπους με μυστική ψηφοφορία και βάσει συστήματος αναλογικού τύπου.

(2)       Δικαίωμα εκλέγειν για την εκλογή των εκπροσώπων έχουν οι εργαζόμενοι της επιχειρήσεως οι οποίοι έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους, [...]

(3)       Δικαίωμα εκλέγεσθαι για τη θέση του εκπροσώπου έχουν οι οριζόμενοι στην παράγραφο 2, πρώτο εδάφιο, εργαζόμενοι οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις εκλογιμότητας του άρθρου 8 του νόμου περί οργανώσεως των εργασιακών σχέσεων στην επιχείρηση.

[...]»

9        Το άρθρο 8 του Betriebsverfassungsgesetz (νόμου περί οργανώσεως των εργασιακών σχέσεων στην επιχείρηση, BGBl. 2001 I, σ. 2518) ορίζει τα εξής:

«(1)      Δικαίωμα του εκλέγεσθαι έχουν όλοι οι έχοντες το δικαίωμα του εκλέγειν, οι οποίοι απασχολούνται στην εγκατάσταση επί διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών ή εργάζονται από την οικία τους κατά κύρια απασχόληση για την εγκατάσταση επί διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών. Σε αυτή την εξάμηνη αρχαιότητα στην επιχειρηματική εγκατάσταση συνυπολογίζεται ο χρόνος κατά τον οποίο ο εργαζόμενος εργαζόταν αμέσως προηγουμένως σε άλλη εγκατάσταση της ίδιας επιχειρήσεως ή του ίδιου ομίλου επιχειρήσεων [...]

(2)      Εάν η εγκατάσταση υφίσταται λιγότερο από έξι μήνες, δικαίωμα του εκλέγεσθαι έχουν, κατά παρέκκλιση από τη διάταξη της παραγράφου 1 σχετικά με την εξάμηνη αρχαιότητα στην εγκατάσταση, όσοι εργαζόμενοι απασχολούνται στην εγκατάσταση κατά την έναρξη των εκλογών για την ανάδειξη του συμβουλίου εργαζομένων και πληρούν τις λοιπές προϋποθέσεις εκλογιμότητας.»

 Η διαφορά της κύριας δίκης και τα προδικαστικά ερωτήματα

10      Ο K. Erzberger είναι μέτοχος της TUI, η οποία είναι επικεφαλής ομίλου εταιριών (στο εξής: όμιλος TUI) δραστηριοποιούμενου στον τομέα του τουρισμού.

11      Ο όμιλος TUI δραστηριοποιείται σε παγκόσμια κλίμακα. Εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο όμιλος αυτός περιλαμβάνει περίπου 50 000 εργαζομένους, εκ των οποίων περισσότεροι από 10 000 εργάζονται στη Γερμανία.

12      Η TUI εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του MitbestG, ως εκ τούτου διοικείται από δύο όργανα, ήτοι το διοικητικό συμβούλιο, το οποίο είναι επιφορτισμένο με τη διαχείριση της εταιρίας, και το εποπτικό συμβούλιο, το οποίο έχει ως αποστολή την εποπτεία του διοικητικού συμβουλίου με τη συμμετοχή εργαζομένων. Το εποπτικό συμβούλιο απαρτίζεται από 20 μέλη. Αποτελείται κατά το ήμισυ από εκπροσώπους των μετόχων και κατά το ήμισυ από εκπροσώπους που ορίζονται από τους εργαζομένους.

13      Το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι κατά την κρατούσα στη Γερμανία γνώμη, τόσο στη θεωρία όσο και στη νομολογία, λογίζονται ως εργαζόμενοι, για την εφαρμογή του MitbestG, μόνον οι εργαζόμενοι των εγκαταστάσεων που βρίσκονται εντός της εθνικής επικράτειας. Κατά την κρατούσα αυτή γνώμη, οι εργαζόμενοι θυγατρικής ομίλου εγκατεστημένης εκτός της γερμανικής επικράτειας, δηλαδή και εντός άλλου κράτους μέλους, δεν έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις εκλογές για την ανάδειξη εκπροσώπων στο εποπτικό συμβούλιο της μητρικής εταιρίας του ομίλου αυτού. Επιπλέον, κάθε εργαζόμενος του ομίλου TUI που μετέχει στο εποπτικό συμβούλιο της μητρικής εταιρίας οφείλει να παραιτηθεί από τα καθήκοντά του όταν αναλαμβάνει θέση σε θυγατρική του ομίλου αυτού εγκατεστημένη σε κράτος άλλο από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.

14      Η προσέγγιση αυτή δεν στηρίζεται στις διατάξεις του MitbestG αλλά στην «αρχή της εδαφικότητας» –βάσει της οποίας το γερμανικό σύστημα εργασιακών σχέσεων δεν μπορεί να ισχύσει στην επικράτεια άλλων κρατών– καθώς και στο ιστορικό θεσπίσεως του νόμου αυτού.

15      Ο K. Erzberger φρονεί, αντιθέτως, ότι το εποπτικό συμβούλιο της TUI δεν έχει συγκροτηθεί νομίμως. Ο αποκλεισμός από τη συμμετοχή στο εποπτικό συμβούλιο όσων εργαζομένων απασχολούνται από θυγατρική του ομίλου TUI εγκατεστημένη σε κράτος μέλος άλλο από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, οι οποίοι μπορεί να υποτεθεί ότι κατά κανόνα δεν θα είναι Γερμανοί υπήκοοι, συνιστά παράβαση του άρθρου 18 ΣΛΕΕ. Επιπλέον, η απώλεια της ιδιότητας του μέλους του εποπτικού συμβουλίου σε περίπτωση μεταθέσεως σε κράτος μέλος άλλο από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας θα μπορούσε να αποτρέψει τους εργαζομένους από την άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας στην επικράτεια των κρατών μελών, το οποίο προβλέπεται στο άρθρο 45 ΣΛΕΕ.

16      Η TUI διαφώνησε με την άποψη αυτή και, ως εκ τούτου, ο K. Erzberger άσκησε το δικαίωμα που του αναγνωρίζει η εθνική νομοθεσία να προσφύγει σε δικαστήριο σε περίπτωση διαφωνίας επί των νομικών διατάξεων που διέπουν τη συγκρότηση του εποπτικού συμβουλίου.

17      Το Landgericht Berlin (πρωτοδικείο Βερολίνου, Γερμανία) απέρριψε την προσφυγή του K. Erzberger. Έκρινε ότι δεν υφίστατο ούτε δυσμενής διάκριση λόγω ιθαγένειας ούτε εμπόδιο στην ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, δεδομένου ότι η απώλεια του δικαιώματος ψήφου σε περίπτωση μεταθέσεως δεν αποτελούσε καθοριστικό παράγοντα για την απόφαση των εργαζομένων να εργαστούν σε κράτος μέλος άλλο από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.

18      Το Kammergericht (εφετείο Βερολίνου, Γερμανία), το οποίο επελήφθη της υποθέσεως κατόπιν εφέσεως, θεωρεί πιθανό να υφίσταται παράβαση του δικαίου της Ένωσης. Κατά το δικαστήριο αυτό, είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι η γερμανική νομοθεσία στον τομέα της συμμετοχής των εργαζομένων συνεπάγεται δυσμενή διάκριση των εργαζομένων λόγω ιθαγένειας και πλήττει την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων.

19      Συγκεκριμένα, αφενός, σε αντίθεση με τους εργαζομένους που εργάζονται στη Γερμανία, όσοι εργάζονται σε άλλο κράτος μέλος, εν προκειμένω περίπου το 80 % των εργαζομένων του ομίλου TUI, δεν εκπροσωπούνται στο εποπτικό συμβούλιο της TUI.

20      Αφετέρου, για το Kammergericht (εφετείο Βερολίνου), ο κίνδυνος απώλειας της ιδιότητας του μέλους του εποπτικού συμβουλίου ενδέχεται να αποτρέψει τους εργαζομένους από την υποβολή υποψηφιότητας για θέσεις εργασίας που προτείνονται σε κράτος μέλος άλλο από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας και, ως εκ τούτου, να τους αποτρέψει από την ελεύθερη κυκλοφορία στο έδαφος της Ένωσης.

21      Το αιτούν δικαστήριο δεν εντοπίζει συναφώς κανέναν επαρκή δικαιολογητικό λόγο. Υπό τις συνθήκες αυτές, το Kammergerich (εφετείο Βερολίνου) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

«Συνάδει με το άρθρο 18 ΣΛΕΕ [...] και το άρθρο 45 ΣΛΕΕ [...] η απονομή από κράτος μέλος του δικαιώματος του εκλέγειν [και του εκλέγεσθαι] για την εκλογή των εκπροσώπων των εργαζομένων στο εποπτικό συμβούλιο επιχειρήσεως μόνο στους εργαζομένους που απασχολούνται στις εγκαταστάσεις της επιχειρήσεως ή στις επιχειρήσεις του ομίλου οι οποίες βρίσκονται στην ημεδαπή;»

 Επί του προδικαστικού ερωτήματος

 Προκαταρκτική παρατήρηση

22      Προκειμένου να δοθεί χρήσιμη απάντηση στο ερώτημα του αιτούντος δικαστηρίου πρέπει να ληφθούν υπόψη οι διαφορετικές περιπτώσεις στις οποίες υπάγονται οι εργαζόμενοι που απασχολούνται από εταιρία του ομίλου TUI.

23      Επισημαίνεται επίσης ότι, όπως διευκρίνισε κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση ο εκπρόσωπος της TUI, όλες οι εγκαταστάσεις του ομίλου TUI εκτός Γερμανίας διαθέτουν αυτοτελή νομική προσωπικότητα.

 Επί των εργαζομένων του ομίλου TUI οι οποίοι εργάζονται σε θυγατρική εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας

24      Καταρχάς, το αιτούν δικαστήριο ερωτά, κατ’ ουσίαν, αν τα άρθρα 18 και 45 ΣΛΕΕ έχουν την έννοια ότι αντιτίθενται σε κανονιστική ρύθμιση κράτους μέλους, όπως η επίμαχη στη κύρια δίκη, η οποία προβλέπει ότι οι εργαζόμενοι ομίλου εταιριών που εργάζονται σε θυγατρική εντός της επικράτειας άλλου κράτους μέλους δεν έχουν δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις εκλογές για την ανάδειξη των εκπροσώπων των εργαζομένων στο εποπτικό συμβούλιο της μητρικής εταιρίας του εν λόγω ομίλου.

25      Κατά πάγια νομολογία, την οποία υπενθύμισε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 39 των προτάσεών του, το άρθρο 18 ΣΛΕΕ, το οποίο κατοχυρώνει τη γενική αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων λόγω ιθαγένειας, μπορεί να εφαρμοστεί αυτοτελώς μόνο σε διεπόμενες από το δίκαιο της Ένωσης καταστάσεις για τις οποίες η Συνθήκη ΛΕΕ δεν προβλέπει ειδικούς κανόνες απαγορεύσεως των διακρίσεων (απόφαση της 4ης Σεπτεμβρίου 2014, Schiebel Aircraft, C-474/12, EU:C:2014:2139, σκέψη 20 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

26      Όμως, το άρθρο 45, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ θεσπίζει υπέρ των εργαζομένων ειδικό κανόνα περί απαγορεύσεως των διακρίσεων λόγω ιθαγένειας όσον αφορά τους όρους εργασίας.

27      Συνεπώς, η κατάσταση των εργαζομένων στους οποίους αναφέρεται η σκέψη 24 της παρούσας αποφάσεως πρέπει να εξετασθεί αποκλειστικά υπό το πρίσμα του άρθρου 45 ΣΛΕΕ.

28      Υπενθυμίζεται συναφώς ότι, κατά πάγια νομολογία, οι κανόνες της Συνθήκης που διέπουν την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων δεν μπορούν να εφαρμοσθούν σε καταστάσεις οι οποίες δεν εμφανίζουν κανένα συνδετικό στοιχείο με κάποια από τις καταστάσεις τις οποίες αφορά το δίκαιο της Ένωσης. Συνεπώς, οι κανόνες αυτοί δεν εφαρμόζονται για εργαζομένους οι οποίοι δεν άσκησαν ποτέ την ελευθερία κυκλοφορίας στο εσωτερικό της Ένωσης και δεν προτίθενται να την ασκήσουν (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, απόφαση της 1ης Απριλίου 2008, Gouvernement de la Communauté française και gouvernement wallon, C-212/06, EU:C:2008:178, σκέψεις 33, 37 και 38).

29      Όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στις σκέψεις 49 και 55 των προτάσεών του, το γεγονός ότι η θυγατρική που απασχολεί τους εργαζομένους αυτούς ελέγχεται από μητρική εταιρία εγκατεστημένη σε κράτος μέλος άλλο από αυτό στο οποίο είναι εγκατεστημένη η θυγατρική δεν ασκεί επιρροή ως προς την απόδειξη τυχόν συνδετικού στοιχείου με κάποια από τις καταστάσεις του άρθρου 45 ΣΛΕΕ.

30      Συνεπώς, στην περίπτωση των εργαζομένων στους οποίους αναφέρεται η σκέψη 24 της παρούσας αποφάσεως δεν εφαρμόζεται το άρθρο 45 ΣΛΕΕ.

 Επί των εργαζομένων του ομίλου TUI που εργάζονται στη Γερμανία και εγκαταλείπουν τη θέση τους για να εργαστούν σε θυγατρική του ίδιου ομίλου εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος

31      Εν συνεχεία το αιτούν δικαστήριο ερωτά, κατ’ ουσίαν, αν τα άρθρα 18 και 45 ΣΛΕΕ έχουν την έννοια ότι αντιτίθενται σε κανονιστική ρύθμιση κράτους μέλους, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, κατά την οποία οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε εγκαταστάσεις ομίλου ευρισκόμενες εντός της επικράτειας του εν λόγω κράτους μέλους χάνουν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις εκλογές για την ανάδειξη των εκπροσώπων των εργαζομένων στο εποπτικό συμβούλιο της μητρικής εταιρίας του ομίλου –η οποία είναι εγκατεστημένη στο ίδιο κράτος μέλος– καθώς και τυχόν δικαίωμα να ασκήσουν ή να εξακολουθήσουν να ασκούν καθήκοντα εκπροσώπου στο εποπτικό συμβούλιο, εφόσον εγκαταλείψουν τη θέση τους σε μια τέτοια εγκατάσταση και απασχοληθούν σε θυγατρική του ίδιου ομίλου εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος.

32      Πρόκειται, εν προκειμένω, για την περίπτωση των εργαζομένων οι οποίοι, εντός του ομίλου TUI, ασκούν το δικαίωμα που προβλέπεται στο άρθρο 45 ΣΛΕΕ. Συνεπώς, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 68 των προτάσεών του και όπως προκύπτει από τις σκέψεις 25 και 26 της παρούσας αποφάσεως, στην κατάσταση αυτή δεν εφαρμόζεται το άρθρο 18 ΣΛΕΕ.

33      Κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, το σύνολο των διατάξεων της Συνθήκης που διέπουν την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων αποσκοπεί στη διευκόλυνση της εκ μέρους των υπηκόων της Ένωσης ασκήσεως επαγγελματικών δραστηριοτήτων οποιασδήποτε φύσεως στο έδαφος της Ένωσης και αποκλείει μέτρα που θα μπορούσαν να είναι δυσμενή για τους εν λόγω υπηκόους οι οποίοι επιθυμούν να ασκήσουν δραστηριότητα στο έδαφος άλλου κράτους μέλους πλην του κράτους μέλους καταγωγής τους. Στο πλαίσιο αυτό, οι υπήκοοι των κρατών μελών έχουν, ιδίως, το δικαίωμα, το οποίο αρύονται απευθείας από τη Συνθήκη, να εγκαταλείπουν το κράτος μέλος καταγωγής τους και να μεταβαίνουν στο έδαφος άλλου κράτους μέλους προκειμένου να διαμείνουν σ’ αυτό και να ασκήσουν εκεί δραστηριότητα. Συνεπώς, το άρθρο 45 ΣΛΕΕ απαγορεύει κάθε εθνικό μέτρο το οποίο δύναται να θίξει ή να καταστήσει λιγότερο ελκυστική την άσκηση, από τους υπηκόους της Ένωσης, της θεμελιώδους ελευθερίας που κατοχυρώνεται από το άρθρο αυτό (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, αποφάσεις της 1ης Απριλίου 2008, Gouvernement de la Communauté française και gouvernement wallon, C-212/06, EU:C:2008:178, σκέψεις 44 και 45, καθώς και της 10ης Μαρτίου 2011, Casteels, C-379/09, EU:C:2011:131, σκέψεις 21 και 22).

34      Το πρωτογενές δίκαιο της Ένωσης δεν εγγυάται, όμως, σε εργαζόμενο ότι η μετακίνηση σε κράτος μέλος άλλο από το κράτος μέλος καταγωγής του θα είναι ουδέτερη από πλευράς εργασιακών ζητημάτων, δεδομένου ότι μια τέτοια μετακίνηση, λαμβανομένων υπόψη των διαφορών που υπάρχουν μεταξύ των συστημάτων και των νομοθεσιών των κρατών μελών, είναι δυνατόν, αναλόγως της περιπτώσεως, να είναι περισσότερο ή λιγότερο συμφέρουσα για το οικείο πρόσωπο ως προς τέτοια ζητήματα (βλ., κατ’ αναλογία, αποφάσεις της 26ης Απριλίου 2007, Αλεβίζος, C-392/05, EU:C:2007:251, σκέψη 76 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία, καθώς και της 13ης Ιουλίου 2016, Pöpperl, C-187/15, EU:C:2016:550, σκέψη 24).

35      Συγκεκριμένα, όπως επισήμανε κατ’ ουσίαν ο γενικός εισαγγελέας στα σημεία 75 και 78 των προτάσεών του, το άρθρο 45 ΣΛΕΕ δεν απονέμει στον εν λόγω εργαζόμενο το δικαίωμα να διατηρεί, στο κράτος μέλος υποδοχής, τους όρους εργασίας που ίσχυαν γι’ αυτόν στο κράτος μέλος καταγωγής βάσει της εθνικής νομοθεσίας του εν λόγω κράτους μέλους.

36      Ως προς το ζήτημα αυτό επισημαίνεται, επίσης, ότι, ελλείψει μέτρων εναρμονίσεως ή συντονισμού στον οικείο τομέα σε επίπεδο Ένωσης, τα κράτη μέλη είναι, κατ’ αρχήν, ελεύθερα να ορίσουν τα κριτήρια σύνδεσης με το πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας τους, υπό την προϋπόθεση ότι τα κριτήρια αυτά είναι αντικειμενικά και δεν εισάγουν διακρίσεις.

37      Στο πλαίσιο αυτό, στον τομέα της εκπροσωπήσεως και της συλλογικής υπερασπίσεως των συμφερόντων των εργαζομένων στα όργανα διοικήσεως ή εποπτείας εταιρίας που διέπεται από το εθνικό δίκαιο, τομέας ο οποίος έως σήμερα δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο ούτε εναρμονίσεως ούτε συντονισμού σε επίπεδο Ένωσης, το δίκαιο της Ένωσης δεν εμποδίζει κράτος μέλος να προβλέπει ότι οι κανόνες που αυτό έχει θεσπίσει εφαρμόζονται μόνο για τους εργαζομένους που απασχολούνται σε εγκαταστάσεις εντός της εθνικής επικράτειας, όπως άλλωστε επιτρέπεται σε άλλο κράτος μέλος να χρησιμοποιεί διαφορετικό κριτήριο συνδέσεως για την εφαρμογή των δικών του εθνικών κανόνων.

38      Εν προκειμένω, ο θεσπιζόμενος από τον MitBestG μηχανισμός συμμετοχής των εργαζομένων, ο οποίος αποσκοπεί στη συμμετοχή των εργαζομένων, μέσω αιρετών εκπροσώπων, στα όργανα λήψης αποφάσεων και χάραξης στρατηγικής της εταιρίας, εμπίπτει στο γερμανικό εταιρικό δίκαιο και συγχρόνως στο γερμανικό συλλογικό εργατικό δίκαιο, των οποίων το πεδίο εφαρμογής δύναται να περιοριστεί, από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, στους εργαζομένους που απασχολούνται από εγκαταστάσεις εντός της επικράτειάς της, δεδομένου ότι ένας τέτοιος περιορισμός στηρίζεται σε κριτήριο το οποίο είναι αντικειμενικό και δεν εισάγει δυσμενείς διακρίσεις.

39      Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η απώλεια των επίδικων στην κύρια δίκη δικαιωμάτων από τους εργαζομένους στους οποίους αναφέρεται η σκέψη 31 της παρούσας αποφάσεως δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστά εμπόδιο στην ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων που κατοχυρώνεται στο άρθρο 45 ΣΛΕΕ.

40      Όσον αφορά ειδικότερα τους εργαζομένους οι οποίοι, αφού εξελέγησαν εκπρόσωποι στο εποπτικό συμβούλιο γερμανικής εταιρίας, όσο ακόμη εργάζονταν σε εγκατάσταση εντός της Γερμανίας, εγκαταλείπουν τη Γερμανία για να εργασθούν σε εταιρία εγκατεστημένη στην επικράτεια έτερου κράτους μέλους, το ότι οι εργαζόμενοι αυτοί υποχρεούνται, σε μια τέτοια περίπτωση, να παύσουν να ασκούν τα καθήκοντα του εκπροσώπου στη Γερμανία αποτελεί απλώς συνέπεια της επιλογής, στην οποία νομίμως προέβη η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, να περιορίσει την εφαρμογή των εθνικών της κανόνων περί συμμετοχής των εργαζομένων μόνο στους εργαζομένους που απασχολούνται από εγκατάσταση ευρισκόμενη εντός της γερμανικής επικράτειας.

41      Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των ανωτέρω, στο ερώτημα που υποβλήθηκε πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 45 ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε κανονιστική ρύθμιση κράτους μέλους, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, κατά την οποία οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε εγκαταστάσεις ομίλου ευρισκόμενες εντός της επικράτειας του εν λόγω κράτους μέλους χάνουν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις εκλογές για την ανάδειξη των εκπροσώπων των εργαζομένων στο εποπτικό συμβούλιο της μητρικής εταιρίας του ομίλου –η οποία είναι εγκατεστημένη στο ίδιο κράτος μέλος– καθώς και τυχόν δικαίωμα να ασκήσουν ή να εξακολουθήσουν να ασκούν καθήκοντα εκπροσώπου στο εποπτικό συμβούλιο, εφόσον εγκαταλείψουν τη θέση τους σε μια τέτοια εγκατάσταση και απασχοληθούν σε θυγατρική του ίδιου ομίλου εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος.

 Επί των δικαστικών εξόδων

42      Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (τμήμα μείζονος συνθέσεως) αποφαίνεται:

Το άρθρο 45 ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται σε κανονιστική ρύθμιση κράτους μέλους, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, κατά την οποία οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε εγκαταστάσεις ομίλου ευρισκόμενες εντός της επικράτειας του εν λόγω κράτους μέλους χάνουν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις εκλογές για την ανάδειξη των εκπροσώπων των εργαζομένων στο εποπτικό συμβούλιο της μητρικής εταιρίας του ομίλου –η οποία είναι εγκατεστημένη στο ίδιο κράτος μέλος– καθώς και τυχόν δικαίωμα να ασκήσουν ή να εξακολουθήσουν να ασκούν καθήκοντα εκπροσώπου στο εποπτικό συμβούλιο, εφόσον εγκαταλείψουν τη θέση τους σε μια τέτοια εγκατάσταση και απασχοληθούν σε θυγατρική του ίδιου ομίλου εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος.

Αριθμ. ΔΑΕΦΚ/3227/Α325

(ΦΕΚ Β' 3248/15-9-2017)

ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ -ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ

Έχοντας υπόψη:

1. Τις διατάξεις της από 28.7.1978 πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου του Προέδρου της Δημοκρατίας
«περί αποκαταστάσεως ζημιών εκ των σεισμών 1978 εις περιοχή Βορείου Ελλάδος κ.λπ. και ρυθμίσεως ετέρων συναφών θεμάτων» που κυρώθηκε, τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τους ν. 867/1979 (Α' 24), 1048/1980 (Α'101), 1133/1981 (Α'54) και 1190/1981 (Α'203).

2. Τις διατάξεις του άρθρου 2 της από 26.3.1981 πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου του Προέδρου της Δημοκρατίας «περί αποκαταστάσεως ζημιών εκ των σεισμών 1981» που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 1190/1981 (Α'203) καθώς και τις διατάξεις του άρθρου πέμπτου του ν. 1190/1981 (Α'203) όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το άρθρο 1, παρ. 42 και 43 του ν. 2412/1996 «Μεταφορά αρμοδιοτήτων από το Υπουργικό Συμβούλιο σε άλλα Κυβερνητικά όργανα και άλλες διατάξεις» (Α'123).

3. Τις διατάξεις του άρθρου 1, παρ. 3, του ν. 1283/1982 (Α'114) «Για τις προθεσμίες υποβολής αιτήσεων δανειοδότησης των σεισμοπλήκτων και τη ρύθμιση άλλων θεμάτων».

4. Τις διατάξεις του ν. 128/1975 (Α'178) «περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως διατάξεων τινών αναφερομένων εις την λειτουργία του χρηματοδοτικού συστήματος», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.

5. Τις διατάξεις του άρθρου 3, παρ. 3, τελευταίο εδάφιο του ν. 1266/1982 (Α' 81) «Περί οργάνων ασκήσεως της νομισματικής, πιστωτικής και συναλλαγματικής πολιτικής και άλλες διατάξεις» όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 25, παρ. 6 του ν. 1418/1984 (Α' 23) «Περί Δημοσίων Έργων και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων».

6. Τα άρθρα 20, 23, 77, 79 και 80 του ν. 4270/2014 «Αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2011/85/ΕΕ) δημόσιο λογιστικό και άλλες διατάξεις» (Α'143), όπως τροποποιήθηκε με τον ν. 4337/2015 (Α'129), και ισχύει.

7. Τον ν. 3861/2010 (Α'112) «Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο Διαδίκτυο "Πρόγραμμα Διαύγεια" και άλλες διατάξεις», όπως ισχύει.

8. Τις διατάξεις του άρθρου 129 του ν. 4199/2013 (Α' 216) «Δημόσιες υπεραστικές οδικές μεταφορές επιβατών Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών και άλλες διατάξεις».

9. Το π.δ. 113/2010 «Ανάληψη υποχρεώσεων από τους Διατάκτες» (Α'194), όπως ισχύει.

10. Το π.δ. 111/2014 (Α'178) «Οργανισμός Υπουργείου Οικονομικών».

11. Το π.δ. 109/2014 (Α'176) «Οργανισμός του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων».

12. Το π.δ. 70/2015 (Α'114) «περί ανασύστασης του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων».

13. Το π.δ. 73/2015 (Α'116) «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».

14. Το π.δ. 116/2014 (Α'185) «Οργανισμός του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας».

15. Το π.δ. 123/2016 (Α'208) που αφορά στη μετονομασία των Υπουργείων «Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων», «Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης», «Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού».

16. Το π.δ. 125/2016 (Α'210) «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».

17. Την υπ' αριθ. Υ197/17.11.2016 (Β'3722) απόφαση του Πρωθυπουργού, όπως τροποποιήθηκε με την υπ' αριθ. Υ226/27.12.2016 (Β'4233) απόφαση του Πρωθυπουργού περί «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης Αλέξανδρο Χαρίτση».

18. Την υπ' αριθ. οικ. 20699/30.3.2015 (Υ.Ο.Δ.Δ. 204) απόφαση διορισμού του Γενικού Γραμματέα Υποδομών του Υπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού.

19. Την υπ' αριθ. οικ. 68520/18.10.2016 απόφαση του Υπουργού Υ.ΜΕ.ΔΙ. με θέμα «Ορισμός Αναπληρωτή Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Τεχνικής Υποστήριξης».

20. Την υπ' αριθ. Δ16α/04/773/29.11.1990 (Β' 746) κοινή απόφαση του Υπουργού Προεδρίας και του Αναπληρωτή Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. «περί εξαιρέσεως διοικητικών πράξεων ή εγγράφων από τον κανόνα των τριών υπογραφών».

21. Την υπ' αριθ. οικ. 6772/Β9β/19.12.2011 (Β'3201) απόφαση Υφυπουργού Υ.ΜΕ.Δ. «Τιμολόγιο υπολογισμού της δαπάνης των εργασιών επισκευής για την αποκατάσταση των ζημιών σε κτίρια που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές (σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα, κατολίσθηση) και της αντίστοιχης Στεγαστικής Συνδρομής». 22. Την υπ' αριθ. οικ. 4212/Β11/2.10.2013 (Β' 2661) απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Έργων με θέμα «Καθορισμός ελάχιστων υποχρεωτικών απαιτήσεων για την κατάθεση φακέλων επισκευής κτιρίων από Φέρουσα Τοιχοποιία που έχουν υποστεί βλάβες από σεισμό».

23. Την υπ' αριθ. 1455/ΣΤ8/20.2.2014 (Β'455) απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων με θέμα «Καθορισμός ελάχιστων υποχρεωτικών απαιτήσεων για τη σύνταξη μελετών αποκατάστασης κτιρίων από οπλισμένο σκυρόδεμα, που έχουν υποστεί βλάβες από σεισμό και την έκδοση των σχετικών αδειών επισκευής».

24. Την υπ' αριθ. οικ. 7791/Α314/24.9.2014 (Β'2658) απόφαση Υπουργού Υ.ΜΕ.Δ. «Καθορισμός Διαδικασίας Ελέγχου Κτιρίων, Ελέγχου Φακέλων Επισκευής και Ανακατασκευής Κτιρίων καθώς και εκδίκασης Ενστάσεων, μετά από φυσικές καταστροφές».

25. Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 651/2014 της Επιτροπής της 17ης Ιουνίου 2014 (OJL 187, 26-6-2014, ρ. 1-78) για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά και κατ' εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης (και ιδίως το άρθρο 50).

26. Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 702/2014 της Επιτροπής της 25ης Ιουνίου 2014 (OJL 193, 1-7-2014, ρ. 1-75) για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων στους τομείς της γεωργίας και δασοκομίας και σε αγροτικές περιοχές συμβιβάσιμων με την εσωτερική αγορά κατ' εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (και ιδίως το άρθρο 30).

27. Τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1388/2014 της Επιτροπής της 16ης Δεκεμβρίου 2014 (L 369, 24-12-2014, ρ. 37-63) για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, τη μεταποίηση και την εμπορία προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ' εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και ιδίως το άρθρο 44).

28. Τον ορισμό της «επιχείρησης» σύμφωνα με το άρθρο 1 του παραρτήματος Ι του Κανονισμού 651/2014, το άρθρο 1 του παραρτήματος Ι του Κανονισμού 702/2014 και το άρθρο 1 του παραρτήματος Ι του Κανονισμού 1388/2014.

29. Τις αυτοψίες που διενήργησαν οι μηχανικοί της Διεύθυνσης Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών (Δ.Α.Ε.Φ.Κ.) στα πληγέντα κτίρια των νησιών Κω και Καλύμνου, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου από τον σεισμό της 21ης Ιουλίου 2017.

30. Το υπ' αριθ. 86706/426/24.7.2017 (Ορθή Επανάληψη 24.7.2017) έγγραφο της Αυτοτελούς Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (αριθ. Δ.Α.Ε.Φ.Κ. 2922/25.7.2017 και 3032/1.8.2017).

31. Το υπ' αριθ. ΔΝΣα/57283/ΦΝ456ε/9.08.2017 έγγραφο της Δ/νσης Νομοθετικού Συντονισμού και Καλής Νομοθέτησης της Γενικής Δ/νσης Διοικητικής Υποστήριξης της Γενικής Γραμματείας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (αριθ. Δ.Α.Ε.Φ.Κ. 3225/10.8.2017).

32. Την υπ' αριθ. 574/17.8.2017 Εισηγητική Έκθεση Δημοσιονομικών Επιπτώσεων του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών της Γενικής Γραμματείας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (αριθ. Δ.Α.Ε.Φ.Κ. 3325/17.8.2017).

33.Τουπ'αριθ.ΒΑΘΜΟΣΠΡΟ/ΤΑΣ57309/2876/8.8.2017 έγγραφο του Τμήματος Δημοσιονομικών Αναφορών και Κρατικών Ενισχύσεων της Δ/νσης Προϋπ/σμού και Δημοσιονομικών Αναφορών της Γεν. Δ/νσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (αριθ. Δ.Α.Ε.Φ.Κ. 3227/10.8.2017).

34. Τις έκτακτες στεγαστικές και λοιπές ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί στους κατοίκους των νησιών Κω και Καλύμνου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου από τον σεισμό της 21ης Ιουλίου 2017.

35. Το γεγονός ότι ο σεισμός της 21ης Ιουλίου 2017 που έπληξε τα νησιά Κω και Κάλυμνο, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, ορίζεται ως φυσική καταστροφή.

36. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά Όργανα που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του π.δ/τος 63/2005 (Α'98) και το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης προκαλούνται οι ακόλουθες δαπάνες:

Α) Σε βάρος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων της ΣΑΕ 069, δαπάνη ύψους € 5.269.700 περίπου για την παροχή Δωρεάν Κρατικής Αρωγής, τις κατεδαφίσεις των κτιρίων και των εξόδων κίνησης των μηχανικών που θα διενεργήσουν αυτοψίες.

Β) Σε βάρος του λογαριασμού του ν. 128/1975 (Α'178), δαπάνη ύψους € 857.300 περίπου για την κάλυψη των τόκων των χορηγούμενων δανείων.

Και επειδή:

Από τον σεισμό της 21ης Ιουλίου 2017 προκλήθηκαν εκτεταμένες ζημιές σε πολλά κτίρια των νησιών Κω και Καλύμνου, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου,

αποφασίζουμε:

1. ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΣΕΙΣΜΟΠΛΗΚΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ

1.1. Εφαρμόζουμε αναλόγως τις διατάξεις της από 28.7.1978 πράξεως Νομοθετικού Περιεχομένου «Περί αποκαταστάσεως ζημιών εκ σεισμών 1978 εις περιοχή Βορ. Ελλάδος κ.λπ.», η οποία κυρώθηκε, τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τους νόμους 867/1979 (Α'24), 1048/1980 (Α'101), 1133/1981 (Α'54) και 1190/1981 (Α'203) καθώς και τις σχετικές κανονιστικές πράξεις που ισχύουν σήμερα, για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν στα κτίρια από τον σεισμό της 21ης Ιουλίου 2017, ο οποίος έχει χαρακτήρα φυσικής καταστροφής, και ανήκουν στα νησιά Κω και Καλύμνου, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

1.2. Το έργο της αποκατάστασης των ζημιών σε κτίρια από τον σεισμό της 21ης Ιουλίου 2017, που έπληξε τα νησιά Κω και Κάλυμνο, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, αναλαμβάνει η Διεύθυνση Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών (Δ.Α.Ε.Φ.Κ.), η οποία εφεξής στην παρούσα απόφαση θα αποκαλείται «αρμόδια Υπηρεσία».

2. ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ

2.1. Ο/Η ιδιοκτήτης/-τρια (ψιλός κύριος, επικαρπωτής ή ο/η έχων/-ουσα την πλήρη κυριότητα) ή ο/η διαχειριστής/-τρια (σε περίπτωση διηρημένης ιδιοκτησίας) κτιρίου, που έχει πληγεί από το σεισμό της 21ης Ιουλίου 2017, εφόσον επιθυμεί τον έλεγχο του και την έκδοση έκθεσης αυτοψίας, πρέπει να υποβάλει στην αρμόδια Υπηρεσία αίτηση για διενέργεια αυτοψίας στο πληγέν κτίριο, εντός προθεσμίας έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση σε ΦΕΚ της παρούσας απόφασης.

Η αίτηση αυτή θα συνοδεύεται από τίτλους ιδιοκτησίας, οδοιπορικό σκαρίφημα και φωτογραφίες του πληγέντος κτιρίου. Οι φωτογραφίες θα φέρουν το όνομα και την υπογραφή του/της ιδιοκτήτη/-τριας.

2.2. Ο/η ιδιοκτήτης/-τρια (ψιλός κύριος, επικαρπωτής ή ο/η έχων/-ουσα την πλήρη κυριότητα) ή όλοι οι συνιδιοκτήτες/-τριες (σε περίπτωση συνιδιοκτησίας) ή ο/η ειδικός/-ή διαχειριστής/-τρια (σε περίπτωση διηρημένης ιδιοκτησίας, όπου απαιτείται από τις ισχύουσες διατάξεις) κτιρίου που έχει πληγεί από τον σεισμό της 21ης Ιουλίου 2017, προκειμένου να καθοριστεί δικαιούχος Στεγαστικής Συνδρομής (Σ.Σ.) για επισκευή ή ανακατασκευή ανάλογα με τον χαρακτηρισμό του κτιρίου, πρέπει να υποβάλει στην αρμόδια Υπηρεσία αίτηση με όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά (όπως αυτά ορίζονται σε σχετικές υπουργικές αποφάσεις), εντός προθεσμίας:

• ενός (1) έτους από την ημερομηνία παραλαβής της έκθεσης αυτοψίας του κτιρίου (η οποία εκδόθηκε βάσει της προαναφερόμενης παραγράφου 2.1) ή του Πρωτοκόλλου Αυτοψίας Επικινδύνως Ετοιμόρροπου Κτιρίου (Π.Α.Ε.Ε.Κ.)

ή

• δέκα οκτώ (18) μηνών από τη δημοσίευση σε ΦΕΚ της παρούσας απόφασης για απ' ευθείας έκδοση Άδειας Επισκευής.

2.3 Οι παραπάνω προθεσμίες δύνανται να παραταθούν με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και για χρονικό διάστημα έως δύο (2) έτη.

3. ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ -ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

3.1. Στις περιοχές που οριοθετούνται με την παρούσα απόφαση χορηγείται από την αρμόδια Υπηρεσία Στεγαστική Συνδρομή (Σ.Σ.) για την επισκευή ή την ανακατασκευή των κτιρίων που έχουν υποστεί βλάβες από τον προαναφερόμενο σεισμό.
Επισημαίνεται ότι η Σ.Σ. ανακατασκευής, δύναται να χρησιμοποιηθεί για αυτοστέγαση (αγορά έτοιμου ή υπό ανέγερση κτιρίου) ή για αποπεράτωση ιδιόκτητου κτιρίου.

3.2. Δικαιούχοι Σ.Σ. είναι οι ιδιοκτήτες/-τριες οι οποίοι/-ες την ημέρα του συμβάντος έχουν την πλήρη ή τη ψιλή κυριότητα κτιρίων που έχουν υποστεί βλάβες από το συμβάν και χρήζουν επισκευής ή ανακατασκευής.

3.3. Η Σ.Σ. συνίσταται από 80% Δωρεάν Κρατική Αρωγή (Δ.Κ.Α.) που χορηγείται από την αρμόδια Υπηρεσία και από 20% Άτοκο Δάνειο (Α.Δ.) που χορηγείται από τα πιστωτικά ιδρύματα στους/στις δικαιούχους δανειολήπτες/-τριες.

Για την προστασία του χαρακτήρα και της βιωσιμότητας των παραδοσιακών οικισμών, όταν οι ιδιοκτήτες των πληγέντων κτιρίων επιλέγουν ανακατασκευή, αυτοστέγαση ή αποπεράτωση κτιρίου εκτός παραδοσιακού οικισμού, ενώ το πληγέν κτίριο ήταν εντός του παραδοσιακού οικισμού, η Σ.Σ. που χορηγείται συνίσταται από 40% Δωρεάν Κρατική Αρωγή (Δ.Κ.Α.) και 60% Άτοκο Δάνειο (Α.Δ.).

3.4. Σε περίπτωση που στον/στην ίδιο/-α ιδιοκτήτη/-τρια ανήκαν την ημέρα του σεισμού, περισσότερες της μίας ανεξάρτητες ιδιοκτησίες, Δ.Κ.Α. δικαιούται μόνο για μία από αυτές, την οποία επιλέγει ο/η ίδιος/-α με υπεύθυνη δήλωσή του/-της. Για τις υπόλοιπες ιδιοκτησίες χορηγείται το σύνολο της Σ.Σ. εξ ολοκλήρου υπό μορφή Α.Δ.

3.5. Επιπλέον Δ.Κ.Α. χορηγείται για όλες τις ανεξάρτητες ιδιοκτησίες των παρακάτω περιπτώσεων: α) για την ανακατασκευή:

• Ιερών Ναών (όχι ιδιωτικών Ιερών Ναών), Μουσουλμανικών Τεμενών,

• κτιρίων κοινωφελούς χρήσης, που ανήκουν στο Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ο.Τ.Α. ή σε Κοινωφελή ή σε Φιλανθρωπικά ή σε Ευαγή Ιδρύματα,

• κτιρίων τα οποία είναι χαρακτηρισμένα ως μνημεία ή ως διατηρητέα στο σύνολο τους σύμφωνα με το ΦΕΚ δημοσίευσης της απόφασης χαρακτηρισμού (ή είχε αρχίσει η διαδικασία χαρακτηρισμού τους πριν την ημέρα του σεισμού), δεν αίρεται ο χαρακτηρισμός τους μετά την κατεδάφιση και οι ιδιοκτήτες προβούν σε ανακατασκευή αυτών,

• κτιρίων τα οποία βρίσκονται εντός παραδοσιακού οικισμού, εφόσον ανακατασκευαστούν εντός του παραδοσιακού οικισμού με ειδικούς όρους δόμησης, σύμφωνα με το ΦΕΚ χαρακτηρισμού του οικισμού ως παραδοσιακού.

β) για την επισκευή:

• φερόντων στοιχείων κτιρίων

• μη φερόντων στοιχείων για τις παρακάτω κατηγορίες κτιρίων:

i) Ιερών Ναών (όχι ιδιωτικών Ιερών Ναών), Μουσουλμανικών Τεμενών

ii) κτιρίων κοινωφελούς χρήσης, που ανήκουν στο Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ο.Τ.Α. ή σε Κοινωφελή ή σε Φιλανθρωπικά ή σε Ευαγή Ιδρύματα,

iii) κτιρίων τα οποία είναι χαρακτηρισμένα ως μνημεία ή ως διατηρητέα στο σύνολο τους σύμφωνα με το ΦΕΚ δημοσίευσης της απόφασης χαρακτηρισμού (ή είχε αρχίσει η διαδικασία χαρακτηρισμού τους πριν την ημέρα του σεισμού),

iv) κτιρίων τα οποία βρίσκονται εντός παραδοσιακού οικισμού, εφόσον επισκευαστούν με ειδικούς όρους, σύμφωνα με το ΦΕΚ χαρακτηρισμού του οικισμού ως παραδοσιακού.
στις οποίες χορηγείται στον/στην ιδιοκτήτη/-τρια Δ.Κ.Α. για όλες τις ανεξάρτητες ιδιοκτησίες του/της.

3.6. Δε χορηγείται Στεγαστική Συνδρομή στις ακόλουθες περιπτώσεις:

α) σε κτίρια που κατά την ημέρα του σεισμού ήταν εγκαταλειμμένα κατά την κρίση της αρμόδιας Υπηρεσίας.
Εγκαταλειμμένο κτίριο, είναι το κτίριο το οποίο παρουσιάζει εμφανή στοιχεία εγκατάλειψης όπως π.χ. έλλειψη στέγης, έλλειψη εξωτερικών κουφωμάτων, βλάβες στα δομικά στοιχεία (στέγη, πατώματα κ.λπ.), που εμφανώς προϋπήρχαν του σεισμού και οφείλονται σε απόλυτη εγκατάλειψη.
Προκειμένου να γίνει άρση του χαρακτηρισμού του εγκαταλελειμμένου πρέπει το κτίριο να ήταν στοιχειωδώς κατοικήσιμο πριν το συμβάν και ο/η ιδιοκτήτης/τρία να προσκομίσει στοιχεία που ενισχύουν την άρση του εγκαταλειμμένου, όπως δηλώσεις (Ε1), (Ε2), (Ε9), Βεβαιώσεις Οργανισμών Κοινής Ωφελείας (Ο.Κ.Ω.) των τελευταίων τριών (3) προηγούμενων ετών από τον σεισμό. β) σε κτίρια πρόχειρης κατασκευής (π.χ. κτίρια από φύλλα λαμαρίνας, φύλλα μοριοσανίδας, κ.λπ.).

3.7. Στις περιπτώσεις που δεν χορηγείται στον/στη δικαιούχο δάνειο από πιστωτικό ίδρυμα ή ο/η ίδιος/-α δεν επιθυμεί τη λήψη του, δύναται να λάβει μόνο τη Δ.Κ.Α. από την αρμόδια Υπηρεσία.

3.8. Στις περιπτώσεις κτιρίων που ανήκουν σε επιχειρήσεις (κτιρίων που ιδιοκτησιακά ανήκουν ή σε φυσικά πρόσωπα τα οποία ασκούν οικονομική δραστηριότητα σε αυτά ή σε εταιρείες), οι ενισχύσεις χορηγούνται βάσει των Κανονισμών 651/2014, 702/2014 και 1388/2014 εφόσον πληρούνται όλες οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις. Ως επιχείρηση, νοείται κάθε οντότητα, ανεξάρτητα από τη νομική της μορφή, που ασκεί οικονομική δραστηριότητα. Σε αυτές περιλαμβάνονται ειδικότερα αυταπασχολούμενα άτομα και οικογενειακές επιχειρήσεις που ασκούν βιοτεχνική ή άλλη δραστηριότητα, καθώς και προσωπικές εταιρείες ή ενώσεις προσώπων που ασκούν τακτικά μια οικονομική δραστηριότητα. Επισημαίνονται
ιδίως τα ακόλουθα:
α) Η Σ.Σ. και τυχόν άλλες πληρωμές που πραγματοποιούνται για την αποκατάσταση των ζημιών των κτιρίων, συμπεριλαμβανομένων των πληρωμών στο πλαίσιο ασφαλιστηρίων συμβολαίων, δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 100% του κόστους αποκατάστασης της ζημίας, όπως αυτό αποδεικνύεται από τα κατάλληλα, κατά περίπτωση, παραστατικά και στοιχεία. Σε αντίθετη περίπτωση περικόπτεται αναλόγως η Σ.Σ. και επιστρέφεται από τον/την δικαιούχο το υπερβάλλον ποσό που τυχόν έχει ήδη καταβληθεί.
β) Βάσει της παρούσας, χορηγείται Σ.Σ. στους/στις ιδιοκτήτες/-τριες ακινήτων για την αποκατάσταση των ζημιών, εφόσον δεν έχει εγκριθεί η λήψη αποζημίωσης από άλλον δημόσιο φορέα για τις ίδιες ζημιές.
γ) Η Έγκριση Σ.Σ. Ανακατασκευής ή Αποπεράτωσης ή Αυτοστέγασης καθώς και η Άδεια Επισκευής του πληγέντος κτιρίου, πρέπει να χορηγείται εντός τεσσάρων (4) ετών από την εκδήλωση του γεγονότος, σύμφωνα με το άρθρο 50, παράγραφος 3 του Κανονισμού 651/2014. Εντός του ίδιου χρονικού διαστήματος, πρέπει να συνάπτεται η δανειακή σύμβαση με τα πιστωτικά ιδρύματα
για τη χορήγηση δανείου.
Ειδικά στις περιπτώσεις κτιρίων που ανήκουν σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην πρωτογενή γεωργική παραγωγή καθώς και στην παραγωγή, τη μεταποίηση και την εμπορία προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, το σύνολο της Σ.Σ. καταβάλλεται εντός τεσσάρων (4) ετών από την εκδήλωση του γεγονότος, σύμφωνα με το άρθρο 30, παράγραφος 4, του Κανονισμού 702/2014 και το άρθρο 44, παράγραφος 4, του Κανονισμού 1388/2014.
δ) Όλα τα σχετικά δικαιολογητικά έγγραφα που αφορούν τη χορήγηση της Σ.Σ. διατηρούνται για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δέκα (10) ετών από την καταβολή της τελευταίας δόσης της Δ.Κ.Α. ή του Α.Δ.. Η υποχρέωση αυτή αφορά και στα πιστωτικά ιδρύματα που χορηγούν τα σχετικά δάνεια.
ε) Σε περίπτωση που η δικαιούχος ενιαία επιχείρηση λάβει συνολική επιχορήγηση άνω των ορίων που τίθενται στο άρθρο 9 των Κανονισμών 651/2014, 702/2014 και 1388/2014, η αρμόδια για το σκοπό αυτό Υπηρεσία δημοσιεύει τις πληροφορίες που αναφέρονται στο Παράρτημα III των εν λόγω Κανονισμών, σε εμπεριστατωμένο δικτυακό τόπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις κρατικές ενισχύσεις (https://webgate.ec.europa.eu/ competition/transparency/public/search/home/), για λόγους διαφάνειας, το αργότερο εντός έξι (6) μηνών από την ημερομηνία έγκρισης χορήγησης της Σ.Σ., όπως προβλέπεται στην υποπαράγραφο Β11 του ν. 4152/2013.
στ) Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) είναι επιλέξιμη δαπάνη μόνο όταν δεν είναι ανακτήσιμος βάσει της σχετικής εθνικής νομοθεσίας.

3.9. Οι κοινές υπουργικές αποφάσεις αναρτώνται στο διαδίκτυο βάσει του ν. 3861/2010 (Α'112) « Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο Διαδίκτυο "Πρόγραμμα Διαύγεια" και άλλες διατάξεις» και επίσης δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως βάσει του ν. 3469/2006 (Α'131)
«Εθνικό Τυπογραφείο, Εφημερίς της Κυβερνήσεως και λοιπές διατάξεις».

3.10. Δεν είναι επιλέξιμες οι δαπάνες αποκατάστασης ζημιών οι οποίες δεν προκλήθηκαν ως άμεσο επακόλουθο του σεισμού της 21ης Ιουλίου 2017 στα νησιά Κω και Κάλυμνο, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

4. ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

4.1 Δικαιούχοι Σ.Σ. για ανακατασκευή κτιρίων είναι οι ιδιοκτήτες/-τριες των κτιρίων:

α) που έχουν χαρακτηριστεί από την αρμόδια υπηρεσία ως επικινδύνως ετοιμόρροπα (Ε.Ε.) ή ολοσχερώς κατεστραμμένα,
β) που είναι επικινδύνως ετοιμόρροπα ή ολοσχερώς κατεστραμμένα και δεν ήταν δυνατόν κατά την αυτοψία να προσδιοριστούν στοιχεία για τον χαρακτηρισμό του κτιρίου (όπως εμβαδό, στάθμες, χρήση κ.λπ.). Στην περίπτωση αυτή δύναται να ληφθούν υπόψη τα παρακάτω:
i. Παραστατικά στοιχεία διαπίστωσης της προ του σεισμού κατάστασης του κτιρίου (π.χ. φωτογραφίες, ορθοφωτογραφίες, αεροφωτογραφίες).
ii. Παραστατικά διαπίστωσης του εμβαδού και της χρήσης του (π.χ. οικοδομική άδεια, τίτλοι ιδιοκτησίας, στοιχεία κτηματολογίου, αποδείξεις Ο.Κ.Ω., δήλωση περιουσιολογίου (Ε9) ΔΟΥ κ.λπ.).
iii. Στοιχεία ότι το κτίριο δεν ήταν εγκαταλελειμμένο (π.χ. αποδείξεις Ο.Κ.Ω., Δημοτικών τελών, Κοινοτικών τελών, έντυπα ΕΙ και Ε2 ΔΟΥ, κ.λπ.),
γ) που κατεδαφίστηκαν αμέσως μετά από τον σεισμό με εντολή Δημόσιας ή Δημοτικής Αρχής, για λόγους δημόσιας ασφάλειας, χωρίς να έχει προηγηθεί της κατεδάφισης αυτοψία από την αρμόδια Υπηρεσία.
Ο/Η ιδιοκτήτης/-τρια πρέπει να υποβάλει εντός προθεσμίας ενός (1) έτους από τη δημοσίευση σε ΦΕΚ της παρούσας απόφασης, αίτηση στην αρμόδια Υπηρεσία για έκδοση Βεβαίωσης Καθορισμού Δικαιούχου Στεγαστικής Συνδρομής για Ανακατασκευή, συνοδευόμενη με όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, όπως αυτά ορίζονται σε σχετική υπουργική απόφαση και επιπλέον με τα προαναφερόμενα δικαιολογητικά (i), (ii) και (iii) του εδαφίου (β) της παρ. 4.1. του κεφ. 4 της παρούσας απόφασης. Η αρμόδια Υπηρεσία εκδίδει απόφαση Προϊσταμένου στην οποία περιγράφεται το πληγέν κτίριο, η χρήση και το εμβαδόν αυτού.
Επισημαίνεται ότι απαιτείται και η προσκόμιση Βεβαίωσης της Δημόσιας ή Δημοτικής Αρχής ότι δόθηκε εντολή για την κατεδάφιση του κτιρίου για λόγους δημόσιας ασφάλειας,
δ) που είναι δομημένα από ευτελή υλικά (Ε.Υ.) (ωμοπλίνθους ή μη διαμορφωμένους λίθους μικρής διατομής με συνδετικό υλικό αργιλώδες) τα οποία δεν έχουν χαρακτηρισθεί Ε.Ε. αλλά οι ζημιές που προκλήθηκαν από τον σεισμό δεν επιδέχονται, σύμφωνα με την κρίση της αρμόδιας Υπηρεσίας, ουσιαστικής αποκατάστασης, δηλαδή επισκευής που να εξασφαλίζει την αναγκαία αντισεισμική αντοχή τους. ε) που είναι υπέρμετρης δαπάνης επισκευής (ασύμφορα).

4.2 Η ανακατασκευή των κτιρίων γίνεται στο οικόπεδο που υπήρχε το πληγέν κτίριο ή σε άλλο οικόπεδο ιδιοκτησίας του/της δικαιούχου εντός του ίδιου νησιού.

4.3 Η Σ.Σ. ανακατασκευής κτιρίων ορίζεται ως ακολούθως:
α) για κατοικίες, € 1.000 ανά τ.μ. και με ανώτατο όριο εμβαδού κλειστών χώρων του κτιρίου τα 150 τ.μ. ανά ανεξάρτητη ιδιοκτησία,
Στο προαναφερόμενο ανώτατο όριο εμβαδού κλειστών χώρων προσμετρώνται:
i) βοηθητικοί χώροι κατοικίας (οικιακές αποθήκες) που βρίσκονται εντός του κτιρίου,
ii) βοηθητικοί χώροι κατοικίας (χώροι υγιεινής και μαγειρεία) που βρίσκονται εντός του κτιρίου ή και εκτός αλλά εντός του οικοπέδου,
iii) κοινόχρηστοι χώροι που αναλογούν βάσει του ποσοστού της ιδιοκτησίας επί του οικοπέδου.
β) για Ιερούς Ναούς και Μουσουλμανικά Τεμένη, € 850 ανά τ.μ. για το εμβαδόν των κλειστών χώρων του κτιρίου, γ) για κωδωνοστάσια και μιναρέδες, € 400 ανά τ.μ. για το εμβαδό που προκύπτει από το γινόμενο του εμβαδού κάτοψης του κωδωνοστασίου ή του μιναρέ με το αποτέλεσμα της διαίρεσης του ύψους του κωδωνοστασίου ή του μιναρέ (Η) με το ύψος h=3,00μ.. Το ύψος (Η) ορίζεται ως η απόσταση από την έδραση του κωδωνοστασίου ή του μιναρέ (συμπεριλαμβανομένου τυχόν υπογείου) έως το ανώτατο σημείο της πλάκας επικάλυψης/τρούλου αυτού,
δ) για κτίρια κοινωφελούς χρήσης που ανήκουν στο Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ο.Τ.Α. ή σε Κοινωφελή ή σε Φιλανθρωπικά ή σε Ευαγή Ιδρύματα ή σε Σωματεία, € 500 ανά τ.μ. για το εμβαδόν των κλειστών χώρων του κτιρίου,
ε) για αποθήκες, στάβλους και αγροικίες εποχιακής χρήσης, € 300 ανά τ.μ., και με ανώτατο όριο εμβαδού κλειστών χώρων του κτιρίου τα 150 τ.μ. ανά ανεξάρτητη ιδιοκτησία.
στ) για κτίρια επαγγελματικής χρήσης, € 500 ανά τ.μ., ζ) για κτηνοτροφικές μονάδες και επαγγελματικές απο-
θήκες, € 400 ανά τ.μ.,
η) για κτίρια επαγγελματικής χρήσης, κτηνοτροφικές μονάδες και επαγγελματικές αποθήκες εάν το εμβαδόν των κλειστών χώρων είναι πάνω από 150 τ.μ. (προσμετρούνται οι κοινόχρηστοι χώροι που αναλογούν βάσει του ποσοστού της ιδιοκτησίας επί του οικοπέδου) θα διαιρείται σε τμήματα των 150 τ.μ.. Το προκύπτον τελικώς, μετά την ως άνω διαίρεση, υπόλοιπο τμήματος, αν έχει εμβαδόν μέχρι και 50 τ.μ. θα αμελείται, ενώ αν έχει εμβαδόν πάνω από 50 τ.μ. τότε θα χορηγείται Σ.Σ. ανάλογα με το εμβαδόν του.
Κάθε τμήμα με εμβαδόν μέχρι 150 τ.μ. αντιμετωπίζεται ως ανεξάρτητη ιδιοκτησία. Ως εκ τούτου για το πρώτο τμήμα η Σ.Σ. θα αποτελείται κατά 80% από Δ.Κ.Α. και κατά 20% από Α.Δ., ενώ για τα υπόλοιπα τμήματα μόνο από Α.Δ..
θ) για Pilotis (η οποία συμπεριλαμβάνεται στους κοινοχρήστους χώρους), 30% της εκάστοτε ισχύουσας τιμής μονάδας για ανακατασκευή, ανάλογα με τη χρήση του κτιρίου,
ι) για κατασκευές βοηθητικής χρήσης στο δώμα οικοδομών (οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στους κοινοχρήστους χώρους π.χ. απολήξεις κλιμακοστασίων, ανελκυστήρων κ.λπ.), 50% της εκάστοτε ισχύουσας τιμής μονάδας για ανακατασκευή, ανάλογα με τη χρήση του κτιρίου,
κ) για υπόγειους χώρους, όπως αυτοί ορίζονται από τον Ν.Ο.Κ., 70% της εκάστοτε ισχύουσας τιμής μονάδας για ανακατασκευή ανάλογα με τη χρήση τους και με ανώτατα όρια εμβαδού κλειστών χώρων αυτά που αναφέρονται στα σχετικά εδάφια της παραγράφου 4.3, κα) για κτίρια που η κατασκευή τους δεν είχε ολοκληρωθεί μέχρι την ημέρα του σεισμού, ανάλογα με το ποσοστό των εργασιών που είχαν εκτελεστεί βάσει πίνακα
της Δ.Α.Ε.Φ.Κ.,
κβ) για κτίρια τα οποία είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα σύμφωνα με το ΦΕΚ δημοσίευσης της απόφασης χαρακτηρισμού (ή είχε αρχίσει η διαδικασία χαρακτηρισμού τους πριν την ημέρα του σεισμού), σύμφωνα με τα παρακάτω:
i) σε κτίρια που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέα μόνο η όψη, το ποσό της ανακατασκευής της όψης υπολογίζεται με χρήση του τιμολογίου επισκευής της υπηρεσίας για διατηρητέα κτίρια και το ποσό της ανακατασκευής του υπολοίπου κτιρίου με τις ισχύουσες τιμές μονάδας ανακατασκευής ανάλογα με τη χρήση του κτιρίου και με ανώτατα όρια εμβαδού κλειστών χώρων του κτιρίου σύμφωνα με τα αναφερόμενα στα σχετικά εδάφια της παραγράφου 4.3,
ii) σε κτίρια που είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα στο σύνολο τους, το ποσό της ανακατασκευής του κτιρίου υπολογίζεται με τις ισχύουσες τιμές μονάδας ανακατασκευής ανάλογα με τη χρήση του κτιρίου για το εμβαδόν των κλειστών χώρων του κτιρίου,
κγ) για κτίρια τα οποία είναι χαρακτηρισμένα ως μνημεία, σύμφωνα με το ΦΕΚ δημοσίευσης της απόφασης χαρακτηρισμού (ή είχε αρχίσει η διαδικασία χαρακτηρισμού τους πριν την ημέρα του σεισμού), με τις ισχύουσες τιμές μονάδας ανακατασκευής ανάλογα με τη χρήση του κτιρίου για το εμβαδόν των κλειστών χώρων του κτιρίου, κδ) για κτίρια τα οποία βρίσκονται εντός παραδοσιακού οικισμού, με τις ισχύουσες τιμές μονάδας ανακατασκευής ανάλογα με τη χρήση του κτιρίου για το εμβαδόν
των κλειστών χώρων του κτιρίου.

4.4 Η Σ.Σ. ανακατασκευής κτιρίων χορηγείται, λόγω νησιωτικής παραμεθόριας περιοχής, με τις παρακάτω προσαυξήσεις επί των τιμών της προαναφερόμενης παραγράφου 4.3:
i) 10% για συνήθη κτίρια,
ii) 20% για κτίρια τα οποία βρίσκονται εντός παραδοσιακού οικισμού, εφόσον ανακατασκευαστούν εντός του παραδοσιακού οικισμού με ειδικούς όρους δόμησης, σύμφωνα με το ΦΕΚ χαρακτηρισμού του οικισμού ως παραδοσιακού,
iii) 30% για κτίρια τα οποία είναι χαρακτηρισμένα ως μνημεία ή ως διατηρητέα στο σύνολο τους σύμφωνα με το ΦΕΚ δημοσίευσης της απόφασης χαρακτηρισμού (ή είχε αρχίσει η διαδικασία χαρακτηρισμού τους πριν την ημέρα του σεισμού), δεν αίρεται ο χαρακτηρισμός τους μετά την κατεδάφιση και οι ιδιοκτήτες προβούν σε ανακατασκευή αυτών.
Επισημαίνεται ότι χορηγείται μια μόνο από τις προαναφερόμενες προσαυξήσεις στο ίδιο κτίριο.

4.5 Ο/Η δικαιούχος, προκειμένου να του/της χορηγηθεί το σύνολο της Σ.Σ., υποχρεούται να ανακατασκευάσει κτίριο εμβαδού τουλάχιστον ίσο με το 75% του εμβαδού (ή του όγκου στις περιπτώσεις επαγγελματικών χώρων) με βάση το οποίο υπολογίστηκε η Σ.Σ..
Στην περίπτωση που το ανακατασκευαζόμενο κτίριο έχει εμβαδόν μικρότερο του προαναφερόμενου εμβαδού, η Σ.Σ. θα υπολογίζεται αναλογικά ως προς το εμβαδόν για το οποίο η Σ.Σ. θα χορηγείτο ολόκληρη.

5. ΑΥΤΟΣΤΕΓΑΣΗ

5.1. Εγκρίνεται όπως η Σ.Σ. για ανακατασκευή χρησιμοποιηθεί για αυτοστέγαση (αγορά έτοιμου ή υπό ανέγερση κτιρίου).
Το αγοραζόμενο κτίριο θα πρέπει:
α) να είναι εντός του νησιού που βρίσκεται το πληγέν κτίριο,
β) να είναι νομίμως υφιστάμενο προ του 1955 ή να έχει κατασκευαστεί με οικοδομική άδεια η οποία έχει υλοποιηθεί,
γ) να μην έχει κριθεί ακατάλληλο προς χρήση, από την αρμόδια Υπηρεσία, για το ίδιο συμβάν.
Επισημαίνεται ότι:
• Δεν επιτρέπεται η αγοραπωλησία να γίνεται μεταξύ συζύγων, γονέων και παιδιών ή παππούδων-γιαγιάδων και εγγονών.
• Στις περιπτώσεις που το κτίριο στο οποίο πραγματοποιείται η αυτοστέγαση είναι προ του 1955, η στατική επάρκεια του κτιρίου θα πρέπει να βεβαιώνεται από δύο ιδιώτες πολιτικούς μηχανικούς.
• Για να χορηγηθεί ολόκληρο το ποσό της υπολογιζόμενης Σ.Σ., το νέο κτίριο θα πρέπει να έχει εμβαδό ίσο τουλάχιστον με το 75% του εμβαδού που υπολογίστηκε η Σ.Σ.. Στις περιπτώσεις που το εμβαδόν του νέου κτιρίου είναι μικρότερο του προαναφερόμενου εμβαδού, η Σ.Σ. θα υπολογίζεται αναλογικά ως προς το εμβαδόν για το οποίο η Σ.Σ. θα χορηγείτο ολόκληρη.
• Η Σ.Σ. που χορηγείται δεν μπορεί να υπερβαίνει το αναγραφόμενο στο συμβόλαιο αγοραπωλησίας τίμημα καθώς και την αντικειμενική αξία του ακινήτου.

5.2. Εγκρίνεται όπως η Σ.Σ. για ανακατασκευή χρησιμοποιηθεί για αποπεράτωση ιδιόκτητου κτιρίου που βρίσκεται είτε στο ίδιο οικόπεδο που υπήρχε το πληγέν κτίριο ή σε άλλο οικόπεδο ιδιοκτησίας του/της δικαιούχου εντός του ίδιου νησιού.
Επισημαίνεται ότι η Σ.Σ. χορηγείται ανάλογα με το ποσοστό των εργασιών που υπολείπονται για την αποπεράτωση του κτιρίου, βάσει πίνακα της Δ.Α.Ε.Φ.Κ..

6. ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ ΚΤΙΡΙΩΝ

6.1. Για την επισκευή όλων των κτιρίων, η Σ.Σ. υπολογίζεται ανάλογα με τις ζημιές που παρουσιάζει το κτίριο και σύμφωνα με το τιμολόγιο επισκευών της Δ.Α.Ε.Φ.Κ., το οποίο έχει εγκριθεί με τη με αριθ. οικ.6772/ Β9β/19.12.2011 (Β'3201) απόφαση Υφυπουργού Υ.ΜΕ.ΔΙ., Χορηγείται, λόγω νησιωτικής παραμεθόριας περιοχής, προσαύξηση 10% στις εγκεκριμένες τιμές του Τιμολογί-
ου Επισκευών της Δ.Α.Ε.Φ.Κ..
Η μελέτη επισκευής συντάσσεται από ιδιώτη μηχανικό και εκδίδεται άδεια επισκευής (για το σύνολο του κτιρίου).

6.2. Η Σ.Σ. για την επισκευή φερόντων στοιχείων κτιρίου ορίζεται σε € 300 ανά τ.μ. για το συνολικό εμβαδόν του κτιρίου.

6.3. Η Σ.Σ. για την επισκευή μη φερόντων στοιχείων κτιρίου ορίζεται σε € 150 ανά τ.μ. για το συνολικό εμβαδόν του κτιρίου.
Επισημαίνεται ότι για κτίρια με χρήση κατοικίας (εξαιρούνται κατοικίες που είναι χαρακτηρισμένες ως διατηρητέες στο σύνολο τους ή ως μνημεία ή βρίσκονται εντός παραδοσιακού οικισμού και θα επισκευαστούν με ειδικούς όρους), αποθήκης, στάβλου και αγροικίας εποχιακής χρήσης, η Σ.Σ. για την επισκευή μη φερόντων στοιχείων ορίζεται σε € 150 ανά τ.μ. ανεξάρτητης ιδιοκτησίας και μέχρι 150 τ.μ. (στην ανεξάρτητη ιδιοκτησία συμπεριλαμβάνονται οι κοινόχρηστοι χώροι που αναλογούν βάσει του ποσοστού της ιδιοκτησίας επί του οικοπέδου).

6.4. Χορηγείται προσαύξηση:
• 10%, λόγω νησιωτικής παραμεθόριας περιοχής, στις οριζόμενες τιμές των παραγράφων 6.2 και 6.3 του κεφ. 6 της παρούσας απόφασης, για συνήθη κτίρια, είτε
• 20%, λόγω νησιωτικής παραμεθόριας περιοχής και εξειδικευμένου δομικού συστήματος, στις οριζόμενες τιμές των παραγράφων 6.2 και 6.3 του κεφ. 6 της παρούσας απόφασης, στις παρακάτω κατηγορίες κτιρίων:
i) για κτίρια τα οποία είναι χαρακτηρισμένα ως μνημεία ή ως διατηρητέα στο σύνολο τους σύμφωνα με το ΦΕΚ δημοσίευσης της απόφασης χαρακτηρισμού (ή είχε αρχίσει η διαδικασία χαρακτηρισμού τους πριν την ημέρα του σεισμού),
ii) για κτίρια τα οποία βρίσκονται εντός παραδοσιακού οικισμού, εφόσον επισκευαστούν με ειδικούς όρους, σύμφωνα με το ΦΕΚ χαρακτηρισμού του οικισμού ως παραδοσιακού.
Επισημαίνεται ότι χορηγείται μια μόνο από τις προαναφερόμενες (i) και (ii) προσαυξήσεις στο ίδιο κτίριο.

6.5. Για κτίρια επαγγελματικής χρήσης, κτηνοτροφικές μονάδες και επαγγελματικές αποθήκες εάν το εμβαδόν των κλειστών χώρων είναι πάνω από 150 τ.μ. (προσμετρούνται οι κοινόχρηστοι χώροι που αναλογούν βάσει του ποσοστού της ιδιοκτησίας επί του οικοπέδου) θα διαιρείται σε τμήματα των 150 τ.μ.. Το προκύπτον τελικώς, μετά την ως άνω διαίρεση, υπόλοιπο τμήματος, αν έχει εμβαδόν μέχρι και 50 τ.μ. θα αμελείται, ενώ αν έχει εμβαδόν πάνω από 50 τ.μ. τότε θα χορηγείται Σ.Σ. ανάλογα με το εμβαδόν του.
Κάθε τμήμα με εμβαδόν μέχρι 150 τ.μ. αντιμετωπίζεται ως ανεξάρτητη ιδιοκτησία. Ως εκ τούτου για το πρώτο τμήμα η Σ.Σ. θα αποτελείται κατά 80% από Δ.Κ.Α. και κατά 20% από Α.Δ., ενώ για τα υπόλοιπα τμήματα μόνο από Α.Δ..

6.6. Για κτίρια που βρίσκονται εντός παραδοσιακού οικισμού, ισχύουν οι τιμές των άρθρων του Τιμολογίου Επισκευών της Δ.Α.Ε.Φ.Κ. που αφορούν στα διατηρητέα κτίρια.

6.7. Η Σ.Σ. επισκευής δεν μπορεί να υπερβαίνει τη Σ.Σ. ανακατασκευής του κτιρίου σε περίπτωση που αυτό ανακατασκευαζόταν.

6.8. Οι ιδιοκτήτες/-τριες των κτιρίων που κρίνονται επισκευάσιμα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη Σ.Σ., που αναλογεί στην επισκευή του πληγέντος κτίσματος, για ανακατασκευή ή αυτοστέγαση ή αποπεράτωση με τους περιορισμούς που τίθενται στα προηγούμενα, εφόσον κατεδαφίσουν το κτίριο με δικές τους δαπάνες.

6.9. Ειδικότερα για την αποκατάσταση ζημιών σε κτιριακές εγκαταστάσεις επιχειρήσεων και επαγγελματικών χώρων η Σ.Σ. επιτρέπεται να χορηγηθεί, με τους ίδιους όρους και στους μισθωτές ή σε όσους έχουν από οποιαδήποτε νόμιμη αιτία, αποδεδειγμένα τη νομή ή τη χρήση των εν λόγω χώρων, εφόσον δεν έχει υποβληθεί σχετική αίτηση, εκ μέρους των ιδιοκτητών/-τρών μέσα σε 45 ημέρες από τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της κοινής υπουργικής απόφασης οριοθέτησης της πληγείσας περιοχής από το σεισμό. Μετά την πάροδο των 45 ημερών το δικαίωμα υποβολής αίτησης για χορήγηση Σ.Σ. μπορεί να ασκηθεί και από τον/την ενοικιαστή/-τρια για λογαριασμό του/της αμελούντος/ούσας ιδιοκτήτη/-τριας. Σε κάθε περίπτωση, η υποχρέωση για την καταβολή των δόσεων του δανείου βαρύνει τον/την ιδιοκτήτη/-τρια.

7. ΤΡΟΠΟΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ Σ.Σ.

7.1. Ανακατασκευή η αυτοστέγαση η αποπεράτωση κτιρίου

7.1.1. Το ποσό της Σ.Σ. για ανακατασκευή κτιρίου ή αυτοστέγαση (εφόσον αγοράζεται κτίριο υπό ανέγερση) χορηγείται από την αρμόδια Υπηρεσία σε τρεις ισόποσες δόσεις, η πρώτη από τις οποίες καταβάλλεται με την έγκριση χορήγησης στεγαστικής συνδρομής και οι επόμενες δύο ανάλογα με την πρόοδο των εργασιών στην οικοδομή. Το ποσό της Σ.Σ. για αποπεράτωση κτιρίου, χορηγείται από την αρμόδια Υπηρεσία σε δύο ισόποσες δόσεις, η πρώτη από τις οποίες καταβάλλεται με την έγκριση χορήγησης στεγαστικής συνδρομής και η δεύτερη με την ολοκλήρωση των εργασιών στην οικοδομή.

7.1.2. Το ποσό της Σ.Σ. για αυτοστέγαση, εφόσον αγοράζεται έτοιμο κτίριο, χορηγείται εφάπαξ, με την προσκόμιση οριστικού συμβολαίου αγοράς και πιστοποιητικού μεταγραφής.
Στις παραπάνω περιπτώσεις απαιτείται, η κατεδάφιση του πληγέντος κτιρίου με μέριμνα του/της ιδιοκτήτη/-τριας, η οποία θα βεβαιώνεται από την αρμόδια Υπηρεσία.

7.2. Επισκευή κτιρίου
Το ποσό της Σ.Σ. για επισκευή κτιρίου χορηγείται σε τρεις δόσεις ως εξής:
• Η πρώτη δόση Σ.Σ. χορηγείται με την έκδοση της Άδειας Επισκευής και αντιστοιχεί στο 40% του ποσού της εγκεκριμένης Σ.Σ.
• Η δεύτερη δόση Σ.Σ. χορηγείται αφού εκτελεστούν εγκεκριμένες εργασίες επισκευής, των οποίων ο προϋπολογισμός αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 40% του ποσού της εγκεκριμένης Σ.Σ.. Η δεύτερη δόση Σ.Σ. αντιστοιχεί στο 30% του ποσού της εγκεκριμένης Σ.Σ..
Επισημαίνεται ότι προκειμένου να χορηγηθεί η δεύτερη δόση Σ.Σ. θα πρέπει να έχουν εκτελεστεί όλες οι εγκεκριμένες εργασίες επισκευής που αφορούν στον φέροντα οργανισμό του κτιρίου.
• Η τρίτη δόση Σ.Σ. χορηγείται με την περαίωση των εργασιών επισκευής και αντιστοιχεί στο 30% του ποσού της εγκεκριμένης Σ.Σ..
Στις περιπτώσεις που το εγκεκριμένο ποσό της Σ.Σ. είναι μέχρι € 5.000, θα χορηγείται εφάπαξ.
Σε κάθε περίπτωση, οι δικαιούχοι Σ.Σ. υποχρεούνται μετά την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης των κτιρίων τους, να υποβάλλουν αίτηση στην αρμόδια Υπηρεσία για χορήγηση Βεβαίωσης Περαίωσης Εργασιών, εντός του χρόνου ισχύος της αδείας.

8. ΝΕΟΙ ΚΤΗΤΟΡΕΣ

Δύνανται να καθοριστούν δικαιούχοι Στεγαστικής Συνδρομής (Σ.Σ.) οι νέοι/-ες κτήτορες που απέκτησαν την πλήρη ή ψιλή κυριότητα των κτιρίων μετά το σεισμό του θέματος, ασχέτως του τρόπου αποκτήσεως αυτών. Στις περιπτώσεις που ο/η προκάτοχος έχει κριθεί δικαιούχος Στεγαστικής Συνδρομής (Σ.Σ.), θα πρέπει στη συμβολαιογραφική πράξη να μεταβιβάζει το δικαίωμα της Στεγαστικής Συνδρομής (Σ.Σ.) (εξαιρείται η περίπτωση της κληρονομικής διαδοχής).

Δωρεάν Κρατική Αρωγή (Δ.Κ.Α.) δικαιούται ο/η νέος/-α κτήτορας εφόσον:
α) ο/η προκάτοχος του κτιρίου δικαιούταν να λάβει Δ.Κ.Α. για αυτό και
β) ο/η νέος/-α κτήτορας δικαιούται να λάβει Δ.Κ.Α. για το κτίριο σαν να ήταν στην ιδιοκτησία του/της την ημέρα του σεισμού (ελέγχονται και οι τυχόν άλλες πληγείσες ιδιοκτησίες του/της, με τους περιορισμούς που τίθενται στις παρ. 3.4 και 3.5, του κεφ. 3, της παρούσας απόφασης).

9. ΑΜΟΙΒΕΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ

Στις περιπτώσεις επισκευής, η αμοιβή μηχανικού για μελέτη-επίβλεψη μειώνεται στο 50% της αμοιβής που καθορίζεται με τις ισχύουσες διατάξεις περί αμοιβών Μηχανικών.

10. ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΟΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΔΑΝΕΙΩΝ

Τα εν λόγω δάνεια θα χορηγηθούν από τα πιστωτικά ιδρύματα.
Η συνολική διάρκεια των δανείων επισκευής ή ανακατασκευής κτιρίου ορίζεται σε δεκαπέντε (15) χρόνια, η δε εξόφληση τους θα πραγματοποιηθεί σε ισόποσες εξαμηνιαίες ή ετήσιες χρεολυτικές δόσεις, η πρώτη από τις οποίες θα καταβληθεί είκοσι τέσσερις (24) μήνες μετά την υπογραφή της δανειακής σύμβασης.
Η συνολική διάρκεια των δανείων επισκευής ή ανακατασκευής διατηρητέων κτιρίων ορίζεται σε είκοσι πέντε
(25) χρόνια, η δε εξόφληση τους θα πραγματοποιηθεί σε ισόποσες εξαμηνιαίες ή ετήσιες χρεολυτικές δόσεις, η πρώτη από τις οποίες θα καταβληθεί είκοσι τέσσερις
(24) μήνες μετά την υπογραφή της δανειακής σύμβασης. Τα δάνεια βαρύνονται με επιτόκιο ίσο προς αυτό των εντόκων γραμματίων δημοσίου εξάμηνης διάρκειας της εκάστοτε τελευταίας εκδόσεως που χρονικά προηγείται της έναρξης κάθε περιόδου εκτοκισμού των δανείων, προσαυξημένο κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες, χωρίς άλλη προσαύξηση για προμήθεια κ.τ.λ., επιδοτούμενο κατά
100% από τον λογαριασμό του ν. 128/1975 (Α' 178).
Για τους λοιπούς όρους και τη διαδικασία σύναψης και χορήγησης των δανείων έχουν εφαρμογή οι αντίστοιχες διατάξεις που ισχύουν για τη χρηματοδότηση της οικονομίας.

11. ΥΠΟΘΗΚΕΣ ΔΑΝΕΙΩΝ

Για την ασφάλεια κάθε δανείου, θα εγγράφεται υπέρ του πιστωτικού ιδρύματος υποθήκη επί του ακινήτου που θα επισκευάζεται ή ανακατασκευάζεται ή αγοράζεται από το προϊόν του ατόκου δανείου ή αντ' αυτού επί άλλου ακινήτου που τυχόν προσφέρεται από τον/την δανειολήπτη/-τρια, εφόσον η αξία του ακινήτου καλύπτει το ασφαλιζόμενο δάνειο.
Η υποθήκη μπορεί επίσης να μεταφέρεται εκ των υστέρων σε άλλο ακίνητο αντίστοιχης αξίας.
Για ποσά μέχρι € 10.000 δεν απαιτείται εγγραφή υποθήκης.
Τα πιστωτικά ιδρύματα δύναται να χορηγούν δάνεια για την επισκευή ή ανακατασκευή Ιερών Ναών πληγέντων από τον σεισμό και στις περιπτώσεις που υπάρχει αδυναμία προσφοράς ακινήτου για εγγραφή υποθήκης, προς διασφάλιση του δανείου. Είναι δυνατή η υποθήκευση αστικού ακινήτου της αρμόδιας Μητρόπολης που ανήκει ο Ιερός Ναός.
Η ανωτέρω ρύθμιση δεν ισχύει για τους ιδιωτικούς Ναούς, ως προς τους οποίους έχουν εφαρμογή οι γενικώς ισχύουσες διατάξεις.

12. ΜΗ ΤΗΡΗΣΗ ΟΡΩΝ

12.1. Με ειδικό όρο των οικείων δανειακών συμβάσεων, θα καθορίζεται ρητά ότι, σε περίπτωση υποβολής από τους/τις δικαιούχους δανείων ή τους/τις νέους/-ες κτήτορες, ανακριβών δηλώσεων ή σε περίπτωση μη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων, που θα αναλάβουν με όσα προβλέπονται στην παρούσα απόφαση (π.χ. έκδοση βεβαίωσης περαίωσης εργασιών) και γενικά στις διατάξεις που αφορούν στην αποκατάσταση των σεισμόπληκτων κτιρίων, θα υπόκεινται πέρα από τις νόμιμες κυρώσεις και στις ακόλουθες αθροιστικά:
α) Κήρυξη ολοκλήρου του ποσού του δανείου ληξιπρόθεσμου και αμέσως απαιτητού από τη χορήγηση του. β) Κατάπτωση ποινικής ρήτρας υπέρ του Δημοσίου, που θα συνομολογείται με τη δανειστική σύμβαση και θα αντιστοιχεί σε ποσοστό 10% επί ολοκλήρου του ποσού
του δανείου.
γ) Επιστροφή του ποσού των επιδοτούμενων τόκων των δανείων που είχαν καταβληθεί εντόκως, με το ισχύον επιτόκιο υπερημερίας.

12.2. Το ποσό της Δ.Κ.Α., σε περίπτωση υποβολής από τους/τις δικαιούχους ή νέους/-ες κτήτορες ανακριβών δηλώσεων ή σε περίπτωση μη εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που θα αναλάβουν με βάση όσα προβλέπονται στην παρούσα απόφαση (π.χ. έκδοση βεβαίωσης περαίωσης εργασιών) και γενικά στις διατάξεις που αφορούν στην αποκατάσταση των σεισμόπληκτων κτιρίων, θα επιστρέφεται εντόκως με επιτόκιο υπερημερίας το κοινώς ισχύον για κάθε περίπτωση υπερημερίας.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.


Αθήνα, 1 Σεπτεμβρίου 2017


Οι Υπουργοί

Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΧΑΡΙΤΣΗΣ

Οικονομικών
ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ

Υποδομών και Μεταφορών
ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΠΙΡΤΖΗΣ

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πρώτο τμήμα) της 14ης Σεπτεμβρίου 2017 «Προδικαστική παραπομπή – Φορολογία – Κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας – Οδηγία 2006/112/ΕΚ – Άρθρο 26, παράγραφος 1, στοιχείο β΄ και άρθρα 168 και 176 – Έκπτωση του φόρου εισροών –Υπηρεσίες κατασκευής ή αναβαθμίσεως ακινήτου ανήκοντος σε τρίτο – Χρήση των υπηρεσιών από τον τρίτο ή από τον υποκείμενο στον φόρο – Παροχή της υπηρεσίας στον τρίτο χωρίς αντάλλαγμα – Λογιστική καταχώριση των εξόδων που προκλήθηκαν από τις παρεχόμενες υπηρεσίες ως ανηκόντων στα γενικά έξοδα του υποκειμένου στον φόρο – Διαπίστωση της υπάρξεως ευθείας και άμεσης σχέσεως με την οικονομική δραστηριότητα του τρίτου ή με αυτή του υποκειμένου στον φόρο»

Στην υπόθεση C-132/16,

με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Varhoven administrativen sad (Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, Βουλγαρία) με απόφαση της 8ης Δεκεμβρίου 2015, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο την 1η Μαρτίου 2016, στο πλαίσιο της δίκης

Direktor na Direktsia «Obzhalvane i danachno-osiguritelna praktika» – Sofia

κατά

«Iberdrola Inmobilaria Real Estate Investments» EOOD,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (πρώτο τμήμα),

συγκείμενο από τους R. Silva de Lapuerta, πρόεδρο τμήματος, E. Regan, A. Arabadjiev, C. G. Fernlund (εισηγητή) και S. Rodin, δικαστές,

γενική εισαγγελέας: J. Kokott

γραμματέας: R. Schiano, διοικητικός υπάλληλος,

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία και κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 1ης Δεκεμβρίου 2016,

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:

–        ο Direktor na Direktsia «Obzhalvane i danachno-osiguritelna praktika» – Sofia, εκπροσωπούμενος από την I. Kirova,

–        η «Iberdrola Inmobiliaria Real Estate Investments» EOOD, εκπροσωπούμενη από τους T. Todorov και Z. Naumov, advokati,

–        η Βουλγαρική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τις M. Georgieva και E. Petranova,

–        η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τις L. Lozano Palacios και G. Koleva καθώς και από τον D. Roussanov,

αφού άκουσε τη γενική εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις της κατά τη συνεδρίαση της 6ης Απριλίου 2017,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1        Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 26, παράγραφος 1, και των άρθρων 168 και 176 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας (ΕΕ 2006, L 347, σ. 1).

2        Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ του Direktor na Direktsia «Obzhalvane i danachno-osiguritelna praktika» – Sofia (προϊστάμενος της διευθύνσεως «Προσφυγές και πρακτική στους τομείς της φορολογίας και της κοινωνικής ασφαλίσεως» της Σόφιας, Βουλγαρία) και της «Iberdrola Inmobiliaria Real Estate Investments» EOOD (στο εξής: Iberdrola) που αφορούσε δύο διορθωτικές πράξεις με αποδέκτη την Iberdrola σχετικά με το δικαίωμα εκπτώσεως του φόρου προστιθεμένης αξίας (ΦΠΑ) επί των εισροών.

 Το νομικό πλαίσιο

 Το δίκαιο της Ένωσης

3        Το άρθρο 26 της οδηγίας 2006/112 προβλέπει:

«1.      Εξομοιώνονται με παροχές υπηρεσιών εξ επαχθούς αιτίας οι ακόλουθες πράξεις:

[...]

β)      η χωρίς αντάλλαγμα παροχή υπηρεσιών από τον υποκείμενο στον φόρο για ίδιες ανάγκες αυτού ή του προσωπικού του ή, γενικότερα, για σκοπούς ξένους προς την επιχείρησή του.

2.      Τα κράτη μέλη μπορούν να παρεκκλίνουν από τις διατάξεις της παραγράφου 1, με την προϋπόθεση ότι η παρέκκλιση αυτή δεν επιφέρει στρέβλωση του ανταγωνισμού.»

4        Το άρθρο 168 της οδηγίας αυτής ορίζει τα εξής:

«Στο βαθμό που τα αγαθά και οι υπηρεσίες χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες των φορολογούμενων πράξεών του, ο υποκείμενος στον φόρο έχει το δικαίωμα, στο κράτος μέλος στο οποίο πραγματοποιεί τις πράξεις του, να εκπίπτει από τον οφειλόμενο φόρο τα ακόλουθα ποσά:

α)      τον οφειλόμενο ή καταβληθέντα στο εν λόγω κράτος μέλος ΦΠΑ για τα αγαθά που του παραδόθηκαν ή πρόκειται να του παραδοθούν και για τις υπηρεσίες που του παρασχέθηκαν ή πρόκειται να του παρασχεθούν από άλλον υποκείμενο στον φόρο,

[...]».

5        Το άρθρο 176 της εν λόγω οδηγίας ορίζει τα εξής:

«Το Συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής, καθορίζει ομόφωνα τις δαπάνες οι οποίες δεν παρέχουν δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ. Σε κάθε περίπτωση αποκλείονται από το δικαίωμα έκπτωσης οι δαπάνες, οι οποίες δεν έχουν χαρακτήρα αυστηρά επαγγελματικό, όπως οι δαπάνες πολυτελείας, ψυχαγωγίας ή κοινωνικής παράστασης.

Μέχρι να τεθούν σε ισχύ οι διατάξεις του πρώτου εδαφίου, τα κράτη μέλη μπορούν να διατηρήσουν όλες τις εξαιρέσεις, που προέβλεπε η εθνική τους νομοθεσία που ίσχυε [...], για τα κράτη μέλη που προσχώρησαν στην Κοινότητα μετά την εν λόγω ημερομηνία, την ημερομηνία προσχώρησής τους.»

 Το βουλγαρικό δίκαιο

6        Το άρθρο 68 του Zakon za danak varhu dobavenata stoynost (νόμος περί του φόρου προστιθέμενης αξίας(1), DV αρ. 63, της 4ης Αυγούστου 2006), όπως εφαρμόζεται στη διαφορά της κύριας δίκης (στο εξής: ZDDS) προβλέπει, στην παράγραφο 1, τα εξής:

«Η πίστωση φόρου ισούται με το ποσό ΦΠΑ το οποίο ο εγγεγραμμένος στο σχετικό μητρώο υποκείμενος στον φόρο δικαιούται να εκπέσει από τον ΦΠΑ που οφείλει δυνάμει του παρόντος νόμου, προκειμένου για:

1)      αγαθά ή υπηρεσίες που έλαβε στο πλαίσιο φορολογητέας παραδόσεως αγαθών ή παροχής υπηρεσιών·

[...]».

7        Κατά το άρθρο 69, παράγραφος 1, του ZDDS:

«Όταν τα αγαθά και οι υπηρεσίες χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες φορολογητέων πράξεων στις οποίες προβαίνει ο υποκείμενος στον φόρο, αυτός δικαιούται να εκπέσει:

1)      τον ΦΠΑ επί των αγαθών ή των υπηρεσιών που o προμηθευτής – πρόσωπο υποκείμενο και αυτό στον φόρο σύμφωνα με τον παρόντα νόμο – του παρέδωσε ή του παρέσχε ή, αντιστοίχως, οφείλει να του παραδώσει ή να του παράσχει·

[...]».

8        Το άρθρο 70 του ZDDS ορίζει τα εξής:

«1.      Ακόμη και αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 69 ή του άρθρου 74, δικαίωμα εκπτώσεως ΦΠΑ επί των εισροών δεν υφίσταται όταν:

[...]

2)      τα αγαθά ή οι υπηρεσίες προορίζονται για παραδόσεις ή παροχές εκ χαριστικής αιτίας ή για δραστηριότητες ξένες προς την οικονομική δραστηριότητα του υποκείμενου στον φόρο

[...]»

 Η διαφορά της κύριας δίκης και τα προδικαστικά ερωτήματα

9        Ο Δήμος του Tsarevo (Βουλγαρία) έλαβε, ως κύριος του έργου, οικοδομική άδεια για να αναδιαμορφώσει σταθμό αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων που εξυπηρετεί παραθεριστικό οικισμό ευρισκόμενο στην περιφέρειά του.

10      Η Iberdrola είναι ιδιώτης επενδυτής που απέκτησε πολλά οικόπεδα στον παραθεριστικό αυτό οικισμό προκειμένου να ανεγείρει κτήρια με 300 περίπου διαμερίσματα προοριζόμενα για εποχιακή διαμονή. Χορηγήθηκαν επίσης οικοδομικές άδειες για κοινόχρηστους χώρους, χώρους σταθμεύσεως και κοινόχρηστες εγκαταστάσεις.

11      Η Iberdrola συνήψε με τον Δήμο του Tsarevo σύμβαση αφορώσα την αναδιαμόρφωση του σταθμού αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων με την εκτέλεση εργασιών κατασκευής ή αναβαθμίσεως του σταθμού αυτού και ανέθεσε τις εργασίες αυτές σε τρίτη εταιρία.

12      Μετά το πέρας των εργασιών, τα κτήρια που η Iberdrola σχεδίασε να κατασκευάσει στον παραθεριστικό οικισμό θα μπορέσουν να συνδεθούν με τον σταθμό αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων. Το Varhoven administrativen sad (Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, Βουλγαρία) μνημονεύει έκθεση πραγματογνώμονα σύμφωνα με την οποία, χωρίς αυτή την αναδιαμόρφωση, η σύνδεση θα ήταν αδύνατη, διότι το υφιστάμενο δίκτυο αγωγών είναι ανεπαρκές.

13      Οι αναγραφόμενες στο τιμολόγιο δαπάνες για την αναδιαμόρφωση του σταθμού αντλήσεως καταχωρίστηκαν στους λογαριασμούς της Iberdrola ως «έξοδα επόμενων χρήσεων», θεωρούμενες δαπάνες αγοράς ενσώματων πάγιων περιουσιακών στοιχείων, και στον λογαριασμό αποτελεσμάτων της εταιρίας ως αποθεματικά για τα έτη 2009 και 2010. Κατά τον πραγματογνώμονα, υφίσταται σχέση μεταξύ των αναγραφόμενων στο τιμολόγιο παροχών και των αγαθών και υπηρεσιών που η Iberdrola οφείλει, αντιστοίχως, να παραδώσει και να παράσχει μετά την κατασκευή επί των οικοπέδων της των κτηρίων για τα οποία έχει λάβει οικοδομική άδεια.

14      Η φορολογική αρχή θεώρησε ότι η Iberdrola δεν είχε δικαίωμα εκπτώσεως του καταβληθέντος ΦΠΑ επί των εισροών ύψους 147 635 βουλγαρικών λεβ (BGN) (περίπου 74 284 ευρώ) και της απηύθυνε διορθωτική πράξη επιβολής φόρου καθώς και τροποποιητική πράξη της εν λόγω διορθωτικής πράξεως.

15      Ωστόσο το Administrativen sad Sofia – grad (διοικητικό δικαστήριο της Σόφιας, Βουλγαρία) ακύρωσε τις πράξεις αυτές. Έκρινε ότι ο Δήμος του Tsarevo υπήρξε αποδέκτης υπηρεσίας που παρασχέθηκε άνευ ανταλλάγματος και συνίστατο στην εκτέλεση των εργασιών αναδιαμορφώσεως του σταθμού αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων. Εντούτοις, ο χαριστικός χαρακτήρας της παροχής δεν δικαιολογούσε, κατά την κρίση του δικαστηρίου αυτού, την εφαρμογή του άρθρου 70, παράγραφος 1, σημείο 2, του ZDDS, δεδομένου ότι οι εργασίες αυτές θα χρησιμοποιούνταν στο πλαίσιο της οικονομικής δραστηριότητας της Iberdrola, ήτοι για τη σύνδεση των κτηρίων για τα οποία είχε χορηγηθεί οικοδομική άδεια με τον σταθμό αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων. Κατά την κρίση του δικαστηρίου αυτού, προκειμένου να αναγνωριστεί δικαίωμα εκπτώσεως ΦΠΑ καταβληθέντος επί των εισροών για την παροχή υπηρεσιών, απαιτείται οι πραγματοποιηθείσες συναφώς δαπάνες να αποτελούν μέρος των γενικών εξόδων του υποκειμένου στον φόρο και συστατικό στοιχείο της τιμής των υπηρεσιών αυτών. Δεν ασκεί επιρροή το γεγονός ότι οι εκτελεσθείσες εργασίες αφορούν περιουσιακό στοιχείο που ανήκει στον Δήμο.

16      Το αιτούν δικαστήριο μνημονεύει δύο αποφάσεις του Δικαστηρίου εκδοθείσες επί υποθέσεων που επίσης ανάγονταν στο άρθρο 70, παράγραφος 2, του ZDDS, ήτοι την απόφαση της 16ης Φεβρουαρίου 2012, Eon Aset Menidjmunt (C-118/11, EU:C:2012:97), και την απόφαση της 22ας Μαρτίου 2012, Klub (C-153/11, EU:C:2012:163). Εντούτοις, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι οι αποφάσεις αυτές οδήγησαν σε αποκλίνουσες ερμηνείες εκ μέρους των εθνικών δικαστηρίων.

17      Σύμφωνα με ορισμένα δικαστήρια, πέραν του γεγονότος ότι οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν άνευ ανταλλάγματος, το γεγονός ότι το έργο ανήκει στην περιουσία του δήμου και, συνεπώς, δεν αποτελεί στοιχείο του ενεργητικού της επιχειρήσεως εμποδίζει την έκπτωση του ΦΠΑ που καταβλήθηκε επί των εισροών. Αντιθέτως, σύμφωνα με άλλα δικαστήρια, η καταχώριση των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν για τις εργασίες στα γενικά έξοδα της επιχειρήσεως και η χρήση του σταθμού αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων στο πλαίσιο της οικονομικής δραστηριότητας της επιχειρήσεως παρέχουν δικαίωμα εκπτώσεως.

18      Εκτός αυτού, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι, σύμφωνα με την επίμαχη στη διαφορά της κύριας δίκης εθνική διάταξη, το γεγονός ότι παροχή υπηρεσιών πραγματοποιείται άνευ ανταλλάγματος αρκεί αυτό καθεαυτό για τη μη αναγνώριση δικαιώματος εκπτώσεως του καταβληθέντος ΦΠΑ επί των εισροών και, κατά συνέπεια, δεν ασκεί επιρροή η διαπίστωση κατά πόσον οι εν λόγω υπηρεσίες χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της οικονομικής δραστηριότητας του αποδέκτη των υπηρεσιών αυτών ή για σκοπούς ξένους προς την επιχείρησή του. Το δικαστήριο αυτό υπογραμμίζει, εντούτοις, τη διαφορά σε σχέση με το άρθρο 26, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της οδηγίας 2006/112, που εξαρτά την άρνηση αναγνωρίσεως του δικαιώματος εκπτώσεως από τη διττή προϋπόθεση οι υπηρεσίες να παρέχονται άνευ ανταλλάγματος και να χρησιμοποιούνται για σκοπούς ξένους προς τη δραστηριότητα της επιχειρήσεως.

19      Υπό τις συνθήκες αυτές, το Varhoven administrativen sad (Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

«1)      Αντιβαίνει προς τα άρθρα 26, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, 168, στοιχείο α΄, και 176 της οδηγίας 2006/112 [...] διάταξη εθνικού δικαίου, όπως το άρθρο 70, παράγραφος 1, σημείο 2, του ZDDS, η οποία περιορίζει το δικαίωμα εκπτώσεως ΦΠΑ καταβληθέντος επί των εισροών για παροχή υπηρεσιών κατασκευής ή αναβαθμίσεως ακινήτου κυριότητας τρίτου, υπηρεσιών οι οποίες χρησιμοποιούνται τόσο από τον αποδέκτη των υπηρεσιών όσο και από τον τρίτο, εκ μόνου του λόγου ότι ο τρίτος αποκτά εκ χαριστικής αιτίας το προϊόν των εν λόγω υπηρεσιών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι οι υπηρεσίες θα χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της οικονομικής δραστηριότητας του υποκειμένου στον φόρο αποδέκτη;

2)      Αντιβαίνει προς τα άρθρα 26, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, 168, στοιχείο αʹ, και 176, της οδηγίας 2006/112 [...] φορολογική πρακτική η οποία συνίσταται στη μη αναγνώριση δικαιώματος εκπτώσεως ΦΠΑ καταβληθέντος επί των εισροών για την παροχή υπηρεσιών, όταν οι δαπάνες που αντιστοιχούν στις υπηρεσίες αυτές καταχωρίζονται λογιστικώς στα γενικά έξοδα του υποκειμένου στον φόρο λόγω του ότι πραγματοποιήθηκαν για την κατασκευή ή αναβάθμιση ακινήτου που ανήκει κατά κυριότητα σε τρίτον, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι το εν λόγω ακίνητο θα χρησιμοποιείται επίσης και από τον αποδέκτη των παρασχεθεισών υπηρεσιών κατασκευής στο πλαίσιο της οικονομικής δραστηριότητάς του;»

 Επί των προδικαστικών ερωτημάτων

20      Προκαταρκτικώς, πρέπει να επισημανθεί ότι η διαφορά της κύριας δίκης και τα ερωτήματα που υπέβαλε το αιτούν δικαστήριο αφορούν το περιεχόμενο του δικαιώματος εκπτώσεως που προβλέπει η οδηγία 2006/112 και, ειδικότερα, το άρθρο 168, στοιχείο α΄, αυτής.

21      Στο μέτρο που τα υποβληθέντα ερωτήματα αφορούν το άρθρο 176 της οδηγίας 2006/112, πρέπει να υπομνησθεί ότι το Δικαστήριο έχει εξετάσει το άρθρο αυτό στο πλαίσιο υποθέσεων που αφορούσαν το άρθρο 70 του ZDDS (αποφάσεις της 16ης Φεβρουαρίου 2012, Eon Aset Menidjmunt, C-118/11, EU:C:2012:97, σκέψεις 71 έως 74, και της 18ης Ιουλίου 2013, AES-3C Maritza East 1, C-124/12, EU:C:2013:488, σκέψεις 45 έως 54). Πρέπει να υπογραμμισθεί ότι, μολονότι το άρθρο 70 του ZDDS προβλέπει εξαίρεση από το δικαίωμα εκπτώσεως η οποία ίσχυε κατά την ημερομηνία προσχωρήσεως της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το εν λόγω άρθρο 176 δεν επιτρέπει τη διατήρηση τέτοιων εξαιρέσεων παρά μόνον στο μέτρο που δεν προβλέπουν γενικές εξαιρέσεις από το καθεστώς εκπτώσεως που καθιερώνει η οδηγία 2006/112 και, μεταξύ άλλων, το άρθρο 168 της οδηγίας αυτής (βλ., συναφώς, απόφαση της 23ης Απριλίου 2009, PARAT Automotive Cabrio, C-74/08, EU:C:2009:261, σκέψη 29 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).

22      Όσον αφορά το άρθρο 26 της οδηγίας 2006/112, η διάταξη αυτή αφορά το ζήτημα κατά πόσον ορισμένες συναλλαγές υπόκεινται σε φόρο. Ωστόσο, στην υπόθεση της κύριας δίκης, η διαφορά δεν αφορά το ζήτημα κατά πόσον η παράδοση στον τρίτο που πραγματοποίησε ο υποκείμενος στον φόρο υπόκειται, ενδεχομένως, σε φόρο και την αντίστοιχη υποχρέωση καταβολής του ΦΠΑ που αναφέρεται στην παράδοση αυτή, αλλά το δικαίωμα εκπτώσεως του καταβληθέντος επί των εισροών ΦΠΑ που επιβάρυνε τις δαπάνες στις οποίες υποβλήθηκε ο υποκείμενος στον φόρο για να πραγματοποιήσει την παροχή αυτή.

23      Επομένως, η υπό κρίση υπόθεση δεν πρέπει να εξεταστεί υπό το πρίσμα του εν λόγω άρθρου 26.

24      Κατά συνέπεια, πρέπει να γίνει δεκτό ότι με τα ερωτήματά του, τα οποία πρέπει να συνεξετασθούν, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί κατά πόσον το άρθρο 168, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2006/112 έχει την έννοια ότι υποκείμενος στον φόρο έχει δικαίωμα εκπτώσεως του καταβληθέντος επί των εισροών ΦΠΑ για παροχή υπηρεσιών συνιστάμενων στην κατασκευή ή αναβάθμιση ακινήτου που ανήκει κατά κυριότητα σε τρίτον, όταν ο τελευταίος απολαύει άνευ ανταλλάγματος του αποτελέσματος των υπηρεσιών αυτών και αυτές χρησιμοποιούνται τόσο από τον εν λόγω υποκείμενο στον φόρο όσο και από τον εν λόγω τρίτο στο πλαίσιο των οικονομικών τους δραστηριοτήτων.

25      Όσον αφορά το ζήτημα κατά πόσον το δικαίωμα εκπτώσεως που προβλέπεται στο άρθρο 168, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2006/112 αποκλείει διάταξη όπως το άρθρο 70 του ZDDS, πρέπει να υπομνησθεί ότι το δικαίωμα αυτό αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του μηχανισμού του ΦΠΑ και δεν μπορεί, κατ’ αρχήν, να περιοριστεί. Το δικαίωμα αυτό ασκείται αμέσως για όλους τους φόρους που επιβάρυναν τις πράξεις επί των εισροών (βλ., συναφώς, αποφάσεις της 29ης Οκτωβρίου 2009, SKF, C-29/08, EU:C:2009:665, σκέψη 55 και της 18ης Ιουλίου 2013, AES-3C Maritza East 1, C-124/12, EU:C:2013:488, σκέψη 25).

26      Συγκεκριμένα, το σύστημα των εκπτώσεων σκοπεί να απαλλάξει πλήρως τον επιχειρηματία από το βάρος του ΦΠΑ που οφείλει ή κατέβαλε στο πλαίσιο όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων του. Το κοινό σύστημα του ΦΠΑ εξασφαλίζει κατά τον τρόπο αυτό την ουδετερότητα ως προς τη φορολογική επιβάρυνση όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων, ανεξαρτήτως του σκοπού ή των αποτελεσμάτων τους, υπό την προϋπόθεση ότι οι δραστηριότητες αυτές υπόκεινται καταρχήν στον ΦΠΑ (βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις της 29ης Οκτωβρίου 2009, SKF, C-29/08, EU:C:2009:665, σκέψη 56, και της 18ης Ιουλίου 2013, AES-3C Maritza East 1, C-124/12, EU:C:2013:488, σκέψη 26).

27      Από το άρθρο 168 της οδηγίας 2006/112 προκύπτει ότι ο υποκείμενος στον φόρο, ο οποίος απέκτησε αγαθό ή έγινε αποδέκτης υπηρεσίας με την ιδιότητα ακριβώς του φορολογικού υπόχρεου, δικαιούται, εφόσον χρησιμοποιεί αυτό το αγαθό ή αυτή την υπηρεσία για τις ανάγκες των φορολογούμενων πράξεών του, έκπτωση του ΦΠΑ που οφείλει ή κατέβαλε για το εν λόγω αγαθό ή την εν λόγω υπηρεσία (βλ., συναφώς, απόφαση της 22ας Οκτωβρίου 2015, Sveda, C-126/14, EU:C:2015:712, σκέψη 18).

28      Κατά πάγια νομολογία, η ύπαρξη ευθείας και άμεσης σχέσεως μεταξύ μιας συγκεκριμένης πράξεως εισροών και μιας ή περισσότερων πράξεων εκροών που παρέχουν δικαίωμα προς έκπτωση είναι, κατ’ αρχήν, αναγκαία για να αναγνωρισθεί το δικαίωμα του υποκείμενου στον φόρο προσώπου να εκπέσει τον ΦΠΑ που καταβλήθηκε επί των εισροών και για να προσδιοριστεί η έκταση του δικαιώματος αυτού. Το δικαίωμα για έκπτωση του ΦΠΑ που επιβλήθηκε επί της απόκτησης αγαθών ή υπηρεσιών σε προγενέστερο στάδιο προϋποθέτει ότι οι διενεργηθείσες για την απόκτησή τους δαπάνες αποτελούν μέρος των συστατικών στοιχείων της τιμής των φορολογουμένων πράξεων εκροών που παρέχουν δικαίωμα για έκπτωση (αποφάσεις της 29ης Οκτωβρίου 2009, SKF, C-29/08, EU:C:2009:665, σκέψη 57, και της 18ης Ιουλίου 2013, AES-3C Maritza East 1, C-124/12, EU:C:2013:488, σκέψη 27).

29      Πάντως, η ύπαρξη δικαιώματος του υποκειμένου στον φόρο να εκπίπτει τον φόρο εισροών, ακόμη και ελλείψει ευθείας και άμεσης σχέσεως μεταξύ μιας συγκεκριμένης πράξεως εισροών και μιας ή περισσότερων πράξεων εκροών που παρέχουν δικαίωμα για έκπτωση, αναγνωρίζεται επίσης όταν το κόστος των επίμαχων υπηρεσιών αποτελεί μέρος των γενικών εξόδων του υποκειμένου στον φόρο προσώπου και, επομένως, συστατικό στοιχείο της τιμής των αγαθών ή των υπηρεσιών που παρέχει το πρόσωπο αυτό. Το κόστος αυτό έχει, πράγματι, ευθεία και άμεση σχέση με το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας του υποκειμένου στον φόρο (βλ., μεταξύ άλλων, αποφάσεις της 29ης Οκτωβρίου 2009, SKF, C‑29/08, EU:C:2009:665, σκέψη 58, και της 18ης Ιουλίου 2013, AES-3C Maritza East 1, C-124/12, EU:C:2013:488, σκέψη 28).

30      Αντιθέτως, όταν τα αγαθά ή οι υπηρεσίες που παρέχονται στον υποκείμενο στον φόρο σχετίζονται με δραστηριότητες οι οποίες απαλλάσσονται από τον φόρο ή δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ΦΠΑ, δεν είναι δυνατή ούτε είσπραξη φόρου επί των εκροών ούτε έκπτωση του φόρου επί των εισροών (βλ. συναφώς, μεταξύ άλλων, απόφαση της 29ης Οκτωβρίου 2009, SKF, C-29/08, EU:C:2009:665, σκέψη 59).

31      Από τη νομολογία του Δικαστηρίου προκύπτει ότι, στο πλαίσιο εφαρμογής από τις φορολογικές αρχές και τα εθνικά δικαστήρια του κριτηρίου της άμεσης σχέσεως, πρέπει να συνεκτιμώνται εκ μέρους τους όλες οι περιστάσεις υπό τις οποίες διενεργήθηκαν οι επίμαχες πράξεις και να λαμβάνονται υπόψη μόνον οι πράξεις που συνδέονται αντικειμενικώς με τη φορολογητέα δραστηριότητα του υποκειμένου στον φόρο. Επομένως, η ύπαρξη τέτοιου είδους σχέσεως πρέπει να αξιολογηθεί με γνώμονα το αντικειμενικό περιεχόμενο της επίμαχης πράξεως (βλ., συναφώς, απόφαση της 22ας Οκτωβρίου 2015, Sveda, C-126/14, EU:C:2015:712, σκέψη 29).

32      Κατά συνέπεια, προκειμένου να απαντηθεί το ερώτημα κατά πόσον, υπό συνθήκες όπως αυτές της διαφοράς της κύριας δίκης, η Ιberdrola δικαιούται να εκπέσει τον ΦΠΑ που καταβλήθηκε επί των εισροών για την αναδιαμόρφωση του σταθμού αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων, πρέπει να εξακριβωθεί κατά πόσον υφίσταται ευθεία και άμεση σχέση μεταξύ, αφενός, αυτής της υπηρεσίας αναδιαμορφώσεως και, αφετέρου, μιας υποκείμενης στον φόρο πράξεως εκροών της Ιberdrola ή της οικονομικής δραστηριότητας της εταιρίας αυτής.

33      Από τη διάταξη περί παραπομπής προκύπτει ότι, χωρίς την αναδιαμόρφωση αυτού του σταθμού αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων, θα ήταν αδύνατη η σύνδεση με τον σταθμό αυτόν των κτηρίων που σχεδίαζε να κατασκευάσει η Ιberdrola, με αποτέλεσμα αυτή η αναδιαμόρφωση να είναι απαραίτητη για την πραγματοποίηση του εν λόγω σχεδίου και, κατά συνέπεια, ελλείψει της αναδιαμορφώσεως αυτής, η Ιberdrola να μην μπορεί να ασκήσει την οικονομική της δραστηριότητα.

34      Οι συνθήκες αυτές είναι ικανές να καταδείξουν την ύπαρξη ευθείας και άμεσης σχέσεως μεταξύ της υπηρεσίας αναδιαμορφώσεως του ανήκοντος στον Δήμο του Tsarevo σταθμού αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων και υποκείμενης στον φόρο πράξεως εκροών της Ιberdrola, καθόσον προκύπτει ότι η υπηρεσία αυτή παρασχέθηκε προκειμένου να μπορέσει η τελευταία να πραγματοποιήσει το επίμαχο στη διαφορά της κύριας δίκης σχέδιο οικοδομήσεως ακινήτων.

35      Το γεγονός ότι ο Δήμος του Tsarevo επωφελείται και αυτός από την εν λόγω υπηρεσία δεν μπορεί να δικαιολογήσει την άρνηση αναγνωρίσεως στην Iberdrola του δικαιώματος εκπτώσεως που αντιστοιχεί στην υπηρεσία αυτή, εάν αποδειχθεί η ύπαρξη ευθείας και άμεσης σχέσεως, την οποία εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει.

36      Συναφώς, θα πρέπει να συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι η επίμαχη στη διαφορά της κύριας δίκης υπηρεσία αναδιαμορφώσεως που πραγματοποιήθηκε ως εισροή αποτελεί συστατικό στοιχείο της τιμής υποκείμενης στον φόρο πράξεως εκροής πραγματοποιηθείσας από την Iberdrola.

37      Πέραν αυτού, εναπόκειται επίσης στο αιτούν δικαστήριο να εξετάσει αν αυτή η υπηρεσία περιορίστηκε σε ό,τι ήταν απαραίτητο για να διασφαλιστεί η σύνδεση των κτηρίων που κατασκεύασε η Iberdrola με τον επίμαχο στην κύρια δίκη σταθμό αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων ή αν υπερέβη το αναγκαίο για τον σκοπό αυτό μέτρο.

38      Στην πρώτη περίπτωση, θα έπρεπε να αναγνωριστεί δικαίωμα προς έκπτωση του καταβληθέντος επί των εισροών ΦΠΑ που επιβάρυνε το σύνολο των δαπανών που καταβλήθηκαν για την αναδιαμόρφωση του σταθμού αυτού, δεδομένου ότι οι δαπάνες αυτές είναι δυνατόν να θεωρηθούν ως έχουσες ευθεία και άμεση σχέση με την οικονομική δραστηριότητα του υποκειμένου στον φόρο.

39      Αντιθέτως, στην περίπτωση που οι εργασίες αναδιαμορφώσεως του εν λόγω σταθμού αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων θα υπερέβαιναν τις ανάγκες που δημιουργούν αυτά καθεαυτά τα κτήρια που κατασκεύασε η Iberdrola, η ευθεία και άμεση σχέση που υφίσταται μεταξύ της εν λόγω υπηρεσίας και της φορολογούμενης πράξεως εκροής, την οποία πραγματοποίησε η Iberdrola και η οποία συνίσταται στην κατασκευή των εν λόγω κτηρίων, θα είχε εν μέρει διαρραγεί και δεν θα έπρεπε, επομένως, να αναγνωριστεί στην Iberdrola δικαίωμα εκπτώσεως παρά μόνον για τον καταβληθέντα επί των εισροών ΦΠΑ που επιβάρυνε το τμήμα των δαπανών στις οποίες υποβλήθηκε για την αναδιαμόρφωση του επίμαχου στην κύρια δίκη σταθμού αντλήσεως ακάθαρτων υδάτων το οποίο είναι αντικειμενικώς αναγκαίο για να μπορέσει η Iberdrola να πραγματοποιήσει τις φορολογούμενες πράξεις της.

40      Υπό τις συνθήκες αυτές, στα υποβληθέντα ερωτήματα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 168, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2006/112 έχει την έννοια ότι υποκείμενος στον φόρο έχει δικαίωμα εκπτώσεως του καταβληθέντος επί των εισροών ΦΠΑ για παροχή υπηρεσιών συνιστάμενων στην κατασκευή ή αναβάθμιση ακινήτου που ανήκει κατά κυριότητα σε τρίτον, όταν ο τελευταίος απολαύει άνευ ανταλλάγματος του αποτελέσματος των υπηρεσιών αυτών και αυτές χρησιμοποιούνται τόσο από τον εν λόγω υποκείμενο στον φόρο όσο και από τον εν λόγω τρίτο στο πλαίσιο των οικονομικών τους δραστηριοτήτων, στον βαθμό που οι εν λόγω υπηρεσίες δεν υπερβαίνουν το μέτρο που είναι αναγκαίο προκειμένου να μπορέσει ο εν λόγω υποκείμενος στον φόρο να πραγματοποιήσει φορολογούμενες πράξεις εκροών και στον βαθμό που το κόστος τους περιλαμβάνεται στην τιμή των πράξεων αυτών.

 Επί των δικαστικών εξόδων

41      Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (πρώτο τμήμα) αποφαίνεται:

Το άρθρο 168, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, έχει την έννοια ότι υποκείμενος στον φόρο έχει δικαίωμα εκπτώσεως του καταβληθέντος επί των εισροών φόρου προστιθέμενης αξίας για παροχή υπηρεσιών συνιστάμενων στην κατασκευή ή αναβάθμιση ακινήτου που ανήκει κατά κυριότητα σε τρίτον, όταν ο τελευταίος απολαύει άνευ ανταλλάγματος του αποτελέσματος των υπηρεσιών αυτών και αυτές χρησιμοποιούνται τόσο από τον εν λόγω υποκείμενο στον φόρο όσο και από τον εν λόγω τρίτο στο πλαίσιο των οικονομικών τους δραστηριοτήτων, στον βαθμό που οι εν λόγω υπηρεσίες δεν υπερβαίνουν το μέτρο που είναι αναγκαίο προκειμένου να μπορέσει ο εν λόγω υποκείμενος στον φόρο να πραγματοποιήσει φορολογούμενες πράξεις εκροών και στον βαθμό που το κόστος τους περιλαμβάνεται στην τιμή των πράξεων αυτών.

(υπογραφές)

Αθήνα, 11.05.2017
Αριθμ. Πρωτ.: 834 ΕΞ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ Ν.Π.Δ.Δ.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΣΛΟΤ)

( ΜΟΡΦΗ ΤΕΣΤ )  

ΣΛΟΤ 834/2017

ΘΕΜΑ : Χρόνος ζημιάς απομείωσης απαιτήσεων από πελάτη

ΕΡΩΤΗΜΑ

Νομική οντότητα με διπλογραφικά αρχεία εκδίδει τιμολόγιο πώλησης προς πελάτη της την χρήση 2016, με αξία Α.

Στην χρήση 2018 αντιλαμβάνεται ότι ο πελάτης δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην υποχρέωση. Συνεπώς υπάρχει απομείωση της απαίτησης για την οντότητα που έχει εκδώσει το τιμολόγιο.

ΕΡΩΤΗΣΗ

Σε ποια χρήση γίνεται η λογιστική εγγραφή απομείωσης της απαίτησης; Δηλ. σε ποια χρήση (2016 ή 2018) θα επηρεαστεί η κατάσταση αποτελεσμάτων από την απομείωση με βάση το γεγονός ότι η απομείωση αποτελεί έξοδο;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Η απομείωση των απαιτήσεων, τα οποία είναι χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, γίνεται βάσει της αρχής του δουλευμένου στην περίοδο που πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 19 παράγραφοι 4, 5, 6, 7 και 8 του ν. 4308/2014, λαμβανομένης υπόψη και της παραγράφου 19.8.3 της Λογιστικής Οδηγίας εφαρμογής του ν. 4308/2014.

 

 
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ

ΤΑ ΜΕΛΗ

Αθήνα, 11.05.2017
Αριθμ. Πρωτ.: 811 ΕΞ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ Ν.Π.Δ.Δ.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΣΛΟΤ)

( ΜΟΡΦΗ ΤΕΣΤ )  

ΣΛΟΤ 811/2017

ΘΕΜΑ : Αυθεντικότητα τιμολογίου που εκδίδεται από excel

ΕΡΩΤΗΜΑ

Αρχιτέκτονας με έδρα την οικία του και τζίρο κάτω των € 10.000,00 ετησίως, επιθυμεί να εκδίδει αποδείξεις παροχής υπηρεσιών και τιμολόγια από excel, όπου θα τηρεί αρχείο με αρίθμηση ανά ημερομηνία χωρίς να τηρεί χειρόγραφο μπλοκάκι.

Ως προς τα άρθρα 9 και 12, θεωρείται νόμιμος αυτός ο τρόπος έκδοσης από excel και αποστολής με ηλεκτρονικό τρόπο στον πελάτη. Όμως, δε γνωρίζουμε τι γίνεται με το άρθρο 15 Αυθεντικότητα του τιμολογίου.

Ως προς την αυθεντικότητα, πώς μπορούμε να είμαστε καλυμμένοι, καθώς κάποια τιμολόγια θα αποστέλλονται ηλεκτρονικά;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Το άρθρο 15 του ν. 4308/2014 δεν καθορίζει συγκεκριμένες διαδικασίες αναφορικά με την αυθεντικότητα των τιμολογίων, αναφέρει όμως ενδεικτικά κάποιες εξ αυτών.

Μια διαδικασία μπορεί να είναι η αποστολή του τιμολογίου σε μορφή PDF και η αρχειοθέτηση της ηλεκτρονικής υποβολής, ώστε σε περίπτωση αμφισβήτησης να υπάρχει από την πλευρά του αποστέλλοντος το τεκμήριο της ηλεκτρονικής αποστολής με συνημμένο το τιμολόγιο.

Μια άλλη διαδικασία μπορεί να είναι η λήψη από τον πελάτη ηλεκτρονικού μηνύματος ότι παρέλαβε το τιμολόγιο και συμφωνεί με τα στοιχεία του.

Τέλος διασφάλιση αποτελεί και η υποβολή συγκεντρωτικών καταστάσεων τιμολογίων από τους αντισυμβαλλόμενους που επιβάλλεται από τη νομοθεσία και στην οποία πρέπει να υπάρχει συμφωνία μεταξύ εκδοθέντων από την οντότητα τιμολογίων και υποβληθέντων μέσω της ηλεκτρονικής συγκεντρωτικής κατάστασης.

 

 
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ

ΤΑ ΜΕΛΗ

Αθήνα, 11.05.2017
Αριθμ. Πρωτ.: 774 ΕΞ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ Ν.Π.Δ.Δ.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΣΛΟΤ)

( ΜΟΡΦΗ ΤΕΣΤ )

ΣΛΟΤ 774/2017

ΘΕΜΑ : Αποσβέσεις ακινήτων που έχουν μισθωθεί και οι μισθώσεις χαρακτηρίζονται ως χρηματοοικονομικές

ΕΡΩΤΗΜΑ

Έχουμε περιπτώσεις εταιρειών που μισθώνουν ακίνητα για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, πολλές φορές περισσότερα από 30 χρόνια. Σύμφωνα με την ΠΟΛ.1073/31.3.2015 στο άρθρο 2 παράγραφος β, αναφέρεται ότι φορολογικές αποσβέσεις εκπίπτουν από τον μισθωτή σε περίπτωση χρηματοοικονομικής μίσθωσης. Θεωρώντας δεδομένο ότι πληρούνται ένα ή περισσότερα από τα κριτήρια της παραγράφου 3α, θέλω να μου απαντήσετε αν μπορεί ο εκμισθωτής να εκπέσει αποσβέσεις επί της αξίας του ακινήτου.

Επίσης θέλω να μου απαντήσετε αν πρέπει το ακίνητο να εμφανιστεί στο ενεργητικό της επιχείρησης, λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 24 του 4172/2013 αναφέρεται σε "αποσβέσεις στοιχείων του ενεργητικού", διότι στις περιπτώσεις μίσθωσης το ακίνητο δεν εμφανίζεται στο ενεργητικό της επιχείρησης. Η λογιστική οδηγία του ΕΛΤΕ για τον 4308/2014 δίνει απάντηση σε χρηματοδοτικές μισθώσεις ακινήτων, εδώ δεν έχουμε χρηματοδοτική μίσθωση, διότι ο μισθωτής είναι πιθανό να αγοράσει το ακίνητο στην λήξη της μίσθωσης και τα μισθώματα ανέρχονται στο 90% της αγοραίας αξίας του ακινήτου χωρίς όμως να γνωρίζουμε αν τελικά θα αγοράσει ο μισθωτής.

Επίσης απαντήστε μου σε περίπτωση που διενεργήσουμε αποσβέσεις με βάση τον συντελεστή 4%, πάνω σε ποιό ποσό θα υπολογιστεί η απόσβεση, λαμβάνοντας υπόψη ότι η μίσθωση γίνεται από ιδιώτη και δεν προσδιορίζεται με κάποιον τρόπο η αξία ή η τιμή κόστους του ακινήτου.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Τόσο ο ν.4308/2014, όσο και ο ν.4172/2013, γενικά προβλέπουν τον ίδιο χειρισμό αναφορικά με τα πάγια που αποκτώνται μέσω χρηματοδοτικών μισθώσεων από 01.01.2014 και μετά.

Συγκεκριμένα αν η μίσθωση χαρακτηρίζεται ως χρηματοδοτική βάσει των κριτηρίων που τίθενται από τους προαναφερθέντες νόμους, το πάγιο εμφανίζεται στον ισολογισμό του μισθωτή (ενοικιαστή) και υπόκειται σε απόσβεση από αυτόν. Ο εν λόγω χειρισμός ισχύει ανεξάρτητα του τι θα γίνει στο τέλος της μίσθωσης, δηλαδή ο χαρακτηρισμός της μίσθωσης και η ένταξή της για λογιστικούς και φορολογικούς σκοπούς γίνεται στην έναρξη βάσει των σχετικών προϋποθέσεων της νομοθεσίας.

Με βάση τη σχετική νομοθεσία η αναγνώριση του παγίου από τον μισθωτή γίνεται στη χαμηλότερη αξία μεταξύ εύλογης αξίας του παγίου και παρούσας αξίας των μελλοντικών μισθωμάτων. Ως επιτόκιο για τον προσδιορισμό της παρούσας αξίας των μελλοντικών μισθωμάτων λαμβάνεται το διαφορικό επιτόκιο δανεισμού του μισθωτή. Από τις εν λόγω αξίες επιλέγεται η μικρότερη, το πάγιο αναγνωρίζεται με αυτή και επί αυτής εφαρμόζεται ο συντελεστής απόσβεσης.

 

 
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ

ΤΑ ΜΕΛΗ

Του Γιώργου Δαλιάνη, με τη συνεργασία του Φίλιππου Ζήρα (δικηγόρου της Artion A.E.)*
www.artion.gr

Το νέο ασφαλιστικό καθεστώς το οποίο μπήκε στην ζωή μας με τον νόμο 4387/2016 αρχικά προκάλεσε τεράστια αναστάτωση σε όλες τις κοινωνικές ομάδες και ειδικά στις ατομικές και προσωπικές εταιρείες (Ο.Ε., Ε.Ε.) οι οποίοι έβλεπαν την οικονομική τους εξόντωση να γίνεται πραγματικότητα. Για πολλούς, η ενδεδειγμένη λύση σε μία τέτοια δημοσιονομική επίθεση ήταν η μετατροπή της επιχειρηματικής μορφής με την οποία δραστηριοποιούνταν και συγκεκριμένα η μετατροπή των προσωπικών εταιρειών Ο.Ε.-Ε.Ε. σε Ι.Κ.Ε.. Υπό την πίεση του ΕΦΚΑ, πολλοί βλέπουν μόνο τα θετικά ενός εγχειρήματος μετάβασης στο καθεστώς Ι.Κ.Ε. και παραβλέπουν ότι χάνουν αρκετά και σημαντικά δικαιώματα από τη διοίκηση και λειτουργία της εταιρείας, ειδικά αν οι συγκεκριμένοι αποτελούν εταίρους με μικρό ποσοστό συμμετοχής. Εκτός από το ζήτημα της θέσης ενός εταίρου με μικρή συμμετοχή, υφίστανται και άλλα θέματα τα οποία θα πρέπει να αναλογιστούν οι ενδιαφερόμενοι για μετάβαση στο καθεστώς Ι.Κ.Ε.. Ακολουθεί μία παρουσίαση των πλέον σοβαρών ζητημάτων που ενδιαφέρουν έναν επιχειρηματία που θα προβεί σε μετατροπή Ο.Ε.-Ε.Ε. σε Ι.Κ.Ε.. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον κατά τη γνώμη μας παρουσιάζουν οι μεταβολές που αφορούν:
• Τη συμμετοχή στη Διοίκηση και τον εκτοπισμό των μικροεταίρων
• Τον ορισμό διαχειριστή χωρίς να είναι της κοινής αποδοχής των εταίρων Ι.Κ.Ε.
• Τη δυνατότητα εξόδου από την Ι.Κ.Ε. μόνο για σπουδαίο λόγο
• Την επιβάρυνση με ασφαλιστικές εισφορές μόνο του διαχειριστή-εταίρου
• Την αλληλέγγυα ευθύνη και ευθύνη εις ολόκληρο των εταίρων
• Ευθύνη ομόρρυθμου εταίρου και παραγραφή αξιώσεων τρίτων για εταιρικά χρέη
• Ποινική ευθύνη διαχειριστών – ομόρρυθμων εταίρων
• Φορολογία εισοδήματος

Συμμετοχή στη Διοίκηση – Εκτοπισμός μέσω αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου

Οι προσωπικές εταιρείες Ο.Ε.-Ε.Ε. λειτουργούν με τη βασική αρχή της αμοιβαίας συμφωνίας και της διατήρησης των προσωπικών σχέσεων μεταξύ των εταίρων. Το καταστατικό τους αποτελεί τον εσωτερικό τους κανονισμό και για κάθε τροποποίησή του απαιτείται η συναίνεση όλων των εταίρων (με ορισμένες εξαιρέσεις). Σύμφωνα με το άρθρο 253 του Ν. 4072/2012, οι αποφάσεις λαμβάνονται με συμφωνία όλων των εταίρων.

Εφόσον όμως έχει συμφωνηθεί πλειοψηφική λήψη αποφάσεων, η πλειοψηφία υπολογίζεται εν αμφιβολία με βάση τον αριθμό των εταίρων. Ανάλογη διατύπωση προβλέπεται και στο άρθρο 748 του Αστικού Κώδικα.

Επομένως αν το καταστατικό της εν λόγω εταιρείας δεν προβλέπει κάτι σχετικό για τη λήψη των αποφάσεων των εταίρων της ομόρρυθμης εταιρείας αυτής, τότε για την αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου της, απαιτείται η σύμφωνη γνώμη όλων των εταίρων, δηλαδή απαιτείται ομόφωνη απόφαση. Αν όμως το καταστατικό προβλέπει διαφορετικά, τότε για την αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου θα ληφθεί υπόψη η σχετική καταστατική πρόβλεψη.

Αντίθετα, στις Ι.Κ.Ε. και γενικά τις κεφαλαιουχικές εταιρείες, πρωτεύοντα ρόλο παίζει το εισφερθέν κεφάλαιο και όχι οι προσωπικές σχέσεις των εταίρων. Εταίρος Ι.Κ.Ε. ο οποίος διατηρεί μεγάλο ποσοστό και ειδικά την πλειοψηφία του κεφαλαίου, ουσιαστικά μπορεί να οδηγήσει την εταιρεία με τον τρόπο που επιθυμεί, υποσκελίζοντας τα θέλω των υπόλοιπων εταίρων. Για παράδειγμα, εταίρος με την πλειοψηφία του εταιρικού κεφαλαίου μπορεί πολύ εύκολα μέσω ψηφοφορίας να ζητήσει και να πετύχει την αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου εκτοπίζοντας τους υπόλοιπους εταίρους οι οποίοι δεν είναι σε θέση εκείνη την περίοδο να συμμετέχουν στην αύξηση. Με άλλα λόγια, σε μία κεφαλαιουχική εταιρεία όπως η Ι.Κ.Ε. υπάρχει πάντα ο φόβος εκ μέρους του μεγαλομετόχου-πλειοψηφούντος εταίρου να κάνει κατάχρηση της «δεσπόζουσας θέσης του» και να παραβλέψει τις επιθυμίες και τα συμφέροντα των υπολοίπων.

Ορισμός διαχειριστή της αρεσκείας του πλειοψηφούντος εταίρου

Ο διαχειριστής μιας εταιρείας είναι το πρόσωπο το οποίο εκπροσωπεί την εταιρεία στις συναλλαγές της με τρίτους και μπορεί μέσω των ενεργειών του να καθορίσει αποφασιστικά την πορεία της. Ο νόμος 4072/2012 στο άρθρο 59 ορίζει πως ο διαχειριστής ανακαλείται από τους εταίρους αρκεί να το αποφασίσει το 50+1% των εταιρικών μεριδίων. Αυτό σημαίνει πως σε μία Ι.Κ.Ε. ο πλειψηφών εταίρος μπορεί να ανακαλέσει ανά πάσα στιγμή τον εκάστοτε διαχειριστή και να ορίσει κάποιον άλλον, ενέργεια η οποία πιθανόν να αποσκοπεί σε προσωπικά συμφέροντα και στην οποία ενδεχόμενα να έχουν αντιταχθεί οι υπόλοιποι εταίροι.

Αντίστοιχα, στην περίπτωση των Ο.Ε.-Ε.Ε. για να παρθεί κάποια τέτοια απόφαση, απαιτείται η συναίνεση όλων των εταίρων (εκτός αν έχει οριστεί διαφορετικά στο καταστατικό). Στις προσωπικές εταιρείες ο λόγος του μικροκεφαλαιακού εταίρου έχει μεγαλύτερη βαρύτητα.

Εκούσια έξοδος εταίρου από την εταιρεία

Στις Ο.Ε.-Ε.Ε., «ο εταίρος μπορεί με δήλωσή του προς την εταιρεία και τους λοιπούς εταίρους να εξέλθει από την εταιρεία, εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στην εταιρική σύμβαση». (άρθρο 261 παρ.1 ν.4072/2012). Βλέπουμε λοιπόν πως ο νόμος δίνει μεγάλη ελευθερία στους εταίρους Ο.Ε.-Ε.Ε. να εξέλθουν από την επιχείρηση με την αποστολή ενός εξωδίκου, εφόσον θεωρούν πως δεν είναι συμφέρουσα για εκείνους η συμμετοχή τους, αναλαμβάνοντας και την αξία συμμετοχής τους. Αντίθετα, στις Ι.Κ.Ε. η έξοδος εταίρου η οποία δε συμφωνείται από τους υπόλοιπους εταίρους θα πρέπει να λάβει χώρα με απόφαση δικαστηρίου και θα πρέπει να δικαιολογείται από σπουδαίο λόγο (άρθρο 92 παρ.1 ν.4072/2012).

Οι ασφαλιστικές εισφορές βαραίνουν ιδιαίτερα τον διαχειριστή-εταίρο

Σε πολλές περιπτώσεις πλέον με την καθιέρωση του νόμου 4387/2016, για τις προσωπικές εταιρείες, σε σύγκριση με τις κεφαλαιουχικές, οι ασφαλιστικές εισφορές αποτελούν τεράστια επιβάρυνση για τους εταίρους. Στις προσωπικές εταιρείες το ισχύον πλαίσιο προβλέπει πως άπαντες οι εταίροι, τόσο ομόρρυθμοι όσο και ετερόρρυθμοι είναι υπόχρεοι σε καταβολή ασφαλιστικών εισφορών (άρθρο 39 παρ.7α). Αντίθετα, στις Ι.Κ.Ε., υπόχρεος καταβολής ασφαλιστικών εισφορών είναι μόνο ο διαχειριστής για το ύψος των αμοιβών που λαμβάνει με την ιδιότητά του και όχι οι εταίροι για τα μερίσματά τους. Να σημειώσουμε εδώ πως σε περίπτωση που στο πρόσωπο του διαχειριστή συμπίπτει και η ιδιότητα του εταίρου, τότε οι ασφαλιστικές εισφορές του υπολογίζονται όχι μόνο πάνω στην αμοιβή του διαχειριστή, αλλά και πάνω στο ποσό που λαμβάνει ως μέρισμα από την εταιρεία.

Ευθύνη εις ολόκληρον και αλληλέγγυα ευθύνη

Δυστυχώς, πολλές ελληνικές επιχειρήσεις λόγω της ατέρμονης οικονομικής κρίσης αλλά και λόγω εσφαλμένων επιλογών βρίσκονται με αρκετά χρέη προς τρίτους. Άλλωστε, για τον λόγο αυτό ψηφίστηκε και τέθηκε σε εφαρμογή ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών. Η ευθύνη των μελών Ο.Ε.-Ε.Ε., των εταίρων και διαχειριστών Ι.Κ.Ε. έχει ως εξής:
• Ο ομόρρυθμος εταίρος ευθύνεται απεριόριστα και εις ολόκληρον όχι μόνο για τα δημιουργούμενα αλλά και για τα υπάρχοντα πριν από την είσοδό του εταιρικά χρέη (άρθρο 259 παρ.3 Ν.4072/2012) της Ο.Ε.-Ε.Ε.
• Ο διαχειριστής Ι.Κ.Ε. ευθύνεται έναντι της εταιρείας για παραβάσεις του νόμου, του καταστατικού και των αποφάσεων των εταίρων, καθώς και για κάθε διαχειριστικό πταίσμα. Η ευθύνη αυτή δεν υφίσταται προκειμένου για πράξεις ή παραλείψεις που στηρίζονται σε σύννομη απόφαση των εταίρων ή που αφορούν εύλογη επιχειρηματική απόφαση, η οποία ελήφθη με καλή πίστη, με βάση επαρκείς πληροφορίες και αποκλειστικά προς εξυπηρέτηση του εταιρικού συμφέροντος. Αν περισσότεροι διαχειριστές ενήργησαν από κοινού, ευθύνονται εις ολόκληρο (άρθρο 67 παρ. 1 ν.4072/2012).
• Ο εταίρος Ι.Κ.Ε. ευθύνεται αποκλειστικά και μόνο με την εισφορά του κατά την είσοδό του στην εταιρεία με την εξαίρεση των εγγυητικών εισφορών (άρθρο 43 παρ.2 ν.4072/2013)
• «Τα πρόσωπα που είναι … διαχειριστές … κατά το χρόνο της διάλυσης ή συγχώνευσής τους, ευθύνονται προσωπικά και αλληλέγγυα για την πληρωμή του φόρου τόκων και προστίμων που οφείλονται από αυτά τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες καθώς και του φόρου που παρακρατείται, ανεξάρτητα από το χρόνο βεβαίωσής τους.(άρθρο 50 παρ.1 ν. 4174/2013)
• Οι διαχειριστές ευθύνονται προσωπικώς και αλληλεγγύως για τους παρακρατούμενους φόρους το ΦΠΑ και όλους τους επιρριπτόμενους φόρους και κατά τη διάρκεια λειτουργίας του νομικού προσώπου που εκπροσωπούν ως εξής (άρθρο 50 παρ.2 ν.4174/2013):
- α) Αν έχει γίνει η παρακράτηση φόρου, όλα τα πρόσωπα που είχαν μία από τις ως άνω ιδιότητες από τη λήξη της προθεσμίας απόδοσης του φόρου και μετά.
- β) Αν δεν έχει γίνει η παρακράτηση φόρου, όλα τα πρόσωπα, που είχαν μία από τις πιο πάνω ιδιότητες κατά το χρόνο που υπήρχε η υποχρέωση παρακράτησης του φόρου.
• Αν κατά το χρόνο διάλυσης νομικού προσώπου … δεν έχουν εξοφληθεί όλες οι φορολ. υποχρεώσεις … οι κατά το χρόνο διάλυσης αυτών … εταίροι κεφαλαιουχικών εταιρειών με ποσοστό συμμετοχής τουλάχιστον δέκα (10%) τοις εκατό ευθύνονται αλληλεγγύως με το νομικό πρόσωπο … μέχρι του ποσού των αναληφθέντων κερδών ή απολήψεων σε μετρητά ή σε είδος λόγω της ιδιότητας του εταίρου κατά τα τρία (3) τελευταία έτη προ της λύσης (άρθρο 50 παρ. 3 ν.4174/2013)»

Άρα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι ομόρρυθμοι εταίροι ευθύνονται τόσο απέναντι σε τρίτους ιδιώτες όσο και στο δημόσιο για κάθε είδους αξίωσή τους με την προσωπική τους περιουσία. Αντίθετα, οι διαχειριστές Ι.Κ.Ε. ευθύνονται απέναντι στο Δημόσιο με βάση τις διατάξεις περί αλληλέγγυας ευθύνης, ενώ οι εταίροι των Ι.Κ.Ε. σύμφωνα με την εισφορά τους στο κεφάλαιο και με βάση τα κέρδη που έλαβαν τα τελευταία 3 έτη πριν τη διάλυση της Ι.Κ.Ε. (για όσους κατείχαν ποσοστό πάνω από 10% του εταιρικού κεφαλαίου)

Ευθύνη ομόρρυθμου εταίρου και παραγραφή αξιώσεων τρίτων για εταιρικά χρέη

Οι ομόρρυθμοι εταίροι ευθύνονται με το σύνολο της περιουσίας τους και εις ολόκληρον έναντι παντός τρίτου για τις οφειλές της Ο.Ε.-Ε.Ε.. Μάλιστα, η παραγραφή των αξιώσεων έναντι των ομορρύθμων εταίρων είναι πενταετής αρχόμενη από την αποχώρηση του ομόρρυθμου εταίρου από την εταιρεία ή την εν γένει απώλεια της ιδιότητάς του (π.χ. με την μετατροπή μιας Ο.Ε.-Ε.Ε. σε Ι.Κ.Ε.). Η πενταετής παραγραφή προκύπτει τόσο από τον Εμπ.Ν. άρθρο 64 όσο και από τον νεότερο ν.4072/2012 άρθρο 269:

- Σε περίπτωση λύσης της εταιρείας οι αξιώσεις κατά των εταίρων για εταιρικά χρέη παραγράφονται μετά πέντε έτη από την καταχώριση της λύσης της εταιρείας στο Γ.Ε.ΜΗ., εκτός αν η αξίωση κατά της εταιρείας υπόκειται σε βραχύτερη παραγραφή.

- Αν η αξίωση του δανειστή κατά της εταιρείας καταστεί ληξιπρόθεσμη μετά την καταχώριση της λύσης της στο Γ.Ε.ΜΗ., η παραγραφή αρχίζει από το χρονικό σημείο, κατά το οποίο η απαίτηση καθίσταται ληξιπρόθεσμη.

Μάλιστα, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι, πως από τη στιγμή που μετατραπεί η εταιρεία και αρχίσει η πενταετής παραγραφή, αυτή δύναται να διακοπεί μόνο εφόσον συντρέξει λόγος διακοπής (π.χ. αγωγή ή άλλο δικαστικό μέτρο) στο πρόσωπο του ίδιου του εταίρου. Με άλλα λόγια θα πρέπει να εναχθεί ο ίδιος ο εταίρος για να διακοπεί η πενταετία, δεν αρκεί η κατάθεση αγωγής σε βάρος της μετατραπείσας εταιρείας για να καλύπτει και τη δική του παραγραφή.

Το ζήτημα αυτό έχει αναλυθεί και στην απόφαση 542/202 τμ.Α2 Άρειος Πάγος και έχει ως εξής: «Η πενταετής παραγραφή αυτή πηγάζει τόσο από το άρθρο 64 του Εμπ.Ν., που ορίζει ότι κάθε αγωγή κατά συνεταίρων μη εκκαθαριστών κ.λπ. παραγράφεται πέντε έτη μετά τη διάλυση της εταιρείας αν μετά την εκπλήρωση των οριζόμενων διατυπώσεων δημοσιότητας η παραγραφή δεν διεκόπη ως προς αυτούς "δια δικαστικής τινός καταδιώξεως", σε συνδυασμό με τα άρθρα 22 του Εμπ.Ν., 268, 486 του Α.Κ., 17, 29 του Εισ.ΝΑΚ και 329 και 920 του Κ.Πολ.Δ., προκύπτει ότι η νομική θέση του ομορρύθμου εταίρου χειραφετείται από τη σχέση του προς την εταιρεία για τα χρέη της τελευταίας που προσδιορίζεται γενικώς στο άρθρο 22 του Εμπ.Ν., ειδικά δε ως προς την διακοπή της παραγραφής καθιερώνεται η αρχή της υποκειμενικής ενέργειας, αφού και όπως προαναφέρθηκε κατά τη ρηθείσα διάταξη του άρθρου 64 του Εμπ.Ν. η παραγραφή υπέρ των εταίρων ισχύει "αν δεν διεκόπη ως προς αυτούς δια δικαστικής τινος καταδιώξεως". Τούτο σημαίνει ότι με την πάροδο πενταετίας από την αποχώρηση του ομόρρυθμου εταίρου από την εταιρία παραγράφονται οι κατά του εταίρου απαιτήσεις τρίτων, χωρίς δε τη συνδρομή κάποιου λόγου διακοπής ή αναστολής της παραγραφής στο πρόσωπό του δεν διακόπτεται η ειδική αυτή παραγραφή του άρθρου 64 του Εμπ.Ν., έστω και αν ο λό­γος αυτός συντρέξει στο πρόσωπο της εταιρείας πράγμα που ισχύει, ενόψει της ειδικής αυτής ρύθμισης του άρθρου 64 του Εμπ.Ν. και του σκοπού της, που συνιστάται στην ταχεία εκκαθάριση των εταιρικών χρεών και τον μετριασμό της αυστηρότητας της αρχής της απεριόριστης και εις ολόκληρον ευθύνης των ομορρύθμων εταίρων (Ολομ.Α.Π. 889/1983), και για τις απαιτήσεις του δημοσίου κατά της ομόρρυθμης εταιρείας (και ΑΠ 82/1986).»

Ποινική ευθύνη διαχειριστών – ομόρρυθμων εταίρων

Για τους διαχειριστές εταιρειών καθώς και για τους ομόρρυθμους εταίρους, η ποινική δίωξη για οφειλές στο Δημόσιο ασκείται για τα χρέη που ήταν βεβαιωμένα κατά το χρόνο απόκτησης της πιο πάνω ιδιότητας του ομορρύθμου ή διαχειριστή ή βεβαιώθηκαν κατά τη διάρκεια που είχαν τη συγκεκριμένη ιδιότητα, ανεξάρτητα αν μεταγενέστερα απέβαλαν την ιδιότητα αυτή με οποιονδήποτε τρόπο ή για οποιαδήποτε αιτία, καθώς και για τα χρέη που βεβαιώθηκαν ανεξάρτητα από τη λύση ή μη των νομικών προσώπων, αλλά γεννήθηκαν ή ανάγονται στο χρόνο που είχαν την ιδιότητα αυτή. (άρθρο 25 παρ.2 ν.1882/1990). Άρα, παρατηρούμε πως το ενδεχόμενο μετατροπής της ιδιότητας του ενδιαφερόμενου από ομόρρυθμο εταίρο Ο.Ε. σε απλό εταίρο Ι.Κ.Ε., δεν τον απαλλάσσει με κάποιον τρόπο από τις ποινικές του ευθύνες.

Φορολογία εισοδήματος

Ο φορολογικός συντελεστής στο εισόδημα όλων των εμπορικών εταιρειών είναι πλέον 29% οριζόντια. Άρα τόσο Ι.Κ.Ε. όσο και Ο.Ε.-Ε.Ε. θα φορολογηθούν με 29% επί του προ φόρου εισοδήματός τους. Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση οι απλογραφικές Ο.Ε.-Ε.Ε. έχουν πλεονέκτημα επί των Ι.Κ.Ε.. Οι Ι.Κ.Ε. προκειμένου να μοιράσουν τα κέρδη στους εταίρους τους, τα κέρδη αυτά υπόκεινται σε φόρο μερίσματος 15% όπως ακριβώς και στις Α.Ε.. Αντίθετα, οι απλογραφικές Ο.Ε.-Ε.Ε. και οι εταίροι τους δεν είναι υπόχρεοι σε φόρο μερίσματος 15%.

Με βάση την ανάλυση που προηγήθηκε, μπορούμε να πούμε πως η επιλογή της μετατροπής μίας Ο.Ε.-Ε.Ε. σε Ι.Κ.Ε. δεν είναι μια απόφαση με μόνο φορολογικά και ασφαλιστικά κριτήρια. Υφίστανται πολλές παράμετροι οι οποίες πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι οποίες πολλές φορές είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, σημαντικές με το ύψος της φορολογίας. Η Ι.Κ.Ε. παραμένει μία ελκυστική επιλογή για επιχειρηματική δραστηριοποίηση, είναι όμως απαραίτητο να γνωρίζει κανείς εκ των προτέρων το σύνολο των δεσμεύσεων που αναλαμβάνει εισερχόμενος στο καθεστώς αυτό.

*O κ. Γιώργος Δαλιάνης είναι ιδρυτής του Ομίλου Artion Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός και ο κ. Φίλιππος Ζήρας είναι συνεργάτης δικηγόρος-διαμεσολαβητής της Artion και Συντονιστής του νόμου 4469/2017 για την Εξωδικαστική Ρύθμιση Οφειλών Επιχειρήσεων.

Αριθμ. 47579

(ΦΕΚ Β' 3239/15-09-2017)

Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ Δ.Ο.Υ. ΙΖ' ΑΘΗΝΩΝ

Έχοντας υπόψη:

1. Τις εξουσιοδοτικές διατάξεις της υποπαραγράφου β' της παρ. 6 του άρθρου 14 του ν.4389/2016 (Α'94).

2. Τις εξουσιοδοτικές διατάξεις της υποπαραγράφου β' της παρ. 1 του προοιμίου του άρθρου 4 του ν. 4174/2013 (Α' 170).

3. Την υπ' αρ. πρωτ. Δ.ΟΡΓ.Α 1036960/10.3.2017 (ΦΕΚ 968/B'/22.03.2017 και Β' 1238) απόφαση περί Οργανισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α. Α.Δ.Ε).

4. Την υπ' αρ. πρωτ. Αριθμ. Δ.ΟΡΓ.Α 1115805 ΕΞ 2017/31.7.2017 (ΦΕΚ Β' 2743/4-8-2017) απόφαση περί «Μεταβίβασης αρμοδιοτήτων και εξουσιοδότηση υπογραφής «Με εντολή Διοικητή» σε όργανα της Φορολογικής Διοίκησης» της Α.Α.Δ.Ε και ειδικότερα τις περιπτώσεις 43, 44, 48, 68, 70, 71, 78, 79, 85 και 86 του άρθρου 1 αυτής σε συνδυασμό με τις διατάξεις της υποπαραγράφου β' της παρ. 3 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016.

5. Την υπ' αριθμ. Δ2Α1159529 ΕΞ 2013/18-10-2013 Απόφαση Τοποθέτησης Προϊσταμένων οργανικών μονάδων επιπέδου Υποδιεύθυνσης και Τμήματος του Γενικού Γραμματέα της ΓΓΔΕ του Υπουργείου Οικονομικών που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 1189/Γ/18-10-2013.

6. Την ανάγκη μείωσης των υπογραφών για την ταχύτερη διεκπεραίωση των διοικητικών εγγράφων .

7. Το γεγονός ότι, από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης, δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του προϋπολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.),

αποφασίζουμε:

Την περαιτέρω εκχώρηση της εξουσιοδότησης υπογραφής του Προϊστάμενου της Δ.Ο. Υ. ΙΖ' Αθηνών όπως κατωτέρω:
i) Στον Υποδιευθυντή Δ.Ο.Υ. για όσα αναφέρονται στις περιπτώσεις 68, 70, 71, 78, 79, 85 και 86 του πίνακα του άρθρου 1 της με αρ. Αριθμ. Δ.ΟΡΓ.Α 1115805 ΕΞ 2017/31.7.2017 απόφασης του Διοικητή της ΑΑΔΕ.
ii) Στον Προϊστάμενο Εσόδων για όσα αναφέρονται στις περιπτώσεις 43 και 44 του πίνακα του άρθρου 1 της με αρ. Αριθμ. Δ.ΟΡΓ.Α 1115805 ΕΞ 2017/31.7.2017 απόφασης του Διοικητή της ΑΑΔΕ.
iii) Στην Προϊσταμένη Δικαστικού και Νομικής Υποστήριξης για όσα αναφέρονται στις περιπτώσεις 48 του πίνακα του άρθρου 1 της με αρ. Αριθμ. Δ.ΟΡΓ.Α 1115805 ΕΞ 2017/31.7.2017 απόφασης του Διοικητή της ΑΑΔΕ.

Η απόφαση ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 5 Σεπτεμβρίου 2017

Ο Προϊστάμενος
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ

Αθήνα, 15 Σεπτεμβρίου 2017
Αριθ. Πρωτ.: ΔΕΛ Β 1136035 ΕΞ 2017

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
 

 
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΛΕΓΧΩΝ
ΤΜΗΜΑΤΑ Α', Β', Γ', Δ'

Ταχ. Δ/νση :Καρ.Σερβίας 8
Ταχ. Κώδικας :10184 Αθήνα
Τηλέφωνο:210-3375960
210-3375063
Fax :210-3375354
E-Mail:d.eleg@mofadm.gr
 
ΘΕΜΑ: «Τροποποίηση της αριθ. ΔΕΛ Β' 1189202 ΕΞ 2016/28-12-2016 (Β'4270) Απόφασης του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων περί καθορισμού του αριθμού φορολογικών ελέγχων που θα διενεργηθούν κατά το έτος 2017, όπως ισχύει».

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Ο ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

Έχοντας υπόψη:

1.α) Τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 26 του ν. 4174/2013 (Α'170), όπως ισχύει. β) Τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 28 του ν. 4174/2013 (Α'170), όπως ισχύει. γ) Τις διατάξεις του άρθρου 61 του ν. 4342/2015 (Α' 143), όπως ισχύει.

2. Το Κεφάλαιο Α1 «Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» του Μέρους Πρώτου του ν. 4389/2016 (Α' 94) και ειδικότερα της υποπαραγράφου β' της παραγράφου 2 και των υποπαραγράφων α'και β'της παρ. 6 του άρθρου 14, καθώς και των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 41 του νόμου αυτού.

3. Τη με αρ. Δ.ΟΡΓ.Α 1036960/10.3.2017 (Β' 968) Απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων», όπως ισχύει.

4. Τη με αριθ. 1 της 20-1-2016 (Υ.Ο.Δ.Δ. 18) Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών» σε συνδυασμό με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ. 2β'του άρθρου 41 του ν. 4389/2016. 

5. Τη με αριθ. ΔΕΛ Β 1189202 ΕΞ 2016/28.12.2016 (Β' 4270) Απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων περί καθορισμού του αριθμού φορολογικών ελέγχων που θα διενεργηθούν κατά το έτος 2017, όπως ισχύει.

6. Το Επιχειρησιακό Σχέδιο Έτους 2017 της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης της Α.Α.Δ.Ε..

7. Τη με αριθ. 1738/2017 Απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ.

8. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της απόφασης αυτής δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Προϋπολογισμού της Α.Α.Δ.Ε..

ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ

1. Μετά την παράγραφο 6 της με αριθ. ΔΕΛ Β 1189202 ΕΞ 2016/28.12.2016 (Β' 4270) Απόφασης του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει, προστίθεται νέα παράγραφος 7 ως εξής:
«7. Από τις εκκρεμείς υποθέσεις που ελέγχονται κατά προτεραιότητα σύμφωνα με τα ανωτέρω, οι Προϊστάμενοι των Ελεγκτικών Υπηρεσιών προτεραιοποιούν και προβαίνουν στην έκδοση πράξεων διορθωτικού προσδιορισμού φόρων και προστίμων, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 28 του ν.4174/2013, ως κάτωθι:
(α) για ελεγχόμενες χρήσεις 2001 και μετά, με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθ. 84 του ν.2238/1994 (μη υποβολή δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος),
(β) για ελεγχόμενες χρήσεις 2006 και μετά, με βάση τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθ. 84 και της περ. α' της παρ. 2 του άρθ. 68 του ν.2238/1994 (συμπληρωματικά στοιχεία),
(γ) για ελεγχόμενες χρήσεις 2008 και μετά, με βάση τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθ. 36 του ν.4174/2013 σε συνδυασμό με τις διατάξεις της παρ. 11 του άρθ. 72 του ίδιου νόμου (σε περίπτωση φοροδιαφυγής),
(δ) για ελεγχόμενες χρήσεις 2011, 2012 και 2013, με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθ. 84 του ν.2238/1994 και για φορολογικά έτη 2014 και επόμενα με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 36 του ν.4174/2013 (πενταετής παραγραφή).
Τα παραπάνω ισχύουν για τις φορολογίες εισοδήματος και Κ.Β.Σ., καθόσον για τις φορολογίες Φ.Π.Α., κεφαλαίου και τελών χαρτοσήμου ισχύουν διαφορετικοί χρόνοι παραγραφής.
Ως εκκρεμείς υποθέσεις ελέγχου νοούνται οι προτεραιοποιημένες υποθέσεις, για τις οποίες δεν έχουν εκδοθεί οριστικές πράξεις διορθωτικού προσδιορισμού φόρων και προστίμων μέχρι τη δημοσίευση της παρούσας στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.»

2. Οι παράγραφοι 7 και 8 αναριθμούνται σε 8 και 9 αντίστοιχα.

3. Κατά τα λοιπά ισχύει η με αριθ. ΔΕΛ Β 1189202 ΕΞ 2016/28.12.2016 (Β' 4270) Απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, όπως τροποποιήθηκε με τη με αριθ. ΔΕΛ Α1057280 ΕΞ 2017/12.4.2017 (Β' 1391) όμοια.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Ο ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ

Αθήνα, 18/9/2017
Α.Π. : Οικ. ΔΠΠ 2736
 
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας
Γεν. Δ/νση Εφαρμογής Κανονισμών, Υποδομών και Ελέγχου
Δ/νση Πολιτικής Ποιότητας
Τμήμα Μετρολογικής Πολιτικής
Τμήμα Επαλήθευσης Μετρήσεων και Επιθεώρησης Μετρητικών Συστημάτων

Ταχ. Δ/ση: Πλ. Κάνιγγος
ΤΚ: 101 81, Αθήνα
Πληροφ.: Αθ. Δέσης
Ε. Μακατσώρη, Β. Μπονάρος
Τηλ.:    210 3893190
210 3893256, 443
Fax: 210 3893999
e-mail: desis@gge.gr
emakatsori@gge.gr
bonaros@gge.gr

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

Θέμα: Διευκρινήσεις σχετικά με τις διατάξεις των κωδικοποιημένων Κανόνων ΔΙΕΠΠΥ, που αφορούν μετρολογικά θέματα

Σχετ.: Η υπ' αριθμ. 91354/24.8.2017 Απόφαση του Υπ. Οικονομίας και Ανάπτυξης «Κωδικοποίηση Κανόνων Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών (Κανόνες ΔΙΕΠΠΥ)» (ΦΕΚ Β' 2983).

A. Σας ενημερώνουμε ότι στο ΦΕΚ Β' 2983/30.8.2017 δημοσιεύθηκε η υπ' αριθμ. 91354/24.8.2017 Απόφαση του Υπ. Οικονομίας και Ανάπτυξης «Κωδικοποίηση Κανόνων Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών (Κανόνες ΔΙΕΠΠΥ)», η οποία τίθεται σε εφαρμογή στις 19.9.2017.

Σκοπός ήταν η επικαιροποίηση των προηγούμενων διατάξεων της υπ' αριθμ. Α2-718/2014 όμοιας απόφασης (ΦΕΚ Β' 2090) προκειμένου να ικανοποιηθούν οι τρέχουσες ανάγκες της αγοράς.

B. Αναφορικά με τις διατάξεις που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Δ/νσής μας, σας ενημερώνουμε για τα εξής:

1. Έχουν καταργηθεί, τροποποιηθεί και έχει αλλάξει η αρίθμηση άρθρων. Τα άρθρα στα οποία έχουν σημειωθεί αλλαγές, είναι κυρίως τα εξής:




 


2. Έχουν εντοπιστεί ορισμένα λάθη στη δημοσιευθείσα ΥΑ, τα οποία και θα διορθωθούν σε επικείμενη τροποποίηση. Παραθέτουμε τα λανθασμένα σημεία προκειμένου να ληφθούν υπόψη για την ορθή κατανόηση του κειμένου.



3. Επισημαίνουμε ότι στην παρ. 14 του άρθρου 82 εισάγονται νέες ρυθμίσεις για τα ταξίμετρα. Συγκεκριμένα προβλέπεται η ύπαρξη φακέλου τεκμηρίωσης ταξιμέτρου, που διατηρείται στο ταξί και περιλαμβάνει μία σειρά εγγράφων που αποδεικνύουν τη νομιμότητα του ταξιμέτρου και του φορολογικού μηχανισμού, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και Βιβλίο συντήρησης και σφράγισης ταξιμέτρου, αντίγραφο του οποίου διατηρεί και το εξουσιοδοτημένο συνεργείο επισκευής και σφράγισης ταξιμέτρων. Για τα ταξίμετρα που τίθενται πρώτη φορά σε χρήση οι ρυθμίσεις ισχύουν από 19/9/2017 ενώ για τα ήδη εγκατεστημένα ταξίμετρα οι ρυθμίσεις ισχύουν από 19/6/2018.

4. Ομοίως, στην παρ. 15 του άρθρου 82 εισάγονται νέες ρυθμίσεις για τις γεφυροπλάστιγγες. Συγκεκριμένα προβλέπεται η ύπαρξη φακέλου τεκμηρίωσης γεφυροπλάστιγγας, που διατηρείται στο χώρο εγκατάστασης της γεφυροπλάστιγγας, και περιλαμβάνει μία σειρά εγγράφων που αποδεικνύουν τη νομιμότητα αυτής. Για τις γεφυροπλάστιγγες που τίθενται πρώτη φορά σε χρήση οι ρυθμίσεις ισχύουν από 19/9/2017 ενώ για τις ήδη εγκατεστημένες γεφυροπλάστιγγες οι ρυθμίσεις ισχύουν από 19/3/2019.

5. Ειδικά ως προς τη σφράγιση των κρίσιμων μετρολογικά σημείων αντλιών και συστημάτων μέτρησης ποσότητας καυσίμων, τόσο επί σταθερών σημείων, όσο και βυτιοφόρων, όπως προβλέπεται στο άρθρο 84, επισημαίνουμε ότι προβλέπεται να γίνεται η σφράγιση, από τα εξουσιοδοτημένα συνεργεία του άρθρου 88, σύμφωνα με το Πιστοποιητικό Εξέτασης Τύπου ΕΕ ή την εθνική έγκριση κυκλοφορίας των οργάνων, καθώς και σύμφωνα με τις συστάσεις των οργανισμών μετρολογίας WELMEC και OIML, όπως αποτυπώνονται στο άρθρο 85 (και όχι όπως εσφαλμένα αναφέρεται στο άρθρο 106), προκειμένου να διασφαλίζεται κατά το μέγιστο δυνατό η ακεραιότητα των αντλιών και των συστημάτων μέτρησης ποσότητας καυσίμων.
Σημειώνεται ότι η ως άνω σφράγιση των συστημάτων μέτρησης, επί όσων βυτιοφόρων μεταφοράς και διανομής υγρών καυσίμων και υγραερίου διαθέτουν μετρητή, ειδικά για χρήση πέραν της παράδοσης σε τελικό καταναλωτή, πρέπει να έχει υλοποιηθεί έως 19/3/2018, με ευθύνη των εκμεταλλευτών των βυτιοφόρων.
Σημειώνεται επίσης ότι η ως άνω σφράγιση, για τους διανομείς υγραερίου τόσο επί σταθερών σημείων, όσο και βυτιοφόρων για παράδοση σε τελικό καταναλωτή πρέπει να έχει υλοποιηθεί έως 19/12/2017, ενώ για τις αντλίες/διανομείς λοιπών καυσίμων τόσο επί σταθερών σημείων όσο και βυτιοφόρων, έως 19/9/2018, με ευθύνη των εκμεταλλευτών των πρατηρίων/εγκαταστάσεων ή των βυτιοφόρων.

6. Ειδικά ως προς το περιεχόμενο του φάκελου τεκμηρίωσης αντλίας, ή συστήματος μέτρησης ή διανομέα (dispenser) σε κάθε πρατήριο/εγκατάσταση υγρών καυσίμων, ή υγραερίου, ή πεπιεσμένου φυσικού αερίου, ή μικτό πρατήριο ή βυτιοφόρο, που προβλέπονται στο άρθρο 86, επισημαίνουμε ότι έχουν προστεθεί νέες απαιτήσεις, με τις παρ. 1Δ και 1Ε, προκειμένου να γίνεται αποτελεσματικότερα ο έλεγχος.
Στην παρ 1Δ προβλέφθηκε να περιέχονται οδηγίες για την προβολή επί του ενδείκτη (display) του συστήματος μέτρησης, των μη μηδενιζόμενων αθροιστών, καθώς και των κωδικών ταυτοποίησης του λογισμικού, όπου προβλέπεται. Η ως άνω απαίτηση τίθεται σε ισχύ από 30/8/2018. Στην παρ. 1Ε προβλέφθηκε να περιέχεται κατάλογος των κωδικών ταυτοποίησης του λογισμικού, όπου προβλέπεται, με σαφή αναφορά στην πηγή προέλευσης των κωδικών (π.χ. Πιστοποιητικό εξέτασης τύπου ΕΕ, εγχειρίδιο λειτουργίας, πιστοποιητικά αξιολόγησης κλπ). Η ως άνω απαίτηση τίθεται σε ισχύ δώδεκα (12) μήνες από τη δημοσίευση της ΥΑ, δηλαδή από 30/8/2018.

7. Ειδικά ως προς τον εξοπλισμό που χρησιμοποιούν τα εξουσιοδοτημένα συνεργεία του άρθρου 88 επισημαίνουμε ότι προβλέφθηκαν νέα, συχνότερα διαστήματα διακρίβωσης, με έναρξη ισχύος την 19/3/2018.

8. Σχετικά με το άρθρο 92 «Πιεσόμετρα για ελαστικά αυτοκινήτων», ενημερώνουμε ότι η Οδηγία 86/217/ΕΟΚ, η οποία ενσωματώθηκε με την ΚΥΑ Φ3-1325/87 καταργήθηκε με την ΥΑ ΔΠΠ 5563/2015 (ΦΕΚ Β' 2661), οπότε και οι ρυθμίσεις του συγκεκριμένου άρθρου δεν τυγχάνουν εφαρμογής.

Γ. Η Δ/νση Επιβατικών Μεταφορών του Υπ. Μεταφορών και Υποδομών, στην οποία κοινοποιείται το παρόν, παρακαλείται για τις δικές της ενέργειες ως προς την ενημέρωση των αρμόδιων υπηρεσιών και ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων.

Δ. Οι κατασκευαστές / εισαγωγείς ζυγιστικών οργάνων και ταξιμέτρων παρακαλούνται ένα ενημερώσουν σχετικά και τους πελάτες τους.


Ο Προϊστάμενος της Δ/νσης
Βασ. Μανασής

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (Ο.Ε.Ε.)

(Αφιερωμένο σε εκείνους, που μόχθησαν για την δημιουργία του Ο.Ε.Ε .)

Κωνσταντίνος Ιωαν. Νιφορόπουλος
Ορκωτός ελεγκτής λογιστής - ΩΡΙΩΝ Α.Ε.Ο.Ε.Λ .
Επιστημονικός Συνεργάτης Taxheaven.

I. ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

Η κατανόηση του παρελθόντος ( Αποσπάσματα ) , Του Θάνου Βερέμη.
[ Ολόκληρο το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ » , στις 22-09-13 . (http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_22/09/2013_534350) ]
« Από τις κοινωνικές επιστήμες η Ιστορία είναι η πιο φιλόδοξη αλλά και ευάλωτη σε υποκειμενικές κρίσεις και αλλοιώσεις. Φιλόδοξη γιατί ασχολείται με την ανάπλαση συνθηκών που ίσχυαν πριν από αιώνες και ευάλωτη γιατί καθώς αλλάζουν οι υλικές συνθήκες κάθε εποχής, έτσι αλλάζουν και οι προτεραιότητες και συνεπώς η κρίση των ιστορικών. Είναι φανερό ότι ολόκληροι κόσμοι του παρελθόντος δεν είναι προσβάσιμοι στους σύγχρονους μελετητές ώστε να καθίσταται δύσκολη η κατανόηση των νοοτροπιών που επικρατούσαν τότε.
………………………………Δεν είναι όμως μόνο η αλλαγή των αξιών που δυσχεραίνει το έργο της Ιστορίας αλλά και οι ίδιες οι πηγές οι οποίες απηχούν τις απόψεις αυτών που τις γράφουν, καθώς και τα κενά που δημιουργεί η απουσία σημαντικών μαρτυριών. ………….. Όμως κάθε ιστορικός είναι φορέας των αντιλήψεων της εποχής του και ιεραρχεί τις προτεραιότητές του ανάλογα. …………..Υπάρχουν όμως και εκείνοι όπως ο Φ. Μπράντλεϊ που πιστεύουν ότι από το παρελθόν αντιλαμβανόμαστε μόνον όσα φαινόμενα παρουσιάζουν αναλογία με τις δικές μας εμπειρίες. Έτσι ο καλός ιστορικός θα πρέπει να έχει προβεί σε συστηματική αυτογνωσία, πριν καταπιαστεί με την αποκρυπτογράφηση του παρελθόντος. Σε τελευταία ανάλυση το γοητευτικότερο στοιχείο της Ιστορίας είναι ο διάλογος ο οποίος διεξάγεται ανάμεσα στους νεκρούς και τους ζωντανούς. Είναι μια γνωριμία με το παρελθόν που μας μαθαίνει τις απώλειες και τα κέρδη μας μέσα στην ιστορική μας διαδρομή. »

II. ΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ

Πριν από την μεταπολίτευση ( 1974 ), οι μόνοι οργανωμένοι φορείς για την προάσπιση των συμφερόντων όλων των αποφοίτων των Οικονομικών Σχολών της χώρας μας, ανεξαρτήτως της θέσεως που κατείχαν ( ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα ), ήταν οι Σύνδεσμοι Πτυχιούχων των Σχολών αυτών. Ειδικότερα, οι Σύνδεσμοι αυτοί ήταν οι εξής :
Σύνδεσμος Πτυχιούχων ( Διπλωματούχων ) Α.Σ.Ο.Ε.Ε ( 1 )
Ήταν ο αρχαιότερος Σύνδεσμος Διπλωματούχων Οικονομικής Σχολής, ο οποίος ιδρύθηκε το 1928. Αρχικά τα μέλη του Συνδέσμου ήταν ολιγάριθμα μόλις λίγες δεκάδες, στο πρώτο δε καταστατικό του Συνδέσμου αναφέρεται σαν σκοπός της ιδρύσεώς του «η σύσφιξις των δεσμών των πτυχιούχων».
Ο Σύνδεσμος αυτός, από τον Ιανουάριο του 1962 , εξέδιδε το περιοδικό « ΔΕΛΤΙΟΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥΧΩΝ Α.Σ.Ο. & Ε.Ε » . Μέσα από τις σελίδες του , διακήρυσσε την ανάγκη ίδρυσης Οικονομικού Επιμελητηρίου ( τ. 19-20 ,Σεπ. – Οκτ. 1963).
(( 1 ) Η Α.Σ.Ο.Ε.Ε ( Ο.Π.Α ), ιδρύθηκε το 1920 ως Ανωτάτη Σχολή Εμπορικών Σπουδών και μετονομάστηκε το 1926 σε Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (ΑΣΟΕΕ). Από το 1989 έχει τη σημερινή ονομασία, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ).)
Σύνδεσμος Πτυχιούχων Α.Β.Σ.Π
Ο Σύνδεσμος αυτός, από τον Ιούνιο του 1976 , εξέδιδε μηνιαίο ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ .
Το Πανεπιστήμιο Πειραιώς ιδρύθηκε ως «Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών» το 1938 από το Σύνδεσμο Βιομηχάνων και Βιοτεχνών, σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Ανωνύμων Εταιριών της Ελλάδας .Το 1945 μετονομάσθηκε σε Ανωτέρα Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών . Το 1958 μετονομάσθηκε σε Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή (Α.Β.Σ.Π ) . Από το 1989, έχει τη σημερινή ονομασία Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
Σύλλογος Πτυχιούχων Α.Β.Σ.Θ
Η «Eν Θεσσαλονίκη Ανωτέρα Σχολή Βιομηχανικών Σπουδών» ιδρύθηκε το 1948 αλλά δέχθηκε τους πρώτους φοιτητές της το ακαδημαϊκό έτος 1957-58. Το 1966 μετονομάσθηκε σε Ανώτατη Βιομηχανική Σχολή Θεσσαλονίκης (Α.Β.Σ.Θ ) . Από το 1990 έχει τη σημερινή ονομασία, «Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών» .

Σύλλογος Πτυχιούχων Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών Ελληνικών και Αλλοδαπών Πανεπιστημίων ( Π.Ο.Ε./ Ο.Π.Ε και Ξένων Πανεπιστημίων )
Ο Σύλλογος αυτός ιδρύθηκε κατά την δεκαετία του ΄50, αλλά δραστηριοποιήθηκε κυρίως μετά την μεταπολίτευση.
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών ιδρύθηκε το 1837 . Ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο όχι μόνο στο νεοιδρυθέν Ελληνικό κράτος αλλά και το πρώτο Πανεπιστήμιο που δημιουργήθηκε στα ανεξάρτητα Βαλκανικά κράτη. Αρχικά ονομάστηκε Οθώνειον Πανεπιστήμιον και 1932, μετονομάστηκε σε «Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών». Το 1967, ιδρύθηκε, εντός της Νομικής Σχολής, το Τμήμα Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών στο οποίο τα πρώτα τρία έτη ήταν κοινά ενώ οι φοιτητές επέλεγαν μεταξύ των Πολιτικών και των Οικονομικών Επιστημών στο τέταρτο έτος των σπουδών τους. Τέλος, το 1972, η Σχολή πήρε την σημερινή της μορφή, καθώς το Τμήμα Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών διαιρέθηκε στα Τμήματα Οικονομικών Επιστημών και Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης.
Σύνδεσμος Πτυχιούχων Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Η ίδρυση του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έγινε το 1925 . Το Πανεπιστήμιό ονομάστηκε σε “Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης” το 1954. Το τμήμα Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του άρχισε τη λειτουργία του το πανεπιστημιακό έτος 1927-1928 . Η ειδικότερη όμως οργάνωση των σπουδών στη Σχολή Νομικών και Οικονομικών Επιστημών πραγματοποιήθηκε με το 1971, στα δύο Τμήματα, Νομικής και Οικονομικών Επιστημών.
Σύλλογος Πτυχιούχων Π.Α.Σ.Π.Ε
Η Πάντειος Σχολή Πολιτικών Επιστημών λειτουργεί ως ΝΠΙΔ και ο πρώτος κανονισμός της ψηφίζεται το 1933. Το 1937, η Σχολή ανακηρύσσεται σε Ανωτάτη Σχολή Πολιτικών Επιστημών (Π.Α.Σ.Π.Ε ) και λειτουργεί ως ΝΠΔΔ. Το 1951 εισάγεται η κλασσική Πανεπιστημιακή οργάνωση στη Σχολή. Τέλος το 1963 ιδρύεται το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, το οποίο προσφέρει στην ελληνική κοινωνία στελέχη Διοίκησης του Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα.

Με το πέρασμα των χρόνων οι απόφοιτοι Οικονομικών Σχολών, πληθαίνουν και αρχίζουν να κατακτούν την Ελληνική αγορά εργασίας. Δυστυχώς όμως, η διασπορά των αποφοίτων σε διάφορους τομείς δραστηριότητας της Οικονομίας έκανε αδύνατη την συνοχή τους για την διεκδίκηση των αιτημάτων τους, που μοιραία ανάκυπταν. Έτσι αναπόφευκτα δημιουργείται η επιτακτική ανάγκη της αναμορφώσεως του σκοπού του Συνδέσμου των Διπλωματούχων Α.Σ.Ο.Ε.Ε, ο οποίος από ένα απλό σύνδεσμο αποφοίτων, γίνεται ένα δυναμικό μέσο πιέσης προς όλες τις κατευθύνσεις για την προάσπιση και κατοχύρωση των συμφερόντων του κλάδου , με την αλλαγή του σκοπού, ο οποίος πλέον σαν κύριο στόχο του έχει «την διαχείριση παντός θέματος αφορώντας του Διπλωματούχους Ανωτάτων Εμπορικών Σχολών».
Παρ όλες τις προσπάθειες των Διοικήσεων του Συνδέσμου για τα θέματα των πτυχιούχων, χρόνο με τον χρόνο τα προβλήματα πληθαίνουν, οι προσπάθειες μειώσεως ή υποβαθμίσεως των δικαιωμάτων των πτυχιούχων πολλαπλασιάζονται, και ιδιαίτερα στον τραπεζικό χώρο με την δημιουργία σχολών από τις τράπεζες για την επιμόρφωση των υπαλλήλων τους και στον στίβο του ελεύθερου επαγγέλματος του Λογιστού τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται όχι δύσκολα αλλά επικίνδυνα για τους πτυχιούχους των Οικονομικών Σχολών. Σημειώνεται ότι μέχρι το έτος 1976 δεν υπήρχε περιορισμός ως προς την άσκηση του επαγγέλματος του Λογιστή και ο καθένας μπορούσε να το ασκήσει είτε ήταν πτυχιούχος, είτε όχι. Με το άρθρο 42 παρ. 4, του Π.Δ.99/77 (Κώδικας Φορολογικών Στοιχείων ) τίθενται για πρώτη φορά περιορισμοί στην δυνατότητα υπογραφής των Ισολογισμών, από τους Λογιστές .
Γίνεται πια βεβαιότητα ότι οι Σύνδεσμοι των Πτυχιούχων δεν επαρκούν για την διασφάλιση και κατοχύρωση των δικαιωμάτων των μελών τους, την στιγμή μάλιστα που άλλες ομάδες πτυχιούχων ανωτάτων σχολών έχουν πετύχει την δημιουργία επιμελητηρίων, και μέσα από αυτά έχουν περάσει όχι μόνο στις υποχρεώσεις αλλά και τα δικαιώματα των μελών τους κατά τρόπο σαφή, νομοθετημένο και αναμφισβήτητο.
Αποτέλεσμα αυτών των συγκρίσεων και καταστάσεων είναι, να γεννηθεί το 1957, η ιδέα της δημιουργίας Οικονομικού Επιμελητηρίου, το οποίο θα είχε σαν πρότυπο το Τεχνικό Επιμελητήριο. Το θέμα αυτό ο τότε Πρόεδρος του Συνδέσμου Διπλωματούχων Α.Σ.Ο.Ε.Ε Γ. Κανάς, το έθεσε υπόψη του Συνεδρίου του Συνδέσμου Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών της Ευρώπης στην Λιέγη του Βελγίου, το οποίον και το υιοθέτησε. Δυστυχώς, όμως τότε η Πολιτεία δεν προχώρησε στην δημιουργία Οικονομικού Επιμελητηρίου.
Μετά το 1960, άρχισε η οικονομική ανάπτυξη της χώρας με ταχύτατο ρυθμό και έγινε επιτακτική η ανάγκη για περισσότερους και πιο εξειδικευμένους οικονομικούς επιστήμονες. Η ανάγκη αυτή οδήγησε τις Κυβερνήσεις στην δημιουργία και άλλων οικονομικών σχολών.
Στην δεκαετία του ΄60, οι σύνδεσμοι Διπλωματούχων ( Πτυχιούχων ) και οι σύλλογοι φοιτητών των Οικονομικών Σχολών είχαν κάνει μεγάλους αγώνες με αίτημα «την κατοχύρωση των πτυχίων» χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα.

III. « Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ( Σ.Δ.Ο.Ε.Ε ) »

Το 1974 , δημιουργήθηκε ο «Σύνδεσμος Δημιουργίας Οικονομικού Επιμελητήριου Ελλάδος» ( Σ.Δ.Ο.Ε.Ε ), μέλη του οποίου γίνονται πτυχιούχοι από όλες τις Οικονομικές σχολές , ο οποίος είχε μοναδικό σκοπό την δημιουργία Οικονομικού Επιμελητήριου και με τον οποίο συμπαρατάχθηκε αποφασιστικά , η πλειοψηφία των Συνδέσμων των Οικονομικών Σχολών .
Με συστηματικό και δυναμικό τρόπο, αφενός με πολυποίκιλες εκδηλώσεις ( συγκεντώσεις, επαφές και ενημέρωση πολιτικών κ.λ.π ) και αφετέρου με την έκδοση του περιοδικού «Οικονομικό Επιμελητήριο », κατά τα έτη 1975-1981, ήταν ο κύριος συντελεστής της ίδρυσης του Οικονομικού Επιμελητήριου.
Στην επιλογή από τις σελίδες του περιοδικού «Οικονομικό Επιμελητήριο », που ακολουθούν , παρουσιάζεται η δράση και οι αντιδράσεις που υπήρξαν, αλλά και ονόματα και φωτογραφίες ( σίγουρα κάποια δεν έχουν περιληφθεί και ζητάμε εκ των προτέρων συγγνώμη ) , εκείνων που μόχθησαν για την δημιουργία του Ο.Ε.Ε

Οι φωτογραφίες που ακολουθούν, προέρχονται από το ηλεκτρονικό αρχείο του Ο.Ε.Ε. και δημοσιευτήκαν στο περιοδικό «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ » . 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

IV ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ: ΤΟ ΒΑΡΥΤΙΜΟ ΕΠΑΘΛΟ ΜΙΑΣ ΤΙΤΑΝΙΑΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ. 

Παραθέτουμε αποσπάσματα από το άρθρο «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ: ΤΟ ΒΑΡΥΤΙΜΟ ΕΠΑΘΛΟ ΜΙΑΣ ΤΙΤΑΝΙΑΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ» του Ανδρέα Δαλδάκη , Προέδρου τότε του Σ.Δ.Ο.Ε.Ε. ( Πηγή περιοδικό : Οικονομικό Επιμελητήριο , Τεύχος 15, Απρίλιος 1977 ) .
« ….Η αρχή έγινε. Και η σημασία και η οποιαδήποτε ακτινοβολία βρίσκεται, ακριβώς, στο γεγονός ότι οι απεγνωσμένες προσπάθειές μας και οι σκληροί αγώνες μας οδήγησαν σε ένα αποτέλεσμα, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα νέο πλαίσιο δυνατοτήτων από το οποίο θα ξεκινήσει μια καινούρια προβληματική, που ίσως μεταφέρει μέσα της το μεγαλύτερο μέρος των ελπίδων του ελληνικού λαού.
Και πράγματι, η ίδρυση του Επιστημονικού Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας είναι μια μεγάλη επιτυχία μας. Πρόκειται για ένα επίτευγμα, που δεν θα καλύψει μόνο τις δικές μας ανησυχίες, αλλά θα βοηθήσει στην παραπέρα βελτίωση του τρόπου ζωής των ελλήνων εργαζομένων και θα δώσει διαφορετική υπόσταση στους προβληματισμούς του λαού μας. Και ακόμη πέρα, θα ενισχύσει και θα συμπληρώσει ολόκληρο το πλέγμα των δυνατοτήτων του λαού μας για καθαρά ελληνικούς και προοδευτικούς μετασχηματισμούς από τους οποίους έχει μεγάλη ανάγκη η κοινωνία μας………………………………………
Μέχρι την ημέρα που θα συγκληθεί η Γενική Συνέλευση των μελών μας, το σχετικό με το Επιμελητήριο νομοσχέδιο θα έχει περάσει το πορτόξυλο της Βουλής (Σημ. : Είχε ήδη διαφανεί ότι η τότε Κυβέρνηση, θα προωθούσε σχετικό Νομοσχέδιο ) . Είναι αλήθεια ότι το Διοικητικό Συμβούλιο δεν συμφωνεί απόλυτα με τις προβλέψεις του νομοσχεδίου. Αλλά και οι αγώνες μας δεν τελείωσαν. Να είσθε βέβαιοι ότι μέχρι την τελευταία στιγμή θα πολεμήσουμε για την διαμόρφωση ενός σωστού θεσμικού πλαισίου, ενός πλαισίου που πρόκειται να αποτελέσει χώρο υποδοχής και εκκολάψεως των επιδιώξεών μας……………………..»

Στις 22 Δεκεμβρίου 1980, υπογράφεται ο Ν. 1100/1980 «περί ιδρύσεως Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος» . Με τη δημιουργία του Οικονομικού Επιμελητηρίου μετά από χρόνια αγώνων κλείνει η πρώτη φάση για την αναγνώριση και κατοχύρωση του Οικονομικού Επιστήμονα.
Στις 27 Νοέμβρη 1983, έγιναν οι πρώτες εκλογές για την ανάδειξη της Συνέλευσης των Αντιπροσώπων (ΣτΑ) του ΟΕΕΕ ( Σημ.: η αρχική ονομασία ήταν «Οικονομικό Επιστημονικό Επιμελητήριο Ελλάδος ( ΟΕΕΕ ) » ) . Οι εκλογές αυτές έγιναν με το σύστημα της απλής αναλογικής, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΠΔ 351/83. Ψήφισαν 17.403 συνάδελφοι (έγκυρα) οι οποίοι μέσα από 746 υποψήφιους 6 συνδυασμών και 7 μεμονωμένους υποψήφιους, εξέλεξαν 200 αντιπροσώπους για την ΣτΑ.

Η κύρια απόφαση, ( Πηγή περιοδικό : Οικονομικά Χρονικά , Τεύχος 1, Μάης 1984 ) . της τότε αντιπροσωπείας :
« Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ
Η ίδρυση του ΟΕΕΕ που ήταν για δεκαετίες επιδίωξη και όνειρο των οικονομολόγων της χώρας, οφείλεται στην ανυποχώρητη πάλη του ΣΔΟΕΕ.
Ο Ν.1100/80 οδηγούσε ουσιαστικά στη δημιουργία μιας αποστεωμένης κρατικής υπηρεσίας και σε ένα αντιδραστικό μηχανισμό, ενώ το Νομοσχέδιο, που προωθείται σήμερα, βάζει βάσεις για την λειτουργία ενός ζωντανού κύτταρου κοινωνικής παρέμβασης.
Το ΟΑΕΕ αποτελεί τον οργανωτικό φορέα των οικονομικών επιστημόνων, που σήμερα απαριθμεί 21.000, περίπου, μέλη κα σύντομα προβλέπεται ότι θα ξεπεράσει ο αριθμός τους τις 40.000. Είναι επομένως ο μαζικός χώρος έκφρασης και δράσης των συναδέλφων οικονομολόγων και φυσικά αναπόσπαστο κομμάτι του μαζικού κινήματος των εργαζομένων.
Το κίνημα των οικονομικών επιστημόνων βρίσκεται μπροστά σε μια πρόκληση και πρόσκληση για να παλέψει από καλύτερες θέσεις, μέσα στις σημερινές συνθήκες. Συνθήκες που το διευκολύνουν να προωθήσει την αποφασιστική συμμετοχή του λαού κα των εργαζομένων μέσα σε όλους τους φορείς άσκησης πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής εξουσίας.
Το ΟΕΕΕ προκειμένου να καταξιωθεί σαν καινούριος κοινωνικός θεσμός, οφείλει να συμμετέχει με συγκροτημένη πολιτική παρέμβαση στο κοινωνικοοικονομικό «γίγνεσθαι», αποφεύγοντας τη μετατροπή του σε συντεχνιακό όργανο. Το ΟΕΕΕ , τόσο από τον νομικό του καθεστώς, όσο και για ουσιαστικούς λόγους που συνδέονται άμεσα με την επιτυχία του, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσει τους συνδικαλιστικούς φορείς του χώρου, αλλά να προσπαθεί να προωθεί πάντα, σε συνεργασία με αυτούς του φορείς, τα γενικά προβλήματα του κλάδου, που η επίλυσή τους βοηθάει ταυτόχρονα στην κοινωνική πρόοδο.
Το ΟΕΕΕ έχει επιτακτικό καθήκον να συμβάλλει, με κάθε τρόπο , στο ζωντάνεμα της έρευνας και του προβληματισμού στον τομέα της οικονομικής επιστήμης, αλλά και στην ανάπτυξη οικονομικής σκέψης και θεωρίας , που σχετίζεται άμεσα με την Ελληνική κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα. Χρέος, τέλος, του ΟΕΕΕ πρέπει να είναι η καταβολή προσπαθειών για την εκλαΐκευση της οικονομικής επιστήμης, ώστε κάθε απλός πολίτης να είναι σε θέση να κατανοεί βασικά οικονομικά θέματα και να κρίνει ανάλογα τις εκάστοτε πολιτικές και τα αποτελέσματα τους.
Σε αυτά τα πλαίσια κα με στόχο τη στήριξη από το ΟΕΕΕ της διαδικασίας αυτοδύναμης και αποκεντρωμένης ανάπτυξης προς όφελος του λαού, διαμορφώθηκε το ακόλουθο πρόγραμμα δράσης για τον πρώτο χρόνο της θητείας του νέου Διοικητικού Συμβουλίου….. »

V ΕΠΙΛΟΓΟΣ

• Ευχές για καλή επιτυχία, στους φίλους όλων των παρατάξεων, στις εκλογές στο Ο.Ε.Ε στις 15/12/2013, ( Τριάντα χρόνια μετά τις πρώτες ( 27-11-1983 ) εκλογές ) . Στο περιοδικό « Οικονομικά Χρονικά » ( τ. 4 , Νοε. –Δεκ 2013 ), που μας έχει αποσταλεί μπορεί να δείτε τα Προγράμματα και τους υποψήφιους των παρατάξεων .
• « Πανελλήνιο Οικονομικό - Λογιστικο- Φορολογικό Συνέδριο», το οποίο θα διεξάγεται κάθε δύο έτη από το Ο.Ε.Ε, είναι μια πρόταση, η οποία εκτιμώ ότι μπορεί να υλοποιηθεί, στα επόμενα έτη και απολύτως συμβατή με τους σκοπούς του Ο.Ε.Ε.
• Όποιος ενδιαφέρεται για την Ιστορία του Ο.Ε.Ε , μπορεί να μελετήσει το αρχείο των περιοδικών «Οικονομικά Χρονικά» και «Οικονομικό Επιμελητήριο » , στην ηλεκτρονική διεύθυνση : http://uselib.oe-e.gr.
• Όποιος συνάδελφος, κατέχει υλικό, ( κυρίως περιοδικά/Δελτία ή αποκόμματα εφημερίδων ή ακόμα πρακτικά και αρχεία συνδέσμων κ.λ.π ), που μπορούν να συμβάλουν στην καλύτερη αποτύπωση της Ιστορίας του Ο.Ε.Ε αλλά και γενικότερα της Ιστορίας του Οικονομολογικού Επαγγέλματος στην Ελλάδα, ας επικοινωνήσει με τον Κόμβο .


ΠΗΓΕΣ
- Δελτίον Συνδέσμου Διπλωματούχων Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών, ( Τεύχη ετών 1963 - 1983 ). [ Ιδιαίτερα, όμως χρήσιμο ήταν το άρθρο «Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥΧΩΝ Ο & Ε.Ε ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ » ,του Νίκου Καγιούλη , το οποίο δημοσιεύτηκε στο τεύχος 45 ( Οκτ. – Δεκ. 1983 ) του περιοδικού ].
- Οικονομικό Επιμελητήριο , ( Τεύχη ετών 1975-1981 ) . Έκδοση του «Συνδέσμου Δημιουργίας Οικονομικού Επιμελητήριου Ελλάδος» ( Σ.Δ.Ο.Ε.Ε ) [ Σημειώνεται ότι το περιοδικό, που καλύπτει την περίοδο των ετών 1975-1981 είναι ελεύθερα διαθέσιμο, στην ηλεκτρονική διεύθυνση : http://uselib.oe-e.gr. Πραγματικά αξιέπαινο έργο του Ο.Ε.Ε. ].
- Ηλεκτρονικές σελίδες :
-www.aueb.gr, www.unipi.gr, www.uom.gr, www.econ.uoa.gr, www.panteion.gr, www.econ.auth.gr

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ
«ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΝΩΠΩΝ ΚΑΙ ΕΥΑΛΛΟΙΩΤΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»

Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου ρυθμίζονται θέματα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Το σχέδιο νόμου διαρθρώνεται σε τέσσερα Κεφάλαια. Αναλυτικότερα:

Στο κεφάλαιο Α' του προτεινόμενου σχεδίου νόμου ρυθμίζονται θέματα που αφορούν καθυστερήσεις πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές για νωπά και ευαλλοίωτα προϊόντα.

Πιο αναλυτικά, στον ευαίσθητο κλάδο της παραγωγής και εμπορίας νωπών και ευαλλοίωτων τροφίμων, παρατηρούνται διαχρονικά σημαντικές καθυστερήσεις στην εξόφληση των τιμολογίων μεταξύ αφενός του παραγωγού ως επί το πλείστον δηλαδή αγροτών ή μικρών και μεσαίων μεταποιητών και αφετέρου χονδρεμπόρων, διανομέων ή αλυσίδων καταστημάτων λιανικής πώλησης, μια πρακτική που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από τη φύση των συγκεκριμένων συναλλαγών. Η διάθεση των νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων στον τελικό καταναλωτή απαιτεί την ολοκλήρωση της στα μικρότερα δυνατά χρονικά περιθώρια λόγω της φύσης των προϊόντων και προϋποθέτει από τον καταναλωτή άμεση πληρωμή του τιμήματος.

Η αδικαιολόγητα μεγάλη καθυστέρηση εξόφλησης του παραγωγού και των μικρών και μεσαίων μεταποιητών καταλήγει στην έμμεση χρηματοδότηση των χονδρεμπόρων και των αλυσίδων καταστημάτων λιανικής πώλησης, οι οποίοι επωφελούμενοι της αυξημένης διαπραγματευτικής τους δύναμης, χρησιμοποιούν τα παρακρατούμενα χρηματικά ποσά για την εύκολη χρηματοδότηση δικών τους δραστηριοτήτων.

Η ανωτέρω δυσλειτουργία της αγοράς έχει διαπιστωθεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αφού με την από 28.10.2009 Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων στην Ευρώπη, επισημαίνεται ότι η ανισορροπία στη διαπραγματευτική ισχύ μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων αποτελεί συχνό φαινόμενο, περιλαμβάνουσα μεταξύ άλλων καθυστερημένες πληρωμές των προμηθευτών τροφίμων. Οι διατάξεις του ν. 4152/2013 (Α' 107), με τις οποίες προσαρμόστηκε η ελληνική νομοθεσία στην Οδηγία 2011/7 της 16ης Φεβρουαρίου 2011 για την καταπολέμηση των καθυστερήσεων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές, δεν αποδείχθηκαν στην πράξη αποτελεσματικές για την αντιμετώπιση του φαινομένου στον ευαίσθητο και εξαιρετικής εθνικής, κοινωνικής και οικονομικής σημασίας κλάδο της παραγωγής νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προιοντων, αφού επιτρέπουν την σύναψη συμβάσεων και με μεγαλύτερη από την εκ του νόμου προβλεπόμενη προθεσμία πληρωμής. Η γενική αυτή πρόβλεψη για συναλλαγές που από τη φύση τους δεν δικαιολογούν μεγάλες προθεσμίες πληρωμής, δημιουργεί αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που η Οδηγία προσδοκούσε. Η ενδεχόμενη εκ των υστέρων επίκληση από τον παραγωγό, ενώπιον δικαστηρίου, της ούτως ή άλλως δύσκολα αποδεικνυόμενης καταχρηστικότητας των εν λόγω όρων πληρωμής, δεν είναι ικανή να αποτρέψει το φαινόμενο των αυξανόμενων καθυστερήσεων στις πληρωμές.

Με τα παραπάνω δεδομένα, κρίνεται επιβεβλημένη η θέσπιση ειδικής ρύθμισης όσον αφορά την προθεσμία πληρωμής νωπών και ευαλλοίωτων τροφίμων, με τον ρητό αποκλεισμό της δυνατότητα συμβατικής υπέρβασης του συνήθους χρόνου πληρωμής, με ιδιαίτερη πρόβλεψη των διοικητικών κυρώσεων για την τήρηση των νέων διατάξεων.

Το μοντέλο αυτό νομοθέτησης ακολουθείται ήδη από αρκετά ευρωπαϊκά κράτη, τα οποία προβλέπουν συγκεκριμένη προθεσμία πληρωμής αναφορικά με ειδικές κατηγορίες προϊόντων, ιδίως τα νωπά και ευαλλοίωτα τρόφιμα, και αποκλείουν τη δυνατότητα συμβατικής παρέκκλισης επί ποινή προστίμων. Ο γαλλικός εμπορικός κώδικας προβλέπει ήδη από το 1986, προθεσμία πληρωμής τριάντα ημερών για ευπαθή τρόφιμα και είκοσι ημερών για το φρέσκο κρέας, επί ποινή σημαντικών διοικητικών προστίμων τα οποία, μετά την πρόσφατη τροποποίηση της διάταξης το 2014 μπορούν να ανέλθουν μέχρι τις 75.000,00 € για τα φυσικά πρόσωπα και τις 375.000,00 € για τα νομικά πρόσωπα που παραβαίνουν τις εν λόγω διατάξεις. Ο ισπανικός νόμος του 2010 προβλέπει προθεσμία πληρωμής 30 ημερών προκειμένου για φρέσκα και ευπαθή τρόφιμα.

Ο ιταλικός νόμος του 2012 αποκλείει και αυτός τη δυνατότητα των συμβαλλομένων να ορίσουν μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη προθεσμία πληρωμής.

Οι προτεινόμενες διατάξεις του Κεφαλαίου Α' στοχεύουν να αποκαταστήσουν τη δίκαιη ισορροπία μεταξύ παραγωγών και εμπόρων, εξαλείφοντας τα φαινόμενα της αδικαιολόγητης και προδήλως καταχρηστικής επιβολής όρων που ευνοούν το φαινόμενο πολύμηνων καθυστερήσεων στις πληρωμές των νωπών και ευαλλοίωτων προϊόντων της αγροδιατροφικής αλυσίδας. Στο κεφάλαιο Β' του προτεινόμενου σχεδίου νόμου ρυθμίζονται θέματα που αφορούν την υποχρεωτική αναγραφή προέλευσης για το γάλα, ως συστατικό στα γαλακτοκομικά προϊόντα και για το κρέας. Πιο συγκεκριμένα, η πρόταση εθνικής νομοθέτησης για την υποχρεωτική αναγραφή προέλευσης στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα διαβιβάστηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2016 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για διαβούλευση με τα κράτη μέλη η οποία ολοκληρώθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2016 χωρίς κάποια παρατήρηση ή σχόλιο από άλλο κράτος μέλος ή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συνεπώς το Υπουργείο προχωρεί με την κατάθεση αυτού του νομοσχεδίου στη διαμόρφωση της εθνικής νομοθεσίας για την υποχρεωτική επισήμανση προέλευσης για το γάλα, τόσο στις συσκευασίες γάλακτος, όσο και στα γαλακτοκομικά προϊόντα προσυσκευασμένα ή μη των άρθρων 80-84 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών συμπεριλαμβανομένων των ζυμωμένων γαλάτων όπως το ξυνόγαλα, κεφίρ, αριάνι, κουμίς, που αναφέρονται στο Παράρτημα II.

Η υποχρεωτική επισήμανση της προέλευσης του γάλακτος καθώς και του γάλακτος ως συστατικού στα γαλακτοκομικά προϊόντα περιλαμβάνει τα εξής:
α) «Χώρα αρμέγματος: το όνομα της χώρας όπου έγινε το άρμεγμα του γάλακτος»
β) «Χώρα επεξεργασίας: το όνομα της χώρας όπου έγινε η επεξεργασία του γάλακτος»
γ) «Χώρα συσκευασίας: το όνομα της χώρας όπου έγινε η συσκευασία του προϊόντος»
Με την κατάρτιση της παρούσας εθνικής νομοθεσίας, υλοποιείται η πολιτική βούληση και ο στρατηγικός σχεδιασμός της Κυβέρνησης, αφού το ΥΠΑΑΤ με την νομοθέτηση αυτή:
α) ικανοποιεί το εκπεφρασμένο αίτημα των ελλήνων καταναλωτών για ενημέρωση σχετικά με την προέλευση του γάλακτος ως κύριου συστατικού των μεταποιημένων γαλακτοκομικών τροφίμων και την ανάγκη προστασίας τους μέσω της διαφάνειας και ασφαλέστερης ιχνηλασιμότητας, β) προασπίζει τα συμφέροντα των Ελλήνων γαλακτοπαραγωγών κτηνοτρόφων σε μια περίοδο κρίσιμη για την κτηνοτροφία σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης,
γ) συμβάλλει στην διασφάλιση της ποιότητας των ελληνικών γαλακτοκομικών και τυροκομικών προϊόντων, απέναντι σε πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού δ) παρέχει τόσο στους καταναλωτές όσο και στους παραγωγούς ασφαλές νομικό παίσιο για την ανάπτυξη καταναλωτικών και παραγωγικών πρακτικών οι οποίες μεσοπρόθεσμα θα διασφαλίσουν την καταναλωτική εμπιστοσύνη στα ελληνικά γαλακτοκομικά προϊόντα και θα δώσουν ώθηση στην ελληνική παραγωγή και συνολικά στην εθνική οικονομία.
ε) Επιτυγχάνει τη δημιουργία ολοκληρωμένου συστήματος επισήμανσης και πληροφόρησης του καταναλωτή για το κρέας με κανόνες ιχνηλασιμότητας σε όλα τα στάδια της παραγωγής και διανομής, από τη σφαγή μέχρι τη συσκευασία, για να εξασφαλίζεται ο συσχετισμός μεταξύ του κρέατος και του ζώου από το οποίο προέρχεται το κρέας.
Στο κεφάλαιο Γ' του προτεινόμενου σχεδίου νόμου, εισάγονται λοιπές ρυθμίσεις, που αφορούν θέματα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Το κεφάλαιο Δ' του προτεινόμενου σχεδίου νόμου περιλαμβάνει τις τελικές διατάξεις και συγκεκριμένα τις μεταβατικές και καταργούμενες διατάξεις, τα παραρτήματα, καθώς και την έναρξη ισχύος.

Ειδικότερα, με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου ορίζονται κατ' άρθρο τα ακόλουθα:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ A'
ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΝΩΠΩΝ ΚΑΙ ΕΥΑΛΛΟΙΩΤΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ - ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

Άρθρο 1
Ορισμοί - Αρμόδια αρχή

Στο προτεινόμενο άρθρο περιλαμβάνονται οι ορισμοί που αφορούν τις έννοιες του παραγωγού, του εμπόρου νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων, της εμπορικής συναλλαγής, του οφειλόμενου ποσού, καθώς και των νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων. Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις θεωρούνται συγχρόνως παραγωγοί και έμποροι καθώς όταν αγοράζουν εγχώρια προϊόντα από παραγωγούς είναι έμποροι και οφείλουν να εφαρμόσουν τις διατάξεις του παρόντος νόμου, όταν όμως αμέσως μετά από τη δική τους μικρή μεταποίηση, που δεν επηρεάζει το προϊόν ως προς την κατάταξή του στα νωπά και ευαλλοίωτα, το μεταπωλούν, είναι παραγωγοί. Θα ήταν άδικο να αγοράζουν πληρώνοντας τιμολόγια σε εξήντα μέρες και να εισπράττουν σε εκατόν ογδόντα ημέρες. Οι Αγροτικοί συνεταιρισμοί αντιμετωπίζονται ως παραγωγοί ή ως έμποροι ανάλογα με το αν διαθέτουν στην αγορά προϊόντα των μελών τους ή προϊόντα τρίτων. Με την προτεινόμενη περίπτ. δ' της παρ. 1, διευκρινίζεται ότι το τελικώς πληρωτέο ποσό προς τον παραγωγό δεν είναι πάντα ισόποσο με το ποσό του τιμολογίου που έχει εκδώσει, σε περιπτώσεις συμψηφισμού, επιστροφών και εκπτώσεων. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, ο έμπορος αφαιρεί τα παραπάνω σχετικά χρηματικά ποσά τα οποία αποδεικνύονται με νόμιμα παραστατικά. Επίσης σε περίπτωση ελαττωμάτων στα προϊόντα, θα υπάρξει αντίστοιχη μείωση του ποσού του τιμολογίου. Όλα τα παραστατικά θα συνοδεύουν το συγκεκριμένο τιμολόγιο, καθώς η αξία του τιμολογίου μείον την αξία των παραστατικών είναι η αξία της συναλλαγής.
Οι ορισμοί εισάγονται για την πληρέστερη κατανόηση του προτεινόμενου σχεδίου νόμου.
Με την παρ. 2 του προτεινόμενου άρθρου ορίζεται η αρμόδια αρχή για τον έλεγχο τήρησης και εφαρμογής των διατάξεων του κεφαλαίου Α'.

Άρθρο 2
Εμπορική συναλλαγή

Με το προτεινόμενο άρθρο προβλέπεται η υποχρέωση του εμπόρου νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων που πραγματοποιεί εμπορική συναλλαγή με παραγωγό που εκδίδει τιμολόγιο, να εξοφλεί το τιμολόγιο εντός 60 ημερών από την έκδοσή του, αποκλειόμενης κάθε αντίθετης συμφωνίας μεταξύ των μερών. Η έκδοση του τιμολογίου περιορίζεται στον παραγωγό γιατί μόνο αυτός έχει συμφέρον από την έγκαιρη έκδοση και αποστολή του προς την αρμόδια αρχή. Στην περίπτωση των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων που δεν διαθέτουν τη σχετική υποδομή, η λύση μπορεί να δοθεί με την ένταξή τους σε συνεργατικά σχήματα που πληρούν τις προϋποθέσεις. Ο ορισμός ως ημερομηνίας έναρξης της προθεσμίας πληρωμής της ημερομηνία έκδοσης του τιμολογίου, λειτουργεί υπέρ του παραγωγού και συμβάλλει στην μείωση του χρόνου πληρωμής του.

Άρθρο 3
Πληρωμή - οφειλόμενο ποσό - έλεγχοι

Ο παραγωγός οφείλει να αποστέλλει στην αρμόδια αρχή το τιμολόγιο πώλησης των νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων, ευθύς μόλις το εκδόσει, την επιταγή, εφόσον η εξόφληση γίνεται με αυτό τον τρόπο πληρωμής και τα στοιχεία που αποδεικνύουν τα ποσά που αφαιρέθηκαν λόγω εκπτώσεων, επιστροφών κ.λπ., όπως αποδείξεις προκαταβολών κ.λπ. Είναι αυτονόητο ότι η εξόφληση του οφειλόμενου ποσού γίνεται με τους προβλεπόμενους στην κείμενη νομοθεσία τρόπους (με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό μέσω χρεωστικών, πιστωτικών καρτών κ.λπ., με έκδοση επιταγής ή με μετρητά, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην κείμενη νομοθεσία όρια συναλλαγών για την εξόφληση με μετρητά). Με την παρ. 2 του προτεινόμενου άρθρου, ορίζεται η αρχή για τη διενέργεια ελέγχων σχετικά με την τήρηση των διατάξεων του παρόντος κεφαλαίου καθώς και η συνεργασία της αρμόδιας αρχής τόσο με την Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του ΥΠΑΑΤ όσο και με κάθε άλλη δημόσια αρχή. Με την παρ. 3 του προτεινόμενου άρθρου, εισάγονται ρυθμίσεις για την διαδικασία διεξαγωγής των ελέγχων. Συγκεκριμένα, η αρμόδια αρχή αποστέλλει τα τιμολόγια, τις επιταγές και τα ηλεκτρονικά αντίγραφα των παραστατικών περί προκαταβολών κ.λπ., που της έχουν αποσταλεί στις αντίστοιχες τράπεζες προκειμένου να γίνει έλεγχος της καταβολής του ποσού της συναλλαγής και στη συνέχεια η λίστα με τα ανεξόφλητα τιμολόγια διαβιβάζεται από τις τράπεζες στην αρμόδια αρχή, ώστε να γίνουν οι απαραίτητοι έλεγχοι. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται επιπλέον, ότι θα επιβληθούν και οι αντίστοιχες κυρώσεις στις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης. Η άρση του τραπεζικού απορρήτου κρίνεται αναγκαία ώστε να καταστεί δυνατή η διασταύρωση των στοιχείων με σκοπό τη διαπίστωση της ημερομηνίας εξόφλησης. Διευκρινίζεται ότι η άρση του τραπεζικού απορρήτου σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, αφορά μόνο στη διαπίστωση της εμπρόθεσμης καταβολής του οφειλόμενου ποσού καιπεριορίζεται μέχρι την διαπίστωση της καταβολής του χρηματικού ποσού στο λογαριασμό του παραγωγού ή την εξόφληση της επιταγής στην περίπτωση που έχει επιλεγεί αυτός ο τρόπος πληρωμής.
Με την παρ. 4 του προτεινόμενου άρθρου, παρέχεται εξουσιοδότηση στους Υπουργούς Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να ρυθμίσουν με κοινή απόφασή τους κάθε λεπτομέρεια σχετική με τη διαδικασία των ελέγχων, τη δαπάνη που προκαλούν οι έλεγχοι, τη διαδικασία ενημέρωσης της αρμόδιας αρχής, τη διαδικασία και τις τεχνικές προδιαγραφές για τη διαβίβαση, την ασφάλεια και την επεξεργασία των στοιχείων.

Άρθρο 4 Κυρώσεις

Με τις παρ. 1, 2, 3 και 4 του προτεινόμενου άρθρου, ορίζονται οι κυρώσεις της μη συμμόρφωσης του εμπόρου αγροτικών προϊόντων στα άρθρα 2 και 3. Τα πρόστιμα κατ'αρχήν επιβάλλονται επί της αξίας του τιμολογίου και σε περιπτώσεις περαιτέρω μη συμμόρφωσης, μπορεί να επεκταθούν σε διαγραφή του εμπόρου από το Ενιαίο Μητρώο Εμπόρων Αγροτικών Προϊόντων, Εφοδίων και Εισροών του ν. 3955/2011, καθώς και την επιβολή διοικητικού προστίμου 100.000 ευρώ.
Πρόστιμο επί της αξίας του τιμολογίου, επιβάλλεται και στον παραγωγό, εφόσον δεν διαβιβάσει στην αρμόδια αρχή τα απαραίτητα ηλεκτρονικά στοιχεία.
Οι κυρώσεις αυτές κρίνονται αναγκαίες για την συμμόρφωση των αντισυμβαλλόμενων στις σχετικές διατάξεις και δεν έχουν τιμωρητικό ή εισπρακτικό χαρακτήρα, επιδιώκουν δε να αλλάξουν μια εγκατεστημένη νοοτροπία χρόνων που λειτουργούσε πάντα σε βάρος του αδύναμου μέρους της συναλλαγής.
Με την παρ. 5 του προτεινόμενου άρθρου, ορίζεται ότι οι κυρώσεις επιβάλλονται είτε με απόφαση του Προϊσταμένου της αρμόδιας αρχής είτε με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κατόπιν εισήγησης της αρμόδιας αρχής.
Τέλος με την παρ. 6 του προτεινόμενου άρθρου, ορίζεται ότι τα πρόστιμα που επιβάλλονται βεβαιώνονται ως δημόσια έσοδα, εισπράττονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε.) και αποτελούν έσοδα του Ταμείου Γεωργίας και Κτηνοτροφίας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β'
ΑΝΑΓΡΑΦΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΓΑΛΑ, ΣΤΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΡΕΑΣ

Άρθρο 5
Υποχρεωτική επισήμανση προέλευσης στο γάλα

Με το προτεινόμενο άρθρο 5, εισάγεται υποχρέωση επισήμανσης της προέλευσης του γάλακτος καθώς και του γάλακτος ως συστατικού στα γαλακτοκομικά προϊόντα, τόσο στα προσυσκευασμένα όσο και στα μη προσυσκευασμένα γαλακτοκομικά προϊόντα που πωλούνται χύδην στα σημεία λιανικής πώλησης, όπως super market που είναι και ο κυρίαρχος τρόπος πώλησης στη χώρα μας των τυροκομικών προϊόντων καθώς και τα στοιχεία που θα περιλαμβάνει η επισήμανση αυτή (Χώρα αρμέγματος, Χώρα επεξεργασίας και Χώρα συσκευασίας). Περαιτέρω, στις παρ. 2, 3 και 4 εξειδικεύονται οι περιπτώσεις των ενδείξεων που θα αναγράφονται εφόσον το γάλα ή το γάλα ως συστατικό σε γαλακτοκομικά προϊόντα, έχει αρμεχθεί, υποστεί επεξεργασία και συσκευαστεί, στην ίδια χώρα, σε περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε περισσότερες χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τέλος στην παρ. 5 του προτεινόμενου άρθρου, ορίζεται ότι η αναγραφή των ενδείξεων αυτών γίνεται με ανεξίτηλο τρόπο και σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του Κανονισμού (EE) 1169/2011. Έτσι επιτυγχάνεται η εναρμόνιση των διατάξεων που προτείνονται με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, ενώ παράλληλα ορίζονται αναλυτικά τα στοιχεία που θα περιλαμβάνει η επισήμανση προέλευσης, ώστε να μην υπάρχουν παρερμηνείες, καθώς και οι ενδείξεις που πρέπει να αναγραφούν σε διαφορετικές περιπτώσεις προέλευσης που μπορεί να προκύψουν.

Άρθρο 6
Έλεγχος - Κυρώσεις

Το προτεινόμενο άρθρο 6, περιλαμβάνει τις υπουργικές αποφάσεις σύμφωνα με τις οποίες διενεργούνται οι έλεγχοι συμμόρφωσης των επιχειρήσεων στις διατάξεις του άρθρου 5 του προτεινόμενου σχεδίου νόμου. Επιπλέον ορίζεται ότι στους παραβάτες των διατάξεων του άρθρου 5, επιβάλλονται οι σχετικές κυρώσεις που προβλέπονται στο σημείο 14 του τομέα τροφίμων της περίπτ. β' της παρ. 2 του άρθρου 23 του ν. 4235/2014 (Α' 32).

Άρθρο 7
Ρήτρα Αμοιβαίας αναγνώρισης

Με το προτεινόμενο άρθρο 7 εξαιρούνται από την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 5 και 6, τα προϊόντα που παράγονται νομίμως ή αποτελούν αντικείμενο εμπορίας σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε τρίτη χώρα.
Εννοείται ότι δεν ισχύει η απαίτηση για τις εν λόγω υποχρεωτικές επισημάνσεις για τα τελικά γαλακτοκομικά προϊόντα που εισέρχονται στη χώρα μας έτοιμα σε συσκευασίες τελικού καταναλωτή και έχουν παραχθεί ή εισαχθεί στη χώρα μας ήδη επισημασμένα για την άμεση διάθεση στην κατανάλωση. Αφορούν μόνο στο γάλα που παράγεται και μεταποιείται στη χώρα μας και στα γαλακτοκομικά προϊόντα που παράγονται ή/και επεξεργάζονται (συμπεριλαμβανομένης της ωρίμανσης ή της τυποποίησης) κτλ στη χώρα μας και στα οποία ενδέχεται να έχει χρησιμοποιηθεί γάλα, οποιασδήποτε μορφής, με προέλευση άλλη από αυτή της Ελλάδας. Η υποχρεωτική επισήμανσης καταγωγής - προέλευσης τίθεται επί αυτών των μεταποιημένων γαλακτοκομικών προϊόντων για την πληροφόρηση του καταναλωτή.

Άρθρο 8
Αξιολόγηση - Εξουσιοδοτική διάταξη

Με γνώμονα την ορθή εφαρμογή του προτεινόμενου σχεδίου νόμου, εισάγεται με την παρ. 1 του προτεινόμενου άρθρου 8 πρόβλεψη για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των διατάξεων των άρθρων 5 και 6 από τη Διεύθυνση Κτηνοτροφικών Υποδομών και Μεταποίησης Ζωικών Προϊόντων του ΥΠΑΑΤ, εντός 30 μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου.
Η απαίτηση για την υποχρεωτική επισήμανση καταγωγής - προέλευσης στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα συμβάλλει στην πληρέστερη ενημέρωση των καταναλωτών και την αποφυγή παραπλάνησής τους, στη διαφάνεια της αγοράς και στην καθιέρωση κανόνων δίκαιου που τους προστατεύουν από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Η αποτελεσματικότητα των προβλεπόμενων διατάξεων θα αξιολογηθεί πριν την παρέλευση των 30 μηνών από τη δημοσίευση του νόμου. Είναι αναγκαίο μαζί με τη μεταβατική περίοδο των 6 μηνών του άρθρου 15, να υπάρξει επαρκής χρόνος εφαρμογής που να επιτρέψει τυχόν επαναπροσδιορισμό της αποτελεσματικότητάς του σε συντονισμό με τις αντίστοιχες εθνικές πρωτοβουλίες άλλων Κρατών Μελών (στο πλαίσιο αξιοποίησης του άρθρου 39 του Καν. (EE) 1169/2011) και το τυχόν εναρμονισμένο πλαίσιο που ενδεχόμενα στο μεσοδιάστημα να προκύψει σε ενωσιακό επίπεδο.
Επιπλέον, με την παρ. 2 του προτεινόμενου άρθρού δίνεται η δυνατότητα στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να ρυθμίζει με απόφασή του, ειδικότερα θέματα που θα προκύψουν κατά την εφαρμογή των διατάξεων σε σχέση με τον τρόπο αναγραφής των υποχρεωτικών ενδείξεων του άρθρου 5 επί των συσκευασιών ή των προθηκών στα σημεία λιανικής πώλησης.

Άρθρο 9
Υποχρεωτική επισήμανση καταγωγής - προέλευσης στο κρέας

Η Ελλάδα είναι έντονα ελλειμματική σε κρέας και ιδίως σε βόειο και χοίρειο κρέας, το γεγονός δε αυτό οδηγεί στην εφαρμογή αθέμιτων εμπορικών πρακτικών οι οποίες πλήττουν όχι μόνο τους καταναλωτές αλλά και τους παραγωγούς - κτηνοτρόφους. Οι υψηλότερες τιμές των ελληνικών κρεάτων σε σχέση με τις τιμές άλλων κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των γειτονικών κρατών, αποτελεί ισχυρό κίνητρο για τους εμπόρους να προβούν σε παραπλάνηση των καταναλωτών και στη διάθεση κρέατος καταγωγής άλλων χωρών, ως ελληνικό ή ως προερχόμενο από άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. σε υψηλή τιμή, αισχροκερδώντας σε βάρος των καταναλωτών και δημιουργώντας σε βάρος των Ελλήνων παραγωγών συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού.
Με βάση τα αποτελέσματα των ελέγχων του ΥΠΑΑΤ στην αγορά του κρέατος εντοπίστηκε, μεταξύ άλλων, δυσλειτουργία στο στάδιο της λιανικής πώλησης και απαιτούνται συνεπώς διορθωτικές ενέργειες για τη συγκράτηση του φαινόμενου της παραπλάνησης και αισχροκέρδειας εις βάρος κυρίως των καταναλωτών αλλά και των δημοσίων εσόδων.
Προκειμένου να υπάρξει ολοκληρωμένο σύστημα επισήμανσης και πληροφόρησης του καταναλωτή απαιτούνται κανόνες ιχνηλασιμότητας σε όλα τα στάδια της παραγωγής και διανομής του κρέατος, από τη σφαγή μέχρι τη συσκευασία, για να εξασφαλίζεται ο συσχετισμός μεταξύ του κρέατος και του ζώου από το οποίο προέρχεται το κρέας.
Στο παρόν άρθρο αποτυπώνονται ειδικές υποχρεώσεις κατά το στάδιο της λιανικής πώλησης (όπως κρεοπωλεία και τα καταστήματα λιανικής πώλησης που έχουν τμήμα κρεοπωλείου) όπου είναι αναγκαίο, πέραν των λοιπών εδικών υποχρέωσαν που αφορούν σε όλα τα στάδια εμπορίας και διακίνησης του κρέατος, να υπάρξει υποχρέωση αναγραφής της χώρας καταγωγής ή των χωρών εκτροφής, κατά περίπτωση, στα παραστατικά που εκδίδονται από οποιονδήποτε φορολογικό ηλεκτρονικό μηχανισμό (όπως ταμειακές μηχανές, φορολογικοί εκτυπωτές, Αυτόνομη Δημοσιονομική Μονάδα Επεξεργασίας - ΑΔΗΜΕ, Ειδική Ασφαλής Φορολογική Διάταξη Σήμανσης Στοιχείων - ΕΑΦΔΔΣ). Κατά αυτόν τον τρόπο ο καταναλωτής θα έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει ακριβώς τι αγοράζει μέσω των αναγραφόμενων στοιχείων στην απόδειξη λιανικής πώλησης, αλλά και οι αρμόδιες ελεγκτικές αρχές να ισοζυγίζουν τις αγοραζόμενες ποσότητες των τιμολογίων αγοράς με τις πραγματικά πωλούμενες ποσότητες μέσω των τιμολογίων και των αποδείξεων.
Επειδή οι εκτυπώσεις των ζυγιστικών μηχανών δεν μπορούν να ανταποκριθούν στη διασταύρωση στοιχείων διότι υπάρχει η δυνατότητα εικονικών ζυγίσεων, μεταφέρεται η πληροφόρηση καταγωγής - προέλευσης μέχρι και την πραγματική πώληση του κρέατος που είναι η ταμειακή μηχανή για τα σημεία λιανικής πώλησης. Έτσι το σύστημα ελέγχου έχει το απαραίτητο σημείο αναφοράς που θα του επιτρέψει την προς τα πίσω ιχνηλάτιση του προϊόντος και την διαπίστωση τυχόν ελληνοποιήσεων και παραβάσεων σε όποιο στάδιο και εάν αυτές πραγματοποιήθηκαν.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΛΟΙΠΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Άρθρο 10
Τροποποίηση διατάξεων του ν.δ. 420/1970

Με το προτεινόμενο άρθρο επιχειρείται ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου εκμετάλλευσης των ιχθυοτρόφων υδάτων της χώρας. Από τη δεκαετία του '90 έχει διαπιστωθεί σημαντική μείωση τόσο της αλιευτικής παραγωγής των εσωτερικών υδάτων, όσο και των απασχολούμενων στις λιμνοθάλασσες και τις λίμνες, κυρίως λόγω των περιβαλλοντικών πιέσεων. Από το 2010 και μετά, η κατάσταση σε πολλά δημόσια ιχθυοτροφεία έχει επιδεινωθεί, λόγω και της αποδιοργάνωσης των μισθωτών. Η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου εκμετάλλευσης των ιχθυοτρόφων υδάτων της χώρας επιβάλλεται από το γεγονός ότι αυτά αποτελούν παραγωγικά συστήματα, τα περισσότερα διεθνώς προστατευόμενα, με παραδοσιακές αλιευτικές εκμεταλλεύσεις από όπου εξάγονται άμεσα αλιευτικά προϊόντα υψηλής βιολογικής αξίας.
Οι ρυθμίσεις αποκτούν επείγοντα χαρακτήρα διότι εκτός της έντασης των προβλημάτων σχετίζονται με την δυνατότητα αξιοποίησης των ευκαιριών που δίδονται από τις άμεσα αναμενόμενες προσκλήσεις στα Επιχειρησιακά προγράμματα που αφορούν εκτός από την εντατική ιχθυοκαλλιέργεια και τις λιμνοθάλασσες και τα εσωτερικά νερά (Αλιεία, Περιβάλλον, Leader). Παράλληλα έχουν μία αναπτυξιακή προσέγγιση στη διαχείριση των ιχθυοτρόφων υδάτων ώστε να απλουστεύεται η εναρμόνιση με τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις της χώρας και των δεδομένων της σημερινής οικονομικής κατάστασης. Αν και φαίνεται να αφορούν κατά κύριο λόγο έναν «μικρόκοσμο», αυτόν των λιμνοθαλασσών και των λιμνών θα πρέπει να ληφθεί υπ' όψη ότι είναι διεθνούς σημασίας προστατευόμενοι οικότοποι, στους οποίους δραστηριοποιούνται διαχρονικά οι τοπικές κοινωνίες, κυρίως με συλλογικές μορφές, προσφέρουν θέσεις εργασίας, και έχουν την δυνατότητα να εξάγουν προϊόντα υψηλής βιολογικής αξίας. Έχει διαπιστωθεί και από έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων ότι η βιωσιμότητα των ευαίσθητων οικοσυστημάτων ως φυσικών δομών εξαρτάται άμεσα από την άσκηση και ανάπτυξη της αλιευτικής δραστηριότητας εντός αυτών. Επιπλέον, με βάση τα δεδομένα του αλιευτικού τομέα της χώρας έχει αποδειχθεί ότι τα συστήματα από όπου έχουν αποσυρθεί οι Αλιευτικοί Συνεταιρισμοί ως μισθωτές, οι μισθώσεις αφενός ήταν προβληματικές και αφετέρου υπήρξαν σημαντικές συνέπειες στην απασχόληση και στην τοπική αλιευτική παράδοση. Η παρουσία αλιευτικών συνεταιρισμών με την προϋπόθεση της υγιούς επιχειρηματικής δραστηριότητας διασφαλίζει τη διαχρονική παρουσία και την αειφορία των συστημάτων που αποδίδουν σημαντικά διατροφικά προϊόντα. Ταυτόχρονα ωφελείται οικονομικά η τοπική κοινωνία από τη λειτουργία της συλλογικής επιχείρησης με σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας και με τις κοινωνικές δράσεις. Οι κεντρικοί στόχοι που επιδιώκουν οι τροποποιήσεις είναι: Α) Η εξυγίανση της λειτουργίας των μισθωτών αλιευτικών συνεταιρισμών, η αύξηση της υπευθυνότητάς τους στην ορθολογική διαχείριση του φυσικού πλούτου και στην προστασία του περιβάλλοντος που εκμεταλλεύονται. Β) Η οχύρωση της βιωσιμότητας των αλιευτικών εκμεταλλεύσεων, ώστε να διατηρηθεί η παραδοσιακή δραστηριότητα που διασφαλίσει τη διαχρονική ύπαρξη και λειτουργία των εσωτερικών υδάτων και παράκτιων συστημάτων, μέσω της οικονομικής ανακούφιση των αλιέων και την αύξηση της απασχόλησης. Χωρίς να προκύπτει δαπάνη του κρατικού προϋπολογισμού, επιδιώκεται να επιτευχθεί αύξηση εσόδων μέσω της παραγωγικής αναβάθμισης των συστημάτων δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και ορθολογικής λειτουργίας των αλιευτικών συνεταιρισμών.
Γ) Τη διευκόλυνση υλοποίησης των αναγκαίων παρεμβάσεων στις δημόσιες εγκαταστάσεις υποστήριξης της παραγωγικής δραστηριότητας των δημόσιων ιχθυοτροφείων, ώστε να διατηρηθεί η λειτουργικότητα των φυσικών συστημάτων ως δημόσιων ιχθυοτροφείων και παράλληλα να διασωθούν δομές με αξιόλογα χαρακτηριστικά σχετικά με την αρχιτεκτονική και τις παραδοσιακές αλιευτικές χρήσεις των κτιρίων.
Από την προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση δεν υπάρχουν επιπτώσεις στα Δημόσια Έσοδα και αντίθετα θετικές επιπτώσεις με την εξυγίανση του δικτύου εμπορίας των αλιευμάτων. Συγκεκριμένα, για τα άρθρα του νδ 420/1970: Άρθρο 35.
1. Καθορίζονται για πρώτη φορά οι αναπτυξιακοί στόχοι για τους οποίους γίνεται η μίσθωση και ορίζεται η μέθοδος και η υποχρέωση από μέρους των υπηρεσιών αλιείας να παρακολουθούν και να αξιολογούν την εκμετάλλευση. Επισημαίνεται ότι, τα ιχθυοτρόφα ύδατα αποτελούν περιοχές μεγάλης περιβαλλοντικής αξίας, υπόκεινται σε όρους διεθνούς προστασίας και σχετίζονται άμεσα με την τοπική οικονομία και παράδοση.
2. Καθορίζεται ενιαία διαδικασία για το σύνολο των δημοσίων φυσικών ιχθυοτροφείων κυριότητας του δημοσίου ανεξάρτητα αν η χρήση τους έχει παραχωρηθεί.
3. Ορίζονται οι αρμόδιες για την εκμίσθωση ιχθυοτρόφων νερών υπηρεσίες.
4. Δίνεται η δυνατότητα και η ώθηση οι μισθωτές να μπορούν να έχουν εισόδημα από τα ιχθυοτροφεία πέραν της εμπορίας της αλιευτικής τους παραγωγής. Σκοπός είναι αυτές οι διεθνώς αναγνωρισμένες σπάνιας ομορφιάς και φυσικού πλούτου περιοχές να ενταχθούν με τον τρόπο που τους αναλογεί και τους αξίζει στην εναλλακτική τουριστική δραστηριότητα με παράλληλη ανάπτυξη της τοπικής οικοτεχνίας για τα αλιευτικά και άλλα τοπικά προϊόντα.
5. Το δημόσιο θέτει για πρώτη φορά τους στόχους της αλιευτικής εκμετάλλευσης των ιχθυοτρόφων υδάτων και επεκτείνεται πέραν της συγκέντρωσης εσόδων από μισθώματα υπέρ του κρατικού προϋπολογισμού. Η μίσθωση των ιχθυοτρόφων υδάτων έχει σκοπό την ορθολογική αλιευτική εκμετάλλευση, την παράλληλη προστασία της φύσης και την αειφόρο ανάπτυξή της, την υποστήριξη των ιχθυοπληθυσμών και της παράκτιας ζώνης, την καλύτερη αξιοποίηση των αλιευτικών προϊόντων, την απασχόληση των αλιέων και την στήριξη και ενίσχυση της τοπικής οικονομίας. Τα κριτήρια της μίσθωσης πλέον γίνονται πρωτίστως ποιοτικά εκτός από το κριτήριο της συγκέντρωσης εσόδων του κράτους μέσω των μισθωμάτων. Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο είναι ότι, παράλληλα με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις προσδιορίζονται κριτήρια παρακολούθησης της λειτουργίας των μισθωτών με την αναβάθμιση του ουσιαστικού ρόλου των υπηρεσιών αλιείας. Επιδιώκεται η επιστημονική προσέγγιση από τις υπηρεσίες αλιείας των θεμάτων διαχείρισης των ιχθυοτροφείων και η οριοθέτηση της σωστής λειτουργίας των μισθωτών. Με την αναβάθμιση του ρόλου των υπηρεσιών αλιείας των Περιφερειών, αυτές καλούνται για κάθε φυσικό ιχθυοτροφείο αρμοδιότητας τους, να συντάξουν έκθεση αξιολόγησης του μισθίου που θα ανανεώνεται κάθε τρία (3) χρόνια. Τα δεδομένα της έκθεσης αυτής σε συνδυασμό με αυτά των ετησίων εκθέσεων του άρθρου 53 του παρόντος, λαμβάνονται υπόψη κατά την διαδικασία των μισθώσεων και καθορίζουν τους όρους των συμβάσεων.
6. Οι υπηρεσίες αλιείας της Περιφέρειας εξετάζουν εκ νέου τη δυνατότητα μίσθωσης δημόσιου ιχθυοτροφείου που βρίσκεται σε εγκατάλειψη.
7. Με τη ρύθμιση αυτή επιτυγχάνεται για τα δημόσια ιχθυοτροφεία η εξασφάλιση του καθεστώτος πολεοδομικής νομιμότητας για το σύνολο των κτιριακών και τεχνικών εγκαταστάσεων και έτσι είναι δυνατή η ένταξη της συντήρησης και εκσυγχρονισμού τους στα προγράμματα της Ε.Ε. αλλά και με χρηματοδότηση από το ελληνικό δημόσιο ή τους μισθωτές.
Άρθρο 38
Για την αλιευτική εκμετάλλευση των ιχθυοτρόφων υδάτων (δημοσίων ιχθυοτροφείων, ιχθυοτρόφων λιμνών και ποταμών, θαλασσίων παραλιακών χώρων, λιμνοθαλασσών) καθορίζεται η διαδικασία εκμίσθωσης μέσω δημοπρασίας. Άρθρο 45
Με την οικονομική κρίση, σημειώθηκε πανελλαδικά η κατάρρευση των τιμών των ψαριών στους παραγωγούς, ενώ το ύψος του μισθώματος παραμένει σταθερό ή και αυξάνεται χωρίς την εφαρμογή ενιαίων κριτηρίων σε όλη τη χώρα. Με την θέσπιση του άρθρου αυτού, εξασφαλίζεται η ενιαία αντιμετώπιση των μισθωτών, η τεκμηρίωση και επικαιροποίηση του ύψους των μισθωμάτων που εντέλει οδηγούν ενίσχυση της οικονομικής
δραστηριότητας της τοπικής οικονομίας γύρω από τα ιχθυοτροφεία, αλλά και η διασφάλιση των θέσεων εργασίας. Άρθρο 46
Προσδιορίζεται η διαδικασία αυξομείωσης κατά το άρθρο 45 των μισθωμάτων. Επίσης, διασφαλίζεται η έγκυρη δήλωση της παραγωγής σε είδος και αξία, καθώς οποιαδήποτε απόκρυψη των πραγματικών στοιχείων της παραγωγής επιφέρει την άμεση με νόμο έκπτωση του και την επιβολή κυρώσεων.
Ο συνδυαστικός σκοπός και των δύο άρθρων του 45 και 46 είναι η διασφάλιση της ρευστότητας των μισθωτών με τον παράλληλο όμως έλεγχο τους, όσον αφορά τον πραγματικό κύκλο εργασιών τους και την συνακόλουθη εξυγίανση της λειτουργίας τους. Άρθρο 48
Η εξασφάλιση του δημοσίου για την καλή εκτέλεση των όρων των συμβάσεων εκ μέρους των μισθωτών γίνεται με την προσκόμιση εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης των όρων της σύμβασης. Με το παρόν άρθρο παραμένουν ως έχουν οι εγγυήσεις καλής εκτέλεσης των συμβάσεων κατόπιν δημοπρασίας. Άρθρο 50
Με το άρθρο 50 προσδιορίζονται με σαφήνεια ενιαία κριτήρια για τις μισθώσεις. Η εκμετάλλευση των ιχθυοτρόφων υδάτων γίνεται με σκοπό την επίτευξη των στόχων, όπως πλέον προσδιορίζονται από τις παρούσες διατάξεις και σύμφωνα με τους εξειδικευμένους στόχους κάθε ιχθυοτρόφου ύδατος που προσδιορίζονται από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Αλιείας, σύμφωνα με την αναβάθμιση του ρόλου τους κατά το άρθρο 35 παρ.5.Ορίζεται ο τρόπος εκμίσθωσης των ιχθυοτρόφων υδάτων από τους ΟΤΑ, μέσω δημιουργίας λιστών για την κάθε περίπτωση.
Η διάρκεια της μίσθωσης προσδιορίζεται με σαφήνεια στις διάφορες
περιπτώσεις.
Άρθρο 51
1. Διατηρείται όπως έχει το μίσθωμα στο 10% της αξίας των αλιευμάτων στις περιπτώσεις μίσθωσης σε αλιευτικούς συνεταιρισμούς. Με τον τρόπο αυτό δεν θίγονται τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού.
Καταργείται η καταβολή του ποσού 5% βελτιωτικών έργων θεσμοθετήθηκε με το ν. 2040/94. Για τον χαρακτήρα του λογαριασμού τοποθετήθηκε με την Απόφαση αριθ. 117/2015 η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων συμβάσεων και αναφέρει ότι τα ιχθυοβελτιωτικά έργα ή οι συμβάσεις για τα έργα που πληρώνονται από τον λογαριασμό 5% δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό και δεν εμπίπτουν στην έννοια της δημόσιας σύμβασης. Σε πολλές περιπτώσεις για την αξιοποίηση των χρημάτων αυτών ακολουθούνταν η διαδικασία εκτέλεσης δημόσιων έργων. Η διαδικασία αυτή ήταν χρονοβόρα και δαπανηρή Οι σκοποί της εκμετάλλευσης που τίθενται στο νόμο και οι εκθέσεις αξιολόγησης των μισθωτών διασφαλίζουν τη δημιουργία των απαραιτήτων υποδομών. Επιπλέον, οι αλιευτικοί συνεταιρισμοί εκτελώντας τα έργα από τα έσοδα τους οι ίδιοι μπορούν να διασφαλίσουν χαμηλότερες τιμές και άρα περισσότερα και ποιοτικότερα έργα. Διευκολύνεται η καταβολή του μισθώματος, καθώς προσδιορίζεται σε δύο εξαμηνιαίες δόσεις και δεν επιβάλλεται η μηνιαία καταβολή του καθώς οι εισπράξεις από την πώληση των αλιευμάτων δεν πραγματοποιούνται άμεσα ενώ η βασική παραγωγή των λιμνοθαλασσών προσδιορίζεται τους χειμωνιάτικους μήνες. Έτσι διευκολύνεται η ρευστότητα των συνεταιρισμών τους προηγούμενους μήνες οπότε και διευκολύνεται η εκτέλεση έργων.
2. Δε θίγεται η σχέση των ελευθέρων αλιέων και του μισθωτή αλιευτικού συνεταιρισμού, η οποία διατυπώνεται πιο απλά όπου υφίσταται. Προφανώς ειδικές διατάξεις για περιοχές υπερισχύουν της γενικής παρούσας διάταξης
3. Προσδιορίζεται ο τρόπος εκτίμησης του ελαχίστου μισθώματος στις συμβάσεις μίσθωσης, καθώς η μέχρι πρότινος εφαρμογή του επέφερε πολλές ανισότητες. Γίνεται μνεία ότι μπορεί το ελάχιστο μίσθωμα να αναθεωρείται και να μην αντιμετωπίζεται ως στατικό δεδομένο μίας σύμβασης, αλλά αναδεικνύει τον ρόλο των υπηρεσιών αλιείας στη διαδικασία παρακολούθησης και ελέγχου των εκμεταλλεύσεων με στόχο την προστασία των φυσικών συστημάτων και των οικονομικών μεγεθών που μπορούν να αποφέρουν στο κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο λειτουργούν.
Άρθρο 53
Θεσμοθετείται ο τακτικός σε ετήσια βάση έλεγχος της μίσθωσης από τις υπηρεσίες αλιείας των Περιφερειών. Ο έλεγχος αφορά την σύγκριση των αποτελεσμάτων της ετήσιας αλιευτικής διαχείρισης σε σχέση με την έκθεση αξιολόγησης της παραγράφου 5 του αρ. 35 του παρόντος. Άρθρο 54
Καθορίζεται η υποχρέωση του μισθωτή να δαπανά χρηματικά ποσά για να συντηρεί της ιχθυοβελτιωτικές εγκαταστάσεις και κτιριακές υποδομές - προσαρτήματα του ιχθυοτροφείου σε καλή λειτουργική κατάσταση. Με την παρούσα διάταξη δεν περιορίζεται η δυνατότητα ένταξης και υλοποίησης έργων σε λιμνοθαλάσσια οικοσυστήματα με απευθείας δημόσια δαπάνη. Προσδιορίζεται η διαδικασία και οι προϋποθέσεις για τη αξιοποίηση των χρημάτων που αντιστοιχούν στον καταργούμενο πλέον λογαριασμό «βελτιωτικά έργα ιχθυοτροφείων». Επίσης, αναγνωρίζονται οι δαπάνες για την αποκατάσταση των εγκαταστάσεων, ύστερα από έκτακτα και ακραία καιρικά και περιβαλλοντικά φαινόμενα που εκτελέστηκαν με ευθύνη του συνεταιρισμού, ώστε να κλείσει ο λογαριασμός και οι συμβατικές υποχρεώσεις των συνεταιρισμών.
Με τις διατάξεις της παρ. 11 ορίζεται η διαδικασία άμεσης εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος στις μισθώσεις προς αλιευτικούς συνεταιρισμούς και από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στους οποίους οι εκτάσεις των δημόσιων ιχθυοτροφείων παραχωρήθηκαν κατά χρήση. Οι αρμόδιες υπηρεσίες των Περιφερειών και των Δήμων θα πρέπει άμεσα να προβούν στην τροποποίηση των συμβάσεων μίσθωσης προς αλιευτικούς συνεταιρισμούς σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος.

Άρθρο 11
Τροποποίηση διατάξεων του ν. 3955/2011 (Α'89)

Με το προτεινόμενο άρθρο τροποποιούνται διατάξεις του ν. 3955/2011, ώστε η Διεύθυνση Γεωργικών, Ζωικών, Κτηνιατρικών και Αλιευτικών Ελέγχων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, να οριστεί ως η αρμόδια αρχή για τη διαχείριση του μητρώου και να απλοποιηθούν ορισμένες διατάξεις για την εγγραφή σε αυτό.

Άρθρο 12
Τροποποίηση διατάξεων του ν. 2637/1998 (Α'200)

Στον τομέα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα ως κράτος - μέλος ίδρυσε τον ΟΠΕΚΕΠΕ - Ν.Π.Ι.Δ., ως επίσημα διαπιστευμένο Ελληνικό Οργανισμό Πληρωμών, προκειμένου να διενεργεί ελέγχους σχετικά με τα διάφορα καθεστώτα ενίσχυσης - μέτρα αγροτικής ανάπτυξης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), καθώς και τα μέτρα αλιείας της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑΛΠ).
Υπό την έννοια και την μορφή αυτή τελεί υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Ο Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. συστάθηκε με το ν. 2637/27.8.1998 (Α' 200), όπως ισχύει. Σύμφωνα με τον ανωτέρω ιδρυτικό νόμο του ΟΠΕΚΕΠΕ και ειδικότερα με το άρθρο 19 ορίζεται ότι το ΔΣ του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. είναι ενδεκαμελές. Με την προτεινόμενη διάταξη τα μέλη του ΔΣ περιορίζονται στα εννέα (9). Τα μέλη του Δ.Σ. με τους αναπληρωτές τους ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Άρθρο 13
Τροποποίηση διατάξεων του ν. 4384/2016 (Α'78)

Με την παρ. 1 του προτεινόμενου άρθρου αντικαθίσταται το τελευταίο εδάφιο της παρ. 12 του άρθρου 27 του ν. 4384/2016, ώστε η διάθεση του ενεργητικού που απομένει σε άλλον ΑΣ ή για την υποστήριξη δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας να πραγματοποιείται μέσω του Οργανισμού Διαχείρισης Ακινήτων Γαιών και Εξοπλισμών (ΟΔΙΑΓΕ) που αποτελεί εξειδικευμένο φορέα για την αγροτική ανάπτυξη και συνεπώς διασφαλίζεται η αποδοτικότερη και αρτιότερη αξιοποίηση του ενεργητικού. Με την παρ. 2 του προτεινόμενου άρθρου, προστίθεται άρθρο 31α στον ν.4384/2016 με το οποίο προβλέπεται η δυνατότητα σύστασης ομοσπονδιών ΑΣ και μίας συνομοσπονδίας ΑΣ.
Οι συνεταιρισμοί σε όλα τα κράτη που δραστηριοποιούνται συνεργάζονται σε μορφές και δομές που διασφαλίζουν την αυτονομία τους, είναι σύμφωνες με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, και εμπνέονται από τις αρχές της ισότητας, της αλληλεγγύης και της επικουρικότητας.
Στην Ελλάδα με τον ν. 4384/2016 καθιερώθηκε μια απλή αρχιτεκτονική δομή για τους συνεταιρισμούς σε αντίθεση με το παρελθόν που επικρατούσαν πολυεπίπεδα μη αποτελεσματικά σχήματα συνεργασιών, αγνοώντας την μικρή παραγωγική βάση της χώρας.
Η νέα αρχιτεκτονική μορφή δίνει έμφαση στην ανάπτυξη των συνεταιρισμών που έχουν άμεση συνεργασία με τα μέλη τους και είναι υγιείς κοινωνικές επιχειρήσεις. Επιδίωξη είναι να δοθεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη των συνεταιρισμών ως οικονομικές επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονομίας. Η απουσία από τον νόμο κάποιου θεσμού που να εκπροσωπεί τους αγροτικούς συνεταιρισμούς σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο οφείλεται στο γεγονός ότι ο θεσμός εκπροσώπησης ήταν αφενός απαξιωμένος και αφετέρου εκπροσωπούσε την ξεπερασμένη δομή και φιλοσοφία των συνεταιρισμών του παρελθόντος. Επίσης κρίθηκε σκόπιμο να παρέλθει ένα εύλογο χρονικό διάστημα προκειμένου οι συνεταιρισμοί να αξιολογηθούν από το Εθνικό Μητρώο και όσοι κριθούν ενήμεροι, μόνοι τους, να επιλέξουν τη δομή και το ρόλο που θα πρέπει να έχει ο νέος θεσμός εκπροσώπησης τους, προκειμένου με την καθοδήγηση του, να δημιουργήσουν τα απαραίτητα επιχειρηματικά σχήματα, που θα τους οδηγήσουν σε πιο ανταγωνιστική θέση στην αγορά και τελικά σε ένα μεγαλύτερο μερίδιο προστιθέμενης αξίας στην διατροφική αλυσίδα.
Η εκπροσώπηση των συνεταιρισμών σε περιφερειακό επίπεδο και στην συνέχεια σε Εθνικό είναι μια νέα δομή που ταιριάζει απόλυτα στην υφιστάμενη συγκυρία και βρίσκει θετική ανταπόκριση από πολλούς αγρότες συνεταιριστές. Απαραίτητη προϋπόθεση, μεταξύ άλλων, είναι η ενότητα όλων των Αγροτικών Συνεταιρισμών του Μητρώου οι οποίοι καλούνται να παραμερίσουν τις όποιες παθογένειες του παρελθόντος και να χαράξουν μια νέα πορεία που θα εξυπηρετεί τα στρατηγικά συμφέροντα των συνεταιρισμένων Ελλήνων αγροτών.
Οι Ομοσπονδίες θα ενδυναμώσουν την συνεταιριστική συνεργασία σε περιφερειακό επίπεδο όπου υπάρχουν κοινά ενδιαφέροντα και προβλήματα και συγχρόνως θα συγκροτήσουν σε Εθνικό Επίπεδο αντιπροσωπευτική Συνομοσπονδία που θα εκφράζει χωρίς αποκλεισμούς όλες τις Περιφέρειες της χώρας.
Η λειτουργία των Ο.Α.Σ. και Σ.Α.Σ.Ε διέπεται από τις διατάξεις των καταστατικών τους, με την επιφύλαξη θεμάτων σχετικά με της αρχαιρεσίες, το χρόνο σύγκλησης, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες της γενικής συνέλευσης και του διοικητικού συμβουλίου που διέπονται από τις διατάξεις του ν. 4384/2016 περί ΑΣ. Οι ανωτέρω οργανώσεις καταθέτουν στην αρμόδια αρχή του άρθρου 18 το εγκεκριμένο καταστατικό τους. Οι Ο.Α.Σ. και η Σ.Α.Σ.Ε. δεν ασκούν εμπορικές δραστηριότητες.
Με την παρ. 3 του προτεινόμενου άρθρου παρέχεται η δυνατότητα στις ΑΕΣ, εφόσον το επιθυμούν, να μετατραπούν σε Αγροτικούς Συνεταιρισμούς. Η μετατροπή τους σε ΑΣ αφενός τους διευκολύνει να συστήνουν οργανώσεις παραγωγών, αφετέρου αποκτούν πάλι απευθείας σχέσεις με φυσικά πρόσωπα μέλη παραγωγούς και όχι με νομικές οντότητες μετόχους που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι συνεταιρισμοί με πάρα πολλά προβλήματα. Με την παρ. 4 του προτεινόμενου άρθρου προστίθεται νέο εδάφιο στο τέλος της παρ. 2 του άρθρου 37 του ν. 4384/2016 με σκοπό να μπορούν οι οργανώσεις παραγωγών προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας και οι ενώσεις τους, να αποτελούν επιπλέον και εταιρείες του αστικού δικαίου, όπως ορίζεται από τον Καν. (EE) αριθ. 1379/2013.
Με την παρ. 5 του προτεινόμενου άρθρου προτείνεται η χρηματοδότηση κατά την έναρξη λειτουργίας του ΟΔΙΑΓΕ, η οποία κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να διοριστεί το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο και να ενεργοποιηθεί το συντομότερο δυνατόν ο οργανισμός. Το χορηγούμενο ποσό θα επιστραφεί σταδιακά στον κρατικό προϋπολογισμό από τα αναμενόμενα έσοδα του οργανισμού.
Με την παρ. 6 του προτεινόμενου άρθρου οι προθεσμίες που προβλέπονται στις παρ. 2 και 3 του άρθρου 49 του ν. 4384/2016, παρατείνονται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017.
Με την παρ. 7 του προτεινόμενου άρθρου, ορίζεται πως οι ΚΕΣΕ και οι ΚΑΣΟ που δεν μετατράπηκαν σε ΑΣ, σύμφωνα με την περ. β' της παρ. 4 του άρθρου 49 του ν. 4384/16, καθώς και οι ΕΑΣ του ν. 2810/2000 που δεν μετατράπηκαν σε ΑΣ ή ΑΕΣ σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4015/2011, λύνονται και τίθενται σε εκκαθάριση με απόφαση του Ειρηνοδικείου της έδρας τους, που δικάζει κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, μετά από αίτηση της αρμόδιας αρχής του άρθρου 18 του ν. 4384/2016 ή οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον.

Άρθρο 14
Ρυθμίσεις λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Με το προτεινόμενο άρθρο, επιχειρείται η ρύθμιση θεμάτων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Ειδικότερα:
α) Με την παρ. 1 του προτεινόμενου άρθρου, ρυθμίζονται θέματα που αφορούν την πληρωμή των αξιολογητών του προγράμματος των Νέων Γεωργών του ΠΑΑ «2007-2013». Αναλυτικότερα για την πληρωμή των αξιολογητών των φακέλων υποψηφιότητας που υποβλήθηκαν για την πρόσκληση έτους 2014 του προγράμματος των Νέων Γεωργών του ΠΑΑ «2007-2013», έχει προκύψει το ακόλουθο πρόβλημα: Η Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής ΠΑΑ προέβει στην έκδοση απόφασης διάθεσης πίστωσης ύψους 242.866,26€ με την αρ. πρωτ. 6545/09.04.2015 απόφαση για την πληρωμή των αξιολογητών. Στο εν λόγω διάστημα με ΚΥΑ των Υπουργείων Ανάπτυξης και Οικονομικών άλλαξε ο τρόπος πληρωμής αυτών των υποχρεώσεων με αποτέλεσμα οι υπόλογοι των Περιφερειακών Υπηρεσιών να υποχρεωθούν να πληρώσουν για πρώτη φορά ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας του Υπουργείου Ανάπτυξης. Η διαδικασία πληρωμής έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2015. Πολλοί από τους υπολόγους λόγω της μη εξοικείωσής τους με το νέο, ηλεκτρονικό, τρόπο πληρωμής δεν ολοκλήρωσαν έγκαιρα τις πληρωμές μέχρι το τέλος του έτους. Αποτέλεσμα των ανωτέρω ήταν οι πιστώσεις που υπήρχαν στην διάθεση των υπολόγων να επιστρέψουν στα αδιάθετα υπόλοιπα και να μείνουν απλήρωτοι πολλοί αξιολογητές οι οποίοι με την σειρά τους ζητούν την πληρωμή τους και οι οποίοι προφανώς δεν ευθύνονται για τις ενέργειες των υπολόγων. Το ποσό που εκκρεμεί ανέρχεται σε 52.570,19 € τα οποία δεν θα πρέπει να θεωρηθούν ως νέες πιστώσεις καθώς είναι εκείνες που επεστράφησαν στο τέλος του 2015. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αντίστοιχο πρόβλημα υπάρχει με την πληρωμή των επιτροπών παρακολούθησης για το μέτρο της μεταποίησης (123) όπου η εκκρεμότητα πληρωμής ανέρχεται σε ποσό ύψους 122.752,48 €. Με την προτεινόμενη ρύθμιση εξουσιοδοτούνται οι Υπουργοί Οικονομίας και Ανάπτυξης, Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης να εκδώσουν απόφαση με σκοπό την πληρωμή των αξιολογητών.
β) Με την παρ. 2 του προτεινόμενου άρθρου, αντικαθίσταται το δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης α' της παρ. 3 του άρθρου 22 του ν. 4036/2012 αντικαθίσταται ώστε με την υπουργική απόφαση του άρθρου 38 να δίνεται η δυνατότητα εφαρμογής διαφορετικών χρονοδιαγραμμάτων και διαστημάτων επιθεώρησης για τον εξοπλισμό εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων που δεν χρησιμοποιείται για τον ψεκασμό γεωργικών φαρμάκων, για το φορητό εξοπλισμό εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων ή τους επινώτιους ψεκαστήρες και για πρόσθετο εξοπλισμό εφαρμογής ο οποίος χρησιμοποιείται σε πολύ μικρό βαθμό. Επίσης ορίζεται ότι για τον εξοπλισμό αυτό, τα χρονοδιαγράμματα και τα διαστήματα επιθεώρησης αναγράφονται στο εθνικό σχέδιο δράσης.
Επειδή το Εθνικό Σχέδιο Δράσης ουσιαστικά αφορά σε κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Υγείας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας ενώ η ευθύνη για την επιθεώρηση του εξοπλισμού εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων είναι μόνον στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και δη στη Δ/νση Εγγείων Βελτιώσεων Εδαφοϋδατικών Πόρων και Λιπασμάτων που έχει οριστεί ως αρμόδια αρχή, προτείνεται τα χρονοδιαγράμματα και τα διαστήματα επιθεώρησης να αναγράφονται στην απόφαση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων του άρθρου 38 με την οποία εξάλλου ορίζεται το πεδίο εφαρμογής για το σύστημα επιθεώρησης του εξοπλισμού εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων, όλες οι διαδικασίες και κάθε είδους λεπτομέρεια. Συγκεκριμένα με το ισχύον καθεστώς εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της απόφασης αριθ. Ε8 1831/39763/7-4-2015, Β'671, οι φορητοί εξοπλισμοί εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων και οι επινώτιοι ψεκαστήρες. Δε θα ήταν σκόπιμο να γίνει τροποποίηση της κυα Εθνικού Σχεδίου Δράσης μόνο για τον καθορισμό των χρονοδιαγραμμάτων για την κατηγορία αυτή ψεκαστικών μηχανημάτων που θα ενταχθεί στο πεδίο εφαρμογής. Είναι δε πολύ περισσότερο σαφές και εξυπηρετικό προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και ενδιαφερόμενους, παράλληλα με την επέκταση του πεδίου εφαρμογής να ορίζονται και τα νέα χρονοδιαγράμματα ή διαστήματα επιθεώρησης, γ) Με την παρ. 3 του προτεινόμενου άρθρου, επιδιώκεται η ρύθμιση θεμάτων, που αφορούν στο «Σύστημα Επιθεώρησης του Εξοπλισμού Εφαρμογής Γεωργικών Φαρμάκων και τη διαδικασία χορήγησης πιστοποιητικού επιθεώρησης». Σε εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας, ν. 4036/2012 (Α'8) όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, έχει θεσπιστεί Σύστημα Επιθεώρησης του Εξοπλισμού Εφαρμογής Γεωργικών Φαρμάκων το οποίο οδηγεί σε χορήγηση πιστοποιητικού επιθεώρησης αλλά και αυτοκόλλητου σήματος καταλληλότητας (sticker) μόνο για τα ψεκαστικά μηχανήματα τα οποία πέρασαν την επιθεώρηση με επιτυχή αποτελέσματα και μπορούν να χρησιμοποιούνται μέχρι τον επόμενο περιοδικό έλεγχο. Στο άρθρο 38 του παραπάνω νόμου προβλέπεται η απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με την οποία καθορίζονται οι διαδικασίες επιθεώρησης του Εξοπλισμού Εφαρμογής Γεωργικών Φαρμάκων [υ.α. αριθ. Ε8 1831/39763/7-4-2015 (Β'671) όπως τροποποιήθηκε από την αριθ. Ε8/2010/50687/26-4-2016 (ΦΕΚ Β' 1323)]. Επίσης στην παρ. 2 του άρθρου 45 προβλέπονται οι διοικητικές κυρώσεις στους παραβάτες των διατάξεων των άρθρων 38 έως 44 που αφορούν πρόστιμο από 300 έως 5000 ευρώ. Προτείνουμε την αύξηση του ανώτατου ορίου προστίμου από 5000 ευρώ σε 15000 ευρώ σε όποιον Σταθμό Επιθεώρησης Εξοπλισμού Εφαρμογής Γεωργικών Φαρμάκων δεν ακολουθεί τις διαδικασίες επιθεώρησης που προβλέπονται από τη σχετική υπουργική απόφαση έως και την άρση της εξουσιοδότησης που χορηγείται προκειμένου να λειτουργήσει ένας Σταθμός Επιθεώρησης όταν κατ' επανάληψη διαπιστώνεται ότι δεν ακολουθούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες. Από τη μέχρι στιγμής λειτουργία του συστήματος επιθεώρησης έχουμε διαπιστώσει ακόμα και με επιτόπιους επανελέγχους κατόπιν σχετικών καταγγελιών ότι το σύστημα πλήττεται από Σταθμούς Επιθεώρησης οι οποίοι, εκμεταλλευόμενοι την υποχρεωτικότητα που προβλέπει ο νόμος, σε ότι αφορά την αποκλειστική χρήση επιτυχώς επιθεωρημένων ψεκαστικών μετά τις 26/11/2016 αλλά και τους παραγωγούς οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν γνώση των υποχρεώσεών τους, χορηγούν πιστοποιητικά επιθεώρησης και Stickers σε εξοπλισμό ακατάλληλο
προς χρήση και ενδεχομένως σε αρκετές περιπτώσεις χωρίς καν να επιθεωρούν τα ψεκαστικά μηχανήματα. Αν λάβουμε υπόψη:
α) το μέγιστο ύψος του προστίμου το οποίο κρίνεται χαμηλό και μη αναλογικό για τους Σταθμούς Επιθεώρησης σε σχέση με το κόστος μιας επιθεώρησης (κυμαίνεται από 80-100 ευρώ πλέον ΦΠΑ) και το κόστος επένδυσης για τη δημιουργία ενός Σταθμού Επιθεώρησης (μέσο κόστος 3.000 ευρώ) και β) τις περιορισμένες δυνατότητες του συστήματος για πραγματοποίηση πολλαπλών ελέγχων ώστε να επιβάλλονται οι προβλεπόμενες κυρώσεις σε συχνότητα ανάλογη των παραβάσεων προφανώς υπάρχει κίνδυνος οι παραπάνω αναφερόμενες πρακτικές να επεκταθούν σε τέτοιο βαθμό που να οδηγήσει το Σύστημα Επιθεώρησης σε κατάρρευση.
Επιπλέον στην υπουργική απόφαση που αναφέρεται παραπάνω (Ε8 1831/39763/7-4-2015, Β'671), με την οποία καθορίζονται οι διαδικασίες επιθεώρησης του εξοπλισμού εφαρμογής γεωργικών φαρμάκων έχει προβλεφτεί με την περίπτωση ε) της παρ. 3 του άρθρου 6 ότι: «η εξουσιοδότηση που δίδεται στους ΣΤΕΕΕΓΦ ανακαλείται κατά τη διάρκεια της πενταετίας από την ΠΥΑΑΜ οποιαδήποτε στιγμή διαπιστωθεί από το Εργαστήριο Αναφοράς Επιθεωρήσεων ή την ΠΥΑΑΜ ότι δεν τηρούνται οι υποχρεώσεις της παρούσας». Η διάταξη αυτή δεδομένου ότι αφορά κύρωση είναι σκόπιμο να συμπεριληφθεί στις διοικητικές κυρώσεις επί παραβάσεων του άρθρου 45 παρ. 2 του ν. 4036/2012.
δ) Με την παρ. 4 α) του προτεινόμενου άρθρου, τροποποιούνται διατάξεις του ν. 4036/2012 (Α' 8) και ειδικότερα: Αντικαθίσταται η παράγραφος 6 του άρθρου 9, όπως είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 18 παρ. 4 Ν.4351/2015, (ΦΕΚ Α 164), προκειμένου να απαλειφθεί η πρόταση «...τα οποία εμφανίζουν μη επιτρεπτές αποκλίσεις στην εγγυημένη σύνθεση ή στις φυσικοχημικές ιδιότητές τους σε σχέση με τις οριζόμενες στο φάκελο που αφορά στην άδεια που χορηγήθηκε για τη διάθεσή τους στην αγορά..», η οποία επηρεάζει την πληροφόρηση που πρέπει να έχει ο αγοραστής του γεωργικού φαρμάκου δημιουργώντας του σύγχυση κατά την αγορά ως προς την δυνατότητα ή μη χρήσης του προϊόντος, δεδομένου ότι ο αγοραστής είναι σε θέση να γνωρίζει μόνο την ημερομηνία λήξης του γεωργικού φαρμάκου που προκύπτει από τη συσκευασία ή την ετικέτα του, όπως επισημαίνεται και στην σύσταση υπ' αριθ. 20 του τομέα "Chemicals and rubber, electrical equipment, paper and printing" της εργαλειοθήκης III του ΟΟΣΑ. Η ημερομηνία λήξης σχετίζεται με την σταθερότητα και άρα την αποτελεσματικότητά των γεωργικών φαρμάκων. Συνεπώς, επιβάλλεται κύρωση για τη διακίνηση και χρήση τους πέραν της ημερομηνίας λήξης.
Με την παρ. 4 β) καταργείται η περίπτωση γ' του άρθρου 47, προκειμένου να μην υποχρεούνται οι κάτοχοι αδειών διάθεσης στην αγορά φυτοπροστατευτικών προϊόντων να υποβάλουν κάθε έτος στη ΣΕΑ τους επίσημους τιμοκαταλόγους χονδρικής πώλησης και τις ετήσιες μεταβολές τιμών των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και των σκευασμάτων φυτοπροστασίας που περιέχουν μακροοργανισμούς τα οποία διαθέτουν το αργότερο μέχρι τις 31 Μαρτίου κάθε έτους. Με την ίδια παράγραφο καταργείται η περίπτωση δ' του άρθρου 47, διότι ενδέχεται να οδηγήσει σε συντονισμό τιμών μεταξύ των επιχειρήσεων, σε ακαμψία τιμών και σε αύξηση του διοικητικού κόστους.
Οι ανωτέρω τροποποιήσεις κρίνονται αναγκαίες για τη συμμόρφωση προς τη σύσταση αριθ. 4 του τομέα " Chemicals and rubber, electrical equipment, paper and printing" της εργαλειοθήκης III του ΟΟΣΑ.
ε) Με την παρ. 5 του προτεινόμενου άρθρου, προστίθεται νέα περίπτωση δ' στην παρ. 1 του άρθρου 12 του ν. 4061/2012 καθώς σε πολλές περιπτώσεις παραχωρήσεων ακινήτων, σύμφωνα με τις διατάξεις της αγροτικής νομοθεσίας, η υφιστάμενη κατάσταση των παραχωρούμενων ακινήτων διαφέρει από αυτή που απεικονίζεται στα διαγράμματα των διανομών. Τα διαγράμματα, ως αποτέλεσμα εφαρμογής μετρητικών μεθόδων, εμπεριέχουν αναγκαστικά σφάλματα μέτρησης και εκτίμησης στα γεωμετρικά στοιχεία που απεικονίζουν. Η διαφορά αυτή οφείλεται κυρίως είτε στα σφάλματα της μετατροπής των συντεταγμένων ανάμεσα στα διάφορα συστήματα, είτε στις μεθόδους μέτρησης των διαφόρων μεγεθών, είτε σε σφάλματα εφαρμογής του τεμαχίου στο έδαφος. Εμφανίζεται έτσι το πρόβλημα, όπου έχουν ανεγερθεί κτίσματα, αυτά να εμφανίζονται τοποθετημένα σε λάθος θέση ή ακόμη και εκτός της παραχωρηθείσας έκτασης.
στ) Με την παρ. 6 του προτεινόμενου άρθρου, προστίθεται περίπτωση ε', στο άρθρο 22 παράγραφος 1 του ν. 674/1977 καθώς σε πολλές περιπτώσεις η διαδικασία του αναδασμού, από την έναρξη αυτού μέχρι την κύρωσή του και την έκδοση των οριστικών τίτλων κυριότητας διαρκεί πολλά έτη, με αποτέλεσμα να παρίσταται ανάγκη στο διάστημα αυτό για διενέργεια συναλλαγών στα ενταχθέντα ακίνητα. Σε αρκετές εξ αυτών των περιπτώσεων, άλλοτε λόγω αμελείας των νέων ιδιοκτητών των ακινήτων, που εντάχθηκαν στον αναδασμό ή λόγω ελλιπούς ενημέρωσής των ή ενδεχομένως λόγω πλημμελούς ενημέρωσης των στοιχείων από τις αρμόδιες υπηρεσίες, δεν έχει γίνει η αναγκαία μεταβολή στα στοιχεία των ιδιοκτητών των εν λόγω ακινήτων, με αποτέλεσμα μετά την κύρωση του αναδασμού να έχουν εκδοθεί τίτλοι κυριότητας των νέων αγροτεμαχίων στα ονόματα των παλαιών ιδιοκτητών και όχι των νέων. Με το ισχύον σήμερα νομικό καθεστώς σε όλες αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται οι νέοι ιδιοκτήτες των ακινήτων να εμπλακούν σε χρονοβόρες και δαπανηρές δικαστικές διαδικασίες για να αποκτήσουν τίτλους για τα ακίνητά τους.
ζ) Η παρ. 7 του προτεινόμενου άρθρου, αποτελεί απλή νομοτεχνική βελτίωση της προηγούμενης ρύθμισης (περ. στ' της παρ. 1 του άρθρου 11 του ν. 4351/2015) ώστε να μην είναι δυνατή η παρερμηνεία της δυνατότητας του Υπουργού για τη συγκρότηση των συλλογικών οργάνων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, λόγω νέου οργανισμού, με σκοπό ιδίως τον καθορισμό των ιδιοτήτων και του αριθμού των μελών αυτών. Με την περίπτωση στ' της παρ. 1 του άρθρου 11 προβλεπόταν η ανασυγκρότηση των συλλογικών οργάνων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Σκοπός του ορισμού νέας συγκρότησης ήταν α) η αντιστοίχιση των μελών των συλλογικών οργάνων του Υπουργείου με τις οργανικές μονάδες που προβλέπει ο νέος οργανισμός του Υπουργείου και β) η επικαιροποίηση των ιδιοτήτων των μελών των συλλογικών οργάνων με άμεσο αποτέλεσμα τη χωρίς προβλήματα και διοικητικές ανακολουθίες συγκρότηση τους, ώστε να διασφαλιστούν τόσο οι προσφερόμενες υπηρεσίες στους πολίτες όσο και ο ελεγκτικός, γνωμοδοτικός και εποπτικός ρόλος των υπηρεσιών του Υπουργείου.
η) Με την παρ. 8 του προτεινόμενου άρθρου, μειώνονται τα μέλη που απαρτίζουν το διοικητικό συμβούλιο του Οργανισμού Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ) από εννέα (9) σε επτά (7), ώστε αυτό να καταστεί πιο ευέλικτο και αποτελεσματικό. Συνακόλουθα τροποποιούνται οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 9 του ν. 1790/1988, ώστε σύμφωνα με το νέο αριθμό των μελών του Δ.Σ να συμβαδίζουν και οι διατάξεις περί έκτακτης σύγκλησης και απαρτίας.
θ) Η αλιευτική διαχείριση της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου-Αιτωλικού περιλαμβάνει την εκμετάλλευση των δημόσιων ιχθυοτροφείων (στα όρια της λιμνοθάλασσας με τη θάλασσα), που μισθώνονται σε αλιευτικούς συνεταιρισμούς σύμφωνα με το ν.δ.420/70 (Α' 27) και τη διενέργεια αλιείας στον μη ενοικιαζόμενο ή μη παραχωρημένο χώρο της λιμνοθάλασσας από τους «ελεύθερους αλιείς», σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 40/2016 (ΦΕΚ Α'61).
Με γνώμονα την υποβολή αιτήματος τροποποίησης, από την Περιφερειακή Υπηρεσία Αλιείας Αιτωλοακαρνανίας, συνοδευόμενο από εμπεριστατωμένη τεχνική έκθεση συνταχθείσα από επιτροπή ορισμένη προς τούτο, από τον Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας μετά από συνεργασία με τις οργανώσεις αλιέων, ελευθέρων αλιέων και συνεταιρισμών, προτάθηκαν αλλαγές ώστε να καταστεί βιώσιμη και αειφόρος η αλιεία στη λιμνοθάλασσα, λαμβάνοντας υπόψη και τις κοινωνικο-οικονομικές παραμέτρους. Κατόπιν των ανωτέρω και δεδομένου ότι:
- Έχει αλλάξει απολύτως η γεωμορφολογία της περιοχής λόγω των έργων που έχουν στο μεταξύ πραγματοποιηθεί, οι γεωγραφικοί προσδιορισμοί που αναφέρονται στο β.δ.435/70 δεν ανταποκρίνονται στην σημερινή μορφή της λιμνοθάλασσας και ο χώρος ουσιαστικά έχει μειωθεί, χωρίς αντίστοιχη μείωση του αριθμού των αλιέων.
- Διαγράφεται ορατός ο κίνδυνος υπεραλίευσης του οικοσυστήματος της λιμνοθάλασσας, οικοσύστηματος ιδιαίτερης οικονομικής αξίας, αλλά και βιολογικής και κοινωνικής σημασίας.
- Καθίσταται επείγουσα η ανάγκη διασφάλισης του οικοσυστήματος, με την λήψη μέτρων που να εξασφαλίζουν την αλιευτική παραγωγή, στο πλαίσιο μιας βιώσιμης λύσης περιβαλλοντικά και κοινωνικά αποδεκτής.
- Δίνεται η δυνατότητα σε σκάφη με άδεια παράκτιας αλιείας της οικίας Περιφέρειας, τα οποία είναι κατασκευασμένα με προδιαγραφές για αλιεία εσωτερικών υδάτων, να συνεχίσουν να αλιεύουν στην εν λόγω περιοχή.
- Επαναπροσδιορίζεται η χρονική περίοδος αλιείας με πυροφάνι στην περιοχή.
ι) Με την παρ. 10 του προτεινόμενου άρθρου, η προθεσμία προσαρμογής στις διατάξεις του νόμου παρατείνεται από δύο (2) σε τέσσερα (4) έτη. Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 27 του ν. 4282/2014 (ΑΊ82), μονάδες υδατοκαλλιέργειας που αποδεδειγμένα λειτουργούσαν κατά την έναρξη ισχύος του νόμου χωρίς άδεια ίδρυσης και λειτουργίας για το σύνολο ή μέρος των εγκαταστάσεών τους, προσαρμόζονται στις διατάξεις του νόμου εντός προθεσμίας δύο (2) ετών από την έναρξη ισχύος του, ήτοι μέχρι 29 Αυγούστου 2016. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι διοικητικές διαδικασίες εκ μέρους τόσο των μονάδων, όσο και των αρμόδιων για την έκδοση των απαιτούμενων αδειών Υπηρεσιών, θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί εντός της προθεσμίας αυτής. Η προτεινόμενη παράταση κρίνεται απαραίτητη δεδομένου ότι η διαδικασία προσαρμογής είναι χρονοβόρα, κυρίως λόγω του μεγάλου αριθμού των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, με αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός μονάδων που πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου δεν πρόλαβαν να προσαρμοστούν στις διατάξεις του νόμου. Δεδομένου ότι ο νόμος δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις του κλάδου που λειτουργούν και παράγουν προϊόν αποδεδειγμένα, να διευθετήσουν τυχόν προβλήματα αδειοδότησης, η προτεινόμενη τροπολογία εξυπηρετεί το σκοπό αυτό. ια) Με την παρ. 11 του προτεινόμενου άρθρου, επιδιώκεται η συνεχής και απρόσκοπτη λειτουργία των πειθαρχικών οργάνων του ΓΕΩΤ.Ε.Ε., η οποία συνδέεται στενά με τη λειτουργία του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. ως ΝΠΔΔ, που ελέγχει την εφαρμογή των κανόνων επιστημονικής και επαγγελματικής δεοντολογίας από τα μέλη του επαγγελματίες των γεωτεχνικών κλάδων. Με το ισχύον νομικό πλαίσιο, τα πειθαρχικά όργανα δεν εκλέγονται άμεσα από τα μέλη του ΓΕΩΤ.Ε.Ε., αλλά έμμεσα, από τη Γενική Συνέλευση των Αντιπροσώπων, δηλαδή κατά το αντιπροσωπευτικό σύστημα, από το ιεραρχικά ανώτερο όργανο του ΓΕΩΤ.Ε.Ε.. Με το σύστημα αυτό, τα πειθαρχικά όργανα είναι απολύτως αυτονομημένα από το Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο περιορίζεται μόνο στο δικαίωμα άσκησης έφεσης κατά των αποφάσεων του πρωτοβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου. Οι δε τελεσίδικες αποφάσεις είναι δεσμευτικές και εκτελούνται άμεσα.
Οι λόγοι που συνηγορούν για την τροποποίηση του ως άνω πλαισίου, είναι κυρίως πρακτικοί και συγκεκριμένα: α) Υπό τις συνθήκες οικονομικής κρίσης, η συμμετοχή των αντιπροσώπων στις συνεδριάσεις της Γενικής Συνέλευσης είναι δυσχερής, λόγω της οικονομικής επιβάρυνσης για τη μετακίνηση (και διαμονή) εκτός έδρας την οποία δεν μπορούν να καλύψουν (άλλως καλύπτουν δυσχερώς) οι πλέον πενιχροί πόροι του ΓΕΩΤ.Ε.Ε., αλλά και των αντιπροσώπων, οι οποίοι, οπωσδήποτε, επιβαρύνονται και με ίδια έξοδα που δεν καλύπτονται από το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. β) Τα ιστορικά δεδομένα των συγκλήσεων και συνεδριάσεων της Γ ενικής Συνέλευσης των αντιπροσώπων, δείχνουν ότι αφενός το όργανο συγκαλείται σπανίως, αφετέρου δεν επιτυγχάνεται η εκ του νόμου απαρτία στην πρώτη συνεδρίαση και στην επαναληπτική η συμμετοχή είναι εξαιρετικά μειωμένη. Αποτέλεσμα, τελικώς, είναι οι αποφάσεις να λαμβάνονται μεν εγκύρως, αλλά από όσους αντιπροσώπους είτε μένουν στην έδρα όπου συνεδριάζει το όργανο, είτε διαθέτουν πόρους και χρόνο για τη μετακίνησή τους.
Υπό τις ανωτέρω συνθήκες, τόσο ο αρχικός ορισμός - εκλογή των πειθαρχικών οργάνων, όσο και τυχόν, εντός της θητείας τους, ανάγκη συμπληρωματικής εκλογής των μελών αυτών καθίστανται δυσχερείς και εν τέλει λαμβάνονται από την Γ.Σ. με πολύ μικρή συμμετοχή αντιπροσώπων, ώστε γεννάται αμφιβολία κατά πόσο πραγματώνεται η οροθετική επιλογή της αντιπροσωπευτικής εκλογής των οργάνων.
Ταυτόχρονα, τυχόν καθυστέρηση της εκλογής των πειθαρχικών οργάνων μετά τη λήξη της θητείας τους, είτε διότι δεν συνεκλήθη εγκαίρως η Γ.Σ. των αντιπροσώπων, είτε λόγω μη ομαλής - έγκαιρης διενέργειας των εκλογών ΓΕΩΤ.Ε.Ε. (πράγμα που έχει συμβεί ουκ ολίγες φορές μέχρι σήμερα), δημιουργεί σοβαρότατα θέματα ως προς την εγκυρότητα των πειθαρχικών διαδικασιών και αποφάσεων, ενώ ελλοχεύει και ο κίνδυνος παραγραφής των παραπτωμάτων. Με γνώμονα την αντιμετώπιση - πρόληψη των ανωτέρω δυσλειτουργιών, προτείνεται η νομοθετική αλλαγή του πλαισίου με μμεταβίβαση της αρμοδιότητας εκλογής - ορισμού των πειθαρχικών οργάνων από το Συντονιστικό Συμβούλιο, το οποίο είναι, οπωσδήποτε, περισσότερο ευέλικτο στις συνεδριάσεις του με δυνατότητα συμμετοχής ικανοποιητικού αριθμού των μελών του σε αυτές. Ταυτόχρονα, ως όργανο εκλέγεται άμεσα από τα μέλη του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. και επομένως έχει τα εχέγγυα της δημοκρατικής νομιμοποίησης.
ιβ) Με την παρ. 12 του προτεινόμενου άρθρου επιδιώκεται να δοθεί η δυνατότητα στα παιδιά των υπαλλήλων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) ηλικίας από 7 έως 15 ετών να φιλοξενούνται σε κατασκηνώσεις του ιδιωτικού τομέα με την καταβολή του ανάλογου αντιτίμου, καθώς από τον Μάρτιο του 2015 οι κατασκηνώσεις του Υπουργείου χρησιμοποιούνται από το Υπουργείο Άμυνας ως προσωρινή δομή φιλοξενίας για την υποδοχή προσφύγων. Στο ΥΠΑΑΤ λειτουργούν από το 1970 - στο Σούνιο Αττικής - κατασκηνώσεις οι οποίες φιλοξενούν τα τέκνα των υπαλλήλων του Υπουργείου καθώς και τα τέκνα αγροτών. Σήμερα φιλοξενούνται στις κατασκηνώσεις του Υπουργείου περί τους 400 πρόσφυγες. Συνέπεια του γεγονότος αυτού είναι η αδυναμία της κατασκήνωσης να φιλοξενήσει παιδιά των υπαλλήλων του Υπουργείου για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Η δαπάνη για το ποσό του ημερήσιου τροφείου κατ' άτομο που θα καταβάλλει το Υπουργείο δε μπορεί να υπερβαίνει το ποσό που καταβάλλουν κατ' άτομο οι ασφαλιστικοί οργανισμοί αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων για τη φιλοξενία παιδιών ασφαλισμένων τους σε ιδιωτικές παιδικές κατασκηνώσεις, όπως αυτό καθορίζεται κάθε φορά από την κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών. Η δαπάνη αυτή θα βαρύνει τις πιστώσεις του Ταμείου Γεωργίας και Κτηνοτροφίας (Ειδικός φορέας 110), που αποτελεί ΝΠΔΔ εποπτευόμενο από το ΥΠΑΑΤ.
ιγ) Με την παρ. 13 του προτεινόμενου άρθρου αντικαθίσταται η παρ. 3 του άρθρου 70, όπου με την προσθήκη τελευταίου εδαφίου, δίνεται η δυνατότητα στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να ρυθμίζει λεπτομερειακά θέματα αρμοδιότητάς του, που αφορούν στην ειδικότερη διαδικασία υλοποίησης των προγραμμάτων τεχνικής βοήθειας από τους δικαιούχους.
ιδ) Με την περ. α' της παρ. 14 του προτεινόμενου άρθρου και προκειμένου να αρχίσει να επιτελεί το έργο για το οποίο ιδρύθηκε, ο Οργανισμός Διαχείρισης Ακινήτων Γαιών και Εξοπλισμών (ΟΔΙΑΓΕ), εντάσσεται στην ισχύουσα σύμφωνα με το ν. 4061/2012 διαδικασία παραχώρησης κατά χρήση ακινήτων κυριότητας Ελληνικού Δημοσίου με διαχείριση από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Για το σκοπό αυτό στις προβλεπόμενες στο άρθρο 4 παρ. 1 του ν. 4061/2012, περιπτώσεις παραχώρησης, κατά χρήση, ακινήτων από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προστίθεται νέα περίπτωση παραχώρησης κατά χρήση και στον ΟΔΙΑΓΕ μετά από εισήγηση της αρμόδιας Διεύθυνσης Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Με την περ. β' της παρ. 14 του προτεινόμενου άρθρου ρυθμίζονται τα θέματα στελέχωσης του ΟΔΙΑΓΕ και συγκεκριμένα ορίζεται ότι ο οργανισμός μπορεί να στελεχώνεται με απόσπαση προσωπικού που υπηρετεί στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) και στα εποπτευόμενα από το ΥΠΑΑΤ Νομικά Πρόσωπα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ'
ΤΕΛΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Άρθρο 15
Μεταβατικές διατάξεις

Με το προτεινόμενο άρθρο 15 τίθενται μεταβατικές διατάξεις έτσι ώστε: α) να δοθεί ένα ικανοποιητικό χρονικό διάστημα διάρκειας 6 μηνών στους υπευθύνους των επιχειρήσεων παραγωγής ή εμπορίας, να προσαρμοστούν στις διατάξεις του άρθρου 5 του προτεινόμενου σχεδίου νόμου, β) να δοθεί ανάλογο με την παρ. 1 χρονικό διάστημα διάρκειας 6 μηνών στις επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούνται με τη λιανική πώληση προσυσκευασμένου ή μη νωπού κρέατος, διατηρημένου με απλή ψύξη και κατεψυγμένου κρέατος χοιροειδών, αιγοπροβάτων και πουλερικών, καθώς και κιμά, σπλάχνων και λοιπών βρώσιμων μερών του κρέατος ώστε να προσαρμοστούν στις διατάξεις του άρθρου 9 του προτεινόμενου σχεδίου νόμου.
γ) να μην υπάρξουν προβλήματα στην λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Για το λόγο αυτό παρατείνεται η θητεία των μελών του ΔΣ του οργανισμού μέχρι την έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης ορισμού των μελών του ΔΣ, που θα ορίζει τη νέα συγκρότηση.
δ) να μην υπάρξουν προβλήματα στην λειτουργία του ΕΛΓΑ. Για το λόγο αυτό παρατείνεται η θητεία των μελών του ΔΣ του οργανισμού μέχρι την έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης ορισμού του επταμελούς διοικητικού συμβουλίου.

Άρθρο 16
Καταργούμενες διατάξεις

Με την περ. α' καταργείται η παρ. 3 και το πρώτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 20 του ν. 2637/1998 (Α' 200), καθώς τα θέματα σύγκλησης και απαρτίας του ΔΣ του ΟΠΕΚΕΠΕ ρυθμίζονται πλέον με την τροποποίηση των παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου 19 του ν. 2637/1998 στο άρθρο 18 του παρόντος νόμου.
Με την περ. β' καταργείται η παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 3955/2011, ώστε να απλοποιηθούν ορισμένες διατάξεις για την εγγραφή στο Μητρώο. Η σχετική νομοθετική ρύθμιση της περ. γ' προτείνεται επειδή στην αρχική μορφή του σχεδίου του νόμου 4061/2012 υπήρχε πρόνοια για τη διάθεση των οικοπέδων που ανήκουν, κατά κυριότητα, στο Ελληνικό Δημόσιο και τα διαχειρίζεται το ΥΠΑΑΤ, η οποία δεν υιοθετήθηκε στο ν. 4061/2012, η παράγραφος 4 του άρθρου 2 του ν.4061/2012 δεν δύναται να εφαρμοστεί. Με την περ. δ' καταργείται το π.δ. 87/1987 (Α' 49) με το οποίο έχει θεσπιστεί απαγόρευση αλιείας του Ξιφία, Μεσογείου (Xiphias gladius) εντός των χωρικών υδάτων τον Ιανουάριο, τον Οκτώβριο, το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο κάθε έτους, ως μέτρο για την προστασία του είδους. Η εποχική αυτή απαγόρευση θεσπίσθηκε το 1987 με δεδομένο ότι δεν υπήρχαν τότε εκτιμήσεις για την κατάσταση του Μεσογειακού αποθέματος του ξιφία από την Διεθνή Επιτροπή για την Διατήρηση των Τοννοειδών του Ατλαντικού (ICCAT), με βάση την προληπτική προσέγγιση και αποσκοπούσε στην μείωση της αλιευτικής πίεσης στο απόθεμα του ξιφία και την αποφυγή σύλληψης νεαρών ατόμων. Οι πρόσφατες επιστημονικές εκτιμήσεις της ICCAT για την κατάσταση του Μεσογειακού αποθέματος ξιφία, έχουν οδηγήσει στην θέσπιση μιας σειράς διαχειριστικών μέτρων για την Μεσόγειο και ειδικότερα στην υιοθέτηση της Σύστασης (ICCAT Rec 16-05) για 1 δετές σχέδιο αποκατάστασης του Ξιφία Μεσογείου, το οποίο, κατόπιν συμφωνίας όλων των Συμβαλλόμενων Μερών, τέθηκε ήδη σε εφαρμογή από 1-1-2017. Στο σχέδιο αυτό, μεταξύ άλλων, προβλέπεται και τρίμηνη περίοδος απαγόρευσης αλιείας για τον ξιφία Μεσογείου, για την οποία δίνονται δυο εναλλακτικές χρονικές περίοδοι: α) Από 1η Οκτωβρίου μέχρι 30 Νοεμβρίου κάθε έτους και μία χρονική περίοδο ενός επιπλέον μήνα από 15 Φεβρουαρίου έως 31 Μαρτίου κάθε έτους ή εναλλακτικά β) από 1η Ιανουαρίου έως 31η Μαρτίου κάθε έτους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως ενιαίο Συμβαλλόμενο Μέρος, με το αριθ. Ares (2016)7133902- 22/12/2016, έγγραφο της Ε. Επιτροπής προς την Εκτελεστική Γραμματεία της ICCAT, δήλωσε ότι η χρονική περίοδος απαγόρευσης αλιείας ξιφία Μεσογείου που θα εφαρμοσθεί από όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., είναι από 1η Ιανουαρίου έως 31η Μαρτίου κάθε έτους, αρχής γενομένης από το τρέχον έτος 2017 που εφαρμόσθηκε και από την Ελλάδα. Προκειμένου συνεπώς να μην εισάγονται διακρίσεις σε βάρος των αλιευτικών σκαφών της χώρας και αθέμιτος ανταγωνισμός με αλιείς άλλων συμβαλλόμενων μερών, αλλά και άλλων κρατών μελών της Ε.Ε, προτείνεται η κατάργηση του π.δ. 87/1987.

Άρθρο 17 Παραρτήματα

Με την παρ. 1 του προτεινόμενου άρθρου, προσαρτώνται στο σχέδιο νόμου δύο Παραρτήματα στα οποία περιλαμβάνονται τα νωπά και ευαλλοίωτα αγροτικά προϊόντα του Κεφαλαίου Α' και τα προϊόντα γάλακτος του Κεφαλαίου Β'.
Με την παρ. 2 του προτεινόμενου άρθρου δίδεται στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων η εξουσία έκδοσης απόφασης με την οποία τροποποιούνται τα ανωτέρω Παραρτήματα. Είναι αναγκαίο τα Παραρτήματα I και II να μπορούν να τροποποιούνται άμεσα με υπουργική απόφαση ώστε είτε να προσθαφαιρούνται νωπά και ευαλλοίωτα αγροτικά προϊόντα στον πίνακα του Παραρτήματος I είτε να προβλεφθούν νέα γαλακτοκομικά προϊόντα στον Πίνακα του Παραρτήματος II τα οποία μπορεί να εμφανιστούν στην αγορά
χωρίς αυτή τη στιγμή να αποτυπώνονται ή να περιγράφονται σε ειδικό πρότυπο του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.

Άρθρο 18 Έναρξη ισχύος

Στο προτεινόμενο άρθρο 18, ορίζεται ότι:
1. Η ισχύς των άρθρων 1 έως 4 αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου 2018.
2. Η ισχύς των λοιπών διατάξεων του παρόντος αρχίζει από τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Τέλος, παρατίθενται τα Παραρτήματα I και II του προτεινόμενου άρθρου 17.


_________________________________________
ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ
«ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑ ΝΩΠΩΝ ΚΑΙ ΕΥΑΑΛΟΙΩΤΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α'
ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΝΩΠΩΝ ΚΑΙ ΕΥΑΛΛΟΙΩΤΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ - ΚΑΟΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

Άρθρο 1 Ορισμοί - Αρμόδια αρχή

1. Για τους σκοπούς του παρόντος κεφαλαίου ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί: α) «Παραγωγός»:
αα) το φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο παράγει νωπά και ευαλλοίωτα εγχώρια αγροτικά προϊόντα και είναι εγγεγραμμένο στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (Μ.Α.Α.Ε.) της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 3874/2010 (Α' 151),
ββ) οι αγροτικοί συνεταιρισμοί που είναι εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών και άλλων συλλογικών φορέων του άρθρου 19 του ν. 4384/2016 (Α' 78), καθώς και οι αναγνωρισμένες ομάδες και οργανώσεις παραγωγών και οι ενώσεις οργανώσεων παραγωγών, που διαθέτουν στην αγορά νωπά και ευαλλοίωτα εγχώρια αγροτικά προϊόντα των μελών τους, γγ) οι μεταποιητικές επιχειρήσεις αγροτικών προϊόντων, οι οποίες επεξεργάζονται και διαθέτουν στην αγορά νωπά και ευαλλοίωτα εγχώρια αγροτικά προϊόντα που προμηθεύουν σ' αυτές παραγωγοί, β) «Έμπορος»:
αα) κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει υποχρέωση εγγραφής στο Ενιαίο Μητρώο Εμπόρων Αγροτικών Προϊόντων, Εφοδίων και Εισροών του ν. 3955/2011 (Α' 89) και αγοράζει, μεταποιεί ή διαμεσολαβεί στην αγορά, με σκοπό την πώληση νωπών και ευαλλοίωτων εγχώριων αγροτικών προϊόντων,
ββ) οι αγροτικοί συνεταιρισμοί που είναι εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών και άλλων συλλογικών φορέων του άρθρου 19 του ν. 4384/2016 (Α' 78), οι οποίοι διαθέτουν στην αγορά νωπά και ευαλλοίωτα εγχώρια αγροτικά προϊόντα μη μελών τους,
γ) «Εμπορική συναλλαγή»: κάθε συναλλαγή μεταξύ παραγωγών και εμπόρων, η οποία οδηγεί στην παράδοση νωπών και ευαλλοίωτων εγχώριων αγροτικών προϊόντων έναντι τιμήματος,
δ) «Οφειλόμενο ποσό»: το ποσό που πρέπει να καταβληθεί μέσα στην προθεσμία πληρωμής του άρθρου 2, συμπεριλαμβανομένων και των προβλεπόμενων από τη νομοθεσία φόρων, τελών και λοιπών επιβαρύνσεων που καθορίζονται στο τιμολόγιο, αφαιρούμενων των ποσών προκαταβολών, επιστροφών και εκπτώσεων επί του αναφερόμενου στο τιμολόγιο οφειλόμενου ποσού,
ε) «Νωπά και ευαλλοίωτα αγροτικά προϊόντα»: τα νωπά αγροτικά προϊόντα του Παραρτήματος I.

2. Αρμόδια αρχή για την έλεγχο τήρησης και εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος κεφαλαίου είναι η Διεύθυνση Γεωργικών, Ζωικών, Κτηνιατρικών και Αλιευτικών Ελέγχων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στο εξής «αρμόδια αρχή».

Άρθρο 2 Εμπορική συναλλαγή

Έμπορος που προμηθεύεται νωπά και ευαλλοίωτα αγροτικά προϊόντα από παραγωγό ο οποίος εκδίδει τιμολόγιο, οφείλει να εξοφλεί το τιμολόγιο του παραγωγού μέσα σε εξήντα (60) ημέρες από την έκδοσή του. Κάθε συμφωνία μεταξύ των μερών, που είναι αντίθετη με τις διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου, θεωρείται άκυρη.

Άρθρο 3
Πληρωμή - οφειλόμενο ποσό - έλεγχοι

1. Ο παραγωγός κοινοποιεί αμελλητί στην αρμόδια αρχή : α) ηλεκτρονικό αντίγραφο του τιμολογίου που έχει εκδώσει και αφορά νωπά και ευαλλοίωτα αγροτικά προϊόντα, β) ηλεκτρονικό αντίγραφο του σώματος της επιταγής, εφόσον η εξόφληση του οφειλόμενου ποσού πραγματοποιείται με έκδοση επιταγής, και γ) ηλεκτρονικά αντίγραφα των παραστατικών που καθορίζουν την τελική αξία της συναλλαγής, σύμφωνα με την περίπτ. δ' της παρ. 1 του άρθρου 1.

2. Η αρμόδια αρχή, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και, κατά περίπτωση, με κάθε άλλη δημόσια αρχή, διενεργεί τους ελέγχους της παρ. 3 σχετικά με την τήρηση των διατάξεων του παρόντος κεφαλαίου.

3. Η αρμόδια αρχή αποστέλλει τα ηλεκτρονικά στοιχεία που της έχουν αποσταλεί σύμφωνα με την παρ. 1 στις αντίστοιχες τράπεζες για έλεγχο της καταβολής του τιμήματος σε τραπεζικό λογαριασμό ή εξόφλησης της επιταγής. Οι τράπεζες, μετά τον έλεγχο, διαβιβάζουν στην αρμόδια αρχή τη λίστα με τα τιμολόγια ή τις επιταγές που δεν έχουν εξοφληθεί. Για τις συναλλαγές, που αφορούν νωπά και ευαλλοίωτα αγροτικά προϊόντα δεν ισχύει το τραπεζικό απόρρητο ως προς τη διαπίστωση της εμπρόθεσμης καταβολής του οφειλόμενου ποσού.

4. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ρυθμίζεται κάθε θέμα σχετικό με τη διαδικασία των ελέγχων, τη δαπάνη αυτών, τη διαδικασία ενημέρωσης της αρμόδιας αρχής, τη διαδικασία και τις τεχνικές προδιαγραφές για τη διαβίβαση και την ασφάλεια, καθώς και την επεξεργασία των στοιχείων των παρ. 1 και 3.

Άρθρο 4 Κυρώσεις

1. Αν ο έμπορος παραβεί τη διάταξη του άρθρου 2, του επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 30% της αξίας του τιμολογίου.

2. Αν ο παραγωγός δεν διαβιβάσει τα ηλεκτρονικά στοιχεία της παρ. 1 του άρθρου 3, του επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 5% της αξίας του τιμολογίου.

3. Αν ο έμπορος υποπέσει στην παράβαση της παρ. 1 για τρίτη φορά, διαγράφεται για ένα (1) έτος από το Ενιαίο Μητρώο Εμπόρων Αγροτικών Προϊόντων, Εφοδίων και Εισροών του ν. 3955/2011 και δεν του επιτρέπεται η εμπορία νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων κατά το χρονικό διάστημα της διαγραφής του.

4. Αν ο έμπορος συνεχίζει την εμπορία των νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων κατά το χρονικό διάστημα της διαγραφής του από το Ενιαίο Μητρώο Εμπόρων Αγροτικών Προϊόντων, Εφοδίων και Εισροών του ν. 3955/2011, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, του επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ύψους εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ.

5. Οι κυρώσεις των παρ. 1, 2 και 3 επιβάλλονται με απόφαση του Προϊσταμένου της αρμόδιας αρχής. Η κύρωση της παρ. 4 επιβάλλεται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ύστερα από εισήγηση της αρμόδιας αρχής.

6. Τα πρόστιμα που επιβάλλονται βεβαιώνονται ως δημόσια έσοδα, εισπράττονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε.) και αποτελούν έσοδα του Ταμείου Γεωργίας και Κτηνοτροφίας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β'
ΑΝΑΓΡΑΦΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΓΑΛΑ, ΣΤΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΡΕΑΣ

Άρθρο 5
Υποχρεωτική επισήμανση προέλευσης στο γάλα

1. Η επισήμανση της προέλευσης του γάλακτος και του γάλακτος ως συστατικού στα γαλακτοκομικά προϊόντα, προσυσκευασμένα ή μη, που αναφέρονται στο Παράρτημα II, είναι υποχρεωτική και περιλαμβάνει τις εξής ενδείξεις:
α) «χώρα αρμέγματος: το όνομα της χώρας όπου έγινε το άρμεγμα»,
β) «χώρα επεξεργασίας: το όνομα της χώρας όπου έγινε η επεξεργασία του γάλακτος»,
γ) «χώρα συσκευασίας: το όνομα της χώρας όπου έγινε η συσκευασία του προϊόντος».

2. Αν το άρμεγμα, η επεξεργασία και η συσκευασία του γάλακτος και του γάλακτος ως συστατικού σε γαλακτοκομικά προϊόντα έχουν γίνει στην ίδια χώρα, η ένδειξη προέλευσης στο τελικό προϊόν μπορεί να αποδοθεί ενιαία ως «Προέλευση: Όνομα χώρας».

3. Αν το άρμεγμα, η επεξεργασία και η συσκευασία του γάλακτος και του γάλακτος ως συστατικού σε γαλακτοκομικά προϊόντα έχουν γίνει σε περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ένδειξη προέλευσης στο τελικό προϊόν μπορεί να αποδοθεί ενιαία ως «προέλευση Ε.Ε.».

4. Αν το άρμεγμα, η επεξεργασία και η συσκευασία του γάλακτος και του γάλακτος ως συστατικού σε γαλακτοκομικά προϊόντα έχουν γίνει σε περισσότερες χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ένδειξη προέλευσης στο τελικό προϊόν μπορεί να αποδοθεί ενιαία ως «προέλευση εκτός Ε.Ε.».

5. Η αναγραφή των ενδείξεων των παρ. 1, 2, 3 και 4 γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 13 του Κανονισμού (EE) 1169/2011 και με τρόπο ανεξίτηλο, τόσο για τα προσυσκευασμένα όσο και για τα μη προσυσκευασμένα τελικά προϊόντα στα σημεία λιανικής πώλησης.

Άρθρο 6 Έλεγχος - Κυρώσεις

1. Οι έλεγχοι των επιχειρήσεων για τη συμμόρφωση στις διατάξεις του άρθρου 5 διενεργούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της. 175180/2011 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομικών, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β' 1721), της. 1678/111284/2015 απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β' 2257) και της. 15523/2006 κοινής απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β' 1187).

2. Στους παραβάτες των διατάξεων του άρθρου 5 επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται στο σημείο 14 του τομέα τροφίμων της περίπτ. β' της παρ. 2 του άρθρου 23 του ν. 4235/2014 (Α' 32).

Άρθρο 7 Ρήτρα αμοιβαίας αναγνώρισης

Τα τελικά προϊόντα που αναφέρονται στο Παράρτημα II, τα οποία νομίμως παράγονται ή αποτελούν αντικείμενο εμπορίας σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε τρίτη χώρα, δεν υπάγονται στις διατάξεις των άρθρων 5 και 6.

Άρθρο 8
Αξιολόγηση - Εξουσιοδοτική διάταξη

1. Η Διεύθυνση Κτηνοτροφικών Υποδομών και Μεταποίησης Ζωικών Προϊόντων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αξιολογεί την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των διατάξεων των άρθρων 5 και 6 και πριν από την παρέλευση χρονικού διαστήματος τριάντα (30) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος υποβάλλει προτάσεις στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

2. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα που αφορούν τον τρόπο αναγραφής των ενδείξεων του άρθρου 5.

Άρθρο 9
Υποχρεωτική επισήμανση καταγωγής - προέλευσης στο κρέας

Οι επιχειρήσεις, όπως τα κρεοπωλεία και τα καταστήματα λιανικής πώλησης που έχουν τμήμα κρεοπωλείου, οι οποίες απασχολούνται με τη λιανική πώληση προσυσκευασμένου ή μη νωπού κρέατος, διατηρημένου με απλή ψύξη και κατεψυγμένου κρέατος βοοειδών, χοιροειδών, αιγοπροβάτων και πουλερικών, καθώς και κιμά, σπλάχνων και λοιπών βρώσιμων μερών του κρέατος, πέραν των άλλων υποχρεώσεών τους σχετικά με την επισήμανση καταγωγής - προέλευσης στο κρέας, όπως αυτές κάθε φορά προβλέπονται στην ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, υποχρεούνται να: α) αναγράφουν το είδος κρέατος, τη χώρα καταγωγής ή τις χώρες εκτροφής και χώρα σφαγής στα παραστατικά που εκδίδονται από τον φορολογικό ηλεκτρονικό μηχανισμό που χρησιμοποιούν, όπως ταμειακές μηχανές, φορολογικοί εκτυπωτές, Αυτόνομη Δημοσιονομική Μονάδα Επεξεργασίας - ΑΔΗΜΕ, Ειδική Ασφαλής Φορολογική Διάταξη Σήμανσης Στοιχείων - ΕΑΦΔΔΣ, ολογράφως ή με συντομογραφία, καθώς και το βάρος των πωλούμενων ποσοτήτων. Ο όρος «καταγωγή» χρησιμοποιείται μόνο για το κρέας που λαμβάνεται από ζώα τα οποία έχουν γεννηθεί, εκτραφεί και σφαγεί και, ως εκ τούτου, παραχθεί εξ ολοκλήρου, σε ένα μόνο κράτος μέλος ή τρίτη χώρα. Στην ειδική περίπτωση του κρέατος βοοειδών «ελληνικής εκτροφής άνω των 5 μηνών» μπορεί να αναγραφεί αντί των χωρών εκτροφής η ένδειξη «ελληνικής εκτροφής άνω των 5 μηνών» και η χώρα γέννησης, β) θέτουν υπόψη των αρμόδιων ελεγκτικών αρχών τη μηνιαία εκτύπωση δελτίου αναφοράς «Ζ» ειδών κατά περίπτωση από τον φορολογικό ηλεκτρονικό μηχανισμό που χρησιμοποιούν, καθώς και την εκτύπωση δελτίου αναφοράς «Χ» ειδών κατά περίπτωση. Η εκτύπωση της αναφοράς «Ζ» ειδών πριν από το τέλος του μήνα επιτρέπεται εφόσον η επιχείρηση προβεί προηγουμένως σε εκτύπωση των προ του μηδενισμού κινήσεων που δεν αποτυπώνονται σε προηγούμενη εκτύπωση (έκδοση δελτίου αναφοράς ειδών «Χ» από την έκδοση του προηγούμενου δελτίου αναφοράς «Ζ»), γ) προγραμματίσουν, στην περίπτωση ταμειακών μηχανών, τα είδη στην ταμειακή μηχανή και ο χειριστής να εισάγει σε κάθε πώληση το ακριβές βάρος κάθε πωλούμενου προϊόντος. Αν η εν λόγω ταμειακή μηχανή δεν αναγνωρίζει ζυγιζόμενα είδη, ο χειριστής υποχρεούται να εισάγει σε κάθε πώληση το ακριβές βάρος για το κάθε πωλούμενο είδος στον αντίστοιχο κωδικό είδους. Σε όσες επιχειρήσεις υπάρχει εφαρμογή εμπορικής διαχείρισης που καθοδηγεί το φορολογικό ηλεκτρονικό μηχανισμό, οι αρμόδιες ελεγκτικές αρχές μπορεί να αναζητούν πληροφορίες κατά τη διεξαγωγή του επιτόπιου ελέγχου από αυτή,
δ) διατηρούν για τρία (3) έτη από την ημερομηνία πώλησης του κρέατος τη μηνιαία εκτύπωση αναφοράς «Ζ» ειδών που προκύπτει από τον φορολογικό ηλεκτρονικό μηχανισμό που χρησιμοποιούν.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΛΟΙΠΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Άρθρο 10
Τροποποίηση διατάξεων του ν.δ. 420/1970

1. Το άρθρο 35 του ν.δ. 420/1970 (Α '27) αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Η εκμετάλλευση των ιχθυοτρόφων υδάτων (δημοσίων φυσικών ιχθυοτροφείων, δηλαδή λιμνοθάλασσες, ιχθυοτρόφες λίμνες, θαλάσσιοι και παραλιακοί χώροι και ποτάμια) γίνεται με τις διατάξεις του παρόντος Τμήματος (Άρθρα 35 έως 64), με σκοπό την βιώσιμη και αειφόρο αλιευτική εκμετάλλευση και την καλύτερη αξιοποίηση των αλιευτικών προϊόντων, με γνώμονα τη διασφάλιση της οικολογικής τους ισορροπίας και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
2. Η εκμίσθωση των ιχθυοτρόφων υδάτων, διενεργείται:
α) με εκμίσθωση, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του Κεφαλαίου Γ του παρόντος Τμήματος (Άρθρα 50 έως 59), σε αλιευτικούς συνεταιρισμούς που λειτουργούν και τηρούν τις προϋποθέσεις του νόμου ν. 4384/2016. β) με εκμίσθωση με δημοπρασία σύμφωνα με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Β' (Άρθρα 38 έως 49).
γ) με απευθείας εκμετάλλευση από το Δημόσιο σύμφωνα με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Δ' (Άρθρα 60 έως 61).
δ) και με τις ειδικές περιπτώσεις των διατάξεων του Κεφαλαίου Ε' (Άρθρα 62 έως 64).
3. Για την εκμίσθωση ακολουθείται η εξής διαδικασία:
i. Ο διενεργών τη μίσθωση καταρτίζει ξεχωριστά λίστες των ενδιαφερομένων για κάθε μια από τις περιπτώσεις α,β,δ. της παραγράφου 2. ϋ. Ο διενεργών τη μίσθωση επιλέγει τον μισθωτή αρχίζοντας από την λίστα α, και όταν αυτή εξαντληθεί συνεχίζει με τους υποψηφίους της β, και όταν αυτή εξαντληθεί με τους υποψηφίους της λίστας δ.
iii. Σε περίπτωση που δεν τελεσφορήσει η ως άνω διαδικασία, για το σύνολο των ανωτέρω υποψηφίων, η εκμετάλλευση των ιχθυοτρόφων υδάτων της παραγράφου 1 γίνεται σύμφωνα με την περίπτωση γ.
4. Οι αρμόδιες υπηρεσίες των Περιφερειών κατά το άρθρο 186 του ν. 3852/2010 καθώς και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, στους οποίους έχει γίνει παραχώρηση κατά χρήση λιμνοθαλάσσιων εκτάσεων κυριότητας Δημοσίου, μπορούν να τις εκμισθώνουν σύμφωνα με τις διατάξεις του Τμήματος Β' (Άρθρα 35 έως 64)
5. Στα κατά την παρ. 1, μισθωμένα ιχθυοτρόφα ύδατα, δύναται να παρέχονται υπηρεσίες «αλιευτικού τουρισμού», κατά τα οριζόμενα στον ν. 4070/2012 (Α' 82) όπως αυτός τροποποιήθηκε με το άρθρο 40 του ν. 4179/2013 (ΑΊ75) και ισχύει και δράσεις οικοτεχνίας σύμφωνα με τον ν. 4235/2014 (Α'32).
6. Οι υπηρεσίες αλιείας της οικείας Περιφέρειας, ανεξαρτήτως του φορέα που διενεργεί την μίσθωση και για το σύνολο των μισθώσεων με τις διαδικασίες του άρθρου 35, συντάσσουν, εντός έξι (6) μηνών από την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης, έκθεση αξιολόγησης του μισθίου, η οποία θα ανανεώνεται κάθε τρία (3) χρόνια. Στις εκθέσεις αυτές τεκμηριώνεται το μέσο και το ελάχιστο εκτιμώμενο επίπεδο ποσότητας και αξίας παραγωγής, ο ελάχιστος αριθμός των θέσεων εργασίας και προσδιορίζονται οι αναγκαίες παρεμβάσεις τόσο της βελτίωσης των δημοσίων υποδομών όσο και της περιβαλλοντικής προστασίας ή/και αποκατάστασης του μισθίου σύμφωνα με τις προτάσεις του φορέα διαχείρισης στις προστατευόμενες περιοχές και όπου αυτός υφίσταται.
Στην τεκμηρίωση λαμβάνεται υπ' όψη η έκταση του μισθωμένου χώρου, τα συγκριτικά στοιχεία προηγούμενων ετών εκμετάλλευσης, τα αποτελέσματα της εκμετάλλευσης άλλων ομοειδών μισθίων της Περιφέρειας, οι επιπτώσεις από έκτακτες συνθήκες. Τα δεδομένα της έκθεσης αυτής, σε συνδυασμό με αυτά των ετησίων εκθέσεων του άρθρου 53 του παρόντος, λαμβάνονται υπόψη, κατά τη διαδικασία των μισθώσεων και των όρων που τίθενται σε αυτές σύμφωνα με το άρθρο 35, καθώς και στην εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 45 του παρόντος.
7. Οι υπηρεσίες Αλιείας που έχουν την αρμοδιότητα διαχείρισης των δημόσιων ιχθυοτροφείων, εντός 6 μηνών από την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης, μπορούν να προβούν σε διαδικασία μίσθωσης των δημόσιων ιχθυοτροφείων που βρίσκονται εκτός εκμετάλλευσης. 8. Το σύνολο των υφιστάμενων, μέχρι την δημοσίευση του παρόντος, εγκαταστάσεων και κτιριακών υποδομών των Δημόσιων Ιχθυοτροφείων, που είναι απαραίτητα για την ιχθυοτροφική τους εκμετάλλευση, και ανεγέρθηκαν από το ελληνικό Δημόσιο, ή τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θεωρούνται ότι ανεγέρθηκαν νόμιμα, κατόπιν έκδοσης για τον σκοπό αυτό διαπιστωτικής πράξης της αρμόδιας Πολεοδομικής Υπηρεσίας, Η Πολεοδομική Υπηρεσία εκδίδει την ανωτέρω διαπιστωτική πράξη με την υποβολή σε αυτήν τεχνικής έκθεσης, με δαπάνες του μισθωτή, συνοδευόμενης από τοπογραφική αποτύπωση των προς την νομιμοποίηση εγκαταστάσεων. Προϋπόθεση για την έκδοση της σχετικής πράξης είναι η σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας Υπηρεσίας Αλιείας καθώς και, σε περίπτωση που οι υποδομές αυτές βρίσκονται εντός Εθνικών Πάρκων, του Φορέα Διαχείρισης.»

2. Η παρ. 4 του άρθρου 38 του ν.δ. 420/1970 αντικαθίσταται ως εξής:
«4. Στην εκμίσθωση μέσω δημοπρασίας των προηγούμενων παραγράφων ακολουθείται η εξής διαδικασία:.
α. Συγκροτούνται δυο λίστες από τον διενεργούντα τη μίσθωση. Η πρώτη αποτελείται από τους ενδιαφερόμενους αλιευτικούς συνεταιρισμούς και η δεύτερη από ενδιαφερόμενους ιδιώτες.
β. Ο διενεργών τη δημοπρασία, επιλέγει από την πρώτη λίστα τον πλειοδότη και εφόσον εξαντληθούν οι ενδιαφερόμενοι από την πρώτη λίστα προχωρεί στην επιλογή πλειοδότη από τη δεύτερη λίστα.»

3. Μετά την παρ. 4 του άρθρου 38 του ν.δ. 420/1970 προστίθεται παρ. 5 ως εξής:
«5. Για τις διαδικασίες μίσθωσης του κεφαλαίου Β του παρόντος Τμήματος εφαρμόζονται και τα άρθρα 53 και 54.»

4. Το άρθρο 45 του ν.δ. 420/1970 αντικαθίσταται ως εξής:
«Οι συμβατικές δόσεις των μισθωμάτων των δημοσίων ιχθυοτροφείων, θυννείων, λιμνών, ποταμών που μισθώνονται με δημοπρασία, αυξομειώνονται σε ποσοστό που αντιστοιχεί στη μεταβολή της αξίας της παραγωγής εάν αυτή παρουσιάζει αύξηση ή μείωση τουλάχιστον κατά 20% συγκριτικά με την υπολογιζόμενη αξία συνολικής παραγωγής του συγκεκριμένου αλιευτικού έτους, με βάση τις τιμές χονδρικής πώλησης όπως αυτές έχουν καταχωρηθεί στο «Πρακτικό Καταχώρησης Μέσων Τιμών Χονδρικής Πώλησης», που υπογράφεται μαζί με τη σύμβαση μίσθωσης και δύναται να επικαιροποιείται ανά έτος.».

5. Το άρθρο 46 του ν.δ. 420/1970 (Α '27) αντικαθίσταται ως εξής:
«Η στο άρθρο 45 αυξομείωση των μισθωμάτων γίνεται με απόφαση του διενεργούντα την εκμίσθωση, μετά από εισήγηση της αρμόδιας Υπηρεσίας Αλιείας της Περιφέρειας και εφαρμόζεται στο χρονικό διάστημα που γίνεται από τη σύμβαση απαιτητή η επόμενη δόση του μισθώματος ή, αν αφορά την τελευταία δόση, η εφαρμογή γίνεται μέχρι τη λήξη της σύμβασης. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί εσκεμμένη μείωση της τιμής των αλιευμάτων ο μισθωτής υπόκεινται στις κυρώσεις της κείμενης νομοθεσίας.»

6. Το άρθρο 48 του ν.δ. 420/1970 αντικαθίσταται ως εξής:
«Ο πλειοδότης υποχρεούται να προσκομίσει εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης των όρων της σύμβασης, από αναγνωρισμένο πιστωτικό ίδρυμα. Η εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης σε περίπτωση δημοπρασίας ισούται με το ποσό του ετησίου μισθώματος και αναπροσαρμόζεται αναλόγως.»

7. Το άρθρο 50 του ν.δ. 420/1970 (Α '27) «Αλιευτικός Κώδικας» όπως ισχύει αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Οι ΟΤΑ δύνανται να εκμισθώνουν τα ιχθυοτρόφα ύδατα χωρίς δημοπρασία, σε αλιευτικούς συνεταιρισμούς της διοικητικής τους περιφέρειας, με απευθείας ανάθεση
2. Η χρονική διάρκεια της μίσθωσης είναι 5 έτη.
3. Η μίσθωση μπορεί να έχει διάρκεια μέχρι 10 έτη, εφόσον ο μισθωτής έχει εντάξει το μίσθιο σε συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα. Η αναμίσθωση στον ίδιο Αλιευτικό Συνεταιρισμό μπορεί να επαναλαμβάνεται, εφόσον καλύπτονται οι όροι της παρ.4 του παρόντος άρθρου και αυτός πληροί τις προϋποθέσεις του Ν.4384/2016. Μετά τη, με οποιοδήποτε τρόπο, λύση της μίσθωσης, οι ΟΤΑ μπορούν εκ νέου να μισθώσουν τα ιχθυοτρόφα ύδατα σύμφωνα με το άρθρο 35 του παρόντος.
4. Η αναμίσθωση σε αλιευτικό συνεταιρισμό γίνεται εφόσον ο μισθωτής αλιευτικός συνεταιρισμός διατηρεί επιτυχημένη εκμετάλλευση. Ως επιτυχημένη εκμετάλλευση ορίζεται η επίτευξη των στόχων της μίσθωσης όπως προσδιορίζονται στις εκθέσεις της παρ. 5 του άρθρου 35 και διαπιστώνεται κατά την διάρκεια της μίσθωσης με την διαδικασία του άρθρου 53 του παρόντος.
Η αίτηση αναμίσθωσης υποβάλλεται από τον ενδιαφερόμενο μισθωτή τουλάχιστον 4 μήνες πριν την λήξη της μίσθωσης και όχι προ του τελευταίου έτους της και συνοδεύεται από τεχνική έκθεση τεκμηρίωσης της επιτυχίας της εκμετάλλευσης.
Οι χρονικοί περιορισμοί που τίθενται στο παρόν άρθρο δεν ισχύουν για τις περιπτώσεις που απαιτείται αναμίσθωση για ένταξη σε επενδυτικά προγράμματα, διατηρούμενων των προϋποθέσεων διαπίστωσης της επιτυχημένης εκμετάλλευσης που τίθενται στο παρόν.»

8. Οι παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου 51 του ν.δ. 420/1970 όπως ισχύει, αντικαθίστανται ως εξής:
« 1. Το ετήσιο μίσθωμα για την εκμίσθωση δημόσιων ιχθυοτρόφων υδάτων σε αλιευτικούς συνεταιρισμούς με την διαδικασία της απευθείας μίσθωσης συνίσταται σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) επί της αξίας των αλιευμάτων του μισθωμένου ιχθυοτρόφου ύδατος που αλιεύονται από τον μισθωτή αλιευτικό συνεταιρισμό. Η αξία της παραγωγής του μισθίου που διατίθεται δωρεάν με ελεύθερη βούληση και ευθύνη του μισθωτή και σε συνεννόηση με τον εκμισθωτή σε ευαγή ιδρύματα ή σε δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης δεν υπόκειται σε φορολόγηση ή σε αποδόσεις υπέρ του εκμισθωτή και του μισθίου που αναφέρονται στο παρόν άρθρο. Το μίσθωμα αποδίδεται σε δύο εξαμηνιαίες δόσεις στον κωδικό εσόδων 2222 «μισθώματα Ιχθυοτροφείων». Η πρώτη δόση καταβάλλεται εντός του Οκτωβρίου και η δεύτερη εντός του Μαρτίου, για κάθε ιχθυοτροφικό έτος της μίσθωσης.
Οι εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης των συμβάσεων τις οποίες υποχρεούνται να προσκομίσει ο μισθωτής σε περίπτωση απευθείας ανάθεσης , αντιστοιχούν σε χρηματικό ποσόν ίσο με το 20% της ελάχιστης αξίας του μισθώματος που προκύπτει από την έκθεση της παρ.5 του άρθρου 35 του παρόντος. Οι υφιστάμενες ανωτέρω εγγυήσεις κατά την υπογραφή της παρούσας προσαρμόζονται κατά τα ανωτέρω. Σε περίπτωση έκπτωσης μισθωτή, ή λήξης της σύμβασης μίσθωσης, αν υπάρχουν χρέη από μισθώματα, η εγγυητική επιστολή καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου. Οφειλόμενα ποσά τα οποία υπερβαίνουν το ποσό της εγγυητικής επιστολής βεβαιώνονται και εισπράττονται σύμφωνα με τον κώδικα είσπραξης Δημοσίων εσόδων.
2. Σε ιχθυοτρόφα ύδατα, όπου επιτρέπεται η δραστηριότητα των ελευθέρων επαγγελματιών αλιέων, αυτοί αποδίδουν στον μισθωτή, ανεξαρτήτως του τρόπου μίσθωσης, ως δικαίωμα αλιείας το δέκα τοις εκατό (10%) της αλιευόμενης αξίας της καθημερινής αλιευτικής παραγωγής τους. Αν ο μισθωτής είναι αλιευτικός συνεταιρισμός από αυτό το «δικαίωμα αλιείας» αποδίδει το δέκα τοις εκατό (10%).
3. Στις συμβάσεις μίσθωσης ορίζεται ελάχιστο μίσθωμα όπως προκύπτει από την εκτιμώμενη κατώτατη ποσότητα αλιευμάτων και αξία αυτής καθώς και ελάχιστος αριθμός απασχολούμενων σύμφωνα με την τεκμηρίωση της έκθεσης της παρ.5 του άρθρου 35 του παρόντος. Το ελάχιστο εκτιμώμενο μίσθωμα μπορεί να αναθεωρείται σύμφωνα με τις προβλέψεις της παρ.5 του άρθρου 35 του παρόντος μετά από τεκμηριωμένη εισήγηση της επιτροπής του άρθρου 53 του παρόντος εφόσον πιστοποιηθεί ότι συνέτρεξαν κλιματολογικές ή περιβαλλοντικές κρίσεις μεγάλης κλίμακας και εξαιτίας αυτών η παραγωγή μειώθηκε πέραν της ελαχίστης.»

9. Το άρθρο 53 του ν.δ. 420/1970 αντικαθίσταται ως εξής: «Συστήνεται Επιτροπή Ελέγχου Μισθωμένων Ιχθυοτρόφων Υδάτων της οικείας Περιφερειακής Ενότητας η οποία συγκροτείται με απόφαση του Περιφερειάρχη και απαρτίζεται από έναν ιχθυολόγο της υπηρεσίας Αλιείας της Περιφέρειας, από έναν ιχθυολόγο της υπηρεσίας Αλιείας της αρμόδιας Περιφερειακής Ενότητας, ως Πρόεδρο της Επιτροπής και έναν Οικονομικό Υπάλληλο της Περιφέρειας, με τους αναπληρωτές τους. Σε περίπτωση που δεν υφίστανται οι σχετικές ειδικότητες, ορίζεται ως μέλος της επιτροπής υπάλληλος παρεμφερούς ειδικότητας.
Στα ιχθυοτρόφα ύδατα που ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο και βρίσκονται σε καθεστώς μίσθωσης, ανεξαρτήτως του φορέα του διενεργούντα τη μίσθωση, διεξάγεται έλεγχος κάθε αλιευτικό έτος, που λήγει την τελευταία ημέρα του μηνός Φεβρουαρίου, για τα αποτελέσματα της εκμετάλλευσης τους, λαμβάνοντας υπ' όψιν τις εκτιμήσεις της έκθεσης αξιολόγησης της παραγράφου 5 του άρθρου 35 του παρόντος. Ο έλεγχος διενεργείται από την Επιτροπή Ελέγχου Μισθωμένων Ιχθυοτρόφων Υδάτων της οικείας Περιφερειακής Ενότητας.
Η ετήσια έκθεση υποβάλλεται το αργότερο έως το τέλος Μαΐου του τρέχοντος έτους στο φορέα που διενεργεί τη μίσθωση, στη Γενική Διεύθυνση Αλιείας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κοινοποιείται στο μισθωτή και αναρτάται κατά τα οριζόμενα στο ν. 3861/2010.»

10. Το άρθρο 54 του ν.δ. 420/1970 αντικαθίσταται ως εξής:
«Οι δαπάνες εκμετάλλευσης και συντήρησης του ιχθυοτροφείου βαρύνουν τον μισθωτή. Τα έως την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης κατατεθειμένα ή οφειλόμενα ποσά στο λογαριασμό βελτιωτικών έργων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν έως την εξάντληση τους ως ίδια συμμετοχή σε επενδυτικά προγράμματα του μισθωτή αποκλειστικά για την κατασκευή μόνιμων έργων και εξοπλισμού κυριότητας του Δημοσίου καθώς και για την πληρωμή έργων αποκατάστασης του ιχθυοτροφείου, ύστερα από ακραία καιρικά και περιβαλλοντικά φαινόμενα.»

11. Εντός 6 μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου, οι υφιστάμενες συμβάσεις μίσθωσης μεταξύ ΟΤΑ και αλιευτικών συνεταιρισμών, τροποποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου.

Αρθρο 11
Τροποποίηση διατάξεων του ν. 3955/2011

Όπου στο ν. 3955/2011 αναφέρεται η Διεύθυνση Αγροτικής Πολιτικής και Τεκμηρίωσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, νοείται εφεξής η Διεύθυνση Γεωργικών, Ζωικών, Κτηνιατρικών και Αλιευτικών Ελέγχων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Η περίπτ. β' της παρ. 2 του άρθρου 4 του ν. 3955/2011, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με την παρ. 4 του άρθρου 50 του ν. 4235/2014 (Α'32), αντικαθίσταται ως εξής:
«β) Η ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης - υπεύθυνης δήλωσης γίνεται σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 2 και την παρ. 1 του άρθρου 3 του π.δ. 150/2001 (Α' 125).»

Άρθρο 12
Τροποποίηση διατάξεων του ν. 2637/1998

Οι παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου 19 του ν. 2637/1998 (Α'200), όπως το άρθρο αυτό έχει τροποποιηθεί με την παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 2732/1999 (ΑΊ54), αντικαθίστανται ως εξής:
«1.Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι εννεαμελές (9) και αποτελείται από: α) τον Πρόεδρο, β) δύο (2) Αντιπροέδρους, γ) ένα (1) Γενικό Διευθυντή, οι οποίοι επιλέγονται από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μεταξύ επιστημόνων, με γνώσεις ή εμπειρία στο αντικείμενο,
δ) έναν (1) εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών που προτείνεται, μαζί
με τον αναπληρωτή του, από τον Υπουργό Οικονομικών,
ε) δύο (2) εκπροσώπους του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που επιλέγονται μαζί με τους αναπληρωτές τους, από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων,
στ) έναν εκπρόσωπο (1) του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, που προτείνεται, μαζί με τον αναπληρωτή του, από τον φορέα αυτό, ζ) έναν (1) εκπρόσωπο των εργαζομένων στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., που εκλέγεται, μαζί με τον αναπληρωτή του, από τη γενική συνέλευση των εργαζομένων.
2. Τα μέλη του ΔΣ ορίζονται με τριετή θητεία, η οποία μπορεί να ανανεώνεται για άλλη μία τριετία.
3. Τα μέλη του Δ.Σ. με τους αναπληρωτές τους ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Αν οι φορείς των περιπτ. στ' και ζ' της παρ. 1 δεν προτείνουν τους εκπροσώπους τους μέσα στην προθεσμία που τάσσει ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με έγγραφο του, το ΔΣ συγκροτείται νομίμως και λειτουργεί χωρίς την συμμετοχή των εκπροσώπων των φορέων αυτών. Το ΔΣ έχει απαρτία όταν είναι παρόντα τουλάχιστον πέντε (5) από τα μέλη του, στα οποία συμπεριλαμβάνεται ο πρόεδρος ή ένας (1) από τους αντιπροέδρους.
Το ΔΣ συγκαλείται με έγγραφη πρόσκληση του προέδρου του, τακτικά, μια φορά τον μήνα και, εκτάκτως, όταν κρίνεται απαραίτητο από τον Πρόεδρο ή όταν ζητηθεί εγγράφως τουλάχιστον από πέντε (5) μέλη του ΔΣ.»

Άρθρο 13
Τροποποίηση διατάξεων του ν. 4384/2016

1. Το τελευταίο εδάφιο της παρ. 12 του άρθρου 27 του ν. 4384/2016, αντικαθίσταται ως εξής:
«Ο Οργανισμός Διαχείρισης Ακινήτων Γαιών και Εξοπλισμών (ΟΔΙΑΓΕ) του άρθρου 41 διαθέτει το υπόλοιπο του ενεργητικού που απομένει σε άλλον ΑΣ ή για την υποστήριξη δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας».

2. Μετά το άρθρο 31 του ν. 4384/2016 προστίθεται άρθρο 31α ως εξής:
«Άρθρο 31α
Ομοσπονδίες και Συνομοσπονδία Αγροτικών Συνεταιρισμών
1. Αγροτικοί Συνεταιρισμοί που αποτελούν τουλάχιστον ποσοστό 51% του συνολικού αριθμού των Αγροτικών Συνεταιρισμών που έχουν την έδρα τους στην ίδια Περιφέρεια και είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο του άρθρου 19 μπορούν να συνιστούν Ομοσπονδία Αγροτικών Συνεταιρισμών, (Ο.Α.Σ.).Σε μία Ο.Α.Σ. μπορεί να συμμετέχουν και ΚΑΣ του άρθρου 31, που έχουν την έδρα της στην ίδια Περιφέρεια.
2. Η Ο.Α.Σ. εκπροσωπεί τα μέλη της ενώπιον κάθε Αρχής και μεριμνά για την ανάπτυξη των συνεταιρισμών, την ενθάρρυνση των συνεταιριστικών συνεργασιών και την προώθηση των συνεταιριστικών αρχών και της συνεταιριστικής εκπαίδευσης σε συνεργασία με το Ταμείο Αγροτικής Συνεταιριστικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης του άρθρου 39.
3. Η γενική συνέλευση της Ο.Α.Σ. συγκροτείται από τους αντιπροσώπους των μελών της, που εκλέγονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα καταστατικά τους.
4. Ομοσπονδίες Αγροτικών Συνεταιρισμών που αποτελούν τουλάχιστον ποσοστό 51% του συνολικού αριθμού των ΟΑΣ μπορούν να συνιστούν την Συνομοσπονδία Αγροτικών Συνεταιρισμών Ελλάδας, (Σ.Α.Σ.Ε.), η οποία αποτελεί το ανώτατο όργανο επαγγελματικής εκπροσώπησης των Ο.Α.Σ. και ΚΕΑΣ του άρθρου 31. Στην Σ.Α.Σ.Ε. μπορεί να συμμετέχουν και ΚΕΑΣ.
5. Η ΣΑ Σ. Ε εκπροσωπεί τα μέλη της στο εσωτερικό και το εξωτερικό και φροντίζει για την τήρηση των διεθνών συνεταιριστικών αρχών και αξιών από τα μέλη της. Ασκεί κάθε δραστηριότητα για την προαγωγή των συμφερόντων των μελών της, διαδίδει με κάθε πρόσφορο μέσο την ιδέα του συνεργατισμού και παρέχει κάθε βοήθεια στα μέλη της για την επίτευξη των σκοπών και των δραστηριοτήτων της.
6. Η γενική συνέλευση της Σ.Α.Σ.Ε συγκροτείται από τους αντιπροσώπους των Ο.Α.Σ. και ΚΕΑΣ, οι οποίοι εκλέγονται σύμφωνα με το καταστατικό της Σ.Α.Σ.Ε.
7. Τα καταστατικά των Ο.Α.Σ. και της Σ.Α.Σ.Ε εγκρίνονται από τα Ειρηνοδικεία της έδρας τους. Οι ανωτέρω οργανώσεις καταθέτουν στην αρμόδια αρχή του άρθρου 18 το εγκεκριμένο καταστατικό τους. Τα καταστατικά των Ο.Α.Σ. και της Σ.Α.Σ.Ε. καθορίζουν τα θέματα που διέπουν τη λειτουργία τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, με την επιφύλαξη του επόμενου εδαφίου. Θέματα σχετικά με της αρχαιρεσίες, τη σύγκληση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες της γενικής συνέλευσης και του διοικητικού συμβουλίου των Ο.Α.Σ. και της Σ.Α.Σ.Ε. διέπονται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου περί ΑΣ. Οι Ο.Α.Σ. και η Σ.Α.Σ.Ε. δεν ασκούν εμπορικές δραστηριότητες.»

3. α) Οι Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του άρθρου 33 του ν. 4384/2016 (Α'78) και του άρθρου 6 του ν. 4015/2011 (Α' 210) που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο του άρθρου 19 του ν. 4384/2016, μπορούν να μετατρέπονται σε αγροτικούς συνεταιρισμούς (ΑΣ) του ν. 4384/2016 με συγχώνευση των Αγροτικών Συνεταιρισμών μετόχων τους. β) Για τη μετατροπή των Αγροτικών Εταιρικών Συμπράξεων σε Αγροτικούς Συνεταιρισμούς απαιτείται απόφαση της γενικής συνέλευσης των μετόχων της ΑΕΣ και απόφαση των ΑΣ μετόχων της, που λαμβάνονται σύμφωνα με την αυξημένη απαρτία της παρ. 3 του άρθρου 13 και την αυξημένη πλειοψηφία της παρ. 2 του άρθρου 14 του ν. 4384/2016 αντίστοιχα. Η γενική συνέλευση της ΑΕΣ εγκρίνει το σχέδιο σύμβασης συγχώνευσης - μετατροπής, το οποίο συντάσσεται από τα Διοικητικά Συμβούλια όλων των συγχωνευόμενων ΑΣ μετόχων της, καθώς και από το διοικητικό συμβούλιο της μετατρεπόμενης ΑΕΣ και περιλαμβάνει τους όρους της συγχώνευσης και την αξία της μερίδας του νέου ΑΣ.
γ) Το καταστατικό του ΑΣ που προέρχεται από τη μετατροπή συντάσσεται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4384/2016 περί ΑΣ. Οι συνεταιρικές μερίδες θα είναι ίσης αξίας με την αξία των μετοχών που κατείχε ο κάθε ΑΣ που συγχωνεύεται πριν την μετατροπή-συγχώνευση. Μέλη του νέου ΑΣ είναι τα φυσικά πρόσωπα μέλη των ΑΣ που συγχωνεύονται.
δ) Από την καταχώριση του καταστατικού του ΑΣ που προέρχεται από τη μετατροπή στο βιβλίο αγροτικών συνεταιρισμών που τηρείται στο Ειρηνοδικείο της έδρας του ΑΣ, συντελείται η μετατροπή και ο ΑΣ υπεισέρχεται σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της ΑΕΣ που μετατράπηκε και συνεχίζει τις εκκρεμείς δίκες της χωρίς τη διακοπή τους. ε) Κατά τα λοιπά, όσον αφορά τη διαδικασία της μετατροπής εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις του άρθρου 24 και της παρ. 5 του άρθρου 29 του ν. 4384/2016.
στ) ΑΣ που είναι μέτοχοι των ΑΕΣ που μετατρέπονται και δεν επιθυμούν τη συγχώνευση - μετατροπή, μπορούν να αποχωρήσουν λαμβάνοντας την αξία των μετοχών που κατέχουν στην ΑΕΣ που μετατρέπεται. ΑΕΣ που είναι μέτοχος ΑΕΣ που αποφάσισε να μετατραπεί σε ΑΣ, αποχωρεί λαμβάνοντας την αξία των μετοχών που κατέχει στην ΑΕΣ που μετατρέπεται.

4. Στο τέλος της παρ. 2 του άρθρου 37 του ν. 4384/2016 προστίθεται εδάφιο το κείμενο του οποίου έχει ως εξής:
«Οι οργανώσεις παραγωγών προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας και οι ενώσεις τους, του Κανονισμού (EE) αριθ. 1379/2013, μπορούν επιπλέον να αποτελούν και νομικά πρόσωπα του αστικού δικαίου.»

5. Μετά την παρ. 7 του άρθρου 41 του ν. 4384/2016, προστίθεται παράγραφος 8 ως εξής:
«8. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ο ΟΔΙΑΓΕ χρηματοδοτείται για την έναρξη λειτουργίας του από τον κρατικό προϋπολογισμό με το ποσό των εκατόν ογδόντα χιλιάδων (180.000) ευρώ. Το ανωτέρω ποσό της χρηματοδότησης επιστρέφεται ατόκως στον κρατικό προϋπολογισμό σταδιακά, εντός επτά (7) ετών από την καταβολή του.»

6. Οι προθεσμίες που προβλέπονται στις παρ. 2 και 3 του άρθρου 49 του ν. 4384/2016, παρατείνονται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017.

7. Οι ΚΕΣΕ και οι ΚΑΣΟ που δεν μετατράπηκαν σε ΑΣ, σύμφωνα με την περίπτ. β' της παρ. 4 του άρθρου 49 του ν. 4384/16, καθώς και οι ΕΑΣ του ν. 2810/2000 (Α'61) που δεν μετατράπηκαν σε ΑΣ ή ΑΕΣ σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4015/2011 (Α' 210), λύνονται και τίθενται σε εκκαθάριση με απόφαση του Ειρηνοδικείου της έδρας τους, που δικάζει κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, μετά από αίτηση της αρμόδιας αρχής του άρθρου 18 του ν. 4384/2016 ή οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον.

Άρθρο 14
Ρυθμίσεις λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

1. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Οικονομικών, και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζονται οι τεχνικές λεπτομέρειες, τα διαδικαστικά θέματα και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια ώστε να αποδοθούν στους δικαιούχους οι απαιτήσεις που έχουν δημιουργηθεί:
α) Για αμοιβές αξιολογητών στο πλαίσιο εφαρμογής της 26984/19.12.2013 (Β' 3255) πρόσκλησης έτους 2014 του Μέτρου 112 και
β) Για αμοιβές Γνωμοδοτικών Επιτροπών και Επιτροπών Παρακολούθησης των μακροχρονίων και λοιπών υποχρεώσεων, των Μέτρων 2.1 του ΕΠΑΑ & ΑΥ 2000-2006 και 123Α του «ΠΑΑ 2007-2013», σύμφωνα με τα οριζόμενα στην αριθμ. 2/83461/0022/2013 απόφασης των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΟΔΔ 22).

2. Το δεύτερο εδάφιο της περίπτ. α' της παρ. 3 του άρθρου 22 του ν. 4036/2012 αντικαθίσταται ως εξής:
«Για τον εξοπλισμό αυτό, τα χρονοδιαγράμματα και τα διαστήματα επιθεώρησης καθορίζονται με την προβλεπόμενη, από το άρθρο 38, απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.»

3. Μετά την παρ. 2 του άρθρου 45 του ν. 4036/2012 προστίθεται νέα παράγραφος 2α, ως εξής:
«2α. Ειδικά για τους Σταθμούς Επιθεώρησης Εξοπλισμού Εφαρμογής Γεωργικών Φαρμάκων (ΣΤΕΕΕΓΦ) που δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους σχετικά με τις διαδικασίες επιθεώρησης που καθορίζονται με την υπουργική απόφαση του άρθρου 38 του παρόντος νόμου, επιβάλλεται πρόστιμο από τριακόσια (300) έως δεκαπέντε χιλιάδες (15.000) ευρώ. Σε περίπτωση υποτροπής, επιπλέον των κυρώσεων που προβλέπονται στην παρ. 10, ανακαλείται και η εξουσιοδότηση λειτουργίας τους από την αρμόδια αρχή που την εξέδωσε, κατόπιν εισήγησης της Δ/νσης Εγγείων Βελτιώσεων Εδαφοϋδατικών Πόρων και Λιπασμάτων του ΥΠΑΑΤ.»

4. α) Η παρ. 6 του άρθρου 9 του ν. 4036/2012 (Α' 8), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 4 του άρθρου 18 του ν. 4351/2015 (ΑΊ64), αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«6. Όποιος εισάγει, χρησιμοποιεί για επαγγελματική χρήση, διακινεί, διαθέτει καθ' οιονδήποτε τρόπο, έστω και δωρεάν, ανταλλάσσει, μεταφέρει φυτοπροστατευτικά προϊόντα πέραν της ημερομηνίας λήξης που αναγράφεται ή προκύπτει από τη συσκευασία ή την ετικέτα, τιμωρείται με πρόστιμο από χίλια (1.000) έως τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ. Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα του προηγούμενου εδαφίου δεσμεύονται και καταστρέφονται, με δαπάνη που βαρύνει αποκλειστικά τον υπεύθυνο για την παράβαση.» β) Οι περιπτ. γ' και δ' του άρθρου 47 του ν. 4036/2012 καταργούνται.

5. Στην παρ. 1 του άρθρου 12 του ν. 4061/2012 προστίθεται νέα περίπτωση δ', ως εξής:
«δ) παραχωρητήρια που εκδόθηκαν βάσει διατάξεων της αγροτικής νομοθεσίας και κυρωμένα κτηματολογικά στοιχεία διανομών, εφόσον υπάρχουν γεωμετρικά σφάλματα ή άλλες ανωμαλίες και τα παραχωρούμενα ακίνητα απεικονίζονται στα σχετικά διαγράμματα σε διαφορετική θέση από αυτήν που πραγματικά βρίσκονται. Τα ανωτέρω διορθώνονται κατά σχήμα και θέση, εφόσον το εμβαδόν του παραχωρούμενου ακινήτου δεν μεταβάλλεται και δεν θίγονται όμορες ιδιοκτησίες ή παραχωρήσεις.»

6. Μετά την περίπτ. δ' της παρ. 1 του άρθρου 22 του ν. 674/1977 προστίθεται περίπτωση ε', ως εξής:
«ε. εφόσον τα εμπράγματα δικαιώματα επί των αναδιανεμηθέντων κτημάτων είχαν ήδη προ της κυρώσεως του αναδασμού μεταβιβαστεί, αλλοιωθεί, καταργηθεί ή επιβαρυνθεί δυνάμει δικαιοπραξίας ή κληρονομιάς, εφόσον αυτό προκύπτει από συμβολαιογραφικό έγγραφο νομίμως μεταγεγραμμένο στα βιβλία μεταγραφών ή καταχωρισμένο στο κτηματολογικό βιβλίο, προ της κυρώσεως του αναδασμού. Η διόρθωση διενεργείται εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ετών από τη κύρωση του αναδασμού κατόπιν σχετικής αιτήσεως του ενδιαφερομένου.»

7. Η περίπτ. στ' της παρ. 1 του άρθρου 11 του ν. 4351/2015 (ΑΊ64) αντικαθίσταται ως εξής:
«στ) Νέες συγκροτήσεις όλων των συλλογικών οργάνων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, πλην των υπηρεσιακών και πειθαρχικών συμβουλίων. Με τις αποφάσεις συγκρότησης καθορίζονται ιδίως οι ιδιότητες και ο αριθμός των μελών των συλλογικών οργάνων και επικαιροποιούνται οι οργανικές μονάδες σύμφωνα με τον οργανισμό του Υπουργείου. Ολες οι αποφάσεις ορισμού μελών των συλλογικών οργάνων εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι την έκδοση των αντίστοιχων αποφάσεων με τη νέα συγκρότηση.»

8. α) Το πρώτο εδ. της παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 1790/1988 (ΑΊ34) αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Το Δ.Σ. είναι επταμελές και απαρτίζεται από τα παρακάτω μέλη:»
β) Η περίπτ. στ' της παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 1790/1988 (Α' 134) καταργείται.
γ) Η παρ. 3 του άρθρου 7 του ν. 1790/1988 αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Αν οι φορείς των περιπτώσεων ε', ζ' και η' της παραγράφου 1 δεν προτείνουν τους εκπροσώπους τους εντός δεκαπέντε ημερών, οι
εκπρόσωποι ορίζονται από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.»
δ) Οι παρ. 1 και 2 του άρθρου 9 του ν. 1790/1988 αντικαθίστανται ως εξής: «1. Το Δ.Σ. συγκαλείται με έγγραφη πρόσκληση του προέδρου τακτικά δύο φορές το μήνα και έκτακτα όποτε το κρίνει απαραίτητο ο πρόεδρος ή το ζητήσουν εγγράφως τέσσερα από τα μέλη του.
2. Το Δ.Σ. βρίσκεται σε απαρτία όταν είναι παρόντα τουλάχιστον τέσσερα από τα μέλη του, στα οποία πρέπει να συμπεριλαμβάνεται ο πρόεδρος ή ο αντιπρόεδρος. Όταν δεν υπάρχει πρόεδρος, απουσιάζει ή κωλύεται, στο Δ.Σ. προεδρεύει ο αντιπρόεδρος. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών και σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του προέδρου.»

9. α) Η παρ. 6 του άρθρου 2 του π.δ. 40/2016 (Α' 61) , αντικαθίσταται ως εξής:
«6. Η αλιεία με σκάφος, εντός της περιοχής που καθορίζεται στο άρθρο 1, επιτρέπεται από τους ελεύθερους αλιείς της παραγράφου 1 που είναι εφοδιασμένοι με την ατομική άδεια της παραγράφου 3, και μόνο με επαγγελματικό αλιευτικό σκάφος κυριότητας τους, το οποίο είναι εφοδιασμένο: α) με άδεια σκάφους εσωτερικών υδάτων ή αλιευτική άδεια σκάφους παράκτιας αλιείας, σύμφωνα με τις διατάξεις του β. δ. 666/1966 (Α' 160) και β) και με άδεια υπό τον τίτλο «άδεια αλίευσης σκάφους λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου — Αιτωλικού», στην οποία αναγράφονται ο αριθμός μητρώου αλιευτικών σκαφών (ΑΜΑΣ-Λ ή/και ΑΜΑΣ), τα αλιευτικά εργαλεία και οι όροι χρήσης τους σύμφωνα με το παρόν διάταγμα. Η άδεια αλίευσης σκάφους λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου — Αιτωλικού χορηγείται από την αρμόδια για την έκδοση αδειών αλιείας Υπηρεσία της Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας, μετά από την υποβολή σε αυτήν σχετικής αίτησης του ελεύθερου αλιέα της παραγράφου 2 που έχει εφοδιασθεί με την Ατομική Αδεια Ελεύθερου Αλιέα λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου - Αιτωλικού της παραγράφου 3, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του παρόντος διατάγματος. Στην αίτηση αναγράφονται όλα τα χαρακτηριστικά στοιχεία του σκάφους και ο αλιευτικός εξοπλισμός του. Η άδεια αλίευσης σκάφους λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου — Αιτωλικού επιδεικνύεται πάντα κατά τη διενέργεια ελέγχων μαζί με την άδεια σκάφους εσωτερικών υδάτων ή την αλιευτική άδεια του σκάφους, έχει ισχύ μόνο εντός της περιοχής που καθορίζεται στο άρθρο 1 και η ισχύς της παύει ή αναστέλλεται αν παύσει ή ανασταλεί η ισχύς της άδειας σκάφους εσωτερικών υδάτων.»
β) Η παρ. 9 του άρθρου 2 του π.δ. 40/2016, αντικαθίσταται ως εξής:
«9. Ο ελεύθερος αλιέας, μετά την έκδοση της άδειας αλίευσης σκάφους λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου — Αιτωλικού της παραγράφου 6, υποχρεούται αμελλητί να βάψει το σκάφος με μπλε χρώμα και να αναγράψει πάνω σε αυτό με ευδιάκριτο τρόπο τον αριθμό μητρώου αλιευτικού σκάφους (ΑΜΑΣ-Λ ή στην περίπτωση επαγγελματικής άδειας παράκτιας αλιείας την προβλεπόμενη σήμανση).»
γ) Η περίπτ. γ της παρ. 1 του άρθρου 4 του π.δ. 40/2016 αντικαθίσταται ως
εξής: «γ) Με καμάκι με τη βοήθεια φωτός από την 1η Νοεμβρίου έως την 15η Απριλίου του επομένου έτους. Κατ' εξαίρεση και μόνο στη Λιμνοθάλασσα Αιτωλικού και στην περιοχή της Νίδοβας μέχρι και τη θέση των παλαιών φραγμών Ιχθυοτροφείου Πόρου επιτρέπεται η αλιεία με καμάκι με τη βοήθεια του φωτός καθ' όλο το έτος. »
δ) Η παρ. 2 του άρθρου 4 του π.δ. 40/2016 αντικαθίσταται ως εξής: «2. Η επαγγελματική αλιεία εντός της περιοχής που καθορίζεται στο άρθρο 1, με σκάφη, τα οποία διαθέτουν ιπποδύναμη μηχανής μικρότερη των 19 KW επιτρέπεται καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.»

10. Η προθεσμία η οποία προβλέπεται στην περίπτ. α' της παρ. 1 του άρθρου 27 του ν. 4282/2014 (ΑΊ82), για την προσαρμογή των μονάδων υδατοκαλλιέργειας, που αποδεδειγμένα λειτουργούσαν χωρίς άδεια ίδρυσης και λειτουργίας για το σύνολο ή μέρος των εγκαταστάσεων τους κατά την έναρξη ισχύος του ως άνω νόμου, παρατείνεται δύο (2) επιπλέον έτη, ήτοι έως 29.8.2018. Όπου στις διατάξεις του άρθρου 27 του ν. 4282/2014 αναφέρεται η προθεσμία των δύο (2) ετών, νοείται η προθεσμία που λήγει στις 29.8.2018.

11. α) Οι παρ. 2 και 3 του άρθρου 17 του ν. 1474/1984 (Α' 128) αντικαθίστανται ως εξής:
«2. Τα πειθαρχικά συμβούλια απαρτίζονται από πέντε (5) αιρετά μέλη, ένα από κάθε κλάδο, εκλεγμένα με ισάριθμα αναπληρωματικά μέλη από το Συντονιστικό Συμβούλιο κατά την πρώτη, μετά τις εκλογές σύγκλησή του. Σε περίπτωση έλλειψης τακτικού ή αναπληρωματικού μέλους, λόγω θανάτου ή παραίτησής του ή άλλου κωλύματος, εκλέγεται νέο μέλος σε αντικατάσταση του, κατά την αμέσως επόμενη συνεδρίαση του Συντονιστικού Συμβουλίου. 3. Η θητεία των μελών των πειθαρχικών συμβουλίων είναι τριετής και παρατείνεται μέχρι τον ορισμό - εκλογή νέων οργάνων. Υποψήφιοι για το Πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο μπορούν να είναι όλα τα μέλη της Γενικής Συνέλευσης των Αντιπροσώπων και για το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο τα μέλη, εκ των Αντιπροσώπων, που έλαβαν το πτυχίο τους πριν από δέκα τουλάχιστον χρόνια. Από τους υποψηφίους εκλέγονται όσοι συγκεντρώνουν την απόλυτη πλειοψηφία, επί των εγκύρων ψήφων, σε κάθε κλάδο.» β) Η παρ. 1 του άρθρου 17 του π.δ. 334/1985 (Α' 117) αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Η εκλογή και συγκρότηση των Πειθαρχικών Συμβουλίων γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17 του ν. 1474/1984. Η υποβολή υποψηφιοτήτων από τους επιθυμούντες να εκλεγούν γίνεται, μέχρι την έναρξη της Συνεδρίασης, στον Πρόεδρο του Συντονιστικού Συμβουλίου, ο οποίος είναι υπεύθυνος να κάνει τις εκλογές. Στο Πειθαρχικό Συμβούλιο εκλέγεται ο υποψήφιος που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία επί των εγκύρων ψήφων του κάθε κλάδου. Αν κατά την πρώτη ψηφοφορία δεν εξελέγη, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται με υποψήφιους μόνο τους δύο πρώτους πλειοψηφήσαντες. Αναπληρωματικός εκλέγεται ο κατά σειρά πλειοψηφίας αμέσως επόμενος.»
γ) Η παρ. 1 του άρθρου 3 της 247402/29-7-2003 απόφασης του Υπουργού Γεωργίας (Β' 1124) αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Τα Πειθαρχικά Συμβούλια (Πρωτοβάθμιο και Δευτεροβάθμιο) του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. απαρτίζονται από πέντε (5) αιρετά μέλη, ένα (1) από κάθε κλάδο, εκλεγμένα με ισάριθμα αναπληρωματικά μέλη από το Συντονιστικό Συμβούλιο κατά την πρώτη μετά τις εκλογές σύγκλησή του, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17 του ν. 1474/1984 και του άρθρου 17 του π.δ. 334/1985.»

12. α) Δαπάνες κατασκηνώσεων για τα τέκνα των υπαλλήλων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καταβάλλονται από το Ταμείο Γεωργίας και Κτηνοτροφίας (Φορέας 110) υπό την προϋπόθεση ότι οι κατασκηνώσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δεν λειτουργούν και δεν είναι σε θέση να προσφέρουν φιλοξενία για λόγους που δεν οφείλονται στο ίδιο το Υπουργείο.
β) Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζεται το ετήσιο ύψος της αποζημίωσης ανά δικαιούμενο τέκνο καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρ α'.

13. Η παρ. 3 του άρθρου 70 του ν. 4314/2014 (Α'265) όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Δικαιούχοι πράξεων τεχνικής βοήθειας του ΠΑΑ και του ΕΠ Αλιείας και Θάλασσας ορίζονται οι ΕΥΔ ΠΑΑ και ΕΥΔ ΕΠΑλΘ, αντίστοιχα, δια των αρμοδίων μονάδων τους, καθώς και η ΜΟΔ Α.Ε. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δύναται να ορίζονται και άλλοι δικαιούχοι
τεχνικής βοήθειας των ανωτέρω προγραμμάτων, καθώς και να ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα που αφορούν στη διαδικασία υλοποίησης τους.»

14. α) Μετά την περίπτ. γ' της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4061/2012, όπως ισχύει, προστίθεται περίπτωση δ', ως εξής:
«δ) Δωρεάν, κατά χρήση, ακίνητα στον Οργανισμό Διαχείρισης Ακινήτων Γαιών και Εξοπλισμών (ΟΔΙΑΓΕ) προκειμένου να τα αξιοποιήσει για τους σκοπούς ίδρυσης και λειτουργίας του, όπως αυτοί περιγράφονται στην παρ. 6 του άρθρου 41 του ν. 4384/2016 (Α' 78). Για την παραχώρηση της χρήσης εισηγείται η Διεύθυνση Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μετά από αίτηση του ΟΔΙΑΓΕ, στην οποία περιγράφεται το ακίνητο, κατά εμβαδόν, θέση και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς και προσδιορίζεται η χρονική διάρκεια και ο σκοπός της παραχώρησης.»
β) Με απόφαση του Δ.Σ. του ΟΔΙΑΓΕ καθορίζονται ο αριθμός των θέσεων που θα καλυφθούν και τα απαιτούμενα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα των υποψηφίων για την κάλυψη των θέσεων αυτών. Η στελέχωση του Οργανισμού Διαχείρισης Ακινήτων Γαιών και Εξοπλισμών (ΟΔΙΑΓΕ) γίνεται με απόσπαση προσωπικού που υπηρετεί στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) και στα εποπτευόμενα από το ΥΠΑΑΤ νομικά πρόσωπα.
Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επιτρέπεται κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης νόμου η απόσπαση του προσωπικού που υπηρετεί στο ΥΠΑΑΤ και τα νομικά πρόσωπα του ΥΠΑΑΤ χωρίς να απαιτείται γνώμη διοικητικού ή υπηρεσιακού συμβουλίου, ύστερα από αίτηση των ενδιαφερομένων υπαλλήλων. Η χρονική διάρκεια της απόσπασης ορίζεται στα τρία (3) έτη και μπορεί να παρατείνεται για ίσο διάστημα μετά από εισήγηση του διοικητικού συμβουλίου του ΟΔΙΑΓΕ προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Μετά τη λήξη του χρόνου απόσπασης, ο υπάλληλος επανέρχεται στην οργανική του θέση χωρίς άλλη διατύπωση. Ο χρόνος υπηρεσίας των αποσπώμενων υπαλλήλων θεωρείται για κάθε συνέπεια ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας στην οργανική θέση του φορέα προέλευσης. Οι αποσπώμενοι υπάλληλοι λαμβάνουν το σύνολο των αποδοχών τους, με τα πάσης φύσεως γενικά ή ειδικά επιδόματα της οργανικής τους θέσης. Η μισθοδοσία των αποσπώμενων υπαλλήλων βαρύνει την υπηρεσία προέλευσης. Κατά τον χρόνο της απόσπασης, ο υπάλληλος παραμένει ασφαλισμένος στον ασφαλιστικό οργανισμό κύριας και επικουρικής ασφάλισης στον οποίο υπαγόταν μέχρι την απόσπαση του. Οι αποσπώμενοι υπάλληλοι μπορούν να τοποθετούνται και σε θέσεις προϊσταμένων οργανικών μονάδων του ΟΔΙΑΓΕ, λαμβάνοντας το αντίστοιχο επίδομα θέσης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ'
ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

Άρθρο 15 Μεταβατικές διατάξεις

1. Μέσα σε έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων παραγωγής ή εμπορίας, κατά περίπτωση, προσαρμόζουν τις συσκευασίες των προσυσκευασμένων προϊόντων και τις επισημάνσεις στα σημεία λιανικής πώλησης για τα μη προσυσκευασμένα προϊόντα που πωλούνται χύδην στις απαιτήσεις του άρθρου 5.

2. Μέσα σε έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος οι επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούνται με τη λιανική πώληση προσυσκευασμένου ή μη νωπού κρέατος, διατηρημένου με απλή ψύξη και κατεψυγμένου κρέατος χοιροειδών, αιγοπροβάτων και πουλερικών, καθώς και κιμά, σπλάχνων και λοιπών βρώσιμων μερών του κρέατος προσαρμόζονται στις απαιτήσεις του άρθρου 9.

3. Η θητεία των μελών του Δ. Σ. του ΟΠΕΚΕΠΕ παρατείνεται μέχρι τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της υπουργικής απόφασης της παρ. 3 του άρθρου 19 του ν. 2637/1998, όπως η παρ. αυτή αντικαθίσταται με το άρθρο 12.

4. Η θητεία των μελών του Δ.Σ. του ΕΛΓΑ παρατείνεται μέχρι τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της υπουργικής απόφασης της παρ. 2 του άρθρου 7 του ν. 1790/1988 με το επταμελές διοικητικό συμβούλιο.

Άρθρο 16 Καταργούμενες διατάξεις

Καταργούνται:
α) η παρ. 3 και το πρώτο εδ. της παρ. 4 του άρθρου 20 του ν. 2637/1998 (Α' 200).
β) η παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 3955/2011 (Α' 151). γ) η παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 4061/2012 (Α' 66). δ) Το π.δ. 87/1987 (Α'49).

Άρθρο 17 Παραρτήματα

1. Προσαρτώνται στον παρόντα νόμο Παραρτήματα I και II, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτού.
2. Τα Παραρτήματα I και II τροποποιούνται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Άρθρο 18 Έναρξη ισχύος

1. Η ισχύς των άρθρων 1 έως 4 αρχίζει την 1η Ιανουαρίου 2018.

2. Η ισχύς των λοιπών διατάξεων του παρόντος αρχίζει από τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I
Πίνακας προϊόντων του Κεφαλαίου Α'
 

Ντομάτες

Κρεμμύδια, ασκαλώνια, σκόρδα, πράσα

Κράμβες, κουνουπίδια, μπρόκολα, ραπανάκια, λάχανα

Μαρούλια, ραδίκια

Καρότα, γογγύλια, κοκκινογούλια

Αγγούρια

Πιπεριές

Μπιζέλια

Φασόλια

Κουκιά

Πατάτες

Γλυκοπατάτες

Μανιτάρια

Καρποί με κέλυφος

Μπανάνες

Σύκα

Αχλάδια

Εσπεριδοειδή

Σταφύλια

Πεπόνια, καρπούζια

Μήλα, αχλάδια, ακτινίδια και κυδώνια

Βερίκοκα, κεράσια, ροδάκινα, νεκταρίνια, δαμάσκηνα, ρόδια

Κρέατα βοοειδών

Κρέατα πουλερικών

Κρέατα κονίκλων

Κρέατα χοιροειδών

Κρέατα προβατοειδών, αιγοειδών

Γάλα νωπό

Βασιλικός πολτός

Αλιεύματα

Αυγά πουλερικών με τσόφλι

Σαλιγκάρια

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II
Πίνακας προϊόντων του Κεφαλαίου Β'

 

Άρθρο 80 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών (ΚΤΠ)	Είδη γάλακτος
Άρθρο 80α του ΚΤΠ	Διατηρημένα γάλατα, μερικώς ή ολικώς αφυδατωμένα
Άρθρο 81 του ΚΤΠ	Αφρόγαλα - Βούτυρο - Γαλακτικές λιπαρές ύλες
Άρθρο 82 του ΚΤΠ	Γιαούρτι *
Άρθρο 83 του ΚΤΠ	Τυροκομικά προϊόντα
Άρθρο 84 του ΚΤΠ	Ρυζόγαλο - Κρέμα - Επιδόρπια με βάση το γάλα
	*συμπεριλαμβανομένων των ζυμωμένων γαλάτων ξυνόγαλα, κεφίρ, αριάνι, κουμίς