Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΕΠΕΑ/102848/1035/2019

(ΦΕΚ Β' 4237/20-11-2019)

Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Έχοντας υπόψη:

1.    Το ν. 4342/2015 «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, ενσωμάτωση στο Ελληνικό Δίκαιο της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Οκτωβρίου 2012 "Για την ενεργειακή απόδοση, ..." και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α' 143), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 48 του ν. 4409/2016 «Πλαίσιο για την ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, ενσωμάτωση της Οδηγίας 2013/30/ΕΕ, τροποποίηση του π.δ. 148/2009 και άλλες διατάξεις» (Α' 136), και ιδίως το άρθρο 9 αυτού.

2.    Το ν. 4622/2019 «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης» (Α' 133).

3.    Το άρθρο 90 του π.δ. 63/2005 «Κωδικοποίηση νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά Όργανα» (Α' 98).

4.    Το π.δ. 83/2019 «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α' 121).

5.    Το π.δ. 84/2019 «Σύσταση και κατάργηση Γενικών Γραμματειών και Ειδικών Γραμματειών/Ενιαίων Διοικητικών Τομέων Υπουργείων» (Α' 123).

6.    Το π.δ. 70/2015 «Ανασύσταση των Υπουργείων Πολιτισμού και Αθλητισμού, ... και του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ...» (Α' 114).

7.    Το π.δ. 132/2017 «Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Υ.Π.Ε.Ν.)» (Α' 160).

8.    Την κοινή απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας με αριθμό ΥΠΕΝ/ΥΠΡΓ/67409/8288/23.7.2019 «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γεράσιμο Θωμά» (Β' 3107).

9.    Την οικ. 174063/28.03.2017 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Κανονισμός Λειτουργίας Καθεστώτος Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης» (Β' 1242).

10.    Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού Προϋπολογισμού,

αποφασίζουμε:

Άρθρο 1
Ορισμοί

-    Καθεστώς Επιβολής Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης, εφεξής «Καθεστώς»: κατά την έννοια του άρθρου 9 του ν. 4342/2015.
-    Χρονική Περίοδος Εφαρμογής Καθεστώτος: 1/1/2017 έως 31/12/2020
-    Υπόχρεα Μέρη: κατά την έννοια της παραγράφου 1 του άρθρου 9 του ν. 4342/2015.
-    Νέες Εξοικονομήσεις Ενέργειας: οι εξοικονομήσεις ενέργειας που προκύπτουν κατά το έτος εφαρμογής των μέτρων.
-    Διαρκείς Ετήσιες Εξοικονομήσεις Ενέργειας: οι εξοικονομήσεις ενέργειας που προκύπτουν από μέτρα που έχουν εφαρμοστεί σε προηγούμενα έτη και εξαρτώνται από τη διάρκεια ζωής τους.
-    Σωρευτικές Εξοικονομήσεις Ενέργειας: το σύνολο των Νέων και Διαρκών Εξοικονομήσεων Ενέργειας εντός της χρονικής περιόδου εφαρμογής του Καθεστώτος.
-    Διάρκεια Ζωής Μέτρων: η χρονική περίοδος, σε έτη, κατά την οποία προκύπτουν Νέες και Διαρκείς Ετήσιες Εξοικονομήσεις Ενέργειας από την εφαρμογή των μέτρων.
-    Συνολικός Σωρευτικός Στόχος: η συνολική εξοικονόμηση ενέργειας στην τελική χρήση που πρέπει να επιτευχθεί από τα Υπόχρεα Μέρη κατά την περίοδο 2017-2020, οριζόμενη σε 333 χιλιοτόνους ισοδύναμου πετρελαίου (ktoe), η οποία προκύπτει από το άθροισμα των Νέων και των Διαρκών Ετήσιων Εξοικονομήσεων Ενέργειας.
-    Ετήσιος Σωρευτικός Στόχος: το μέρος του Συνολικού Σωρευτικού Στόχου που επιμερίζεται για κάθε έτος ως εξής: 100 ktoe για το έτος 2017, 133 ktoe για το έτος 2018, 67 ktoe για το έτος 2019 και 33 ktoe για το έτος 2020.
-    Ετήσιος Σωρευτικός Στόχος Υπόχρεου Μέρους: το μέρος του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου που ανατίθεται στο Υπόχρεο Μέρος. 
-    Ετήσιο Ποσοστό Συμμόρφωσης: το ποσοστό επί τοις % του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου κάθε Υπόχρεου Μέρους, το οποίο εκπληρώνεται σε ένα Έτος Αναφοράς.
-    Ελάχιστο Ετήσιο Ποσοστό Συμμόρφωσης: το ελάχιστο ποσοστό επί τοις % του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου του Υπόχρεου Μέρους τον οποίο οφείλει να εκπληρώνει σε ένα Έτος Αναφοράς και καθορίζεται ως εξής: για το 2017 30%, για το 2018 50%, για το 2019 50% και για το 2020 100%.
-    Ελάχιστος Ετήσιος Σωρευτικός Στόχος Υπόχρεου Μέρους: το ελάχιστο τμήμα του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου Υπόχρεου Μέρους που αυτό οφείλει να εκπληρώνει και το οποίο προκύπτει από το γινόμενο του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου Υπόχρεου Μέρους επί το Ελάχιστο Ετήσιο Ποσοστό Συμμόρφωσης.
-    Μονάδα Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΜΕΕ): η μονάδα μέτρησης του Σωρευτικού Στόχου και της Σωρευτικής Εξοικονόμησης Ενέργειας, η οποία ορίζεται σε 1 χιλιότονο ισοδύναμου πετρελαίου (ktoe).
-    Έτος Αναφοράς: το ημερολογιακό έτος κατά το οποίο ανατίθεται στα Υπόχρεα Μέρη ο Ετήσιος Σωρευτικός Στόχος.
-    Αρμόδια Αρχή: η Διεύθυνση Ενεργειακών Πολιτικών και Ενεργειακής Αποδοτικότητας, του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία έχει την εποπτεία για τη λειτουργία του Καθεστώτος.
-    Διαχειριστής Υπολογισμού, Παρακολούθησης, Ελέγχου και Επαλήθευσης Καθεστώτος Επιβολής Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης, εφεξής «Διαχειριστής»: το ΚΑΠΕ ως ο ανεξάρτητος φορέας για την υλοποίηση των απαιτούμενων δράσεων Υπολογισμού, Παρακολούθησης, Ελέγχου και Επαλήθευσης του Καθεστώτος.
-    Στοιχεία Υλοποίησης: Τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας και τα στοιχεία μεταβιβαζόμενων ΜΕΕ που υποβάλλουν, απολογιστικά, τα Υπόχρεα Μέρη για την εκπλήρωση του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου τους.
-    Πληροφοριακό Σύστημα Υπολογισμού, Παρακολούθησης, Ελέγχου και Επαλήθευσης του Καθεστώτος, εφεξής «Πληροφοριακό Σύστημα»: το σύστημα διαχείρισης βάσης δεδομένων και συναφές λογισμικό για την καταχώριση Στοιχείων Υλοποίησης από τα Υπόχρεα Μέρη και την υποστήριξη των διαδικασιών υπολογισμού, παρακολούθησης, ελέγχου και επαλήθευσης του Καθεστώτος.
-    Ετήσια Κατανομή του Συνολικού Σωρευτικού Στόχου: ο καταμερισμός του Συνολικού Σωρευτικού Στόχου που δημοσιεύεται σε Υπουργική Απόφαση ετησίως και περιλαμβάνει τα Υπόχρεα Μέρη και το μέρος του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου που ανατίθεται σε κάθε Υπόχρεο Μέρος για ένα συγκεκριμένο Έτος Αναφοράς.
-    Ετήσιο Σχέδιο Συμμόρφωσης Υπόχρεου Μέρους: το σχέδιο δράσης που υποβάλλει το Υπόχρεο Μέρος στο Διαχειριστή για την επίτευξη του μέρους του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου που του ανατίθεται.
-    Αρνητική Απόκλιση: Αρνητική απόκλιση Υπόχρεου Μέρους ορίζεται το μέρος του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου του το οποίο δεν έχει εκπληρωθεί.
-    Θετική Απόκλιση: Θετική απόκλιση Υπόχρεου Μέρους ορίζεται το πλεόνασμα του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου που έχει επιτευχθεί.
-    Εκκαθάριση: η διαδικασία κατά την οποία γίνεται η αποτίμηση της επίτευξης των Ετήσιων Σωρευτικών Στόχων Υπόχρεων Μερών και ο προσδιορισμός των θετικών ή αρνητικών αποκλίσεων.
-    Ετήσια Έκθεση Αποτελεσμάτων: η έκθεση που υποβάλλεται από τον Διαχειριστή στην Αρμόδια Αρχή για τις δράσεις Υπολογισμού, Παρακολούθησης, Ελέγχου και Επαλήθευσης του Καθεστώτος που πραγματοποιήθηκαν και τα αποτελέσματα της εφαρμογής του Καθεστώτος για το Έτος Αναφοράς.
-    Μεταβίβαση: η διαδικασία κατά την οποία Υπόχρεο Μέρος μεταβιβάζει σε άλλο Υπόχρεο Μέρος πλεόνασμα ΜΕΕ το οποίο διαθέτει και έχει πιστοποιηθεί από τον Διαχειριστή.
-    Μεταφορά: η διαδικασία κατά την οποία η υποχρέωση που απορρέει από το ανεκπλήρωτο μέρος του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου Υπόχρεου Μέρους μετακυλίεται σε επόμενο έτος του Έτους Αναφοράς.
-    Κόστος Συμμόρφωσης: Το κόστος που εκφράζεται σε ευρώ ανά ktoe Νέων Εξοικονομήσεων Ενέργειας, που ισοδυναμεί με το ποσό που απαιτείται για δράσεις που επιτυγχάνουν εξοικονόμηση ενέργειας στην τελική χρήση ύψους 1 ktoe. To κόστος συμμόρφωσης ορίζεται σε μισό (0,5) εκατομμύριο ευρώ ανά ktoe, αποτελεί το χρηματικό ισοδύναμο για εξαγορά της υποχρέωσης και τη βάση υπολογισμού για τυχόν κυρώσεις και παραμένει σταθερό καθ' όλη τη διάρκεια της χρονικής εφαρμογής του Καθεστώτος.
-    Εξαγορά: η διαδικασία εκπλήρωσης μέρους ή του συνόλου Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου Υπόχρεου Μέρους με την καταβολή χρηματικού ισοδυνάμου.
-    Ποσότητα Εξαγοράς: οι Νέες Εξοικονομήσεις που αντιστοιχούν σε ποσότητα ΜΕΕ ανεκπλήρωτου Σωρευτικού Στόχου Υπόχρεου Μέρους επί των οποίων εφαρμόζεται το Κόστος Συμμόρφωσης για τον υπολογισμό του Κόστους Εξαγοράς.
-    Κόστος Εξαγοράς: Το χρηματικό ισοδύναμο που καταβάλει το Υπόχρεο Μέρος για την εκπλήρωση της υποχρέωσης του στο πλαίσιο του Καθεστώτος.
-    Σχέδιο Δράσης Αντιμετώπισης της Ενεργειακής Πενίας: κατά την έννοια της του άρθρου 25 του ν. 4342/2015.
-    Μηχανισμός Ελέγχου και Επαλήθευσης: η διαδικασία έλεγχου και επαλήθευσης από το Διαχειριστή της πραγματικής εφαρμογής των μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, τα οποία υλοποιούνται από τα Υπόχρεα Μέρη στο πλαίσιο εφαρμογής του Καθεστώτος.
-    Μηχανισμός Μέτρησης και Παρακολούθησης: η διαδικασία Μέτρησης και Παρακολούθησης από το Διαχειριστή των μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, τα οποία υλοποιούνται από τα Υπόχρεα Μέρη στο πλαίσιο εφαρμογής του Καθεστώτος.

Άρθρο 2
Σκοπός

Σκοπός της παρούσας είναι η αξιοποίηση του διαθέσιμου δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση με την ενεργό συμμετοχή των διανομέων ενέργειας ή/και επιχειρήσεων λιανικής πώλησης ενέργειας στην επίτευξη των δεσμεύσεων της χώρας για τον στόχο εξοικονόμησης ενέργειας, με επιπρόσθετα οφέλη τη μείωση τιμολογίων ενέργειας, την προώθηση των ενεργειακών υπηρεσιών και του κλάδου Επιχειρήσεων Ενεργειακών Υπηρεσιών (ΕΕΥ), την ενίσχυση εισοδηματικά χαμηλών νοικοκυριών και τη βελτίωση του περιβάλλοντος.

Άρθρο 3
Αρμοδιότητες

Η λειτουργία του Καθεστώτος περιλαμβάνει σύνολο διαδικασιών που σχεδιάζονται και παρακολουθούνται από την Αρμόδια Αρχή και το Διαχειριστή.
Αρμόδια Αρχή: Στην Αρμόδια Αρχή ανήκουν οι ακόλουθες αρμοδιότητες:
-    Ο καθορισμός των Υπόχρεων Μερών και η δημοσίευση της Ετήσιας Κατανομής του Συνολικού Σωρευτικού Στόχου.
-    Η διασφάλιση της συμμόρφωσης των Υπόχρεων Μερών.
-    Ο καθορισμός του Κόστους Εξαγοράς.
-    Ο καθορισμός κάθε άλλου θέματος που αφορά στη λειτουργία του Καθεστώτος.
Διαχειριστής: Στον Διαχειριστή ανήκουν οι ακόλουθες αρμοδιότητες:
Η δημοσιοποίηση και επικαιροποίηση ενδεικτικού καταλόγου επιλέξιμων μέτρων στο πλαίσιο του άρθρου 9 του ν. 4342/2015.
-    Η αξιολόγηση και δημοσιοποίηση των μέτρων, τα οποία προτείνονται από τα Υπόχρεα Μέρη.
-    Η ανάπτυξη, επικαιροποίηση και δημοσιοποίηση των τύπων υπολογισμού της εξοικονομούμενης ενέργειας με τη μεθοδολογία «από τη βάση στην κορυφή» και η τροποποίηση του Πληροφοριακού Συστήματος.
-    Ο έλεγχος των υποβληθέντων Ετήσιων Σχεδίων Συμμόρφωσης Υπόχρεων Μερών και η αποστολή παρατηρήσεων στα Υπόχρεα Μέρη.
-    Η διενέργεια όλων των απαιτούμενων διαδικασιών υπολογισμού, παρακολούθησης, ελέγχου και επαλήθευσης των υλοποιηθέντων μέτρων.
-    Ο έλεγχος και επικύρωση της εκτιμηθείσας εξοικονόμησης ενέργειας από τα μέτρα στο πλαίσιο της Εκκαθάρισης.
-    Η παρακολούθηση του βαθμού συμμόρφωσης κάθε Υπόχρεου Μέρους.
-    Η προετοιμασία και υποβολή της Ετήσιας Έκθεσης Αποτελεσμάτων στην Αρμόδια Αρχή.
-    Η παροχή τεχνικής υποστήριξης στο Υπόχρεα Μέρη αναφορικά με τις διαδικασίες υπολογισμού, παρακολούθησης, ελέγχου και επαλήθευσης.
-    Η υποβολή προτάσεων στην Αρμόδια Αρχή για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του Καθεστώτος.
-    Η διαχείριση και συντήρηση του Πληροφοριακού Συστήματος.
-    Η διοργάνωση τεχνικών συναντήσεων με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (Υπόχρεα Μέρη και Αρμόδια Αρχή), ώστε να συζητούνται θέματα αναφορικά με τη λειτουργία του Καθεστώτος.

Άρθρο 4
Στάδια εφαρμογής Καθεστώτος

Ο ετήσιος χρονικός κύκλος εφαρμογής του Καθεστώτος περιλαμβάνει τα ακόλουθα διακριτά στάδια:
Καθορισμός Υπόχρεων Μερών και Ετήσια Κατανομή Συνολικού Σωρευτικού Στόχου, σύμφωνα με το άρθρο 5 της παρούσας.
-    Υποβολή Ετήσιου Σχεδίου Συμμόρφωσης από τα Υπόχρεα Μέρη, σύμφωνα με το άρθρο 6 της παρούσας.
-    Αξιολόγηση μέτρων βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης του Ετήσιου Σχεδίου Συμμόρφωσης από το Διαχειριστή του Συστήματος, σύμφωνα με το άρθρο 6 της παρούσας.
-    Υποβολή Στοιχείων Υλοποίησης από τα Υπόχρεα Μέρη, σύμφωνα με το άρθρο 7 της παρούσας.
-    Εκκαθάριση, σύμφωνα με τα άρθρα 8, 9 και 10 της παρούσας.

Άρθρο 5
Καθορισμός Υπόχρεων Μερών και Ετήσια Κατανομή του Συνολικού Σωρευτικού Στόχου

Με υπουργική απόφαση που εκδίδεται τον Ιανουάριο κάθε έτους (Έτος Αναφοράς) καθορίζονται τα Υπόχρεα Μέρη για την εφαρμογή του Καθεστώτος κατά το Έτος Αναφοράς και κατανέμεται ο Ετήσιος Σωρευτικός Στόχος στο Υπόχρεα Μέρη, βάσει επικαιροποιημένων επίσημων στατιστικών στοιχείων πωλήσεων ενέργειας συνολικής διάρκειας ενός έτους ως εξής: Για την ηλεκτρική ενέργεια λαμβάνεται υπόψη η χρονική περίοδος του δεύτερου εξαμήνου ν-2 και του πρώτου εξάμηνου ν-1, όπου ν είναι το Έτος Αναφοράς. Για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδή προϊόντα λαμβάνεται υπόψη το έτος ν-2.
Το μεθοδολογικό πλαίσιο για την επιλογή των Υπόχρεων Μερών και τον επιμερισμό του στόχου εξοικονόμησης ενέργειας ακολουθεί τα παρακάτω βήματα: Στο 1ο βήμα λαμβάνεται ο Ετήσιος Σωρευτικός Στόχος εξοικονόμησης ενέργειας του άρθρου 1 της παρούσας τον οποίο αναλαμβάνουν τα Υπόχρεα Μέρη για το Έτος Αναφοράς.
Το 2ο βήμα αφορά στον καθορισμό όλων των δυνητικών Υπόχρεων Μερών. Τα Υπόχρεα Μέρη επιλέγονται για το Έτος Αναφοράς από εταιρείες που πωλούν ή/και διανέμουν ένα ή περισσότερα από τα εξής έξι (6) ενεργειακά προϊόντα: ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, βενζίνης, πετρελαίου, μαζούτ και υγραερίου. Για τις εταιρίες πετρελαιοειδών, τα ενεργειακά προϊόντα που λαμβάνονται υπόψη στους υπολογισμούς του επιμερισμού του στόχου είναι η βενζίνη, το πετρέλαιο, το μαζούτ και το υγραέριο. Στο πετρέλαιο περιλαμβάνεται το πετρέλαιο θέρμανσης και το πετρέλαιο κίνησης, στο μαζούτ περιλαμβάνεται το μαζούτ Υ.Θ. (Υψηλού Θείου) και το μαζούτ Χ.Θ. (Χαμηλού Θείου), ενώ τα αεροπορικά καύσιμα, δηλαδή η κηροζίνη (JP8/JETA1) και το Avgas, δεν λαμβάνονται υπόψη.
Στο 3ο βήμα γίνεται κατάταξη των εταιρειών για κάθε ενεργειακό προϊόν κατά φθίνουσα σειρά μεριδίου (%) κάθε εταιρίας και επιλέγονται οι Υπόχρεες εταιρίες μέχρι καλύψεως του 95% σωρευτικού μεριδίου και εφόσον το μερίδιο (%) κάθε εταιρίας υπερβαίνει το 1%. Στην περίπτωση που δεν επιτυγχάνεται το ποσοστό του 95%, τότε συμπεριλαμβάνονται ως Υπόχρεα Μέρη, κατά φθίνουσα σειρά μεριδίου αγοράς ενέργειας, και εταιρείες με μερίδιο αγοράς ενέργειας κάτω του 1%, μέχρι συμπλήρωσης του εν λόγω ορίου 95%. Από την πωλούμενη ή/και διανεμόμενη ενέργεια ανά ενεργειακό προϊόν για κάθε μια από τις εταιρίες υπολογίζεται η συνολική πωλούμενη ή/και διανεμόμενη ενέργεια κάθε εταιρίας για τα ενεργειακά προϊόντα για τα οποία επιλέχθηκε. Επίσης, υπολογίζεται το μερίδιο (%) κάθε εταιρίας στο ενεργειακό περιεχόμενο έκαστου ενεργειακού προϊόντος, καθώς και όλων των ενεργειακών προϊόντων συνολικά.
Στο 4ο βήμα πραγματοποιείται κατανομή του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου στα Υπόχρεα Μέρη ως ποσοστό της πωληθείσας ή/και διανεμηθείσας ενέργειας του κάθε Υπόχρεου Μέρους στο σύνολο της πωληθείσας ή/και διανεμηθείσας ενέργειας όλων των Υπόχρεων Μερών που επιλέχθηκαν στο 3ο βήμα.
Στις περιπτώσεις που μετά την έκδοση της υπουργικής απόφασης κατανομής περί καθορισμού Υπόχρεων Μερών για την εφαρμογή του Καθεστώτος κατά το Έτος Αναφοράς προκύψει αποδεδειγμένα λόγος που έχει ως αποτέλεσμα την παύση/διακοπή δραστηριότητας ή την εκκαθάριση/λύση Υπόχρεου Μέρους, τότε το Υπόχρεο Μέρος απαλλάσσεται από την υποχρέωση για εκπλήρωση του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου του. Σε περίπτωση κατά την οποία Υπόχρεο Μέρος έχει έλλειμμα/πλεόνασμα και δεν συμπεριλαμβάνεται σε πίνακα Υπόχρεων Μερών επόμενου Έτους Αναφοράς, τότε το έλλειμμα/ πλεόνασμα περιέρχεται στο Καθεστώς με τη λήξη της Χρονικής Περιόδου Εφαρμογής Καθεστώτος.

Άρθρο 6
Ετήσιο Σχέδιο Συμμόρφωσης Υπόχρεων Μερών

Το Ετήσιο Σχέδιο Συμμόρφωσης αποτελεί το σχέδιο δράσης των Υπόχρεων Μερών για την εκπλήρωση της υποχρέωσής τους.
Τα Υπόχρεα Μέρη υποβάλλουν Ετήσιο Σχέδιο Συμμόρφωσης μετά την έκδοση της υπουργικής απόφασης Κατανομής Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου του άρθρου 5 της παρούσας και το αργότερο μέχρι το τέλος Ιουλίου του Έτους Αναφοράς. Το Ετήσιο Σχέδιο Συμμόρφωσης αξιολογείται μετά από έλεγχο από τον Διαχειριστή εντός διμήνου από την υποβολή του. Ο στόχος της αξιολόγησης είναι η διασφάλιση ότι τα μέτρα βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης είναι επιλέξιμα και επαληθεύσιμα.
Στο Ετήσιο Σχέδιο Συμμόρφωσης, τα Υπόχρεα Μέρη αναφέρουν τον τρόπο με τον οποίο προτίθενται να εκπληρώσουν τον Ετήσιο Σωρευτικό Στόχο τους, δηλαδή μέτρα βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης, μεταβιβάσεις ΜΕΕ και Εξαγορά ή συνδυασμό των ανωτέρω.
Ο Διαχειριστής ενημερώνει κάθε Υπόχρεο Μέρος αναφορικά με τις διαδικασίες ελέγχου και επαλήθευσης που ακολουθούνται για κάθε μέτρο ξεχωριστά.
Το Ετήσιο Σχέδιο Συμμόρφωσης περιλαμβάνει τη δήλωση ανάληψης υποχρέωσης του Υπόχρεου Μέρους, τα μέτρα, περιγραφή τους, καθώς και τεκμηρίωση όλων των σχετικών με αυτά τεχνικών θεμάτων.
Η δήλωση ανάληψης υποχρέωσης υπογράφεται από το νόμιμο εκπρόσωπο του Υπόχρεου Μέρους.
Τα Υπόχρεα Μέρη μπορούν να τροποποιούν το υποβληθέν Ετήσιο Σχέδιο Συμμόρφωσης κατά την πορεία υλοποίησης αυτού. Ο Διαχειριστής οφείλει να ελέγχει και να αξιολογεί κάθε φορά το τροποποιημένο Ετήσιο Σχέδιο Συμμόρφωσης.
Τα Υπόχρεα Μέρη οφείλουν να ενημερώνουν το Διαχειριστή για οποιαδήποτε εταιρική μεταβολή, όπως, ενδεικτικώς, αλλαγές στη νομική μορφή ή στην επωνυμία.

Άρθρο 7
Υποβολή Στοιχείων Υλοποίησης

Τα Υπόχρεα Μέρη καταχωρούν στο Πληροφοριακό Σύστημα τα Στοιχεία Υλοποίησης μέσα στο Έτος Αναφοράς είτε συνολικά είτε τμηματικά, μέχρι το τέλος Ιανουαρίου του επόμενου έτους από το Έτος Αναφοράς.
Ο Μηχανισμός Ελέγχου και Επαλήθευσης που χρησιμοποιεί ο Διαχειριστής αναφέρεται στο Παράρτημα Ι, ενώ ο Μηχανισμός Μέτρησης και Παρακολούθησης αναφέρεται στο Παράρτημα II.
Μέχρι την ανάπτυξη του Πληροφοριακού Συστήματος, τα Υπόχρεα Μέρη υποβάλλουν τα Στοιχεία Υλοποίησης με τον τρόπο που τους υποδεικνύεται από το Διαχειριστή.

Άρθρο 8
Εκκαθάριση

Η Εκκαθάριση διενεργείται ετησίως από τον Διαχειριστή, έχει ως σκοπό τον προσδιορισμό της θέσης (πλεονάσματος ή ελλείμματος) του Υπόχρεου Μέρους και ολοκληρώνεται εντός του πρώτου τριμήνου του επόμενου έτους από το Έτος Αναφοράς.
Σε περίπτωση σπουδαίου λόγου, κατά τη κρίση του Διαχειριστή, για τη μη έγκαιρη υποβολή Στοιχείων Υλοποίησης από Υπόχρεο Μέρος, ο Διαχειριστής δύναται να παρατείνει την ανωτέρω προθεσμία για διάστημα που δεν υπερβαίνει τον ένα (1) μήνα.

Άρθρο 9
Ετήσια Έκθεση Αποτελεσμάτων

Ο Διαχειριστής συντάσσει Ετήσια Έκθεση Αποτελεσμάτων, στην οποία περιλαμβάνονται πληροφορίες για τα μέτρα που υλοποιήθηκαν από κάθε Υπόχρεο Μέρος, για τον βαθμό επίτευξης του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου του, τις δράσεις ελέγχου που υλοποιήθηκαν, καθώς και τα αποτελέσματα της Εκκαθάρισης.
Η Ετήσια Έκθεση Αποτελεσμάτων υποβάλλεται από τον Διαχειριστή προς την Αρμόδια Αρχή εντός ενός (1) μηνός από την ολοκλήρωση της Εκκαθάρισης.

Άρθρο 10
Αποκλίσεις

Μετά από εισήγηση της Αρμόδιας Αρχής εκδίδεται υπουργική απόφαση που περιλαμβάνει τις θετικές ή αρνητικές αποκλίσεις από την επίτευξη του στόχου για κάθε Υπόχρεο Μέρος με βάση την Ετήσια Έκθεση Αποτελεσμάτων.
Οι αποκλίσεις κάθε Υπόχρεου Μέρους περιλαμβάνονται στην Ετήσια Έκθεση Αποτελεσμάτων.
Μετά την έκδοση της ανωτέρω υπουργικής απόφασης:
α) Τα Υπόχρεα Μέρη τα οποία έχουν καλύψει το Ελάχιστο Ετήσιο Ποσοστό Συμμόρφωσης, χωρίς να έχουν εκπληρώσει πλήρως τον Ετήσιο Σωρευτικό Στόχο που τους έχει ανατεθεί, δύνανται να προμηθευτούν μέσω μεταβίβασης ή/και να εξαγοράσουν ή/και να μεταφέρουν τις υπολειπόμενες ΜΕΕ.
β) Τα Υπόχρεα Μέρη τα οποία δεν έχουν καλύψει το Ελάχιστο Ετήσιο Ποσοστό Συμμόρφωσης υποχρεούνται για την κάλυψη του με έναν τουλάχιστον από τους παρακάτω τρόπους:
β1) Εξαγορά, σύμφωνα με το άρθρο 14 της παρούσας
β2) Προμήθεια ΜΕΕ μέσω μεταβίβασης από άλλο Υπόχρεο Μέρος, σύμφωνα με το άρθρο 12 της παρούσας
β3) Υλοποίηση μέτρων βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης για την κάλυψη του υπολοίπου από τον Ελάχιστο Ετήσιο Σωρευτικό Στόχο, προσαυξημένου σύμφωνα με το άρθρο 15 της παρούσας.
Σε περίπτωση θετικής απόκλισης από τον Ετήσιο Σωρευτικό Στόχο Υπόχρεου Μέρους, οι πλεονάζουσες ΜΕΕ δύνανται να χρησιμοποιηθούν για την εκπλήρωση μέρους ή ολόκληρου του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου επόμενου Έτους Αναφοράς ή για την κάλυψη αρνητικής απόκλισης του Ετήσιου Σωρευτικού Στόχου προηγούμενου Έτους Αναφοράς ή να μεταβιβαστούν σε άλλο Υπόχρεο Μέρος.

Άρθρο 11
Μεταφερόμενο Υπόλοιπο

Σε περίπτωση αρνητικής απόκλισης από τον Ετήσιο Σωρευτικό Στόχο Υπόχρεου Μέρους, η υποχρέωση δύναται να εκπληρωθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στο εδάφιο (γ) της παρ. 7 του άρθρου 9 του ν. 4342/2015.

Άρθρο 12
Μεταβίβαση

Στην περίπτωση Μεταβίβασης, τα Υπόχρεα Μέρη δηλώνουν στο Σχέδιο Συμμόρφωσης τους τις Μεταβιβαζόμενες ΜΕΕ.
Οι Μεταβιβαζόμενες ΜΕΕ είναι πιστοποιημένες από τον Διαχειριστή μετά την ολοκλήρωση της Εκκαθάρισης.
Οι μεταβιβαζόμενες ΜΕΕ καταχωρίζονται στο Πληροφοριακό Σύστημα ως Στοιχεία Υλοποίησης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 της παρούσας.
Οι εμπορικοί όροι της συμφωνίας μεταβίβασης αφορούν αποκλειστικά τα συμβαλλόμενα μέρη.

Άρθρο 13
Εξαγορά

Οι περιπτώσεις εξαγοράς ΜΕΕ από Υπόχρεο Μέρος είναι οι εξής:
α) Εξαγορά των υπολειπόμενων ΜΕΕ για την κάλυψη του Ελάχιστου Ετήσιου Ποσοστού Συμμόρφωσης
β) Εξαγορά ΜΕΕ, κατόπιν αιτήματος Υπόχρεου Μέρους, καθ' όλη τη Χρονική Περίοδο Εφαρμογής του Καθεστώτος
γ) υποχρεωτική Εξαγορά κατά τη λήξη της Χρονικής Περιόδου Εφαρμογής του Καθεστώτος των υπολειπόμενων ΜΕΕ για την κάλυψη των συνολικών Ετήσιων Ποσοστών Συμμόρφωσης.
Ο Διαχειριστής προσδιορίζει την Ποσότητα Εξαγοράς και εισηγείται στην Αρμόδια Αρχή την έκδοση υπουργικής απόφασης, όπου δημοσιεύονται τα Υπόχρεα Μέρη και τα ακριβή Ποσά Εξαγοράς καθενός εξ αυτών.
Η Εξαγορά διενεργείται εντός τριών (3) μηνών από την έκδοση της ανωτέρω αναφερόμενης υπουργικής απόφασης.

Άρθρο 14
Ποσότητα Εξαγοράς - Κόστος Εξαγοράς

1.    Στην περίπτωση του άρθρου 10.α) της παρούσας, η Ποσότητα Εξαγοράς είναι οι υπολειπόμενες Νέες Εξοικονομήσεις δηλαδή οι υπολειπόμενες ΜΕΕ διαιρεμένες με το πλήθος των ετών από το έτος (συμπεριλαμβανομένου αυτού) έκδοσης της υπουργικής απόφασης αποκλίσεων του άρθρου 10 έως και το 2020.

2.    Στην περίπτωση του άρθρου 10.β(1) της παρούσας, η Ποσότητα Εξαγοράς υπολογίζεται σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο:
Π.Ε. = Υ.Ν.Ε. + [(Ε.Ε.Π.Σ. - Ε.Π.Σ.)/ Ε.Ε.Π.Σ.] * Υ.Ν.Ε., όπου:
Π.Ε.= Ποσότητα Εξαγοράς σε ktoe Υ.Ν.Ε. = υπολειπόμενες ΜΕΕ διαιρεμένες με το πλήθος των ετών από το έτος (συμπεριλαμβανομένου αυτού) έκδοσης της υπουργικής απόφασης αποκλίσεων του άρθρου 10 έως και το 2020 Ε.Π.Σ. = Ετήσιο Ποσοστό Συμμόρφωσης Ε.Ε.Π.Σ. = Ελάχιστο Ετήσιο Ποσοστό Συμμόρφωσης και εφόσον ισχύει ότι Ε.Π.Σ. < Ε.Ε.Π.Σ.

3.    Για τις περιπτώσεις των εδαφίων 1 και 2 του παρόντος, το Κόστος Εξαγοράς προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό του Κόστους Συμμόρφωσης με την Ποσότητα Εξαγοράς.

4.    Το έτος 2021 ο Διαχειριστής προβαίνει σε συνολική αποτίμηση επίτευξης των στόχων Υπόχρεου Μέρους για το σύνολο της Χρονικής Περιόδου Εφαρμογής του Καθεστώτος.
Σε περίπτωση που το σύνολο των επιτευχθεισών ΜΕΕ υπολείπεται του συνόλου των Ετήσιων Σωρευτικών Στόχων του, τότε το Υπόχρεο Μέρος υποχρεούται να εξαγοράσει τις υπολειπόμενες ΜΕΕ, και συγκεκριμένα:
α) Αν το Υπόχρεο Μέρος έχει εκπληρώσει τουλάχιστον το 75% του Συνόλου των Ετήσιων Σωρευτικών Στόχων του, το Κόστος Εξαγοράς υπολογίζεται ως εξής:
Κόστος Εξαγοράς = (Σύνολο Ετήσιων Σωρευτικών Στόχων - Επιτευχθείσες Μονάδες Εξοικονόμησης Ενέργειας) * Κόστος Συμμόρφωσης.
β) Αν το Υπόχρεο Μέρος έχει εκπληρώσει λιγότερο του 75% του Συνόλου των Ετήσιων Σωρευτικών Στόχων του, το Κόστος Εξαγοράς υπολογίζεται ως εξής:
Κόστος Εξαγοράς = Σύνολο Ετήσιων Σωρευτικών Στόχων * 0,25 * Κόστος Συμμόρφωσης + (Σύνολο Ετήσιων Σωρευτικών Στόχων * 0,75 - Επιτευχθείσες Μονάδες Εξοικονόμησης Ενέργειας) * (2 * Κόστος Συμμόρφωσης).

Άρθρο 15
Προσαύξηση υπολοίπου από Ελάχιστο Ετήσιο Σωρευτικό Στόχο Υπόχρεου Μέρους

1. Στην περίπτωση του άρθρου 10.β(3) της παρούσας, το υπόλοιπο από τον Ελάχιστο Ετήσιο Σωρευτικό Στόχο προσαυξάνεται σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο: Π.Υ. = Α.Υ. + [(Ε.Ε.Π.Σ. - Ε.Π.Σ.)/ Ε.Ε.Π.Σ.] * Α.Υ., όπου:
Α.Υ. = Αρχικό υπόλοιπο σε ktoe Π.Υ. = Προσαυξημένο υπόλοιπο σε ktoe Ε.Π.Σ. = Ετήσιο Ποσοστό Συμμόρφωσης Ε.Ε.Π.Σ. = Ελάχιστο Ετήσιο Ποσοστό Συμμόρφωσης και εφόσον ισχύει ότι Ε.Π.Σ. < Ε.Ε.Π.Σ. 2. Η προσαύξηση υπολοίπου από τον Ελάχιστο Ετήσιο Σωρευτικό Στόχο κάθε Υπόχρεου Μέρους προστίθεται στο σύνολο των Ετήσιων Σωρευτικών Στόχων του.

Άρθρο 16
Στατιστικά Δεδομένα

Κάθε Υπόχρεο Μέρος υποβάλει μέχρι το τέλος Ιανουαρίου του επόμενου έτους από το Έτος Αναφοράς στην Αρμόδια Αρχή συγκεκριμένα στατιστικά στοιχεία για τη δραστηριότητα και τους πελάτες του στο πλαίσιο της υποχρέωσης της παραγράφου 8 του άρθρου 9 του ν. 4342/2015. Τα απαιτούμενα στατιστικά στοιχεία παρουσιάζονται στο Παράρτημα III ανά ενεργειακό προϊόν.

Άρθρο 17
Κυρώσεις

Σε περίπτωση μη τήρησης των διατάξεων της παρούσας που αφορούν στις υποχρεώσεις των Υπόχρεων Μερών που απορρέουν από την εφαρμογή του Καθεστώτος, η Αρμόδια Αρχή εισηγείται στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με τεκμηριωμένη έκθεση που κοινοποιεί στο Υπόχρεο Μέρος, την επιβολή προστίμου, όπως ορίζεται στο άρθρο 14 του ν. 4342/2015, με βάση το Κόστος Συμμόρφωσης. Το Υπόχρεο Μέρος καταβάλλει το προβλεπόμενο ποσό στο Ειδικό Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης του άρθρου 21 του ν. 4342/2015.
Σε περίπτωση μη τήρησης της υποχρέωσης υποβολής των στατιστικών δεδομένων του άρθρου 16 της παρούσας, το Υπόχρεο Μέρος καταβάλλει πρόστιμο από πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ έως πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ στο Ειδικό Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης του άρθρου 21 του ν. 4342/2015, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 14 του ν. 4342/2015.

Άρθρο 18
Λοιπές διατάξεις

1.    Στο πλαίσιο της εκπλήρωσης του στόχου Υπόχρεου Μέρους, οι ΜΕΕ που προέρχονται από την υλοποίηση τεχνικών ή/και συμπεριφορικών μέτρων σε ευάλωτα νοικοκυριά λογίζονται με συντελεστή προσαύξησης 1,4.

2.    Μέχρι την έκδοση του Σχεδίου Δράσης Αντιμετώπισης της Ενεργειακής Πενίας, ως ευάλωτα νοικοκυριά θεωρούνται τα νοικοκυριά που εντάσσονται σε Κοινωνικά Οικιακά Τιμολόγια (KOT).

Άρθρο 19
Καταργούμενες - Μεταβατικές διατάξεις

1.    Από τη δημοσίευση της παρούσας καταργείται η οικ.174063/28.3.2017 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Κανονισμός Λειτουργίας Καθεστώτος Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης» (Β' 1242) και αντικαθίσταται από την παρούσα, με την επιφύλαξη της παρ. 3 του παρόντος.

2.    Από τη δημοσίευση της παρούσας καταργείται η Δ6/29826/28.12.2011 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής «Υποχρεώσεις διανομέων ενέργειας, διαχειριστών δικτύων διανομής και επιχειρήσεων λιανικής πώλησης ενέργειας για την παροχή στοιχείων τελικής ενεργειακής χρήσης» (Β' 3254).

3. Το Παράρτημα Ι «Κατανομή στόχου σε υπόχρεα μέρη» της οικ. 174063/28.03.2017 απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Κανονισμός Λειτουργίας Καθεστώτος Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης» (Β' 1242) παραμένει σε ισχύ και εξακολουθεί να παράγει τα έννομα αποτελέσματα του.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι
Μηχανισμός Ελέγχου και Επαλήθευσης

Ο Μηχανισμός Ελέγχου και Επαλήθευσης αποσκοπεί στον αποτελεσματικό έλεγχο και στην αξιόπιστη επαλήθευση της πραγματικής εφαρμογής των μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, τα οποία υλοποιούνται από τα Υπόχρεα Μέρη στο πλαίσιο εφαρμογής του Καθεστώτος.
Ο Μηχανισμός Ελέγχου και Επαλήθευσης περιλαμβάνει την εφαρμογή τριών διαφορετικών σταδίων.
Στο 1ο στάδιο προβλέπεται η διενέργεια προκαταρτικών ελέγχων στο πλαίσιο των οποίων τα Υπόχρεα Μέρη πρέπει να υποβάλουν ξεχωριστά για κάθε μέτρο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης που έχει υλοποιηθεί συγκεκριμένα έγγραφα και στοιχεία ώστε να τεκμηριώνεται η υλοποίηση τους. Η ενημέρωση των Υπόχρεων Μερών για το είδος των απαιτούμενων εγγράφων και στοιχείων πραγματοποιείται από τον Διαχειριστή μετά την υποβολή και τον έλεγχο του Ετήσιου Σχεδίου Συμμόρφωσης.
Ο Διαχειριστής είναι υπεύθυνος για τη διενέργεια των απαραίτητων ελέγχων μετά την υποβολή των υλοποιηθέντων μέτρων στο Πληροφοριακό Σύστημα. Επιπρόσθετα, ο Διαχειριστής ελέγχει μεταξύ άλλων την ορθότητα της μέτρησης της εξοικονομηθείσας ενέργειας και τις εκτιμούμενες τιμές, την εμφάνιση ενδεχόμενων ακραίων εκτιμήσεων εξοικονόμησης ενέργειας και την ενδεχόμενη διπλομέτρηση παρεμβάσεων στο πλαίσιο των υλοποιηθέντων μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης. Τέλος, ο Διαχειριστής ελέγχει τη συμμόρφωση των Υπόχρεων Μερών με το κριτήριο της σημαντικότητας και της προσθετικότητας στο πλαίσιο της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ.
Στο 2ο στάδιο προσδιορίζεται από τον Διαχειριστή το δείγμα στο οποίο θα εφαρμοστούν εκτενέστερες διαδικασίες ελέγχου και επαλήθευσης. Η κατάρτιση του δείγματος περιλαμβάνει για κάθε μέτρο ξεχωριστά α) συγκεκριμένες παρεμβάσεις οι οποίες έχουν κριθεί από τον Διαχειριστή ως μη αξιόπιστες από τα αποτελέσματα του προκαταρκτικού έλεγχου που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 1ου σταδίου, β) συγκεκριμένες παρεμβάσεις οι οποίες παρουσιάζουν ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά σύμφωνα με την κρίση του Διαχειριστή και γ) έναν στατιστικά σημαντικό αριθμό παρεμβάσεων, ώστε τελικά το δείγμα να είναι αντιπροσωπευτικό στο σύνολο κάθε υλοποιηθέντος μέτρου βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης.
Στο 3ο στάδιο για το επιλεγμένο δείγμα ο Διαχειριστής διενεργεί ενδελεχείς ελέγχους για κάθε μέτρο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης ξεχωριστά. Κάθε Υπόχρεο Μέρος υποχρεούται να παρέχει διευκρινήσεις και να υποβάλλει συμπληρωματικά έγγραφα και στοιχεία εφόσον ζητηθούν από τον Διαχειριστή.
Ο Διαχειριστής και οφείλει να ελέγξει την τήρηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των υλοποιηθέντων παρεμβάσεων για κάθε μέτρο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έτσι όπως έχουν δηλωθεί στο Σχέδιο Επίτευξης του Ετήσιου Στόχου και να επιβεβαιώσει τη διασφάλιση της δηλωθείσας ποιότητας για τα υλοποιηθέντα μέτρα.
Τέλος, μετά την ολοκλήρωση και των τριών σταδίων του Μηχανισμού Ελέγχου και Επαλήθευσης ο Διαχειριστής εφαρμόζει τα αποτελέσματα του ελέγχου στο σύνολο των παρεμβάσεων κάθε υλοποιηθέντος μέτρου βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, ώστε να προσδιοριστεί η επαληθευμένη εξοικονόμηση ενέργειας.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II
Μηχανισμός Μέτρησης και Παρακολούθησης

Ο Μηχανισμός Μέτρησης και Παρακολούθησης αποσκοπεί στην αποτελεσματική μέτρηση και παρακολούθηση των υλοποιηθέντων μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, τα οποία υλοποιούνται από τα Υπόχρεα Μέρη στο πλαίσιο εφαρμογής του Καθεστώτος.
Οι προβλεπόμενες διαδικασίες του Μηχανισμού Μέτρησης και Παρακολούθησης πραγματοποιούνται μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος, το οποίο λειτουργεί και συντηρεί ο Διαχειριστής.
Η υποβολή των μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης πραγματοποιείται αποκλειστικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος.
Η μέτρηση της εξοικονομηθείσας ενέργειας από τα επιλέξιμα μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης γίνεται αποκλειστικά από τύπους υπολογισμού «από τη βάση στην κορυφή» που έχουν αναπτυχθεί από τον Διαχειριστή.
Τα μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης που υλοποιούν τα Υπόχρεα Μέρη πρέπει να είναι επιλέξιμα σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Άρθρου 9 του ν. 4342/2015, ενώ κάθε μέτρο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έχει μια προκαθορισμένη διάρκεια ζωής.
Στον ιστοχώρο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρατίθενται ενδεικτικοί κατάλογοι μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης για συγκεκριμένους τομείς τελικής κατανάλωσης (οικιακός, τριτογενής, βιομηχανικός και μεταφορών), ενώ για κάθε μέτρο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης παρέχεται πληροφόρηση αναφορικά με τον τύπο υπολογισμού «από τη βάση στην κορυφή» και τη διάρκεια ζωής που πρέπει να χρησιμοποιηθούν.
Σε περίπτωση κατά την οποία κριθεί σκόπιμη η προσθήκη νέου μέτρου βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης από ένα Υπόχρεο Μέρος, πρέπει να γίνει κατάλληλο αίτημα στον Διαχειριστή συμπεριλαμβανομένης πρότασης αναφορικά με τον τύπο υπολογισμού «από τη βάση στην κορυφή» και τη διάρκεια ζωής που πρέπει να χρησιμοποιηθούν. Ο Διαχειριστής αξιολογεί το αίτημα και σε περίπτωση αποδοχής του αιτήματος δημοσιοποιεί το νέο μέτρο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης συμπεριλαμβανομένης του αντίστοιχου τύπου υπολογισμού «από τη βάση στην κορυφή» και της διάρκειας ζωής του.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III
Πίνακας: Υποβαλλόμενα στατιστικά δεδομένα από τα Υπόχρεα Μέρη.








Άρθρο 20
Δημοσίευση - Έναρξη ισχύος

Η ισχύς της παρούσας απόφασης αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 8 Νοεμβρίου 2019

Ο Υφυπουργός
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΘΩΜΑΣ

Αθήνα 21/11/2019
Α.Π.: Δ.ΕΙΣΦ.Μ./739/1398956

ΓΕΝΙΚΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

Κ Ε Ν Τ Ρ Ι Κ Η Υ Π Η Ρ Ε Σ Ι Α
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΜΙΣΘΩΤΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΜΙΣΘΩΤΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΜΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΜΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ

Ταχ. Διεύθυνση: Σατωβριάνδου 18 104 32 ΑΘΗΝΑ
Αριθ. Τηλ.: 210 52 85 518- 615-642
210 5285 599-598-690
E - mail: d.eisf.misth@efka.gov.gr
Ε - mail: d.eisf.mmisth@efka.gov.gr

ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΟΦΕΙΛΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΟΦΕΙΛΩΝ

Ταχ. Διεύθυνση: Πατησίων 12, 106 77 - Αθήνα
Αριθμ. Τηλ : 210 52 91 789 - 792
Αριθμ. Φαξ: 210 52 91 735
E - mail: diakanonismos@keao.gov.gr

ΘΕΜΑ: «Οριοθέτηση περιοχών και χορήγηση Στεγαστικής Συνδρομής για την αποκατάσταση των ζημιών σε κτίρια των περιοχών της Περιφέρειας Αττικής που επλήγησαν από το σεισμό της 19ης Ιουλίου 2019»

Στα πλαίσια στήριξης, ανακούφισης και διευκόλυνσης των επιχειρήσεων, εργοδοτών ή ασφαλισμένων που έχουν επαγγελματική εγκατάσταση ή ασκούν δραστηριότητα σε περιοχές που πλήττονται από θεομηνίες ή άλλες φυσικές καταστροφές, εκδόθηκε η υπ'αρ. πρωτ:Δ.Α.Ε.Φ.Κ.-Κ.Ε./8258/Α325/04-09-2019(ΑΔΑ: ΨΟΙΒ465ΧΘΞ- ΖΚΕ) Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Υποδομών και Μεταφορών, με την οποία οριοθετήθηκαν περιοχές και χορηγήθηκε στεγαστική συνδρομή για την αποκατάσταση των ζημιών σε κτίρια των περιοχών της Περιφέρειας Αττικής που επλήγησαν από το σεισμό της 19ης Ιουλίου 2019.

Σε ότι αφορά στην καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών στους Ασφαλιστικούς Οργανισμούς, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων έχει εκδώσει την Υ.Α. Φ14/οικ.333/6-3-1998 (Φ.Ε.Κ.Β'272), κατ'εξουσιοδότηση της διάταξης του αρ. 8 παρ. 1 του Ν .2556/1994 (Φ.Ε.Κ. ΑΊ96), όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του αρ. 4 του Ν.2556/1997 (ΦΕΚ Α'270), όπως ισχύει.

Σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, για τις αποδεδειγμένα πληγείσες επιχειρήσεις, εργοδότες ή ασφαλισμένους, που έχουν επαγγελματική εγκατάσταση ή ασκούν δραστηριότητα σε περιοχές που πλήττονται από θεομηνίες ή άλλες φυσικές καταστροφές και αποδεδειγμένα έχουν υποστεί ζημιές, προβλέπονται οι εξής διευκολύνσεις:

1. Κεφαλαιοποίηση, των καθυστερούμενων μέχρι το τέλος του προηγούμενου της φυσικής καταστροφής μήνα, ασφαλιστικών εισφορών (μετά των προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων).

2. Αναστολή καταβολής τρεχουσών εισφορών για 6 μήνες, αρχής γενομένης από την 1η του μήνα κατά τον οποίο συνέβη η φυσική καταστροφή (χωρίς υπολογισμό κατά το διάστημα αυτό πρόσθετων τελών ή άλλων προσαυξήσεων).

3. Οι ανωτέρω εισφορές εξοφλούνται σε 12-24 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, αρχής γενομένης από την 1η του επομένου μήνα εκείνου κατά τον οποίο έληξε η εξάμηνη αναστολή.

Μετά τα ανωτέρω παρακαλούμε για την ενημέρωση των ενδιαφερόμενων και εφαρμογή των οδηγιών των Γενικών Εγγράφων Γ.Ε. Ε33/76/06-05-1998, Γ.Ε. Ε33/1134/01-07-2016 (τ. Ι.ΚΑ. - Ε.Τ.Α.Μ.) & ΔΙΕΣΦΜΜ/1033/1267173/25-9-2017 (Intranet ΕΦΚΑ).

Της παρούσας να λάβει γνώση το προσωπικό των υπηρεσιών αρμοδιότητας σας.



O ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Ε.Φ.Κ.Α.
Δρ. ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΑΛΑΡΗΣ

ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΤΕΛΟΥΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ
ΚΑΠΡΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

Αθήνα, 21 - 11 - 2019
Αριθμ. Πρωτ: Δ3(α) 73958
Σχετ.: 50923

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ
ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΟΥ

Ταχ. Δ/νση : Αριστοτέλους 17
Ταχ. Κώδικας : 104 33 Αθήνα
Πληροφορίες : Πετράκης Εμμανουήλ
Τηλέφωνο : 213 216 1850
Fax : 213 216 1913
e-mail : farmaka@moh.gov.gr

ΑΠΟΦΑΣΗ

ΘΕΜΑ: «Συμπληρωματικό Δελτίο τιμών φαρμάκων ανθρώπινης χρήσης, κατόπιν αιτήματος των ΚΑΚ μείωσης τιμής».

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ

Έχοντας υπόψη:

1. Τις διατάξεις:
α. του ν.δ 96/ 1973 (ΦΕΚ Α' 172) « Περί της εμπορίας εν γένει των φαρμακευτικών, διαιτητικών και καλλυντικών προϊόντων».
β. του ν.1316/1983 «Ιδρυση, Οργάνωση και αρμοδιότητες Ε.Ο.Φ.» (ΦΕΚ Α' 3), όπως έχει ήδη τροποποιηθεί και ισχύει.
γ. του ν.2859/2000 (ΦΕΚ Α' 248) « Κύρωση Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας», όπως ισχύει.
δ. του ν.3846/2010 (ΦΕΚ Α' 66) «Εγγυήσεις για την εργασιακή ασφάλεια και άλλες διατάξεις»
ε. του ν.3918/2011 (ΦΕΚ Α' 31) «Διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα υγείας και άλλες διατάξεις.
στ. του ν.4052/2012 (ΦΕΚ Α' 41) « Νόμος αρμοδιότητας Υπουργείων Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για εφαρμογή του νόμου « Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης......οικονομίας» και άλλες διατάξεις».
ζ. του ν.4334/2015 (ΦΕΚ Α' 80) « Επείγουσες ρυθμίσεις για τη διαπραγμάτευση και σύναψη συμφωνίας με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης ( Ε.Μ.Σ.)». 
η. του ν.4320/2015 (ΦΕΚ Α' 29) «Ρυθμίσεις για τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, την οργάνωση της Κυβέρνησης και των Κυβερνητικών Οργάνων και λοιπές διατάξεις».
θ. του ν.4270/2014 (ΦΕΚ Α' 143) όπως τροποποιήθηκε με το ν.4337/2015 (ΦΕΚ Α' 129).
ι. του άρθρου 90 του π.δ. 63/2005 «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα» (ΦΕΚ Α' 98).
ια. του π.δ. 121/2017 (ΦΕΚ Α' 148) «Οργανισμός του Υπουργείου Υγείας», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
ιβ. του π.δ. 83/2019 (ΦΕΚ Α' 121), «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».
ιγ. του ν.4472/2017 (ΦΕΚ Α' 74), «Συνταξιοδοτικές διατάξεις Δημοσίου και τροποποίηση των διατάξεων του ν.4387/2016, μέτρα εφαρμογής των δημοσιονομικών στόχων και μεταρρυθμίσεων, μέτρα κοινωνικής στήριξης και εργασιακές ρυθμίσεις, Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2018-2021 και λοιπές διατάξεις».
ιδ. του άρθρου 49 του ν. 4486/2017 (ΦΕΚ Α' 115) «Μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, επείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Υγείας και άλλες διατάξεις......Προμήθεια φαρμάκων από ιδιωτικές κλινικές».
ιε. του ν.4512/2018 (ΦΕΚ Α' 5), «Ρυθμίσεις για την εφαρμογή των διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής και άλλες διατάξεις».
ιστ. του άρθρου 19 του ν. 4633/2019 (ΦΕΚ Α' 161) «Σύσταση Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), ρυθμίσεις για τα προϊόντα καπνού, άλλα ζητήματα του Υπουργείου Υγείας και λοιπές διατάξεις».

2. Την Δ3(α)/7458/12-02-2019 απόφαση του Υπουργού Υγείας «Επικαιροποίηση Δελτίων Τιμών Φαρμάκων λόγω Διοικητικών Μεταβολών και αλλαγής Φ.Π.Α.».

3. Τα αιτήματα των ΚΑΚ: ΦΑΡΑΝ ΑΒΕΕ και MSD ΑΦΒΕΕ, για μείωση τιμής φαρμάκου (σύνολο σκευασμάτων: 5).

4. Το από 22/10/2019 ηλεκτρονικό μήνυμα του ΕΟΦ, με τον υπολογισμό των αντίστοιχων τιμών των φαρμάκων.

5. Το με αριθμ. πρωτ. Β2β/Γ.Π οικ. 76290/31-10-2019 έγγραφο της Γ.Δ.Ο.Υ του Υπουργείου Υγείας, σύμφωνα με το οποίο από την εφαρμογή της προωθούμενης Υπουργικής Απόφασης δεν προκαλείται πρόσθετη δαπάνη στον προϋπολογισμό του ΕΟΠΥΥ τρέχοντος έτους, διότι αφορά σε μείωση τιμής φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Σε κάθε περίπτωση, σε τυχόν υπέρβαση του επιτρεπόμενου ορίου της φαρμακευτικής δαπάνης, εφαρμόζεται ο μηχανισμός αυτόματης επιστροφής (clawback) και η αναζήτηση του υπερβάλλοντος ποσού από τους παρόχους του φαρμάκου (ν.4549/2018, ΦΕΚ Α' 105).
Παράλληλα, δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού Προϋπολογισμού.

ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ

Άρθρο 1

Την έκδοση Συμπληρωματικού Δελτίου Τιμών Φαρμάκων Ανθρώπινης χρήσης, λόγω αιτήματος μείωσης τιμής και τον καθορισμό των ανώτατων τιμών πώλησης των πιο κάτω αναφερόμενων φαρμάκων ανθρώπινης χρήσης, που θα ισχύσει σε όλη την Επικράτεια, ως ο συνημμένος πίνακας.

Άρθρο 2

Στη Χονδρική και Νοσοκομειακή τιμή δεν περιλαμβάνεται Φόρος Προστιθέμενης Αξίας. Στη Λιανική τιμή έχει συμπεριληφθεί και ο αναλογών ΦΠΑ.

Άρθρο 3

Το παρόν Δελτίο αναρτάται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Απόφασης. Το παρόν Δελτίο ισχύει:
Για τους ΚΑΚ, τα Νοσοκομεία, τις Ιδιωτικές Κλινικές, τις φαρμακαποθήκες, τους συνεταιρισμούς και τα φαρμακεία από την ανάρτησή του.




Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΙΚΙΛΙΑΣ

Αθήνα, 22 Νοεμβρίου 2019
Αρ. Πρωτ.: Δ.ΑΣΦ./362/1401448

ΓΕΝΙΚΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ

Ταχ. Δ/νση: Σατωβριάνδου 18
104 32 Αθήνα
Πληροφορίες: Παναγιώτα Προκόπη
Τηλέφωνο: 210 5285577
fax: 210 5229840
e-mail: d.asfalisis@efka.gov.gr

ΘΕΜΑ: «Ασφάλιση στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) των προσώπων που αμείβονται με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (τίτλο κτήσης - πρώην απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης)»

ΣΧΕΤ: α. Η αρ. Δ.15/Γ'/67695/1825/28.12.2018 (ΦΕΚ 6182/τ Β/31-12-2018) Υπουργική Απόφαση

β. Το αρ. Δ.15/Γ'/οικ.4624/106/5.2.2019 έγγραφο του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης

γ. Η αριθ. εγκύκλιο 14/2019 του ΕΦΚΑ

Με τις διατάξεις του άρθρου 55 του Ν. 4509/2017, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με τις διατάξεις του άρθρου 21 του Ν. 4578/2018, και τις διατάξεις της Υπουργικής Απόφασης Δ.15/Γ'/67695/1825/28.12.2018, ρυθμίστηκε η εισφοροδότηση των αμειβόμενων με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (τίτλο κτήσης - πρώην απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης), και ειδικότερα ο χρόνος ασφάλισης, οι ασφαλιστικές εισφορές, η διαδικασία παρακράτησης και απόδοσής τους στον ΕΦΚΑ, καθώς και η χρονική περίοδος έναρξης εφαρμογής των διατάξεων.

Με το αρ. Δ.15/Γ'/οικ.4624/106/5.2.2019 έγγραφο του Υπουργείου Εργασίας διευκρινίστηκε ότι, καθώς στο παρελθόν δεν είχε καθοριστεί σαφές πλαίσιο υπαγωγής στην ασφάλιση από τους πρώην Φορείς αλλά η υπαγωγή γινόταν στα πλαίσια της διαδικασίας ελέγχου εισοδήματος προερχόμενου από τίτλο κτήσης για ασκούμενη δραστηριότητα, για λόγους χρηστής διοίκησης και δικαιολογημένης πεποίθησης των διοικουμένων, ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταλογισθεί για τίτλους που έχουν εκδοθεί μέχρι την έναρξη εφαρμογής των νέων διατάξεων (1-2-2019), δεν αναζητούνται. 

Αναλυτικές οδηγίες για την ενιαία εφαρμογή των διατάξεων από 1-2-2019 και μετά παρασχέθηκαν με την ανωτέρω σχετική εγκύκλιο του ΕΦΚΑ.

Με αφορμή ερωτήματα που περιήλθαν στην Υπηρεσία μας σχετικά με την υποχρέωση ή μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών των αμειβόμενων με τίτλο κτήσης πριν την 1-2-2019 παρέχουμε τις κάτωθι διευκρινιστικές οδηγίες:

Α. Ασφάλιση που έχει χωρίσει μέχρι 31-1-2019 σύμφωνα με το προϊσχύον καθεστώς (Π.Δ. 258/05) είναι ισχυρή.

Β. Μετά την 1-2-2019, ημερομηνία έναρξης εφαρμογής των νέων διατάξεων, η ασφάλιση χωρεί σύμφωνα με το νέο νομοθετικό πλαίσιο.

Γ. Εφόσον κατά την εγγραφή/επανεγγραφή στον ΕΦΚΑ προκύπτει άσκηση δραστηριότητας αμειβόμενης με τίτλο κτήσης πριν την 1-2-2019 οι αναλογούσες εισφορές δεν θα αναζητούνται.

Με ευθύνη των Προϊστάμενων των Διευθύνσεων, παρακαλούνται όπως λάβει γνώση του παρόντος ενυπόγραφα το προσωπικό αρμοδιότητάς τους.



O ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΙΣΦΟΡΩΝ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΙΑΠΑΚΗΣ

ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
Η ΠΡΟΪΣΤ/ΝΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΤΕΛΟΥΣ ΤΜ/ΤΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΠΡΑΛΟΥ

Καλλιθέα, 21/01/2019
Αριθμός απόφασης: 330

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ Α1

Ταχ. Δ/νση: Αριστογείτονος 19
Ταχ. Κώδικας: 176 71 - Καλλιθέα
Τηλέφωνο: 213 1604 534
ΦΑΞ: 213 1604 567

ΑΠΟΦΑΣΗ

Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

Έχοντας υπ' όψη:

1. Τις διατάξεις :
α. Του άρθρου 63 του ν. 4174/2013 (ΦΕΚ Α' 170).
β. Του άρθρου 11 της Δ. ΟΡΓ. Α 1036960 ΕΞ 2017/10.03.2017 Απόφασης του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. (ΦΕΚ 968 Β'/22.03.2017) με θέμα «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)».
γ. Της ΠΟΛ 1002/31.12.2013 Απόφασης του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων (ΦΕΚ Β' 55/16-1-2014).

2. Την ΠΟΛ 1069/4-3-2014 Εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών.

3. Την αριθμ. Δ.Ε.Δ. 1126366 ΕΞ 2016/30.08.2016 (ΦΕΚ Β' 2759/1.9.2016) Απόφαση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών «Παροχή εξουσιοδότησης υπογραφής».

4. Την με ημερομηνία κατάθεσης 27.11.2018 και αριθμό πρωτοκόλλου ενδικοφανή προσφυγή της εταιρείας με την επωνυμία « », ΑΦΜ , η οποία
εδρεύει στο Γέρακα Αττικής επί της οδού , κατά της σιωπηρής τεκμαιρόμενης αρνητικής απάντησης του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ Φ.Α.Ε. ΑΘΗΝΩΝ και της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, λόγω παρέλευσης άπρακτης της προθεσμίας απάντησης εντός ενενήντα (90) ημερών, επί της αριθ. πρωτ /31-07-2018 επιφύλαξης επί της υποβληθείσας με αριθ δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων φορολογικού έτους 2017 και τα προσκομιζόμενα με αυτήν σχετικά έγγραφα..

5. Τις απόψεις της ανωτέρω φορολογικής αρχής.

6. Την εισήγηση του ορισθέντος υπαλλήλου του Τμήματος Α1 όπως αποτυπώνεται στο σχέδιο της απόφασης.

Σύντομο ιστορικό

Η προσφεύγουσα επιχείρηση με την με αριθ. πρωτ. πρωτ /31.07.2018 δήλωση επιφύλαξης (κατ' άρθρο 20 παρ. 1 ΚΦΔ),συνοδεύουσα την αριθ δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων άρθρου 45 Ν. 4172/2013 φορολογικού έτους 2017,επιφυλάχθηκε αναφορικά με την καταχώρηση της δαπάνης καταβολής τόκων των προνομιούχων μετοχών της, στις μη εκπιπτόμενες δαπάνες, με συνέπεια να καταβάλει ποσό φόρου εισοδήματος Ευρώ 3.461.295,00 και ισόποσης προκαταβολής επ' αυτού ποσού Ευρώ 3.461.295, ήτοι να καταβάλει συνολικό ποσό φόρου και προκαταβολής Ευρώ 6.922.590 .

Με την εν λόγω επιφύλαξη η ελεγχόμενη ζητεί:

α) Να της αναγνωριστεί ως εκπεστέα από τα ακαθάριστα έσοδα δαπάνη τόκων ποσού 11.935.500,00 €, που κατέβαλε στους κατόχους των προνομιούχων άνευ δικαιώματος ψήφου και άνευ δικαιώματος συμμετοχής στα κέρδη μετόχους.

β) Να της επιστραφεί ποσό 3.461.295,00 € που καταβλήθηκε ως υπερβάλλων φόρος , επί της δαπάνης των τόκων των προνομιούχων μετοχών (11.935.500,00 €, Χ 29 % = 3.461.295,00 €), καθώς και της ισόποσης προκαταβολής φόρου 100 % , ποσού 3.461.295,00 €, ήτοι συνολικό ποσό επιστροφής 6.922.590 €.

Με την από 16.07.2015 επιστολή της προς την Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, Γενική Δ/νση Φορολογικής Διοίκησης, Διεύθυνση Εφαρμογής της Φορολογικής Πολιτικής και Νομοθεσίας, Υποδιεύθυνση Α1- Άμεσης Φορολογίας, Τμήματα Β-Α', γνωστοποίησε στη σχετική διεύθυνση το παραπάνω ιστορικό σε σχέση με την καταβολή του ποσού αυτού και ζήτησε την θέση της Διεύθυνσης σχετικά με την έκπτωση της δαπάνης τόκων από τα ακαθάριστα έσοδά της, δεδομένου ότι αφ ενός μεν η δαπάνη των τόκων των προνομιούχων μετοχών δεν συμπεριλαμβάνεται στις μη εκπιπτόμενες δαπάνες του άρθρου 23 του Ν. 4172/2013, αφ ετέρου δε ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση επληρούντο οι προϋποθέσεις των άρθρων 22, 49 και 50 του Ν. 4172/2013

Στη συνέχεια η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών εξέδωσε την υπ' αριθμ. ΔΕΑΦΒ ΕΞ2015/12.10.2015 απάντηση της στην επιστολή της εταιρείας μας, όπου, διατύπωσε την άποψη ότι οι τόκοι προνομιούχων μετοχών «αποτελούν για τις ανάγκες της φορολογίας εισοδήματος, μέρισμα» .

Ο ΛΟΓΟΣ ΕΝΔΙΚΟΦΑΝΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΗΣ

«Παρανόμως η αντίδικος φορολογική αρχή απέρριψε σιωπηρώς την υπ' αριθ. πρωτ /31.07.2018 επιφύλαξη της εταιρείας μας, υπό την οποία υποβλήθηκε η από 27.07.2018 και με αριθμό δήλωση φορολογίας Εισοδήματος νομικών προσώπων φορολογικού έτους 2017 της εταιρεία μας και δεν αναγνώρισε ότι η καταβολή των τόκων των προνομιούχων μετοχών της εταιρείας μας ποσού Ευρώ 11.935.500 στον δικαιούχο των προνομιούχων μετοχών, για σκοπούς προσδιορισμούς του φορολογητέου αποτελέσματος της εταιρείας μας κατά το φορολογικό έτος 2017, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα της εταιρείας, καθώς η εν λόγω δαπάνη πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 22 ν. 4172/2013, σε συνδυασμό ί με τα άρθρα 23, 49 και 50 του Ν. 4172/2013>>.

Επί της από 27.11.2018 και αριθμό πρωτοκόλλου ενδικοφανούς προσφυγής της εταιρείας με την επωνυμία « », η οποία κατατέθηκε εμπρόθεσμα και μετά την μελέτη και την αξιολόγηση όλων των υφιστάμενων στο σχετικό φάκελο εγγράφων και των προβαλλόμενων λόγων της ενδικοφανούς προσφυγής, επαγόμαστε τα ακόλουθα:

Επειδή,το άρθρο 105 παρ 6 εδ. β του προϊσχύοντος ν.2238/1994 προέβλεπε ότι, από τα ακαθάριστα έσοδα των ημεδαπών ανώνυμων εταιριών εκπίπτουν οι τόκοι που καταβάλλει ημεδαπή ανώνυμη εταιρία στους κατόχους προνομιούχων μετοχών αυτής, εφόσον οι τόκοι δεν προέρχονται από τα κέρδη της.

Επειδή,οι διατάξεις του νόμου 4172/2013(ΦΕΚ 167) ισχύουν από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (23-7-2013), με εξαίρεση τα οριζόμενα στο άρθρο 72 ή αν άλλως ορίζεται στις επιμέρους διατάξεις αυτού.

Επειδή, σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις του άρθρο 72 παρ. 25 του ν 4172/2013, από την έναρξη ισχύος του ν.4172/2013 παύουν να ισχύουν οι διατάξεις του ν.2238/1994 (Α' 151), συμπεριλαμβανομένων και όλων των κανονιστικών πράξεων και εγκυκλίων που έχουν εκδοθεί κατ' εξουσιοδότηση αυτού του νόμου

Επειδή, με βάση τα παραπάνω η διάταξη του άρθρου 105 παρ 6 εδ. β έπαψε να ισχύει με τη θέση σε ισχύ του νέου Κώδικα φορολογίας εισοδήματος (ν. 4172/2013) και παράλληλα έπαψαν να ισχύουν και όλες οι κανονιστικές πράξεις και εγκύκλιοι που έχουν εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση αυτού του Νόμου.

Επειδή, η διάταξη του άρθρου 1 του ν. 3723/2008 που προέβλεπε την αύξηση κεφαλαίου των ανωνύμων τραπεζικών εταιρειών με έκδοση προνομιούχων μετοχών με σταθερή απόδοση 10% που θα καταβάλλεται επί του εισφερόμενου κεφαλαίου αντιμετωπίζεται φορολογικά ως τόκος ο οποίος εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα της Τραπέζης,είναι ειδική διάταξη για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και δεν εφαρμόζεται στην υπό κρίση υπόθεση

Επειδή, με τις διατάξεις του άρθρου 35 του ν.4172/2013, οι οποίες ισχύουν για τα εισοδήματα που αποκτώνται στα φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά, ορίζεται μεταξύ άλλων, ότι το εισόδημα που αποκτά ένα φυσικό πρόσωπο και προκύπτει στο φορολογικό έτος σε μετρητά ή σε είδος με τη μορφή μερισμάτων, τόκων και δικαιωμάτων θεωρείται γενικά εισόδημα από κεφάλαιο.

Επειδή, με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 36 του ν.4172/2013 ορίζεται ότι ο όρος «μερίσματα» σημαίνει το εισόδημα που προκύπτει από μετοχές, ιδρυτικούς τίτλους, ή άλλα δικαιώματα συμμετοχής σε κέρδη τα οποία δεν αποτελούν απαιτήσεις από οφειλές (χρέη), καθώς και το εισόδημα από άλλα εταιρικά δικαιώματα, στα οποία περιλαμβάνονται τα μερίδια, οι μερίδες συμπεριλαμβανομένων των προμερισμάτων και μαθηματικών αποθεματικών, οι συμμετοχές σε κέρδη προσωπικών επιχειρήσεων, οι διανομές των κερδών από κάθε είδους νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, καθώς και κάθε άλλο συναφές διανεμόμενο ποσό.

Επειδή, με τις διατάξεις του άρθρου 3 του κ.ν. 2190/1920, όπως ισχύει, ορίζεται ότι επιτρέπεται να ορίζεται με διατάξεις του καταστατικού προνόμιο υπέρ μετοχών. Το προνόμιο αυτό συνίσταται στη μερική ή ολική απόληψη, πριν από τις κοινές μετοχές, του διανεμόμενου μερίσματος, σύμφωνα με τις ειδικότερες διατάξεις του καταστατικού, και στην προνομιακή απόδοση του καταβληθέντος από τους κατόχους των προνομιούχων μετοχών κεφαλαίου από το προϊόν της εκκαθάρισης της εταιρικής περιουσίας, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής τούτων στα υπέρ το άρτιο ποσά, που είχαν τυχόν καταβληθεί. Ομοίως, επιτρέπεται να ορίζεται ότι σε περίπτωση μη διανομής μερίσματος σε μια ή περισσότερες χρήσεις, το προνόμιο υπέρ των μετοχών αφορά στην προνομιακή καταβολή μερισμάτων και για τις χρήσεις κατά τις οποίες δεν έγινε διανομή μερίσματος (παρ.1).
Περαιτέρω το καταστατικό μπορεί να ορίζει ότι οι προνομιούχες μετοχές παρέχουν σταθερό μέρισμα ή ότι συμμετέχουν εν μέρει μόνο στα κέρδη της εταιρείας. Χορήγηση άλλων προνομίων περιουσιακής φύσης, περιλαμβανομένης της απόληψης ορισμένου τόκου ή της συμμετοχής, κατά προτεραιότητα, σε κέρδη από ορισμένη εταιρική δραστηριότητα, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο καταστατικό, δεν αποκλείεται. Το καταστατικό, ομοίως, μπορεί να ορίζει ότι η απόληψη ορισμένου τόκου μπορεί να γίνει με την προϋπόθεση ότι οι προνομιούχες μετοχές δεν θα συμμετέχουν στα κέρδη της εταιρείας, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που καθορίζεται κατά την έκδοση τους. Τα δικαιώματα που παρέχουν οι προνομιούχες μετοχές υπόκεινται στους περιορισμούς του άρθρου 44α. Προνομιούχες μετοχές της ίδιας σειράς έκδοσης παρέχουν ίσα δικαιώματα (παρ.2). Οι προνομιούχες μετοχές μπορούν να εκδοθούν και χωρίς δικαίωμα ψήφου ή με δικαίωμα ψήφου περιοριζόμενο σε ορισμένα ζητήματα, σύμφωνα με τις διατάξεις του καταστατικού (παρ.4)

Επειδή, με την ΠΟΛ.1042/2015 εγκύκλιό δόθηκαν διευκρινίσεις αναφορικά με τη φορολογική μεταχείριση του εισοδήματος από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα μετά την έναρξη ισχύος των διατάξεων του νέου Κ.Φ.Ε. (ν.4172/2013). Ειδικότερα, διευκρινίσθηκε ότι στην έννοια του μερίσματος εμπίπτει κάθε διανομή κερδών, ημεδαπής ή αλλοδαπής προέλευσης, που προέρχεται από εισηγμένες και μη μετοχές, από ιδρυτικούς τίτλους, από εταιρικά μερίδια ΕΠΕ ή από συμμετοχή σε προσωπικές εταιρείες, κοινοπραξίες και λοιπές νομικές οντότητες, μεταξύ άλλων, και οι τόκοι προνομιούχων μετοχών.

Επειδή, από τα ανωτέρω προκύπτει ότι με βάση την ερμηνεία που έχει δοθεί από τη Διοίκηση, η απόληψη τόκων, ως απόδοση των προνομιούχων μετοχών που αποκτούν οι κάτοχοί τους, αποτελεί σε κάθε περίπτωση μέρισμα, χωρίς να εξετάζεται εάν οι προνομιούχες μετοχές συμμετέχουν στα κέρδη της εταιρείας ή όχι. Η θέση αυτή βασίσθηκε στο γεγονός ότι η απόδοση των προνομιούχων μετοχών, ανεξαρτήτως του τρόπου με τον οποίο υπολογίζεται (τόκοι, μέρισμα, κλπ.) θεωρείται ότι απορρέει από τη μετοχική σχέση που συνδέει τους κατόχους των μετοχών με την ανώνυμη εταιρεία, δεδομένου ότι οι προνομιούχες μετοχές δεν συνίστανται σε έντοκη απαίτηση αλλά ουσιαστικά συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο.

Επειδή,η έκτακτη Γενική Συνέλευση των μετόχων της προσφεύγουσας εταιρείας αποφάσισε στις 28.02.2012 την τροποποίηση του καταστατικού της προβλέποντας τη δυνατότητα να εκδώσει προνομιούχες μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου και παρέχοντας στους κατόχους αυτών το δικαίωμα απόληψης τόκου χωρίς να συμμετέχουν στα κέρδη της εταιρείας,αλλά υπολογιζόμενος ο τόκος αυτός επί του ονομαστικού κεφαλαίου των προνομιούχων μετοχών (σχετ. ΦΕΚ Τεύχος Ανωνύμων Εταιρειών - Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης και Γενικού Εμπορικού Μητρώου)

Κατόπιν όλων των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα διατυπώθηκε με την ΠΟΛ.1042/2015 εγκύκλιο, αλλά και με την ΔΕΑΦΒ ΕΞ 2015/12.10.2015,ότι δηλαδή οι τόκοι προνομιούχων μετοχών αποτελούν για τις ανάγκες της φορολογίας εισοδήματος μέρισμα. Επειδή, έχουν εκδοθεί οι αριθ.2157/2017 και 3289/2017 απορριπτικές αποφάσεις της υπηρεσίας μας για το ίδιο ακριβώς θέμα, που αφορούσε τα φορολογικά έτη 2015 και 2016 αντίστοιχα.

Επειδή, για την απόφαση /2017 του Διοικ. Εφετείου Αθηνών, που δέχεται την προσφυγή της επιχείρησης και ακυρώνει την αριθ. 2344/24.06.2016 απόφαση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, έχει ασκηθεί η με αριθ.καταθ. /12-3-2018 αίτηση αναιρέσεως, η οποία εκκρεμεί.

Αποφασίζουμε

Την απόρριψη της με ημερομηνία κατάθεσης 27.11.2018 και αριθμό πρωτοκόλλου ενδικοφανούς προσφυγής της εταιρείας με την επωνυμία « »,με ΑΦΜ ,επί της με αριθ. πρωτ /31-07-2018 επιφύλαξης συνοδεύουσα την υποβληθείσα με αριθ δήλωση φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων φορολογικού έτους 2017.

Εντελλόμεθα όπως αρμόδιο όργανο κοινοποιήσει με τη νόμιμη διαδικασία την παρούσα απόφαση στην υπόχρεη.

ΜΕ ΕΝΤΟΛΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΑΚΟΣ

Η Υπάλληλος του Τμήματος Διοικητικής Υποστήριξης

Σ η μ ε ί ω σ η : Κατά της απόφασης αυτής επιτρέπεται η άσκηση προσφυγής ενώπιον των αρμόδιων Διοικητικών Δικαστηρίων εντός τριάντα (30) ημερών από την κοινοποίησή της.

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (δεύτερο τμήμα) της 20ής Νοεμβρίου 2019 «Προδικαστική παραπομπή – Φορολογία – Φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) – Έκτη οδηγία 77/388/ΕΟΚ – Άρθρο 13, A, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ – Απαλλαγές – Παροχές υπηρεσιών οι οποίες πραγματοποιούνται από ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων – Υπηρεσίες παρεχόμενες στα μέλη και στα μη μέλη»

Στην υπόθεση C-400/18,

με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Hof van Cassatie (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, Βέλγιο) με απόφαση της 19ης Απριλίου 2018, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 18 Ιουνίου 2018, στο πλαίσιο της δίκης

Infohos

κατά

Belgische Staat,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (δεύτερο τμήμα),

συγκείμενο από τους A. Arabadjiev, πρόεδρο τμήματος, P. G. Xuereb (εισηγητή), T. von Danwitz, C. Vajda και A. Kumin, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας: G. Pitruzzella

γραμματέας: Α. Calot Escobar

έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,

λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:

–        η Infohos, εκπροσωπούμενη από τον F. Soetaert, advocaat,

–        η Βελγική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους J.-C. Halleux και P. Cottin καθώς και από την C. Pochet,

–        η Πορτογαλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τους L. Inez Fernandes και R. Campos Laires καθώς και από τις P. Barros da Costa και M. J. Marques,

–        η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τη L. Lozano Palacios και τον W. Roels,

αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 11ης Ιουλίου 2019,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1        Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας 77/388/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 1977, περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών, των σχετικών με τους φόρους κύκλου εργασιών – Κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας: ομοιόμορφη φορολογική βάση (ΕΕ ειδ. έκδ. 09/001, σ. 49, στο εξής: έκτη οδηγία).

2        Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ της Infohos και του Belgische Staat (Βελγικού Δημοσίου) σχετικά με διορθωτική πράξη επιβολής φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) για τα έτη 2002 έως 2004.

 Το νομικό πλαίσιο

 Το δίκαιο της Ένωσης

3        Η έκτη οδηγία καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε, από 1ης Ιανουαρίου 2007, από την οδηγία 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (ΕΕ 2006, L 347, σ. 1). Ωστόσο, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου των πραγματικών περιστατικών της διαφοράς της κύριας δίκης, η διαφορά αυτή εξακολουθεί να διέπεται από την έκτη οδηγία.

4        Η ένατη και η ενδέκατη αιτιολογική σκέψη της έκτης οδηγίας είχαν ως εξής:

«[Εκτιμώντας] ότι η βάση επιβολής του φόρου πρέπει να εναρμονισθεί, ώστε η εφαρμογή του κοινοτικού συντελεστού στις φορολογητέες πράξεις να οδηγεί σε συγκρίσιμα αποτελέσματα σε όλα τα Κράτη μέλη·

[...]

ότι πρέπει να καταρτισθεί κοινός πίνακας απαλλαγών με σκοπό την ομοιόμορφη είσπραξη των ιδίων πόρων σε όλα τα Κράτη μέλη».

5        Το άρθρο 2 της έκτης οδηγίας προέβλεπε τα ακόλουθα:

«Στον φόρο προστιθεμένης αξίας υπόκεινται:

1.      οι παραδόσεις αγαθών και οι παροχές υπηρεσιών, που πραγματοποιούνται εξ επαχθούς αιτίας στο εσωτερικό της χώρας υπό υποκειμένου στο φόρο, που ενεργεί υπό την ιδιότητά του αυτήν·

[...]».

6        Το άρθρο 13 της έκτης οδηγίας, με τίτλο «Απαλλαγές στο εσωτερικό της χώρας», όριζε τα εξής:

«Α.      Απαλλαγές ορισμένων δραστηριοτήτων γενικού συμφέροντος

1.      Με την επιφύλαξη άλλων κοινοτικών διατάξεων, τα Κράτη μέλη απαλλάσσουν, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζουν ώστε να εξασφαλίζεται η ορθή και απλή εφαρμογή των προβλεπομένων κατωτέρω απαλλαγών και να αποτρέπεται κάθε ενδεχόμενη φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή και κατάχρηση:

[...]

στ)      τις παροχές υπηρεσιών, οι οποίες πραγματοποιούνται από ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων, που ασκούν δραστηριότητα απαλλασσομένη του φόρου ή για την οποία τα πρόσωπα αυτά δεν έχουν την ιδιότητα του υποκειμένου στον φόρο, με σκοπό την παροχή στα μέλη τους των αμέσως αναγκαίων υπηρεσιών για την άσκηση της δραστηριότητος αυτής, εφ’ όσον οι ενώσεις αυτές απαιτούν από τα μέλη τους μόνο την εξόφληση του επακριβώς αναλογούντος σε αυτά μέρους των από κοινού αναληφθεισών δαπανών, υπό τον όρο ότι η απαλλαγή αυτή δεν δημιουργεί κίνδυνο στρεβλώσεως των όρων του ανταγωνισμού·

[...]».

7        Το άρθρο 13, A, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας αντιστοιχεί στο άρθρο 131 και στο άρθρο 132, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της οδηγίας 2006/112.

 Το βελγικό δίκαιο

8        Το άρθρο 44, παράγραφος 2, σημείο 1 bis, του κώδικα ΦΠΑ, όπως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης της κύριας δίκης, όριζε ότι απαλλάσσονται από τον ΦΠΑ «οι υπηρεσίες τις οποίες παρέχουν στα μέλη τους ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων που ασκούν δραστηριότητα απαλλασσόμενη δυνάμει του παρόντος άρθρου ή για την οποία τα πρόσωπα αυτά δεν έχουν την ιδιότητα του υποκείμενου στον φόρο, όταν οι εν λόγω υπηρεσίες είναι άμεσα αναγκαίες για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής και οι εν λόγω ενώσεις ζητούν από τα μέλη τους μόνο την είσπραξη του επακριβώς αναλογούντος σε καθένα από αυτά μέρους των κοινών δαπανών που έχουν αναληφθεί, υπό τον όρο ότι η απαλλαγή αυτή δεν μπορεί να δημιουργήσει στρεβλώσεις του ανταγωνισμού· οι όροι εφαρμογής της απαλλαγής αυτής καθορίζονται με βασιλικό διάταγμα».

9        Το άρθρο 2 του koninklijk besluit nr. 43 met betrekking tot de vrijstelling op het stuk van de belasting over de toegevoegde waarde ten aanzien van de door zelfstandige groeperingen van personen aan hun leden verleende diensten (βασιλικού διατάγματος υπ’ αριθμ. 43 περί απαλλαγής από τον φόρο προστιθέμενης αξίας των υπηρεσιών που παρέχουν στα μέλη τους οι ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων), της 5ης Ιουλίου 1991 (Belgisch Staatsblad της 6ης Αυγούστου 1991, σ. 17215), προέβλεπε τα εξής:

«Οι υπηρεσίες τις οποίες παρέχουν στα μέλη τους οι προβλεπόμενες στο άρθρο 1 ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων απαλλάσσονται του φόρου, υπό την προϋπόθεση ότι:

1°      οι δραστηριότητες της ένωσης συνίστανται αποκλειστικά στην παροχή υπηρεσιών προς άμεσο όφελος των ίδιων των μελών της και όλα τα εν λόγω μέλη ασκούν δραστηριότητα απαλλασσόμενη του φόρου δυνάμει του άρθρου 44 του Κώδικα ή δραστηριότητα για την οποία δεν έχουν την ιδιότητα του υποκειμένου στον φόρο».

 Η διαφορά της κύριας δίκης και το προδικαστικό ερώτημα

10      Η Infohos είναι ένωση ειδικευόμενη στη νοσοκομειακή πληροφορική. Παρέχει, αφενός, υπηρεσίες νοσοκομειακής πληροφορικής στα νοσοκομεία που είναι μέλη της και, αφετέρου, υπηρεσίες σε μη μέλη.

11      Στις 5 Σεπτεμβρίου 2000 συνήψε με την εταιρία IHC-Group NV συμφωνία συνεργασίας με σκοπό την από κοινού ανάπτυξη, αλλά κατά παραγγελία της Infohos, νέων ή καινοτόμων λογισμικών εφαρμογών για τα νοσοκομεία που είναι μέλη της.

12      Η Infohos δεν ενεγράφη στο σχετικό μητρώο ως υποκείμενη στον ΦΠΑ διότι, κατά την άποψή της, δεν μπορούσε να θεωρηθεί ως τέτοια δυνάμει του άρθρου 6 του κώδικα ΦΠΑ ή, τουλάχιστον, μπορούσε να τύχει της απαλλαγής που προβλέπει το άρθρο 44, παράγραφος 2, σημείο 1 bis, του κώδικα αυτού.

13      Η φορολογική αρχή έκρινε, κατόπιν ελέγχου που διενήργησε στις 20 Απριλίου 2005, ότι οι υπηρεσίες τις οποίες παρείχαν μεταξύ τους η Infohos και η IHC-Group έπρεπε να υποβληθούν στον ΦΠΑ. Επιπλέον, κατά τη φορολογική αρχή, η διενέργεια φορολογητέων πράξεων έναντι των μη μελών είχε ως συνέπεια ότι οι πράξεις που διενεργούνταν για τα μέλη της Infohos έπρεπε επίσης να υποβληθούν στον ΦΠΑ, δεδομένου ότι η Infohos δεν μπορούσε πλέον να τύχει απαλλαγής για τις παρεχόμενες στα μέλη της υπηρεσίες κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 44, παράγραφος 2, σημείο 1 bis, του κώδικα ΦΠΑ.

14      Στις 13 Δεκεμβρίου 2005 η φορολογική αρχή κατάρτισε έκθεση με την οποία διαπιστώθηκαν οι παραβάσεις αυτές και, στη συνέχεια, εξέδωσε ατομική ειδοποίηση οφειλής, η οποία κηρύχθηκε εκτελεστή.

15      Στις 22 Μαΐου 2007, με προσφυγή που άσκησε ενώπιον του rechtbank van eerste aanleg Brugge (πρωτοδικείου Μπριζ, Βέλγιο), η Infohos ζήτησε από το δικαστήριο αυτό να κρίνει την εν λόγω προσφυγή παραδεκτή και βάσιμη και, κατά συνέπεια, να αναστείλει την εκτέλεση της ατομικής ειδοποίησης οφειλής που εξέδωσε η φορολογική αρχή, να αποφανθεί ότι τα ζητηθέντα ποσά δεν οφείλονταν, και, επικουρικώς, να διατάξει τη διαγραφή των επιβληθέντων προστίμων ή, τουλάχιστον, να τα μειώσει ουσιωδώς, να διατάξει την επιστροφή όλων των ποσών που εισπράχθηκαν βάσει της εν λόγω ατομικής ειδοποίησης, πλέον τόκων υπερημερίας, καθώς και να καταδικάσει το Βελγικό Δημόσιο στα δικαστικά έξοδα.

16      Με απόφαση της 23ης Φεβρουαρίου 2009, το rechtbank van eerste aanleg Brugge (πρωτοδικείο Μπριζ) έκρινε ότι δεν πληρούνταν οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της απαλλαγής του άρθρου 44, παράγραφος 2, σημείο 1 bis, του κώδικα ΦΠΑ και ότι η Infohos όφειλε ΦΠΑ για όλες τις υπηρεσίες που παρείχε τόσο στα μέλη της όσο και στα μη μέλη.

17      Η Infohos άσκησε έφεση κατά της απόφασης αυτής ενώπιον του hof van beroep te Gent (εφετείου Γάνδης, Βέλγιο).

18      Με απόφαση της 21ης Σεπτεμβρίου 2010, το δικαστήριο αυτό έκρινε ότι η Infohos δεν μπορούσε να επικαλεστεί την απαλλαγή που προβλέπει το άρθρο 44, παράγραφος 2, σημείο 1 bis, του κώδικα ΦΠΑ, διότι άλλως θα νοθευόταν ο ανταγωνισμός. Επιπλέον, έκρινε ότι η Infohos, ως υποκείμενη στον φόρο που διενεργεί ταυτοχρόνως πράξεις φορολογούμενες και πράξεις απαλλασσόμενες, κατά την έννοια του άρθρου 46 του κώδικα ΦΠΑ, μπορούσε βασίμως να ασκήσει κατά του Βελγικού Δημοσίου αγωγή με αίτημα επιστροφής.

19      Εν συνεχεία, η φορολογική αρχή άσκησε αναίρεση ενώπιον του Hof van Cassatie (Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, Βέλγιο).

20      Με απόφαση της 31ης Οκτωβρίου 2014, το δικαστήριο αυτό αναίρεσε την απόφαση του hof van beroep te Gent (εφετείου Γάνδης) με την αιτιολογία ότι ήταν αντιφατικό να κριθεί, αφενός, ότι η Infohos δεν μπορούσε να επικαλεστεί το άρθρο 44, παράγραφος 2, σημείο 1 bis, του κώδικα ΦΠΑ και έπρεπε, επομένως, να θεωρηθεί ως πλήρως υποκείμενη στον φόρο και, αφετέρου, ότι μπορούσε ορθώς να επικαλεστεί την ιδιότητα του υποκείμενου στον φόρο που διενεργεί ταυτοχρόνως πράξεις φορολογούμενες και πράξεις απαλλασσόμενες.

21      Το Hof van Cassatie (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο) ανέπεμψε την υπόθεση στο hof van beroep te Antwerpen (εφετείο Αμβέρσας, Βέλγιο).

22      Με απόφαση της 20ής Σεπτεμβρίου 2016, το τελευταίο αυτό δικαστήριο έκρινε ότι η Infohos δεν μπορούσε να επικαλεστεί την απαλλαγή που προβλέπει το άρθρο 44, παράγραφος 2, σημείο 1 bis, του κώδικα ΦΠΑ, καθώς παρείχε υπηρεσίες και σε μη μέλη.

23      Η Infohos άσκησε αναίρεση κατά της απόφασης αυτής ενώπιον του Hof van Cassatie (Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου) για τον λόγο, μεταξύ άλλων, ότι η προϋπόθεση εφαρμογής της απαλλαγής από τον ΦΠΑ, η οποία προβλεπόταν στο άρθρο 2, παράγραφος 1, του βασιλικού διατάγματος 43 και κατά την οποία η ανεξάρτητη ένωση προσώπων μπορούσε να παρέχει υπηρεσίες αποκλειστικά στα μέλη της, δεν προβλεπόταν στο άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας και αντέβαινε, επομένως, στη διάταξη αυτή.

24      Το αιτούν δικαστήριο υπενθυμίζει ότι το hof van beroep te Antwerpen (εφετείο Αμβέρσας) έκρινε ότι από τη στενή ερμηνεία του άρθρου 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, και ειδικότερα από την προβλεπόμενη στη διάταξη αυτή προϋπόθεση να απαιτούν οι ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων από τα μέλη τους μόνο την εξόφληση του επακριβώς αναλογούντος σε αυτά μέρους των από κοινού αναληφθεισών δαπανών, προκύπτει ότι η προϋπόθεση αυτή αποκλείει το ενδεχόμενο οι εν λόγω ενώσεις να παρέχουν υπηρεσίες και σε πρόσωπα που δεν είναι μέλη τους. Το hof van beroep te Antwerpen (εφετείο Αμβέρσας) έκρινε επίσης ότι η Infohos, καθόσον δεν περιοριζόταν στην παροχή υπηρεσιών στα μέλη της, αλλά διέθετε τα λογισμικά εφαρμογών και σε τρίτους, δεν μπορούσε να επικαλεστεί την απαλλαγή για το σύνολο των δραστηριοτήτων της.

25      Η κατ’ αυτόν τον τρόπο ανακύπτουσα αμφισβήτηση μπορεί, κατά το αιτούν δικαστήριο, να επιλυθεί μόνο με ερμηνεία του άρθρου 13, A, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας.

26      Υπό τις συνθήκες αυτές, το Hof van Cassatie (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

«Έχει το άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της [έκτης οδηγίας], νυν άρθρο 132, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της [οδηγίας 2006/112], την έννοια ότι επιτρέπει στα κράτη μέλη να συνδέουν την προβλεπόμενη σε αυτό απαλλαγή με όρο αποκλειστικότητας, με αποτέλεσμα ανεξάρτητη ένωση η οποία παρέχει επίσης υπηρεσίες σε μη μέλη να υπόκειται πλήρως στον ΦΠΑ και για τις υπηρεσίες που παρέχει σε μέλη;»

 Επί του προδικαστικού ερωτήματος

27      Με το προδικαστικό ερώτημα, το αιτούν δικαστήριο ερωτά, κατ’ ουσίαν, αν το άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική διάταξη, όπως η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης, κατά την οποία η χορήγηση απαλλαγής από τον ΦΠΑ εξαρτάται από την προϋπόθεση ότι οι ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων παρέχουν υπηρεσίες αποκλειστικά στα μέλη τους, με συνέπεια τέτοιες ενώσεις οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες και σε μη μέλη να υπόκεινται πλήρως στον ΦΠΑ, ακόμη και για τις υπηρεσίες που παρέχουν στα μέλη τους.

28      Προκειμένου να δοθεί απάντηση στο ερώτημα αυτό, υπενθυμίζεται ότι, δυνάμει του άρθρου 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, τα κράτη μέλη απαλλάσσουν, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζουν ώστε να εξασφαλίζεται η ορθή και απλή εφαρμογή των προβλεπόμενων στη διάταξη αυτή απαλλαγών και να αποτρέπεται κάθε ενδεχόμενη φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή και κατάχρηση, τις παροχές υπηρεσιών οι οποίες πραγματοποιούνται από ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων που ασκούν δραστηριότητα απαλλασσόμενη του φόρου ή για την οποία τα πρόσωπα αυτά δεν έχουν την ιδιότητα του υποκείμενου στον φόρο, με σκοπό την παροχή στα μέλη τους των άμεσα αναγκαίων υπηρεσιών για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής, εφόσον οι εν λόγω ενώσεις απαιτούν από τα μέλη τους μόνο την εξόφληση του επακριβώς αναλογούντος σε αυτά μέρους των από κοινού αναληφθεισών δαπανών, υπό τον όρο ότι η απαλλαγή δεν δημιουργεί κίνδυνο στρέβλωσης των όρων του ανταγωνισμού.

29      Συναφώς, από την ένατη και την ενδέκατη αιτιολογική σκέψη της έκτης οδηγίας προκύπτει ότι η οδηγία αυτή σκοπό έχει να εναρμονίσει τη βάση επιβολής του ΦΠΑ και ότι οι απαλλαγές που προβλέπει αποτελούν αυτοτελείς έννοιες του δικαίου της Ένωσης, οι οποίες, όπως έχει κρίνει το Δικαστήριο, πρέπει να εντάσσονται στο γενικό πλαίσιο του κοινού συστήματος του ΦΠΑ το οποίο θέσπισε η εν λόγω οδηγία (απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 2008, Stichting Centraal Begeleidingsorgaan voor de Intercollegiale Toetsing, C‑407/07, EU:C:2008:713, σκέψη 29 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

30      Εξάλλου, κατά πάγια νομολογία, οι όροι που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό των απαλλαγών του άρθρου 13 της έκτης οδηγίας πρέπει να ερμηνεύονται στενά, δεδομένου ότι οι απαλλαγές αυτές αποτελούν παρεκκλίσεις από τη γενική αρχή ότι ο ΦΠΑ επιβάλλεται σε κάθε παροχή υπηρεσιών που πραγματοποιείται εξ επαχθούς αιτίας από υποκείμενο στον φόρο. Ωστόσο, η ερμηνεία των όρων αυτών πρέπει να είναι σύμφωνη με τους επιδιωκόμενους από τις εν λόγω απαλλαγές σκοπούς και να τηρεί τις επιταγές της αρχής της φορολογικής ουδετερότητας η οποία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του κοινού συστήματος ΦΠΑ. Συνεπώς, ο ως άνω κανόνας στενής ερμηνείας δεν σημαίνει ότι οι όροι που χρησιμοποιούνται για τον ορισμό των απαλλαγών του εν λόγω άρθρου 13 πρέπει να ερμηνεύονται κατά τρόπο που θα εξουδετέρωνε τα αποτελέσματα των απαλλαγών αυτών. Η νομολογία του Δικαστηρίου δεν έχει σκοπό να επιβάλει ερμηνεία που θα τις καθιστούσε σχεδόν ανεφάρμοστες στην πράξη (απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 2008, Stichting Centraal Begeleidingsorgaan voor de Intercollegiale Toetsing, C‑407/07, EU:C:2008:713, σκέψη 30 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

31      Όσον αφορά το γράμμα του άρθρου 13, A, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, όπως αυτό υπομνήσθηκε στη σκέψη 28 της παρούσας απόφασης, η προβλεπόμενη στην εν λόγω διάταξη απαλλαγή αφορά τις υπηρεσίες τις οποίες παρέχουν οι ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων υπέρ των μελών τους. Αντιθέτως, από το γράμμα του άρθρου αυτού δεν προκύπτει ότι οι υπηρεσίες τις οποίες παρέχουν τέτοιες ενώσεις στα μέλη τους αποκλείονται από την εν λόγω απαλλαγή όταν οι ενώσεις αυτές παρέχουν, επιπλέον, υπηρεσίες και σε μη μέλη.

32      Επομένως, μολονότι, κατά τη διάταξη αυτή, η εν λόγω απαλλαγή μπορεί να χορηγηθεί μόνο για τις υπηρεσίες που παρέχουν οι ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων στα μέλη τους, δεν μπορεί να συναχθεί από το γράμμα της ότι δύναται να εφαρμοστεί μόνον εφόσον οι ενώσεις αυτές υποχρεούνται να παρέχουν υπηρεσίες αποκλειστικά στα μέλη τους.

33      Κατά πάγια νομολογία, προκειμένου να ερμηνευθεί διάταξη του δικαίου της Ένωσης πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όχι μόνο το γράμμα της, αλλά και το πλαίσιο στο οποίο αυτή εντάσσεται και οι σκοποί που επιδιώκονται με τη ρύθμιση της οποίας αποτελεί μέρος (απόφαση της 3ης Οκτωβρίου 2019, Wasserleitungsverband Nördliches Burgenland κ.λπ., C‑197/18, EU:C:2019:824, σκέψη 48).

34      Όσον αφορά το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται το άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, επισημαίνεται ότι το άρθρο 13, A, της οδηγίας αυτής επιγράφεται «Απαλλαγές ορισμένων δραστηριοτήτων γενικού συμφέροντος» και περιλαμβάνεται στον τίτλο X της εν λόγω οδηγίας, ο οποίος αφορά τις απαλλαγές. Ο τίτλος του ως άνω άρθρου υποδηλώνει ότι η απαλλαγή που προβλέπεται στο άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της εν λόγω οδηγίας αφορά μόνο τις ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων των οποίων τα μέλη ασκούν δραστηριότητες γενικού συμφέροντος (πρβλ. απόφαση της 21ης Σεπτεμβρίου 2017, Επιτροπή κατά Γερμανίας, C‑616/15, EU:C:2017:721, σκέψη 44).

35      Από το πλαίσιο, όμως, αυτό δεν προκύπτουν στοιχεία από τα οποία να συνάγεται ότι η εν λόγω απαλλαγή ισχύει μόνο για τις ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων που παρέχουν υπηρεσίες αποκλειστικά υπέρ των μελών τους.

36      Όσον αφορά τον σκοπό του άρθρου 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, υπενθυμίζεται ότι, όπως προκύπτει από τη νομολογία του Δικαστηρίου, η διάταξη αυτή αποσκοπεί στην εισαγωγή απαλλαγής από τον ΦΠΑ προκειμένου να αποτραπεί το ενδεχόμενο ο παρέχων ορισμένες υπηρεσίες να υποβληθεί στον εν λόγω φόρο ενώ συνεργάστηκε με άλλους επαγγελματίες σε μια κοινή οργάνωση η οποία έχει αναλάβει αναγκαίες δραστηριότητες για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών (απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 2008, Stichting Centraal Begeleidingsorgaan voor de Intercollegiale Toetsing, C‑407/07, EU:C:2008:713, σκέψη 37).

37      Επομένως, πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι διατάξεις του άρθρου 13, Α, παράγραφος 1, της έκτης οδηγίας έχουν, στο σύνολό τους, ως σκοπό να απαλλαγούν από τον ΦΠΑ ορισμένες δραστηριότητες γενικού συμφέροντος, προκειμένου να καταστούν πιο προσιτές ορισμένες παροχές υπηρεσιών καθώς και η παράδοση ορισμένων αγαθών, μέσω της αποφυγής του επιπλέον κόστους που θα απέρρεε από την επιβολή ΦΠΑ (πρβλ. αποφάσεις της 5ης Οκτωβρίου 2016, TMD, C‑412/15, EU:C:2016:738, σκέψη 30, και της 21ης Σεπτεμβρίου 2017, Aviva, C‑605/15, EU:C:2017:718, σκέψη 28).

38      Κατά την επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνική διάταξη, συστηματικά δεν χορηγείται η κατ’ άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας απαλλαγή από τον ΦΠΑ για τις υπηρεσίες που παρέχουν στα μέλη τους οι ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων όταν οι τελευταίες παρέχουν υπηρεσίες και σε μη μέλη, το δε σύνολο των υπηρεσιών υπόκειται στην περίπτωση αυτή στον ΦΠΑ.

39      Ωστόσο, ακόμη και αν μια ανεξάρτητη ένωση προσώπων, όπως η Infohos, παρέχει υπηρεσίες και σε μη μέλη, γεγονός παραμένει ότι οι υπηρεσίες που παρέχει στα μέλη της συμβάλλουν άμεσα στην άσκηση των δραστηριοτήτων γενικού συμφέροντος στις οποίες αναφέρεται η εν λόγω διάταξη. Οι υπηρεσίες που παρέχει μια ανεξάρτητη ένωση προσώπων εμπίπτουν, όμως, στο πεδίο εφαρμογής της απαλλαγής του άρθρου 13, A, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας όταν συμβάλλουν άμεσα στην άσκηση δραστηριοτήτων γενικού συμφέροντος για τις οποίες κάνει λόγο το άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, της έκτης οδηγίας.

40      Υπό τις συνθήκες αυτές, διαπιστώνεται ότι η άρνηση χορήγησης σε ανεξάρτητη ένωση προσώπων, η οποία πληροί το σύνολο των προϋποθέσεων του άρθρου 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, της προβλεπόμενης στη διάταξη αυτή απαλλαγής για τον λόγο και μόνον ότι η ως άνω ένωση παρέχει υπηρεσίες και σε μη μέλη θα είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του πεδίου εφαρμογής της εν λόγω διάταξης, καθόσον θα αποκλείονταν από την απαλλαγή από τον ΦΠΑ υπηρεσίες που η ένωση παρέχει στα μέλη της, τέτοιος δε περιορισμός του πεδίου εφαρμογής δεν επιβεβαιώνεται από τον σκοπό της έκτης οδηγίας όπως αυτός υπομνήσθηκε στη σκέψη 36 της παρούσας απόφασης (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 2008, Stichting Centraal Begeleidingsorgaan voor de Intercollegiale Toetsing, C‑407/07, EU:C:2008:713, σκέψεις 36 και 37).

41      Συνεπώς, η εφαρμογή της διάταξης αυτής στις υπηρεσίες που παρέχει ανεξάρτητη ένωση προσώπων προς άμεσο όφελος των ίδιων των μελών της, τα οποία πρέπει να ασκούν δραστηριότητα απαλλασσόμενη από τον φόρο ή δραστηριότητα για την οποία τα εν λόγω μέλη δεν έχουν την ιδιότητα του υποκείμενου στον φόρο, είναι σύμφωνη με τον σκοπό του άρθρου 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, δεδομένου ότι ο σκοπός αυτός δεν εμποδίζει μια τέτοια ένωση να παρέχει υπηρεσίες σε μη μέλη.

42      Πάντως, απαλλάσσονται, σύμφωνα με το άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, μόνον οι υπηρεσίες που παρέχονται στα μέλη της ανεξάρτητης ένωσης προσώπων, εφόσον οι υπηρεσίες αυτές εξακολουθούν να παρέχονται εντός του πλαισίου των σκοπών για τους οποίους συστάθηκε η εν λόγω ένωση και, επομένως, προσφέρονται σύμφωνα με το αντικείμενο της ένωσης αυτής (πρβλ. απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 2008, Stichting Centraal Begeleidingsorgaan voor de Intercollegiale Toetsing, C‑407/07, EU:C:2008:713, σκέψη 39). Συναφώς, εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει αν οι υπηρεσίες που παρέχει η Infohos πληρούν το σύνολο των προϋποθέσεων του άρθρου 13, A, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας.

43      Αντιθέτως, οι υπηρεσίες που παρέχονται στα μη μέλη δεν μπορούν να τύχουν της απαλλαγής αυτής και εξακολουθούν να υπόκεινται στον ΦΠΑ. Πράγματι, δεδομένου ότι τέτοιες παροχές υπηρεσιών δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της απαλλαγής που προβλέπει το άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, το άρθρο 2, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής απαιτεί οι εν λόγω παροχές υπηρεσιών, οι οποίες πραγματοποιούνται εξ επαχθούς αιτίας στο έδαφος κράτους μέλους από υποκείμενο στον φόρο που ενεργεί υπό την ιδιότητά του αυτήν, να υπόκεινται στον ΦΠΑ.

44      Συνεπώς, λαμβανομένου υπόψη του γράμματος και του σκοπού του άρθρου 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, η προβλεπόμενη στην εν λόγω διάταξη απαλλαγή από τον ΦΠΑ δεν εξαρτάται από την προϋπόθεση να παρέχονται οι σχετικές υπηρεσίες αποκλειστικά στα μέλη της οικείας ανεξάρτητης ένωσης προσώπων.

45      Η Βελγική Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας δεν αντιτίθεται στην επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνική ρύθμιση, καθόσον η εν λόγω ρύθμιση αποσκοπεί στην αποτροπή κάθε στρέβλωσης του ανταγωνισμού σύμφωνα με την προϋπόθεση που προβλέπεται στην ίδια αυτή διάταξη.

46      Υπενθυμίζεται ότι, κατά το άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, η προβλεπόμενη στη διάταξη αυτή απαλλαγή εφαρμόζεται υπό τον όρο ότι δεν δημιουργεί κίνδυνο στρέβλωσης των όρων του ανταγωνισμού.

47      Συναφώς, το Δικαστήριο έχει διαπιστώσει ότι η απαλλαγή από τον ΦΠΑ δεν πρέπει να δημιουργεί αυτή καθεαυτήν κίνδυνο στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, τούτο δε σε μια αγορά στην οποία ο ανταγωνισμός θίγεται ούτως ή άλλως λόγω της παρουσίας ενός φορέα που παρέχει υπηρεσίες στα μέλη του και του οποίου ο χαρακτήρας απαγορεύεται να είναι κερδοσκοπικός. Επομένως, προκειμένου να μη χορηγηθεί απαλλαγή, πρέπει να δημιουργείται κίνδυνος στρεβλώσεων του ανταγωνισμού από το γεγονός ότι οι παροχές υπηρεσιών από μια ένωση απαλλάσσονται και όχι από το γεγονός ότι η ένωση αυτή πληροί τις λοιπές προϋποθέσεις της επίμαχης διάταξης (απόφαση της 20ής Νοεμβρίου 2003, Taksatorringen, C‑8/01, EU:C:2003:621, σκέψη 58).

48      Κατόπιν τούτων, το Δικαστήριο έκρινε ότι η απαλλαγή από τον ΦΠΑ δεν πρέπει να χορηγείται όταν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος η ίδια η απαλλαγή να δημιουργήσει, άμεσα ή στο μέλλον, στρεβλώσεις του ανταγωνισμού (απόφαση της 20ής Νοεμβρίου 2003, Taksatorringen, C‑8/01, EU:C:2003:621, σκέψη 64).

49      Προκειμένου να διαπιστώνεται αν η εφαρμογή, σε μια δεδομένη δραστηριότητα, της απαλλαγής του άρθρου 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας μπορεί να δημιουργήσει στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, ο εθνικός νομοθέτης έχει βεβαίως τη δυνατότητα να θεσπίζει κανόνες των οποίων η διαχείριση και ο έλεγχος εφαρμογής θα είναι ευχερείς για τις αρμόδιες αρχές (πρβλ. απόφαση της 21ης Σεπτεμβρίου 2017, Επιτροπή κατά Γερμανίας, C‑616/15, EU:C:2017:721, σκέψη 65).

50      Ωστόσο, η κατά την εν λόγω διάταξη προϋπόθεση μη στρέβλωσης του ανταγωνισμού δεν επιτρέπει να περιορίζεται, κατά τρόπο γενικό, το πεδίο εφαρμογής της προβλεπόμενης στη διάταξη αυτή απαλλαγής (πρβλ. απόφαση της 21ης Σεπτεμβρίου 2017, Επιτροπή κατά Γερμανίας, C‑616/15, EU:C:2017:721, σκέψη 67).

51      Αυτό ακριβώς, όμως, είναι το αποτέλεσμα της επίμαχης στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνικής διάταξης, η οποία εισάγει γενικό τεκμήριο ως προς την ύπαρξη στρέβλωσης του ανταγωνισμού και περιορίζει, κατά τρόπο γενικό, το πεδίο εφαρμογής της απαλλαγής του άρθρου 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας, αποκλείοντας από την απαλλαγή από τον ΦΠΑ υπηρεσίες τις οποίες οι ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων παρέχουν στα μέλη τους όταν οι εν λόγω ενώσεις παρέχουν υπηρεσίες και σε μη μέλη, ενώ, όπως προκύπτει από τη σκέψη 43 της παρούσας απόφασης, οι τελευταίες αυτές υπηρεσίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της απαλλαγής αυτής και πρέπει, ως εκ τούτου, να υπόκεινται στον ΦΠΑ.

52      Επιπλέον, η Βελγική Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνική διάταξη καθιστά δυνατή την αποτροπή κάθε ενδεχόμενης φοροδιαφυγής, φοροαποφυγής και κατάχρησης.

53      Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι, μολονότι βάσει της εισαγωγικής φράσης του άρθρου 13, Α, παράγραφος 1, της έκτης οδηγίας τα κράτη μέλη καθορίζουν τις προϋποθέσεις των απαλλαγών για να διασφαλίσουν την ορθή και απλή εφαρμογή τους και να αποτρέψουν ενδεχόμενη φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή και κατάχρηση, εντούτοις οι προϋποθέσεις αυτές δεν δύνανται να αφορούν τον καθορισμό του περιεχομένου των προβλεπόμενων απαλλαγών (απόφαση της 15ης Νοεμβρίου 2012, Zimmermann, C‑174/11, EU:C:2012:716, σκέψη 39). Αυτό ακριβώς, όμως, είναι το αποτέλεσμα των προϋποθέσεων που θέτει η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνική ρύθμιση, οι οποίες καθιερώνουν, όσον αφορά τις ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων που παρέχουν υπηρεσίες και σε μη μέλη, γενικό και αμάχητο τεκμήριο φοροδιαφυγής, κατάχρησης ή φοροαποφυγής, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται επακριβώς το είδος κατάχρησης, φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής που η ρύθμιση αυτή επιδιώκει να αποτρέψει.

54      Κατόπιν όλων των ανωτέρω σκέψεων, στο υποβληθέν προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική διάταξη, όπως η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης, κατά την οποία η χορήγηση απαλλαγής από τον ΦΠΑ εξαρτάται από την προϋπόθεση ότι οι ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων παρέχουν υπηρεσίες αποκλειστικά στα μέλη τους, με συνέπεια τέτοιες ενώσεις οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες και σε μη μέλη να υπόκεινται πλήρως στον ΦΠΑ, ακόμη και για τις υπηρεσίες που παρέχουν στα μέλη τους.

 Επί των δικαστικών εξόδων

55      Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (δεύτερο τμήμα) αποφαίνεται:

Το άρθρο 13, Α, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, της έκτης οδηγίας 77/388/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 1977, περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών, των σχετικών με τους φόρους κύκλου εργασιών – Κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας: ομοιόμορφη φορολογική βάση, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική διάταξη, όπως η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης, κατά την οποία η χορήγηση απαλλαγής από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) εξαρτάται από την προϋπόθεση ότι οι ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων παρέχουν υπηρεσίες αποκλειστικά στα μέλη τους, με συνέπεια τέτοιες ενώσεις οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες και σε μη μέλη να υπόκεινται πλήρως στον ΦΠΑ, ακόμη και για τις υπηρεσίες που παρέχουν στα μέλη τους.

(υπογραφές)

Αριθμ. Φ20114/οικ.36299/Δ16.906

(ΦΕΚ Β' 4246/20.11.2019)

Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

Έχοντας υπόψη:

1. Τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 5 του ν.δ. 906/ 1941 «περί ιδρύσεως Ταμείου Επικουρικής Ασφαλίσεως Χημικών» (Α' 459) και του αρ. 59 του α.ν. της 11ης Νοεμβρίου 1935 «Περί Οργανισμού του Υπουργείου Εργασίας» (Α’543), όπως αυθεντικώς ερμηνεύτηκε με το αρ. 1 του α.ν. 694/1937 (Α’196).

2. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του «Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα» που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του π.δ. 63/2005 (Α' 98) «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα».

3. Τις διατάξεις του άρθρου 36 ν. 4052/2012 και του άρθρου 12 της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου της 31.12.2012 (Α' 256) που κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4147/2013 (Α' 98).

4. Τις διατάξεις του κεφαλαίου ΣΤ', του άρθρου 74 και της παρ.2 του άρθρου 84, του ν. 4387/2016 (Α' 85) «Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας -Μεταρρύθμιση ασφαλιστικόύ συνταξιοδοτικού συστήματος Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιγνίων και άλλες διατάξεις».

5. Τις διατάξεις του π.δ. 134/2017 (Α' 168) «Οργανισμός Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης», όπως ισχύει.

6. Τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 4 του π.δ. 81/ 2019 (Α'119) «Σύσταση, συγχώνευση, μετονομασία και κατάργηση Υπουργείων και καθορισμός των αρμοδιοτήτων τους Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων».

7. Τις διατάξεις του π.δ. 83/2019 (Α' 121) «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».

8. ΤηνΥ1/Β'2901 (9-07-2019) απόφαση του Πρωθυπουργού «Καθορισμός σειράς τάξης των Υπουργείων».

9. Την Υ2/Β'2901 (9-07-2019) απόφαση του Πρωθυπουργού «Σύσταση Θέσεων Αναπληρωτή Υπουργού και Υφυπουργών».

10. Την33167/Δ1.11368/Β' 3053 (26-07-2019) υπουργική απόφαση «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Παναγιώτη Μηταράκη».

11. Την 657 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ε.Τ.Ε.Α. κατά την 93η /26-11-2014 συνεδρίασή του.

12. Τη γνώμη του Συμβουλίου Κοινωνικής Ασφάλειας που διατυπώθηκε στην από 19-5-2017 συνεδρίαση του (Θέμα 1ο).

13. Το γεγονός ότι, από τις διατάξεις της απόφασης αυτής δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού,

αποφασίζουμε:

Άρθρο 1

Μετά την περ.β) της παρ.1 του άρθρου 13 του Καταστατικού του πρ.Τομέα Επικουρικής Ασφάλισης Χημικών (Β’42/1943) όπως ισχύει μετά την αντικατάσταση του με την 114.οικ.1076/16.7.1996 (Β'638) υπουργική απόφαση, προστίθεται, υποπερίπτωση βα) και υποπερίπτωση ββ) ως ακολούθως:

«βα) για όσους μισθωτούς ιδιωτικούς υπαλλήλους ασφαλισμένους του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. (πρ. Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Χημικών) διακόπτουν την εργασία τους μέχρι 31.1.2013 ως συντάξιμες αποδοχές θεωρούνται αυτές, της ισχύουσας μέχρι 31.12.2012, Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (Σ.Σ.Ε.), κατά τα αναφερόμενα στην ανωτέρω περ.β της παρ.1 του άρθρου αυτού.

ββ) για όσους μισθωτούς ιδιωτικούς υπαλλήλους ασφαλισμένους του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. (πρ.Τομέας Επικουρικής Ασφάλισης Χημικών) διακόπτουν την εργασία τους από 1.2.2013 μέχρι 31.1.2015 ως συντάξιμες αποδοχές νοούνται: i) από την έναρξη του ασφαλιστικού τους βίου μέχρι 31.12.2012, οι οριζόμενες από την ισχύουσα μέχρι 31.12.2012, Συλλογική Σύμβαση Εργασία (Σ.Σ.Ε.), κατά τα αναφερόμενα στην ανωτέρω περ β. του άρθρου αυτού, και ii) από 1.1.2013 μέχρι 31.12.2014, οι συνολικά καταβαλλόμενες αποδοχές τους και μέχρι του ανωτάτου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών σύμφωνα με τις διατάξεις της περ.1 της υπαπαρ. ΙΑ6 της παρ.ΙΑ του πρώτου άρθρου του ν. 4093/2012 (5.546,83 ευρώ).

Το ποσόν της καταβαλλόμενης επικουρικής σύνταξης, προκύπτει από το άθροισμα των δύο αναλογικά αυτοτελώς υπολογιζόμενων ποσών σε σχέση με το σύνολο του ασφαλιστικού βίου του ασφαλισμένου.»

Η ισχύς της απόφασης αυτής αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 2 Οκτωβρίου 2019

Ο Υφυπουργός
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΗΤΑΡΑΚΗΣ

Αθήνα, 21 Νοεμβρίου 2019.
Αριθ. πρωτ.: 2/ 84327/0026

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΘΗΣΑΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ
Δ/ΝΣΗ: ΣΥΝΤ/ΣΜΟΥ και ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ

Ταχ. Δ/νση: Κηφισίας 124 και Ιατρίδου 2
Ταχ. Κώδ.: 115 26 ΑΘΗΝΑ
Τηλέφωνο: 210 69 87 704, 705
FAX: 210 69 87 730

ΘΕΜΑ: «Ανατροπές - αναλήψεις υποχρεώσεων και απορρόφηση πιστώσεων τρέχοντος οικονομικού έτους».

Ενόψει λήξης του τρέχοντος οικονομικού έτους και έναρξης του νέου, κρίνουμε σκόπιμο να υπενθυμίσουμε τα ακόλουθα:

Α. Δεσμεύσεις πιστώσεων:

1. Ανατροπή ανάληψης υποχρεώσεων

α. Με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 4 του Π.Δ.80/2016 (Α.145), ορίζεται ότι αναλήψεις υποχρεώσεων φορέων Γενικής Κυβέρνησης που δεν έχουν εκτελεστεί εν όλω ή εν μέρει, για οποιοδήποτε λόγο (ματαίωση πραγματοποίησης της δαπάνης, δέσμευση πίστωσης μεγαλύτερου ύψους από την τελικώς πληρωθείσα δαπάνη κ.λπ.), ανατρέπονται μέχρι το τέλος του οικείου οικονομικού έτους, με σχετική ανακλητική απόφαση του Κύριου ή Δευτερεύοντα Διατάκτη (εκδίδεται έως 31.12 οικείου έτους). Στη συνέχεια, με αρνητικές εγγραφές τόσο στο Μητρώο Δεσμεύσεων του Φορέα, όσο και στο Βιβλίο Εγκρίσεων και Εντολών Πληρωμής, διαγράφονται τα αντίστοιχα ποσά και αποδεσμεύονται οι σχετικές πιστώσεις. Η ανωτέρω διαδικασία αναλύεται στην σχετική με τις αποφάσεις ανάληψης υποχρέωσης εγκύκλιο μας αριθ. 2/100018/0026/30.12.2016 (ΑΔΑ: ΨΒΞΒΗ-ΔΤΗ).

β. Ειδικά για τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, οι οποίοι τηρούν τον προϋπολογισμό τους σε δεδουλευμένη βάση, ισχύει ότι διενεργούν ανατροπές αναλήψεων στο τέλος της χρήσης μόνο στην περίπτωση που υπάρχει ανεκτέλεστο μέρος συμβατικών υποχρεώσεων και μόνο για το μέρος αυτό, ήτοι μόνο για τις προβλεπόμενες συμβατικές δαπάνες οι οποίες έχουν αναληφθεί αλλά δεν έχουν λογιστικοποιηθεί.

γ. i) Οι εν λόγω ανακλητικές αποφάσεις δύναται να εκδίδονται είτε ξεχωριστά για κάθε μία ανάληψη υποχρέωσης που ανατρέπεται είτε συγκεντρωτικά ανά Αριθμό Λογαριασμού Εξόδου (ΑΛΕ)/ Κωδικό Αριθμό Εξόδου (ΚΑΕ) για το συνολικό ποσό της ανειλημμένης υποχρέωσης που πρέπει να ανατραπεί στον εν λόγω ΑΛΕ/ΚΑΕ, ανάλογα με το σύστημα τήρησης των λογιστικών στοιχείων κάθε Φορέα. Σημειώνεται δε, ότι οι ανακλητικές αποφάσεις λαμβάνουν μοναδικό αριθμό καταχώρισης, είτε εκδίδονται ξεχωριστά για κάθε μία ανάληψη υποχρέωσης που ανατρέπεται είτε συγκεντρωτικά ανά ΑΛΕ/ΚΑΕ.

ii) Στη δεύτερη περίπτωση, η ανακλητική απόφαση ανά ΑΛΕ/ΚΑΕ, θα πρέπει να συνοδεύεται απαραίτητα από Κατάσταση/Πίνακα, στην/στον οποία/ο θα αναγράφονται διακεκριμένα όλα τα στοιχεία ταυτότητας (Αριθ. Πρωτ., ημερομηνία, ΑΔΑ) των σχετικών αποφάσεων ανάληψης υποχρεώσεων που ανακαλούνται με την εν λόγω απόφαση, τα στοιχεία καταχώρισής τους στο πληροφοριακό σύστημα που χρησιμοποιεί κάθε φορέας (Ο.Π.Σ.Δ.Π για τους φορείς της Κεντρικής Διοίκησης) και το ποσό της ανατρεπόμενης ανάληψης υποχρέωσης.

iii) Περαιτέρω, οι προϊστάμενοι οικονομικών υπηρεσιών των Υπουργείων, οι εξομοιούμενοι με αυτούς κατά την παρ. 3 του άρθρου 24 και οι προϊστάμενοι οικονομικών υπηρεσιών των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης καταχωρίζουν, όπως προαναφέρεται, τις εν λόγω ανακλητικές αποφάσεις στα τηρούμενα βιβλία με αρνητικές λογιστικές εγγραφές (αντιλογισμός). Σημειώνεται ότι και οι αποφάσεις αυτές λαμβάνουν μοναδικό αριθμό καταχώρισης.

γ. Οι αποφάσεις για την ανατροπή ανειλημμένης υποχρέωσης δύνανται να εκδίδονται με ημερομηνία 31/12/2019, με την οποία πρέπει να καταχωριστούν έως 20.1.2020 στο ΟΠΣΔΠ, για το Δημόσιο ή στο πληροφοριακό σύστημα του οικείου φορέα. Πράξεις ανατροπής ανάληψης υποχρέωσης που εκδίδονται με ημερομηνία 31.12.2019 ισχύουν από την ημερομηνία αυτή και αναρτώνται στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» το αργότερο έως 31.1.2020 [άρθρο 31, ν. 4325/2015 (Α.47)].

δ. Ειδικά, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 85 του ν.4623/2019 (Α.134), οι αναλήψεις υποχρεώσεων για δαπάνες υπηρεσιών που μεταφέρονται ή υπάγονται σε άλλα Υπουργεία βάσει του Π.Δ.81/2019 (Α.119) και Π.Δ.84/2019 (Α.123) και δεν έχουν εκτελεστεί εν όλω ή εν μέρει, ανατρέπονται μέχρι το τέλος του τρέχοντος οικονομικού έτους από τις ΓΔΟΥ στις οποίες ανήκαν οι υπηρεσίες αυτές πριν τη μεταφορά τους, κατόπιν έκδοσης σχετικής ανακλητικής απόφασης του Κύριου ή Δευτερεύοντα Διατάκτη του νέου φορέα, ενημερώνοντας αμελλητί τις νέες ΓΔΟΥ στις οποίες ανήκουν οι μεταφερόμενες υπηρεσίες,

ε. Επιπλέον, όσον αφορά στις αναλήψεις υποχρεώσεων για δαπάνες που δεν έχουν εκτελεστεί εν όλω ή εν μέρει, των υπηρεσιών στις οποίες, σύμφωνα με το άρθρο 6 της αριθ. 2/53983/0026/27-06-2019 κ.υ.α. (Β.2726) «Ηλεκτρονική διακίνηση δικαιολογητικών δαπανών», θα εφαρμοστεί η ηλεκτρονική διακίνηση δικαιολογητικών από 01.01.2020, ανατρέπονται μέχρι το τέλος του οικείου οικονομικού έτους από την Δ.Υ.Ε.Ε. στην τέως Νομαρχία Αθηνών, κατόπιν σχετικής ανακλητικής απόφασης του Κύριου ή Δευτερεύοντα Διατάκτη.

2. Ανάληψη υποτρεώσεων σε βάρος των πιστώσεων του επόμενου οικονομικού έτους

α. i) Με την έναρξη του οικονομικού έτους 2020, πρέπει να εκδοθούν και να καταχωριστούν αμέσως και κατ' απόλυτη προτεραιότητα, οι αποφάσεις ανάληψης των πολυετών υποχρεώσεων, κατά το μέρος που αφορούν στη δαπάνη που θα πραγματοποιηθεί εντός του έτους 2020.

ii) Στη συνέχεια πρέπει να εκδοθούν αποφάσεις ανάληψης υποχρεώσεων για τη δέσμευση πιστώσεων ισόποσων με τις απλήρωτες υποχρεώσεις (κατά την έννοια της παρ. 5β. του άρθρου 8 του Π.Δ.80/2016) τόσο του τρέχοντος έτους όσο και παρελθόντων ετών, των οποίων οι αναλήψεις ανατράπηκαν κατά τα ανωτέρω.

iii) Περαιτέρω, θα πρέπει να εκδοθούν και οι αποφάσεις για την ανάληψη ολόκληρου του ποσού των εγγεγραμμένων πιστώσεων για τις σταθερές δαπάνες, τις δαπάνες πάγιου χαρακτήρα και τις δαπάνες για μισθώματα ακινήτων που χρησιμοποιούνται από το Δημόσιο, σύμφωνα με το άρθρο 9 του Π.Δ.80/2016.

β. i) Τονίζεται ιδιαίτερα ότι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν εντός του τρέχοντος έτους, αλλά δεν κατέστη δυνατό να πληρωθούν εντός αυτού, δύναται να επιβαρύνουν το επόμενο οικονομικό έτος, με την έκδοση αντίστοιχων αποφάσεων ανάληψης υποχρέωσης, μόνο στην περίπτωση που έχουν αναληφθεί νόμιμα εντός του 2019.

ii) Για τον έλεγχο συνδρομής της ανωτέρω προϋπόθεσης, πρέπει οι οικονομικές υπηρεσίες των φορέων να μεριμνούν ώστε στα δικαιολογητικά των δαπανών που εκκαθαρίζονται από αυτές, εκτός από τη νέα απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του έτους 2020, να επισυνάπτεται και η απόφαση της αντίστοιχης ανάληψης και ανατροπής του έτους 2019. Η πρακτική αυτή πρέπει να ακολουθηθεί και στις περιπτώσεις των ανωτέρω Α.Ι.δ & Α.Ι.ε παραγράφων της παρούσας εγκυκλίου.

iii) Ειδικά για τις δαπάνες των μεταφερόμενων υπηρεσιών για τις οποίες εφαρμόστηκαν από 08-07-2019 οι διατάξεις του άρθρου 85 του ν.4623/2019, οι νέες ΓΔΟΥ αναλαμβάνουν κατά προτεραιότητα τις ανεκτέλεστες υποχρεώσεις, για τις οποίες έχει εκδοθεί σχετική ανακλητική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης από τις ΓΔΟΥ στις οποίες ανήκαν οι υπηρεσίες αυτές πριν τη μεταφορά ή ένταξή τους.

3. Επισημαίνεται και πάλι η υποχρέωση πιστής και αυστηρής τήρησης των περί αναλήψεως υποχρεώσεων διατάξεων, προς αποφυγή της ακυρότητας των σχετικών πράξεων και ενόψει των ευθυνών των αρμοδίων οργάνων, που προβλέπονται από τις διατάξεις των άρθρων 24 και 25 του ν. 4270/2014 (Α.143) και των άρθρων 11 και 12 του Π.Δ.80/2016.

4. Τέλος, υπενθυμίζεται ότι για δαπάνες που διενεργούνται μέχρι 31.12.2019 από τις υπηρεσίες των περιπτώσεων (i), (ii) και (iii) του άρθρου 24, παρ. 3γ του ν.4270/2014, όπως ισχύει και για τις οποίες εφαρμόζονται από 01.01.2020 οι διατάξεις της αριθ. 2/53983/0026/27-06-2019 κ.υ.α, «Ηλεκτρονική διακίνηση δικαιολογητικών δαπανών», οι σχετικές με την άσκηση καθηκόντων ΓΔΟΥ αρμοδιότητες δεν δύναται να ασκούνται από την ανωτέρω ημερομηνία και εξής από την κατά τόπο αρμόδια Δ.Υ.Ε.Ε. (στην τέως Νομαρχία Αθηνών), λόγω του ρητού μεταβατικού χαρακτήρα της προαναφερόμενης διάταξης. Συνεπώς, στις περιπτώσεις αυτές οι εν λόγω αρμοδιότητες περιέρχονται αυτοδικαίως στις ΓΔΟΥ των οικείων Υπουργείων.

Β. Απορρόφηση πιστώσεων

1. Προκειμένου να επιτευχθεί η πληρωμή του κατά το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους των υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί σε βάρος των πιστώσεων του εκτελούμενου προϋπολογισμού, είναι απαραίτητο οι Οικονομικές Υπηρεσίες να προβούν στην ενημέρωση των επιμέρους κεντρικών και περιφερειακών Υπηρεσιών του φορέα τους, για την άμεση αποστολή των δικαιολογητικών δαπανών σε αυτές ή στις Δ.Υ.Ε.Ε. στις οποίες έχουν ανατεθεί καθήκοντα οικονομικών υπηρεσιών, για την πληρωμή των σχετικών δαπανών τους.

2. Επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι:
α) δικαιολογητικά δαπανών που θα αποσταλούν μετά το πρώτο 10ήμερο του Δεκεμβρίου ενδεχομένως να μην καταστεί δυνατό να ενταλματοποιηθούν λόγω έλλειψης χρόνου για την ολοκλήρωση των σχετικών ελεγκτικών κ.λπ. διαδικασιών, με συνέπεια τη μη απορρόφηση πιστώσεων με ευθύνη των εμπλεκόμενων υπηρεσιών,
β) απλήρωτες υποχρεώσεις του τρέχοντος οικονομικού έτους:
αα) αναλαμβάνονται εκ νέου και κατά προτεραιότητα σε βάρος των πιστώσεων του επόμενου οικονομικού έτους δεσμεύοντας ισόποσα τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του Φορέα (άρθρα 66, παρ. 7, ν. 4270/2014, όπως ισχύει και 4, παρ. 3, Π.Δ.80/2016) και
ββ) καθίστανται ληξιπρόθεσμες οφειλές μετά την πάροδο ενενήντα (90) ημερών από την ημερομηνία που ορίζεται στη σύμβαση ή την ημερομηνία λήψης του παραστατικού που αποδεικνύει την ύπαρξη της οφειλής (άρθρο 8, παρ.5.γ., Π.Δ.80/2016),
γ) η μεταβολή των απλήρωτων υποχρεώσεων στις οποίες περιλαμβάνονται και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές επηρεάζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του Κρατικού Προϋπολογισμού,
δ) η μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών αποτελεί προτεραιότητα,
ε) για τις δαπάνες που δεν έχει δεσμευθεί, κατά τις κείμενες διατάξεις και οδηγίες - εγκυκλίους, η αναγκαία πίστωση, δεν είναι δυνατή σε καμία περίπτωση η εκκαθάριση και ενταλματοποίησή τους,
στ) με τις διατάξεις της παρ. Ζ του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013 (Α.107) προβλέπονται:
αα) συγκεκριμένες προθεσμίες για την πληρωμή των πιστωτών του Δημοσίου κατά τις εμπορικές συναλλαγές,
ββ) υποχρέωση καταβολής τόκων υπερημερίας και εφάπαξ αποζημίωση σε περίπτωση υπέρβασης των προθεσμιών αυτών, και
ζ) με την παράγραφο 1 του άρθρου 69Ζ του ν.4270/2014 καθορίζονται:
i) η προθεσμία αποστολής δικαιολογητικών από την υπηρεσία του διατάκτη στην αρμόδια οικονομική υπηρεσία,
ii) η προθεσμία για την έκδοση του σχετικού χρηματικού εντάλματος και
iii) η προθεσμία για την πληρωμή αυτού.

Τονίζεται, επίσης, ότι δεν δικαιολογείται σε καμιά περίπτωση η αποστολή σωρευτικά των δικαιολογητικών πληρωμής δαπανών του Φορέα στο τέλος του οικονομικού έτους, καθόσον έχει, πέραν των άλλων, ως συνέπεια τη σημαντική επιβάρυνση του Κρατικού Προϋπολογισμού, λόγω ακριβώς της καταβολής των ανωτέρω αποζημιώσεων, τη δημιουργία σοβαρών προβλημάτων στον πραγματοποιούμενο έλεγχο, αλλά και στους διενεργούμενους από τις Δ.Ο.Υ. συμψηφισμούς και γενικότερα στη διεκπεραίωση του έργου των αρμόδιων ελεγκτικών υπηρεσιών (Γ.Δ.Ο.Υ., Π.Ο.Υ., Δ.Υ.Ε.Ε.], στις οποίες έχουν ανατεθεί καθήκοντα οικονομικών υπηρεσιών.

3. α. Ειδικά, για τις δαπάνες που πληρώνονται με χρηματικά εντάλματα μέσω της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής (Ε.Α.Π.), η τελευταία πληρωμή θα διενεργηθεί την Δευτέρα, 30.12.2019. Προς τούτο η εφαρμογή της Ε.Α.Π. θα παραμείνει ανοικτή και θα δέχεται αρχεία από τις αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες και τις Δ.Υ.Ε.Ε.:
α) μέχρι το Σάββατο 30.11.2019, για πληρωμή που θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα 16.12.2019 και
β) από Τετάρτη 4.12.2019 έως και Σάββατο 14.12.2019 για πληρωμή που θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα 30.12.2019.

β. Ιδιαίτερα επισημαίνεται η ανάγκη επίσπευσης στην πληρωμή δαπανών για μισθώματα κτιρίων όπου στεγάζονται δημόσιες υπηρεσίες.

4. α. Αναφορικά με τα αιτήματα συμψηφισμών των οικονομικών υπηρεσιών των φορέων της Κεντρικής Διοίκησης και για την αποφυγή ακυρώσεων χρηματικών ενταλμάτων για τα οποία έχει προηγηθεί έκδοση γραμματίου είσπραξης από τις ΔΟΥ, θα πρέπει όλα τα σχετικά αιτήματα συμψηφισμών να αποσταλούν προς τις αρμόδιες ΔΟΥ με καταληκτική ημερομηνία την 20η.12.2019, δεδομένου ότι ο υπολειπόμενος χρόνος για την υλοποίησή τους είναι ιδιαίτερα περιορισμένος.

β. Εφιστούμε την προσοχή για την άμεση εξόφληση των ΧΕ μετά τη λήψη απάντησης περί διενέργειας σχετικού συμψηφισμού, δεδομένου ότι σε πολλές περιπτώσεις η έκδοση γραμματίων είσπραξης από τις ΔΟΥ συνεπάγεται τη δυνατότητα έκδοσης αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας.

5. Καθίσταται αυτονόητο ότι οι αρμόδιες Διευθύνσεις Οικονομικού των φορέων της Κεντρικής Διοίκησης πρέπει να προβαίνουν στην άμεση εξόφληση των δαπανών του φορέα τους. Παρατηρήθηκε ότι εκκρεμότητες που υφίστανται σε ορισμένες κατηγορίες δαπανών, οφείλονται σε καθυστερήσεις των οργάνων των Γ.Δ.Ο.Υ. /Π.Ο.Υ. για την αναζήτηση επιμέρους στοιχείων ή/και δικαιολογητικών εξόφλησης των δαπανών (ΙΒΑΝ, Α.Φ.Μ. κ.λπ), με αποτέλεσμα την άνευ λόγου αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου με δυσμενείς συνέπειες στον δημοσιονομικό σχεδιασμό και στη ρευστότητα της αγοράς.



Ο Υφυπουργός
Θεόδωρος Σκυλακάκης

ΥΠΟΙΚ 21/11/2019
Α.Π.: 132052 ΕΞ 2019

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Δ/ΝΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ
ΤΜΗΜΑ Α’ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ
Δ/ΝΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ
ΤΜΗΜΑ Α’ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ

Ταχ. Δ/νση : Χανδρή 1 και Θες/νίκης
Ταχ. Κωδ. : 183 46 Μοσχάτο

ΘΕΜΑ: «Αναστολή λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος “Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων” του Υπουργείου Οικονομικών»

ΑΠΟΦΑΣΗ
Ο Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης

Έχοντας υπόψη:

1. Τις διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 4557/2018 (ΦΕΚ Α’ 139/30-7-2018), και ιδίως την παρ. 13 του άρθρου, όπως αντικαταστάθηκε από την περ. η’ του άρθρου 62 του ν. 4607/2019 (ΦΕΚ Α’ 65/24-4-2019), και ισχύει.

2. Τις διατάξεις του ν. 4623/2019 «Ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών, διατάξεις για την ψηφιακή διακυβέρνηση, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις και άλλα επείγοντα ζητήματα» (ΦΕΚ Α’ 134/9-8-2019), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.

3. Την υπ’ αρ. 67343 ΕΞ 2019/19-06-2019 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών «Ρύθμιση ειδικών θεμάτων σχετικά με την τήρηση και τη διαδικασία καταχώρισης στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων του άρθρου 20 και 21 του ν. 4557/2018» (ΦΕΚ Β 2443/20-6-2019) όπως τροποποιήθηκε με τις υπ’ αριθμ. πρωτ. (α) 73900 ΕΞ 2019/02-07-2019 (ΦΕΚ 2718/Β/2-7-2019) και (β) 121950 ΕΞ 31-10-2019 (ΦΕΚ 3977/Β/1-11-2019) αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών.

4. Τις διατάξεις του ΠΔ 81/2019 «Σύσταση, συγχώνευση, μετονομασία και κατάργηση Υπουργείων και καθορισμός των αρμοδιοτήτων τους - Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων» (ΦΕΚ Α’ 119/8-7-2019).

5. Τις διατάξεις του ΠΔ 83/2019 «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών (ΦΕΚ Α’ 121/9-7-2019).

6. Την υπ' αρ. Υ6/2019 απόφαση του Πρωθυπουργού «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υπουργό Επικρατείας» (ΦΕΚ Β’ 2902/9-7-2019).

7. Την υπ' αρ. 300/13-8-2019 κοινή απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Επικρατείας για τον διορισμό μετακλητού Γενικού Γραμματέα Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (ΦΕΚ ΥΟΔΔ 592/21-8-2019)

8. Το υπ’ αριθμ. πρωτ. 122335 ΕΙ 2019/31-10-2019 αίτημα της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής, της Γενικής Γραμματείας Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών.

Α Π Ο Φ Α Σ Ι Ζ Ο Υ Μ Ε

Την αναστολή λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος «Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων» της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών για χρονικό διάστημα σαράντα ημερολογιακών ημερών (40), ήτοι από 22/11/2019 έως και 19/1/2020.

Κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα αναστέλλονται οι προθεσμίες υποβολής στο «Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων».




Ο Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης
Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος

Αθήνα, 22 Νοεμβρίου 2019
Αρ. Πρωτ.: Δ.ΑΣΦ./ 364/1405879


ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ

Ταχ. Δ/νση: Σατωβριάνδου 18
104 32 Αθήνα
Πληροφορίες: Παναγιώτα Προκόπη
Τηλέφωνο: 210 5285577
fax: 210 5229840
e-mail: d.asfalisis@efka.gov.gr

ΓΕΝΙΚΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

ΘΕΜΑ: «Ανάκληση του αριθ. Δ.ΑΣΦ/362/1401448/22-11-19 Γενικού Εγγράφου μας (ΑΔΑ:6ΙΛ4465ΧΠΙ-ΘΙ8)»

Με το παρόν ανακαλείται το αριθ. Δ.ΑΣΦ./362/1401448/22-11-2019 Γενικό Έγγραφο (ΑΔΑ:6ΙΛ4465ΧΠΙ-ΘΙ8) με θέμα «Ασφάλιση στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) των προσώπων που αμείβονται με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (τίτλο κτήσης – πρώην απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης)», μετά από ενημέρωσή μας για την επανεξέταση των διατάξεων που αφορούν στον τίτλο κτήσης (απόδειξη δαπάνης) από τη συσταθείσα Ομάδα Εργοσήμου και Τίτλου Κτήσης του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Με ευθύνη των Προϊστάμενων των Διευθύνσεων, παρακαλούνται όπως λάβει γνώση του παρόντος ενυπόγραφα το προσωπικό αρμοδιότητάς τους.
 




O ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΙΣΦΟΡΩΝ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΙΑΠΑΚΗΣ

ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
Η ΠΡΟΪΣΤ/ΝΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΤΕΛΟΥΣ ΤΜ/ΤΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΠΡΑΛΟΥ

Αθήνα, 21 Νοεμβρίου 2019
Αριθ. Πρωτ.:Ε.2191

(ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ-ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΛΑΒΕΙ ΑΔΑ)



ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ ΚΑΙ Ε.Φ.Κ.
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Ε.Φ.Κ. ΚΑΙ Φ.Π.Α.
ΤΜΗΜΑ Γ΄ - ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΠΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

Ταχ. Δ/νση : Καραγεώργη Σερβίας 10
Ταχ. Κώδικας : 10184 Αθήνα
Πληροφορίες : Σωκράτης Νικόπουλος
Τηλέφωνο : 2106987429
Fax : 2106987408, 2106987424
E-Mail : finexcis@2001.syzefxis. gov.gr
Url : www.aade.gr

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ

Ε 2191/2019

Θέμα: «Κοινοποίηση της αρ. πρωτ. Α.1421/12.11.2019 Απόφασης Υπουργού Οικονομικών για την καταστροφή αποθεμάτων παλαιών ενσήμων ταινιών φορολογίας καπνού».

Σας κοινοποιούμε για ενημέρωση και άμεση εφαρμογή την ανωτέρω με αρ.πρωτ. Α.1421/2019 Α.Υ.Ο., με ΑΔΑ: ΨΨΚΔ46ΜΠ3Ζ-ΡΨ6, που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. 4215/Β΄/19.11.2019, για την καταστροφή αποθεμάτων παλαιών ενσήμων ταινιών φορολογίας καπνού.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 80 του ν.4583/2018 (Φ.Ε.Κ.212/Α΄/18.12.2018), επήλθε τροποποίηση του άρθρου εικοστού ένατου του ν.4411/2016 (Α΄ 142) και συγκεκριμένα προστέθηκε νέα παράγραφος 3, σύμφωνα με την οποία «Τα αποθέματα παλαιών ενσήμων ταινιών φορολογίας καπνού, τα οποία δεν διατέθηκαν έως τις 31.1.2017, καταστρέφονται με έξοδα του Δημοσίου, εντός ενός (1) έτους από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας παραγράφου, από επιτροπές οι οποίες συγκροτούνται σύμφωνα με όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.».
 
Κατόπιν των ανωτέρω, παρακαλούμε όπως να ξεκινήσετε άμεσα τη διαδικασία καταστροφής των αποθεμάτων παλαιών ενσήμων ταινιών φορολογίας καπνού σύμφωνα με την ανωτέρω Α.Υ.Ο., προκειμένου να πραγματοποιηθεί μέσα στα καθορισμένα χρονικά περιθώρια του ως άνω νόμου.
 


Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΑΔΕ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ

Αριθμ. Δ3(α)οικ.82331

Διατάξεις τιμολόγησης φαρμάκων.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ

(ΦΕΚ Β 4274/22/11/2019)
Έχοντας υπόψη:
A. Τις διατάξεις
1. Της παραγράφου 3 του άρθρου 17 του ν.δ. 96/1973 (Α’172) «Περί της εμπορίας εν γένει των φαρμακευτικών, διαιτητικών και καλλυντικών προϊόντων», όπως ισχύει και της παραγράφου 5 του άρθρου 17 του ν.δ. 96/1973 (Α’172) «Περί της εμπορίας εν γένει των φαρμακευτικών, διαιτητικών και καλλυντικών προϊόντων», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 22 του ν. 4638/2019 (Α’ 181) «Κύρωση: α) της από 25.9.2019 Π.Ν.Π. «Επείγουσα ρύθμιση για την απαλλαγή από την υποχρέωση απόδοσης του φόρου διαμονής» (Α’ 142), β) της από 30.9.2019 Π.Ν.Π.
«Κατεπείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εσωτερικών, Οικονομικών και Υγείας» (Α’ 145), γ) της από 4.10.2019 Π.Ν.Π.
«Κατεπείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Υγείας» (Α’ 150) και άλλες διατάξεις»,
2. του άρθρου 19 του ν. 4633/2019 (Α’ 161) «Σύσταση Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), ρυθμίσεις για τα προϊόντα καπνού, άλλα ζητήματα του Υπουργείου Υγείας και λοιπές διατάξεις»,
3. της παραγράφου 5 του άρθρου 22 του ν. 4213/2013 (Α’ 261) «Προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2011/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2011 περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών» , όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 90 του ν. 4583/2018 (Α’212)
«Κατάργηση των διατάξεων περί μείωσης των συντάξεων, ενσωμάτωση στην Ελληνική Νομοθεσία της Οδηγίας 2016/97/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιανουαρίου 2016 σχετικά με τη διανομή ασφαλιστικών προϊόντων και άλλες διατάξεις» και της παραγράφου 10 του άρθρου 22 του ν. 4213/2013 (Α’261)
«Προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2011/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2011 περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών»,
4. του ν. 1316/1983 (Α’ 3) «Ίδρυση, οργάνωση και Αρμοδιότητες του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.), της Εθνικής Φαρμακοβιομηχανίας (Ε.Φ.), της Κρατικής Φαρμακαποθήκης (Κ.Φ.) και τροποποίηση και συμπλήρωση της Φαρμακευτικής Νομοθεσίας και άλλες διατάξεις., όπως ισχύει,
5. του π.δ. 142/1989 (Α’ 68) «Οργανισμός Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων»,
6. του ν. 2859/2000 (Α’ 248) «Κύρωση Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας», όπως ισχύει,
7. του ν. 3918/2011 (Α’31), «Διαρθρωτικές Αλλαγές στο Σύστημα Υγείας και άλλες διατάξεις», όπως ισχύει,
8. του ν. 4052/2012 (Α’ 41) «Νόμος αρμοδιότητας Υπουργείων Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για εφαρμογή του νόμου «Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας» και άλλες διατάξεις, όπως ισχύει»,
9. του άρθρου 49 του ν. 4486/2017 (Α’115) «Μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, επείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Υγείας και άλλες διατάξεις»,
10. του άρθρου 259 παρ. 3 του ν. 4512/2018 (Α’5) «Ρυθμίσεις για την εφαρμογή των Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής και άλλες διατάξεις»,
11. του ν. 4600/2019 (Α’43) «Εκσυγχρονισμός και αναμόρφωση Θεσμικού Πλαισίου Ιδιωτικών Κλινικών, Σύσταση Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, Σύσταση Εθνικού Ινστιτούτου Νεοπλασιών και λοιπές διατάξεις»,
12. του άρθρου 90 του π.δ. 63/2005 (Α’ 98), «Κωδικοποίηση της Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα»,
13. του π.δ. 121/2017 (Α’148), «Οργανισμός Υπουργείου Υγείας», όπως ισχύει,
14. του π.δ. 83/2019 (Α’121), «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών»,
15. της Δ.ΥΓ3α/Γ.Π. 32221/2013 κοινής απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και Υγείας (Β’ 1049), «Εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας προς την αντίστοιχη νομοθεσία της Ε.Ε. στον τομέα της παραγωγής και της κυκλοφορίας φαρμάκων που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση, σε συμμόρφωση με την αριθμ. 2001/83/ΕΚ Οδηγία «περί κοινοτικού κώδικα για τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση» (L 311/28.11.2001), όπως ισχύει και, όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία 2011/62/ΕΕ, όσον αφορά την πρόληψη της εισόδου ψευδεπίγραφων φαρμάκων στη νόμιμη αλυσίδα εφοδιασμού (L 174/1.7.2011),
16. την Οδηγία 89/105/ΕΟΚ της 21ης Δεκεμβρίου 1988 σχετικά με τη διαφάνεια των μέτρων που ρυθμίζουν τον καθορισμό των τιμών των φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση και την κάλυψη του κόστους των στα πλαίσια των εθνικών ασφαλιστικών συστημάτων υγείας.
B. Το με αριθμ. Β2β/Γ.Π.οικ.82143/22-11-2019 έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας, σύμφωνα με το οποίο από την εφαρμογή της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού και σε περίπτωση υπέρβασης των ορίων του προϋπολογισμού του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., θα εξισορροπηθεί, πλήρως, από την ενεργοποίηση του μηχανισμού αυτόματης επιστροφής (clawback) (ν. 4549/2018, ΦΕΚ 105 Α’) , αποφασίζει:
 

Διατάξεις τιμολόγησης φαρμάκων

Άρθρο 1 Σκοπός
Με την παρούσα υπουργική απόφαση θεσπίζονται τεχνικού και λεπτομερειακού χαρακτήρα διατάξεις σχετικά με τους κανόνες και τη διαδικασία τιμολόγησης των φαρμάκων που κυκλοφορούν στην ελληνική επικράτεια.
 

Άρθρο 2 Ορισμοί
Αποκλειστικά και περιοριστικά για τους σκοπούς της παρούσας νοείται:

1. Ως φάρμακο αναφοράς: κάθε φάρμακο που εγκρίνεται, δυνάμει του άρθρου 7 της Δ.ΥΓ3α/Γ.Π. 32221/29.4.2013 κοινής υπουργικής απόφασης (Β’1049), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 αυτής. Ο χαρακτηρισμός ενός φαρμάκου ως φαρμάκου αναφοράς εντός περιόδου προστασίας των δεδομένων του, ως φαρμάκου αναφοράς μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας των δεδομένων του, ως γενοσήμου φαρμάκου, ως υβριδικού φαρμάκου, ως βιολογικού φαρμάκου, ως βιοομοειδούς φαρμάκου, ως ορφανού φαρμάκου, ως φαρμάκου καθιερωμένης ιατρικής χρήσης ή ως σταθερού συνδυασμού φαρμάκων, γίνεται από τον Ε.Ο.Φ., χρησιμοποιώντας τη νομική βάση σύμφωνα με την οποία χορηγείται η άδεια κυκλοφορίας του.

2. Ως αποζημιούμενα φάρμακα: τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που αποζημιώνονται από τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (Φ.Κ.Α.)

3. Ως μη αποζημιούμενα φάρμακα: τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που δεν αποζημιώνονται από τους Φ.Κ.Α.

4. Ως ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex-factory): η τιμή πώλησης φαρμάκων από τους Κατόχους Αδείας Κυκλοφορίας (ΚΑΚ) προς τους χονδρεμπόρους και υπολογίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσης. Η ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού υπολογίζεται με βάση την ανώτατη χονδρική τιμή πώλησης, μειωμένη α) για τα αποζημιούμενα φάρμακα με τιμή έως 200,00€ κατά 4,67% και με τιμή ίση ή μεγαλύτερη των 200,01€ κατά 1,48% και β) για τα μη αποζημιούμενα φάρμακα μειωμένη κατά 5,12%.

5. Ως ανώτατη χονδρική τιμή πώλησης: η τιμή πώλησης φαρμάκων προς τα φαρμακεία. Στην τιμή αυτή περιλαμβάνεται το ποσοστό μικτού κέρδους του κατόχου αδείας χονδρικής πώλησης φαρμάκων, το οποίο υπολογίζεται ως ποσοστό επί της ανώτατης καθαρής τιμής παραγωγού, όπως προσδιορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 5 της παρούσας.

6. Ως ανώτατη λιανική τιμή πώλησης: η τιμή πώλησης φαρμάκων από τα φαρμακεία προς τους πολίτες και καθορίζεται από την ανώτατη χονδρική τιμή πώλησης, προσθέτοντας το νόμιμο κέρδος του φαρμακείου, όπως προσδιορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 5 της παρούσας και τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ).

7. Ως ανώτατη νοσοκομειακή τιμή πώλησης: η τιμή πώλησης φαρμάκων από τους ΚΑΚ προς το δημόσιο, τα δημόσια νοσοκομεία, τις μονάδες κοινωνικής φροντίδας, τα φαρμακεία ΕΟΠΥΥ, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου της παρ. 1 του άρθρου 37 του ν. 3918/2011 (Α’ 31), και τις ιδιωτικές κλινικές. Η ανώτατη νοσοκομειακή τιμή πώλησης καθορίζεται με βάση την ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού μειωμένη κατά 8,74%.


Άρθρο 3
Διοικητική διαδικασία τιμολόγησης και ανατιμολόγησης - Προϋποθέσεις ένταξης στο δελτίο τιμών

1. Η τιμολόγηση κάθε φαρμάκου γίνεται με αίτηση του ΚΑΚ στο Τμήμα Τιμολόγησης του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.), μετά από τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας του φαρμάκου από τον Ε.Ο.Φ (εθνική, αμοιβαία, αποκεντρωμένη διαδικασία), ή στην περίπτωση φαρμάκου που έχει λάβει άδεια κυκλοφορίας με την κεντρική διαδικασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κανονισμού (Ε.Ε.) 726/2004, μετά από τη χορήγηση από τον Οργανισμό του εννεαψήφιου κωδικού Ε.Ο.Φ., όπως προκύπτει από τη σχετική βεβαίωση του Οργανισμού.

2. Για την τιμολόγηση του φαρμάκου ο ΚΑΚ προσκομίζει υποχρεωτικά:
α) Το όνομα ή την εταιρική επωνυμία, τη διεύθυνση κατοικίας, την έδρα του αιτούντος ΚΑΚ,
β) Τα στοιχεία της άδειας κυκλοφορίας του φαρμάκου, από τα οποία προκύπτουν:
i) η κατ’ άρθρο 2 περ. 23 της Δ.ΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013 κοινής υπουργικής απόφασης ονομασία του,
ii) η δραστική ουσία του,
iii) η κατ’ άρθρο 2 περ. 25 της Δ.ΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013 κοινής υπουργικής απόφασης περιεκτικότητά του,
iv) η φαρμακοτεχνική μορφή του,
v) η συσκευασία του,
vi) η κατάταξή του, σύμφωνα με το σύστημα Ανατομικής θεραπευτικής Χημικής Κατηγοριοποίησης (Anatomic Therapeutic Chemical Classification ATC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.),
γ) την/τις τιμή(ές) που έχει λάβει στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.
Επίσης, κατά την υποβολή της αίτησης, ο ΚΑΚ συνυποβάλλει υποχρεωτικά όλα τα στοιχεία και έγγραφα που απαιτούνται ανάλογα με το καθεστώς τιμολόγησης στο οποίο υπάγεται το φάρμακο, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας.

3. Εάν κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης της παρ. 1, δεν πληρούνται οι τασσόμενες προϋποθέσεις από τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 17 του ν.δ. 96/1973 (Α’172), όπως αντικαταστάθηκαν με την παρ. 1 του άρθρου 22 του ν. 4638/2019 (Α’ 181) και από τις διατάξεις των άρθρων 6 και 7 της παρούσας για την τιμολόγησή του για πρώτη φορά, η αίτηση τιμολόγησης απορρίπτεται. Η υποβολή ενώπιον του Ε.Ο.Φ. μεταγενέστερης αίτησης για πρώτη τιμολόγηση του ίδιου φαρμάκου συνιστά νέα αίτηση και ο ΚΑΚ υποχρεούται να υποβάλει εκ νέου όλα τα στοιχεία και τα έγγραφα που ορίζονται από τις διατάξεις της παρούσας και να καταβάλει το εκάστοτε προβλεπόμενο από σχετικές διατάξεις παράβολο.

4. Οι αιτήσεις τιμολόγησης φαρμάκων κατατίθενται υποχρεωτικά στο Γενικό Πρωτόκολλο Ε.Ο.Φ και μπορούν να υποβληθούν και ηλεκτρονικά, όπως ορίζεται από σχετικές ανακοινώσεις του οργανισμού. Η διαδικασία της υποβολής των αιτημάτων τιμολόγησης μπορεί να τροποποιείται με κανονιστικές εγκυκλίους του Προέδρου Ε.Ο.Φ. που αναρτώνται στην ιστοσελίδα του οργανισμού.

5. Η διαδικασία της πρώτης τιμολόγησης φαρμάκων αναφοράς, των βιο-ομοειδών και των υβριδικών φαρμάκων ενεργείται και ολοκληρώνεται εντός ενενήντα (90) ημερών από την υποβολή του αιτήματος τιμολόγησης από τον ΚΑΚ. Η διαδικασία της πρώτης τιμολόγησης γενοσήμου φαρμάκου ενεργείται και ολοκληρώνεται εντός (30) τριάντα ημερών από την υποβολή του αιτήματος τιμολόγησης από τον ΚΑΚ. Εάν τα στοιχεία που υποβάλλονται με την ανωτέρω αίτηση είναι ελλιπή ή απρόσφορα, ο Ε.Ο.Φ. γνωστοποιεί αμελλητί στον αιτούντα τις διαπιστωθείσες ελλείψεις, και η προθεσμία ξεκινά από την υποβολή από τον αιτούντα του συνόλου των απαιτούμενων στοιχείων.

6. Οι τιμές όλων των φαρμάκων αναθεωρούνται μία (1) φορά ανά έτος και το Δελτίο Αναθεωρημένων Τιμών Φαρμάκων εκδίδεται εντός του μηνός Δεκεμβρίου εκάστου έτους.

7. Φάρμακα αναφοράς τα οποία έχουν λάβει τιμή και για τα οποία λήγει η περίοδος προστασίας των δεδομένων τους τιμολογούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 της παρούσας και η τιμή τους περιλαμβάνεται στο αμέσως επόμενο δελτίο τιμών νέων φαρμάκων.

8. Οι ανώτατες τιμές λιανικής, χονδρικής, νοσοκομειακής πώλησης, οι τιμές παραγωγού (exfactory) και οι τιμές κάθε άλλης ειδικής πώλησης συνταγογραφούμενων φαρμάκων καθορίζονται με Δελτία Τιμών, που εκδίδει ο Υπουργός Υγείας, ύστερα από πρόταση του Ε.Ο.Φ.
Ο Ε.Ο.Φ. πριν την διατύπωση της πρότασής του προς τον Υπουργό Υγείας αναρτά στην ιστοσελίδα του το προτεινόμενο δελτίο τιμών. Κάθε ΚΑΚ φαρμάκου που περιλαμβάνεται στην αναρτηθείσα πρόταση δελτίου τιμών μπορεί να υποβάλει παρατηρήσεις ιδίως ως προς την ύπαρξη πρόδηλου σφάλματος προσδιορισμού της τιμής εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριών (3) εργάσιμων ημερών από την αμέσως επόμενη εργάσιμη ημέρα της ανωτέρω ανάρτησης. Ο Ε.Ο.Φ. αποδέχεται ή απορρίπτει τις παρατηρήσεις και τελικώς διαμορφώνει και υποβάλει την γνώμη του προς τον Υπουργό Υγείας.

9. Τα δελτία τιμών τίθενται σε ισχύ την επόμενη της ανάρτησής τους στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας, εκτός αν στο δελτίο τιμών ορίζεται μεταγενέστερα η έναρξη ισχύος τους, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τις σαράντα πέντε (45) πλήρεις ημέρες μετά την ανάρτηση. Η υπουργική απόφαση περιέχει όλες τις σχετικές τιμές, ενώ η ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας περιέχει μόνο την τιμή παραγωγού, την χονδρική και την λιανική τιμή των φαρμάκων. Η Διεύθυνση Φαρμάκου του Υπουργείου Υγείας διαθέτει την εκάστοτε επικαιροποιημένη λίστα με τις νοσοκομειακές τιμές για χρήση από υπηρεσίες και φορείς του Δημόσιου Τομέα.

10. Κάθε ΚΑΚ φαρμάκου που περιελήφθη στο δελτίο τιμών μπορεί να υποβάλει ενώπιον του Υπουργού Υγείας ένσταση κατά του δημοσιευμένου δελτίου τιμών εντός αποκλειστικής προθεσμίας πέντε (5) ημερών, η οποία αρχίζει από την επόμενη της ανάρτησης του εν λόγω δελτίου τιμών στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας. Η ένσταση υποβάλλεται υποχρεωτικά ηλεκτρονικά ενώπιον του Ε.Ο.Φ., σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται σε σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας που αναρτάται στην ιστοσελίδα του. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας, ύστερα από γνώμη του Ε.Ο.Φ., απορρίπτονται ή γίνονται δεκτές οι ενστάσεις και εκδίδεται τροποποιημένο δελτίο τιμών, το οποίο αναρτάται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας και ισχύει από την ημερομηνία της ανάρτησής του.

11. Στις περιπτώσεις που ο ΚΑΚ υποβάλλει αντιρρήσεις ή ενστάσεις, ως άνω ορίζεται, και εφόσον πρόκειται για φάρμακα για τα οποία προβλέπεται ο καθορισμός της τιμής τους με βάση τον μέσο όρο των δύο (2) χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, μόνα παραδεκτώς προσκομιζόμενα στοιχεία, τα οποία και μόνο εξετάζονται, είναι τα στοιχεία που βεβαιώνουν την τιμή του φαρμάκου, το είδος της τιμής (τιμή παραγωγού, χονδρική, λιανική), τους επίσημους απομειωτές και την ημερομηνία ισχύος της διαθέσιμης τιμής, και τα οποία είτε αντλούνται από επίσημους ιστότοπους των καθ’ύλην αρμόδιων φορέων των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, είτε αναφέρονται σε πρωτότυπες επιστολές των καθ’ύλην αρμόδιων φορέων των κρατών-μελών της Ευρωζώνης επίσημα μεταφρασμένα από το Υπουργείο Εξωτερικών ή από Δικηγόρο. Άλλα έγγραφα στοιχεία (π.χ. στοιχεία από συνδρομητικές σελίδες, τιμολόγια πώλησης, αλληλογραφία ΚΑΚ), πέραν όσων ορίζονται αυστηρά και περιοριστικά στο ανωτέρω εδάφιο δεν λαμβάνονται υπόψη και δεν εξετάζονται.

12. Για λόγους εύρυθμης οργάνωσης και λειτουργίας της αγοράς και για την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στα νέα φάρμακα, μπορεί να εκδίδεται Δελτίο Τιμών Νέων Φαρμάκων, το οποίο έχει προετοιμαστεί αρμοδίως από τον Ε.Ο.Φ. σε προγενέστερο χρόνο, ταυτόχρονα με το ετήσιο Δελτίο Αναθεωρημένων Τιμών Φαρμάκων, παρότι οι τιμές παραγωγού έχουν υπολογιστεί ετεροχρονισμένα.

13. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, οι προθεσμίες των παρ. 5 και 6 μπορούν να παραταθούν με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση του Υπουργού Υγείας, μετά από πρόταση του Ε.Ο.Φ.

14. Οι διοικητικές μεταβολές που αφορούν στην επικαιροποίηση των στοιχείων της αδείας κυκλοφορίας των φαρμάκων (π.χ. αλλαγή ΚΑΚ, αλλαγή κωδικού, αλλαγή της εμπορικής ονομασίας, αλλαγή του τρόπου διάθεσης κλπ.) ενσωματώνονται στα αμέσως επόμενα δελτία τιμών νέων φαρμάκων και στο δελτίο ανατιμολόγησης.

15. Ο ΚΑΚ φαρμάκου μπορεί να αιτηθεί τη διαγραφή του φαρμάκου από το δελτίο τιμών στο οποίο έχει συμπεριληφθεί, μόνο εφόσον τρεις (3) μήνες πριν από την υποβολή της ανωτέρω αίτησης έχει γνωστοποιήσει εγγράφως στις αρμόδιες υπηρεσίες του Ε.Ο.Φ. τη διακοπή της κυκλοφορίας του συγκεκριμένου προϊόντος, αποδεικνυόμενης της εν λόγω έγγραφης γνωστοποίησης με σχετική βεβαίωση του Οργανισμού. Μετά τη διαγραφή του φαρμάκου από το δελτίο τιμών, ο ΚΑΚ έχει δικαίωμα να αιτηθεί την τιμολόγηση του ιδίου εννεαψήφιου μετά την πάροδο τουλάχιστον τριάντα (30) μηνών.

16. Δεν αναθεωρούνται και δεν περιλαμβάνονται σε Δελτία Τιμών τα φάρμακα που δεν πραγματοποίησαν πωλήσεις κατά τα τρία (3) τελευταία έτη, πριν από την ημερομηνία έναρξης της διαδικασίας αναθεώρησης των τιμών ή δεν έχουν πωλήσεις για τρία συνεχή έτη μετά την πρώτη τιμολόγησή τους, ανεξάρτητα από το αν έχει ανακληθεί (ή όχι) η άδεια κυκλοφορίας τους με διαπιστωτική πράξη του Ε.Ο.Φ., ως ορίζεται από τις διατάξεις των παρ. 4 και 5 του άρθρου 40 της Δ.ΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013 κοινής υπουργικής απόφασης. Με τον όρο «πωλήσεις» νοούνται και οι εξαγωγές που πραγματοποιούνται εντός του χρονικού διαστήματος των τριών (3) ετών ως ανωτέρω ορίζεται, οι οποίες αποδεικνύονται αποκλειστικά από τα στοιχεία εξαγωγών που υποβάλει ο ΚΑΚ στη οικεία βάση δεδομένων που τηρείται στον Οργανισμό.

17. Εφόσον, εξαιρετικά και για λόγους δημόσιας υγείας εξαιρείται από την ανάκληση η άδεια κυκλοφορίας φαρμάκου που υπάγεται στην κατηγορία του προηγούμενου εδαφίου, σύμφωνα με όσα ορίζει η διάταξη της παρ. 6 του άρθρου 40 της ΔΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013 κοινής υπουργικής απόφασης, ο ΚΑΚ μπορεί να αιτηθεί την τιμολόγηση του φαρμάκου, προκειμένου η τιμή του να περιληφθεί στο αμέσως επόμενο (της αίτησής του) δελτίο Τιμών Νέων Φαρμάκων που θα εκδοθεί σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας. Η αίτηση του προηγούμενου εδαφίου συνιστά αίτηση για την τιμολόγηση νέου φαρμάκου, και ο ΚΑΚ υποχρεούται να υποβάλει όλα τα στοιχεία και έγγραφα που ορίζονται από τις διατάξεις της παρούσας και να καταβάλει το εκάστοτε προβλεπόμενο από τις οικείες διατάξεις παράβολο.


Άρθρο 4
Μεθοδολογία Τιμολόγησης και Ανατιμολόγησης

1. Για τον καθορισμό των τιμών των φαρμάκων με βάση τιμές των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, το Τμήμα Τιμολόγησης Ε.Ο.Φ. ερευνά τις τιμές σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης με τη χρήση της βάσης δεδομένων EURIPID, καθώς και των επίσημων στοιχείων που αναρτώνται από τους καθ’ύλην αρμόδιους φορείς κάθε κράτους-μέλους της Ευρωζώνης. Στην έρευνα αναζητείται κάθε διαθέσιμη τιμή (τιμή παραγωγού, χονδρική, λιανική) που αφορά τον 9ψήφιο κωδικό του φαρμάκου ή διαφορετικές συσκευασίες του ιδίου φαρμάκου ή αντίστοιχου από άποψη συσκευασίας ή/και περιεκτικότητας φαρμάκου.

2. Η ημερομηνία άντλησης τιμών από τη βάση δεδομένων EURIPID για τις διαδικασίες τιμολόγησης νέων φαρμάκων και ανατιμολόγησης ανακοινώνεται στον επίσημο διαδικτυακό τόπο του Ε.Ο.Φ. κατά την έναρξη της κάθε διαδικασίας και δεν μπορεί να απέχει πέραν των τριών μηνών από την εκτιμώμενη ημερομηνία ανάρτησης του δελτίου τιμών. Κατά παρέκκλιση από τον κανόνα του προηγούμενου εδαφίου, προκειμένου για την τιμολόγηση νέων φαρμάκων, δεδομένα τιμών άλλων κρατών μελών της Ευρωζώνης μπορούν να αντληθούν έως και την ημερομηνία αξιολόγησης των τιμών από το Τμήμα Τιμολόγησης Ε.Ο.Φ.

3. Τα στοιχεία του προηγούμενου εδαφίου υποβάλλονται ως Δήλωση, με όλες τις αντίστοιχες πληροφορίες, στα Φύλλα Έρευνας Στοιχείων και Τιμών. Το Φύλλο Έρευνας Στοιχείων και Τιμών Φαρμάκων συμπληρώνεται, υπογράφεται και υποβάλλεται από τον ΚΑΚ και επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης. Σε περιπτώσεις υποβολής λανθασμένων στοιχείων ή σε περίπτωση απόκρυψης Στοιχείων επιβάλλεται από τον Υπουργό Υγείας πρόστιμο, όπως προβλέπεται στην παρ. 2 του άρθρου 13 του ν. 3408/2005 (Α’ 272). Η κατάθεση αιτήσεων, ερωτημάτων, φύλλων έρευνας στοιχείων και τιμών, καθώς και κάθε άλλη επικοινωνία των ΚΑΚ με το Τμήμα Τιμολόγησης Φαρμάκων Ε.Ο.Φ. στο πλαίσιο της διαδικασίας τιμολόγησης/ανατιμολόγησης γίνεται ηλεκτρονικά, ως ορίζεται από τις σχετικές ανακοινώσεις που αναρτώνται στην επίσημη ιστοσελίδα του Οργανισμού.

4. Για την τιμολόγηση νέων φαρμάκων, ανεξαρτήτως της κατηγορίας στην οποία ανήκουν, απαιτείται, πριν από την τιμολόγησή τους, ταξινόμηση αυτών από την Επιτροπή Αξιολόγησης και Αποζημίωσης Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης του άρθρου 247 του ν. 4512/2018 (Α’5), σε: α) εν δυνάμει αποζημιούμενα φάρμακα και β) μη αποζημιούμενα φάρμακα.

5. Προκειμένου για τα μη αποζημιούμενα φάρμακα εφαρμόζονται οι ίδιοι κανόνες και η ίδια μεθοδολογία τιμολόγησης με τα εν δυνάμει αποζημιούμενα φάρμακα. Τα μη αποζημιούμενα φάρμακα δεν ανατιμολογούνται.

6. Τα παράγωγα αίματος και τα εμβόλια εξαιρούνται της ανατιμολόγησης για λόγους προάσπισης της δημόσιας υγείας και διασφάλισης της επάρκειας των εν λόγω φαρμάκων για τις ανάγκες των ασθενών.

7. Για τα φάρμακα που δεν υπόκεινται σε ανατιμολόγηση, η χονδρική τιμή πώλησης, η λιανική τιμή πώλησης και η νοσοκομειακή τιμή πώλησης επαναϋπολογίζονται σε κάθε ανατιμολόγηση από την τιμή παραγωγού, η οποία παραμένει σταθερή.
Για τα φάρμακα που υπόκεινται σε ανατιμολόγηση, οι διαδικασίες υπολογισμού ξεκινούν είτε από την τιμή παραγωγού, είτε από τη χονδρική τιμή.

8. Αν μετά από αίτηση του ΚΑΚ, το φάρμακο που είχε κατηγοριοποιηθεί ως μη αποζημιούμενο ενταχθεί στον Κατάλογο Αποζημιούμενων Φαρμάκων μετά από γνωμοδότηση της Επιτροπής Αξιολόγησης, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρούσας που διέπουν την αναθεώρηση των τιμών των αποζημιούμενων φαρμάκων.

9. Οι λιανικές τιμές των φαρμάκων που μεταπίπτουν από την κατηγορία των συνταγογραφούμενων φαρμάκων στην κατηγορία των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων με σχετικές αποφάσεις του Ε.Ο.Φ. ή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων υπόκεινται στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων της Γ5(α)οικ.38152/2017 απόφασης του Υπουργού Υγείας (Β’1761). Φάρμακα που μεταπίπτουν από την κατηγορία των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων στην κατηγορία των συνταγογραφούμενων φαρμάκων δυνάμει σχετικών αποφάσεων του Ε.Ο.Φ. ή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων υπόκεινται αυτοδικαίως στις διατάξεις της παρούσας.

10. Για τους σκοπούς της τιμολόγησης, οι διάφορες στερεές φαρμακοτεχνικές μορφές που λαμβάνονται από το στόμα και είναι άμεσης απελευθέρωσης, θεωρούνται ως μία και η αυτή φαρμακοτεχνική μορφή.

11. Σε έκτακτες και ειδικές περιπτώσεις που σχετίζονται με την απρόσκοπτη διάθεση των φαρμάκων και την προστασία της δημόσιας υγείας και των ασθενών, ο Ε.Ο.Φ. μπορεί να υποβάλει αιτιολογημένες προτάσεις για την εφαρμογή ειδικών κριτηρίων, προκειμένου να τιμολογηθούν με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση του Υπουργού Υγείας.

12. Οι ΚΑΚ μπορούν ζητούν οικειοθελείς μειώσεις τιμών μετά τη δημοσίευση του δελτίου τιμών γενικής ανατιμολόγησης τιμών φαρμάκων με αίτησή τους στη Διεύθυνση Φαρμάκου του Υπουργείου Υγείας εντός 5 ημερών από τη δημοσίευση του Δελτίου. Οι μειώσεις των τιμών γίνονται δεκτές με την έκδοση τροποποιητικού δελτίου τιμών εντός 15 ημερών από τη λήξη της πενθήμερης προθεσμίας για την υποβολή σχετικών αιτήσεων. Επιπλέον οι ΚΑΚ δικαιούνται άπαξ ετησίως να αιτηθούν μείωση των δημοσιευμένων σε δελτία τιμών των προϊόντων τους στη Διεύθυνση Φαρμάκου του Υπουργείου Υγείας, οι οποίες γίνονται δεκτές με την έκδοση συμπληρωματικών δελτίων τιμών φαρμάκων εντός 15 ημερών από την υποβολή της αίτησης.
Οι κάτοχοι άδειας κυκλοφορίας φαρμάκων αναφοράς δύναται να προσφέρουν χαμηλότερες τιμές με όριο τη τιμή των αντίστοιχων γενοσήμων φαρμάκων της ίδιας δραστικής όπως αυτές καθορίζονται σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 10 της παρούσης.
Οι εθελούσιες αυτές μειώσεις τιμών δεν επηρεάζουν τις τιμές των αντίστοιχων γενοσήμων φαρμάκων. Η αίτηση μείωσης τιμής απαιτεί την υποβολή των εγγράφων όπως αυτά προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις.



Άρθρο 5
Ποσοστά Κέρδους

1. Για τους Χονδρέμπορους το ποσοστό Μικτού Κέρδους (markup) καθορίζεται ως εξής:
α) για τα συνταγογραφούμενα μη αποζημιούμενα φάρμακα, ως ποσοστό 5,4% επί της ανώτατης καθαρής τιμής παραγωγού,
β) για τα συνταγογραφούμενα αποζημιούμενα και εν δυνάμει αποζημιούμενα φάρμακα, ως ποσοστό 4,9% επί της ανώτατης καθαρής τιμής παραγωγού, όταν αυτή είναι έως 200,00 €,
γ) για τα συνταγογραφούμενα αποζημιούμενα φάρμακα και εν δυνάμει αποζημιούμενα, ως ποσοστό 1,5% επί της ανώτατης καθαρής τιμής παραγωγού, όταν αυτή είναι ίση ή μεγαλύτερη από 200,01€.

2. Για τα φαρμακεία το ποσοστό μικτού κέρδους (markup) καθορίζεται ως εξής:
α) για τα συνταγογραφούμενα μη αποζημιούμενα φάρμακα, ως ποσοστό 35% επί της χονδρικής τιμής πώλησης,
β) για τα συνταγογραφούμενα αποζημιούμενα και εν δυνάμει αποζημιούμενα φάρμακα, σύμφωνα με τον κάτωθι πίνακα: Χονδρική Τιμή (€) Ποσοστό Μικτού Κέρδους (markup) Φαρμακείου (%) 0-50,00 30,00% 50,01-100 20,00% 100,01 -150 16,00% 150,01-200 14,00% 200,01-300 12,00% 300,01- 400 10,00% 400,01-500 9,00% 500,01-600 8,00% 600,01- 700 7,00% 700,01-800 6,50% 800,01-900 6,00% 900,01 - 1.000 5,50% 1.000,01 -1.250 5,00% 1.250,01-1.500 4,25% 1.500,01 -1.750 3,75% 1.750,01 – 2.000 3.,25% 2.000,01 – 2.250 3,00% 2.250,01-2.500 2,75% 2.500,01 – 2.750 2,50% 2.750,01 – 3.000 2,25% >3.000 2,00%.

3. Τα ανωτέρω ποσοστά μικτού κέρδους αφορούν στα αποζημιούμενα φάρμακα που χορηγούνται από τα ιδιωτικά φαρμακεία, συμπεριλαμβανομένων και των φαρμάκων της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 3816/2010 (Α’ 6). Όταν τα φάρμακα αυτά διατίθενται από ιδιωτικά φαρμακεία και δεν καλύπτει την σχετική δαπάνη ο ΕΟΠΥΥ ή άλλος δημόσιος φορέας, το κέρδος του φαρμακοποιού καθορίζεται σύμφωνα με τα ποσοστά τού ως άνω πίνακα.


Άρθρο 6
Κανόνες τιμολόγησης και ανατιμολόγησης φαρμάκων αναφοράς εντός της περιόδου προστασίας των δεδομένων του (on patent)

1. Για να λάβει τιμή για πρώτη φορά ένα φάρμακο αναφοράς εντός της περιόδου προστασίας των δεδομένων του απαιτείται να έχει λάβει τιμή η συγκεκριμένη φαρμακοτεχνική μορφή, περιεκτικότητα και συσκευασία (εννεαψήφιος κωδικός Ε.Ο.Φ.), σε τουλάχιστον τρία (3) κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Τα ορφανά φάρμακα τιμολογούνται ακόμη και εάν διατίθενται τιμές σε δύο (2) μόνο κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.

2. Η ανώτατη τιμή παραγωγού (ex-factory), των φαρμάκων αναφοράς υπό καθεστώς προστασίας ορίζεται ως ο μέσος όρος των 2 χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης. Για την ανεύρεση τιμής εφαρμόζονται οι κανόνες και η μεθοδολογία των διατάξεων του άρθρου 4 της παρούσας. Στην περίπτωση που οι τιμές που ανευρίσκονται είναι ίδιες σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης που έχει βρεθεί τιμή, το φάρμακο λαμβάνει την τιμή αυτή, εφόσον πληρούται η προϋπόθεση της παρ. 1.

3. Κατά την ανατιμολόγηση φαρμάκου που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος άρθρου, η ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex-factory) ορίζεται ομοίως με τους κανόνες και τη μεθοδολογία που εφαρμόζονται κατά την πρώτη τιμολόγησή του σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας. Στην περίπτωση που υφίσταται διαθέσιμη τιμή σε ένα μόνο κράτος μέλος της Ευρωζώνης για τον εννεαψήφιο κωδικό Ε.Ο.Φ. του φαρμάκου γίνεται αναγωγή στην πλησιέστερη συσκευασία ή/και περιεκτικότητα σύμφωνα με το άρθρο 15 της παρούσης και επιλέγεται ο μέσος όρος των δύο αυτών τιμών. Στην περίπτωση που δεν υφίστανται επίσημες διαθέσιμες τιμές στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης για τον εννεαψήφιο κωδικό του φαρμάκου, η τιμή του συγκεκριμένου φαρμάκου ορίζεται με αναγωγή σε διαφορετική συσκευασία ή/και περιεκτικότητα.

4. Η τιμή φαρμάκου αναφοράς εντός της περιόδου προστασίας των δεδομένων του μειώνεται στη πρώτη ανατιμολόγηση μετά την ημερομηνία ισχύος της παρούσης σε ποσοστό έως 7% επί της τιμής του αμέσως προηγούμενου δελτίου τιμών, εφόσον η τιμή του στο αμέσως προηγούμενο δελτίο τιμών είναι υψηλότερη του μέσου όρου των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης, και με κατώτατο όριο τον μέσο όρο των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης. Φάρμακα αναφοράς εντός της περιόδου προστασίας των δεδομένων τους με Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας μικρότερο ή ίσο των 0,20 ευρώ δεν ανατιμολογούνται. Οι τιμές των φαρμάκων αναφοράς εντός της περιόδου προστασίας των δεδομένων τους των οποίων το Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας κατά την ανατιμολόγηση προκύπτει χαμηλότερο από 0,20 ευρώ μειώνονται μέχρι το όριο αυτό.

5. Η τιμή φαρμάκου αναφοράς εντός της περιόδου προστασίας των δεδομένων του δεν αυξάνεται στην πρώτη ανατιμολόγηση μετά την ημερομηνία ισχύος της παρούσης.



Άρθρο 7
Κανόνες τιμολόγησης και ανατιμολόγησης φαρμάκων αναφοράς μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας των δεδομένων τους (off-patent)

1. Για να λάβει τιμή για πρώτη φορά ένα φάρμακο αναφοράς μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας των δεδομένων του απαιτείται να έχει λάβει τιμή, η συγκεκριμένη φαρμακοτεχνική μορφή, περιεκτικότητα και συσκευασία (εννεαψήφιος κωδικός Ε.Ο.Φ.), σε τουλάχιστον τρία (3) κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.

2. Η ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex-factory) φαρμάκου αναφοράς μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας των δεδομένων του, δηλαδή μετά την τεκμηριωμένη λήξη της προβλεπόμενης δεκαετούς ή ενδεχομένως ενδεκαετούς περιόδου προστασίας των δεδομένων του, σύμφωνα με τα ειδικώς προβλεπόμενα από τις διατάξεις του δεύτερου και του τέταρτου εδαφίου της παρ.1 του άρθρου 11 της Δ.ΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013 κοινής υπουργικής απόφασης ορίζεται ως ο μέσος όρος (ΜΟ) των δύο (2) χαμηλότερων διαφορετικών τιμών στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης του ιδίου φαρμάκου, ως προς τη δραστική ουσία, τη φαρμακοτεχνική μορφή, την περιεκτικότητα και τη συσκευασία (εννεαψήφιος κωδικός Ε.Ο.Φ.). Για την ανεύρεση τιμής εφαρμόζονται οι κανόνες και η μεθοδολογία των διατάξεων του άρθρου 4 της παρούσας. Στην περίπτωση που οι τιμές που ανευρίσκονται είναι ίδιες σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης που έχει βρεθεί τιμή, το φάρμακο λαμβάνει την τιμή αυτή, εφόσον πληρούται η προϋπόθεση της παρ.1.

3. Κατά την ανατιμολόγηση φαρμάκου που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος άρθρου, η ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex-factory) ορίζεται ομοίως με τους κανόνες και τη μεθοδολογία που εφαρμόζονται κατά την πρώτη τιμολόγησή του σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας. Στην περίπτωση που υφίσταται διαθέσιμη τιμή σε ένα μόνο κράτος μέλος της Ευρωζώνης για τον εννεαψήφιο κωδικό Ε.Ο.Φ. του φαρμάκου για την επιλογή της δεύτερης χαμηλότερης τιμής γίνεται αναγωγή στην πλησιέστερη συσκευασία ή/και περιεκτικότητα σύμφωνα με το άρθρο 15 της παρούσης και επιλέγεται ο μέσος όρος των δύο αυτών τιμών. Στην περίπτωση που δεν υφίστανται επίσημες διαθέσιμες τιμές στα κράτημέλη της Ευρωζώνης για τον εννεαψήφιο κωδικό του φαρμάκου, η τιμή του συγκεκριμένου φαρμάκου ορίζεται με αναγωγή σε διαφορετική συσκευασία ή/και περιεκτικότητα.

4. Η τιμή φαρμάκου αναφοράς μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας των δεδομένων του μειώνεται στη πρώτη ανατιμολόγηση μετά την ημερομηνία ισχύος της παρούσης σε ποσοστό έως 7% επί της τιμής του αμέσως προηγούμενου δελτίου τιμών, εφόσον η τιμή του στο αμέσως προηγούμενο δελτίο τιμών, είναι υψηλότερη του μέσου όρου των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης, και με κατώτατο όριο τον μέσο όρο των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης. Φάρμακα αναφοράς μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας των δεδομένων τους με Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας μικρότερο ή ίσο των 0,20 ευρώ δεν ανατιμολογούνται. Οι τιμές των φαρμάκων αναφοράς μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας των δεδομένων τους των οποίων το Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας κατά την ανατιμολόγηση προκύπτει χαμηλότερο από 0,20 ευρώ μειώνονται μέχρι το όριο αυτό.

5. Η τιμή των φαρμάκου μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας των δεδομένων του δεν αυξάνεται στην πρώτη ανατιμολόγηση μετά την ημερομηνία ισχύος της παρούσης.

Άρθρο 8
Κανόνες τιμολόγησης και ανατιμολόγησης φαρμάκων καθιερωμένης ιατρικής χρήσης

1. Η ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex-factory) φαρμάκων, που οι δραστικές τους ουσίες έχουν καθιερωμένη ιατρική χρήση στην κοινότητα τουλάχιστον για δέκα χρόνια, με αναγνωρισμένη αποτελεσματικότητα και αποδεκτό επίπεδο ασφάλειας, και τα οποία εγκρίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 12 της της Δ.ΥΓ3α/Γ.Π. 32221/2013 κοινής υπουργικής απόφασης, ορίζεται με την κατ’ άρθρο 15 αναγωγή σε άλλα ήδη τιμολογημένα παρεμφερούς φαρμακοτεχνικής μορφής και ίδιας δραστικής ουσίας φάρμακα. Εάν δεν υφίσταται τέτοια διαθέσιμη τιμή, λαμβάνουν τιμή σύμφωνα με το μέσο όρο (ΜΟ) των δύο (2) χαμηλότερων διαφορετικών τιμών στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης του ιδίου φαρμάκου, είτε άλλων παρεμφερών ως προς τη δραστική ουσία, τη φαρμακοτεχνική μορφή. Εάν δεν υπάρχει αντίστοιχη διαθέσιμη τιμή λαμβάνουν την διαθέσιμη τιμή σε ένα κράτος μέλος.

2. Η τιμή των ως άνω φαρμάκων μειώνεται σε κάθε ανατιμολόγηση σε ποσοστό έως 7% επί της τιμής του αμέσως προηγούμενου δελτίου τιμών, εφόσον η τιμή του στο αμέσως προηγούμενο δελτίο τιμών, είναι υψηλότερη του μέσου όρου των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης, και με κατώτατο όριο τον μέσο όρο των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης. Φάρμακα καθιερωμένης ιατρικής χρήσης με Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας μικρότερο ή ίσο των 0,20 ευρώ δεν ανατιμολογούνται. Οι τιμές των φαρμάκων καθιερωμένης ιατρικής χρήσης των οποίων το Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας κατά την ανατιμολόγηση προκύπτει χαμηλότερο από 0,20 ευρώ μειώνονται μέχρι το όριο αυτό.

3. Η τιμή των ως άνω φαρμάκων δεν αυξάνεται στην πρώτη ανατιμολόγηση μετά την ημερομηνία ισχύος της παρούσης.



Άρθρο 9
Κανόνες τιμολόγησης και ανατιμολόγησης φαρμάκων συνδυασμών δραστικών ουσιών

1. Κατά την πρώτη τιμολόγηση φαρμάκων συνδυασμών γνωστών δραστικών ουσιών απαιτείται να έχει λάβει τιμή, η συγκεκριμένη φαρμακοτεχνική μορφή, περιεκτικότητα και συσκευασία (εννεαψήφιος κωδικός Ε.Ο.Φ.), σε τουλάχιστον τρία (3) κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Η ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex-factory) ορίζεται ως ο μέσος όρος (ΜΟ) των δύο (2) χαμηλότερων διαφορετικών τιμών στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης του ιδίου φαρμάκου, ως προς τις δραστικές ουσίες, τη φαρμακοτεχνική μορφή, την περιεκτικότητα και τη συσκευασία (εννεαψήφιος κωδικός Ε.Ο.Φ.). Για την ανεύρεση τιμής εφαρμόζονται οι κανόνες και η μεθοδολογία των διατάξεων του άρθρου 4 της παρούσας. Στην περίπτωση που οι τιμές που ανευρίσκονται είναι ίδιες σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης που έχει βρεθεί τιμή, το φάρμακο λαμβάνει την τιμή αυτή, εφόσον πληρούται η προϋπόθεση της παρ. 1.

2. Κατά την ανατιμολόγηση φαρμάκου που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος άρθρου, η ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex-factory) ορίζεται ομοίως με τους κανόνες και τη μεθοδολογία που εφαρμόζονται κατά την πρώτη τιμολόγησή του σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας. Στην περίπτωση που υφίσταται διαθέσιμη τιμή σε ένα μόνο κράτος μέλος της Ευρωζώνης για τον εννεαψήφιο κωδικό Ε.Ο.Φ. του φαρμάκου για την επιλογή της δεύτερης χαμηλότερης τιμής γίνεται αναγωγή στην πλησιέστερη συσκευασία η/και περιεκτικότητα σύμφωνα με το άρθρο 15 της παρούσης, και επιλέγεται ο μέσος όρος των δύο αυτών τιμών.
Για τις διαφορετικές συσκευασίες ή περιεκτικότητες φαρμάκου ίδιας φαρμακοτεχνικής μορφής ανευρίσκεται η τιμή με τη διαδικασία των προηγούμενων παραγράφων.

3. Η τιμή των φαρμάκων συνδυασμών γνωστών δραστικών ουσιών μειώνεται στην πρώτη ανατιμολόγηση μετά την ημερομηνία ισχύος της παρούσης σε ποσοστό έως 7% επί της τιμής του αμέσως προηγούμενου δελτίου τιμών, εφόσον η τιμή τους στο αμέσως προηγούμενο δελτίο τιμών, είναι υψηλότερη του μέσου όρου των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης, και με κατώτατο όριο τον μέσο όρο των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης.
Φάρμακα συνδυασμών δραστικών ουσιών με Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας μικρότερο ή ίσο των 0,20 ευρώ δεν ανατιμολογούνται. Οι τιμές των φαρμάκων συνδυασμών δραστικών ουσιών των οποίων το Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας κατά την ανατιμολόγηση προκύπτει χαμηλότερο από 0,20 ευρώ μειώνονται μέχρι το όριο αυτό.

4. Η τιμή των φαρμάκων συνδυασμών γνωστών δραστικών ουσιών δεν αυξάνεται στην πρώτη ανατιμολόγηση μετά την έναρξη ισχύος της παρούσης.


Άρθρο 10
Κανόνες τιμολόγησης και ανατιμολόγησης γενοσήμων φαρμάκων

1. Η τιμή γενοσήμων φαρμάκων ορίζεται στο 65% της τιμής των αντίστοιχων προϊόντων αναφοράς, όπως αυτή διαμορφώνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 7 της παρούσης. Στην περίπτωση που η συσκευασία ή η περιεκτικότητα του γενοσήμου είναι διαφορετική από αυτήν του προϊόντος αναφοράς γίνεται αναγωγή σύμφωνα με το άρθρο 15 της παρούσης.

2. Γενόσημα φάρμακα για τα οποία δεν υφίσταται προϊόν αναφοράς στην Ελλάδα και δεν υπάρχει άλλο ίδιο γενόσημο στην ελληνική αγορά τιμολογούνται στο 65% της τιμής του προϊόντος αναφοράς στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, όπως αυτή καθορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 της παρούσης. Στην περίπτωση που η συσκευασία ή/και η περιεκτικότητα του γενοσήμου φαρμάκου είναι διαφορετική από αυτήν του φαρμάκου αναφοράς, γίνεται αναγωγή στην πλησιέστερη συσκευασία/ ή περιεκτικότητα του φαρμάκου αναφοράς σύμφωνα με το άρθρο 15 της παρούσης.

3. Αν δεν μπορεί να οριστεί τιμή σύμφωνα με τα ανωτέρω, η τιμή του γενοσήμου υπολογίζεται με βάση τον μέσο όρο (Μ.Ο.) των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των χωρών της Ευρωζώνης, μετά από αναζήτηση προϊόντων της ίδιας δραστικής ουσίας και παρεμφερούς φαρμακοτεχνικής μορφής, και εφόσον υπάρχει ίδιας συσκευασίας, άλλως τιμολογείται σύμφωνα με διαθέσιμη τιμή σε μία χώρα, αν δεν ανευρίσκονται τιμές σε δύο
(2) χώρες.

4. Η τιμή των γενοσήμων μειώνεται σε κάθε ανατιμολόγηση σε ποσοστό έως 7% επί της τιμής του αμέσως προηγούμενου δελτίου τιμών, εφόσον η τιμή τους στο αμέσως προηγούμενο δελτίο τιμών, είναι υψηλότερη του 65% του προϊόντος αναφοράς ή του μέσου όρου των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών ή της μοναδικής τιμής που ανευρίσκεται στα κράτη μέλη της Ευρωζώνης και με κατώτατο όριο τον μέσο όρο των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης ή τη μοναδική τιμή στα κράτη μέλη της Ευρωζώνης. Γενόσημα φάρμακα με Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας μικρότερο ή ίσο των 0,20 ευρώ δεν ανατιμολογούνται. Οι τιμές των γενοσήμων φαρμάκων των οποίων το Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας κατά την ανατιμολόγηση προκύπτει χαμηλότερο από 0,20 ευρώ μειώνονται μέχρι το όριο αυτό.
5. Η τιμή των ως άνω φαρμάκων δεν αυξάνεται στην πρώτη ανατιμολόγηση μετά την ημερομηνία ισχύος της παρούσης.


Άρθρο 11
Κανόνες τιμολόγησης και ανατιμολόγησης υβριδικών φαρμάκων

1. Για να λάβει τιμή για πρώτη φορά φάρμακο που εγκρίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 11 της αριθμ. Δ.ΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013 κοινής υπουργικής απόφασης απαιτείται να έχει λάβει τιμή, η συγκεκριμένη φαρμακοτεχνική μορφή, περιεκτικότητα και συσκευασία (εννεαψήφιος κωδικός Ε.Ο.Φ.), σε τουλάχιστον τρία (3) κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.

2. Η ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex-factory) φαρμάκου που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος άρθρου ορίζεται ως ο μέσος όρος (ΜΟ) των δύο (2) χαμηλότερων διαφορετικών τιμών στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης του ιδίου φαρμάκου, ως προς τη δραστική ουσία, τη φαρμακοτεχνική μορφή, την περιεκτικότητα και τη συσκευασία (εννεαψήφιος κωδικός Ε.Ο.Φ.). Για την ανεύρεση τιμής εφαρμόζονται οι κανόνες και η μεθοδολογία των διατάξεων του άρθρου 4 της παρούσας. Στην περίπτωση που οι τιμές που ανευρίσκονται είναι ίδιες σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης που έχει βρεθεί τιμή, το φάρμακο λαμβάνει την τιμή αυτή, εφόσον πληρείται η προϋπόθεση της παρ. 1.

3. Κατά την ανατιμολόγηση φαρμάκου που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος άρθρου, η ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex-factory) ορίζεται ομοίως με τους κανόνες και τη μεθοδολογία που εφαρμόζονται κατά την πρώτη τιμολόγησή του σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας. Στην περίπτωση που υφίσταται διαθέσιμη τιμή σε ένα μόνο κράτος μέλος της Ευρωζώνης για τον εννεαψήφιο κωδικό Ε.Ο.Φ. του φαρμάκου γίνεται, για την επιλογή της δεύτερης χαμηλότερης τιμής, αναγωγή σε πλησιέστερη διαθέσιμη συσκευασία σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωζώνης και επιλέγεται ο μέσος όρος των δύο αυτών τιμών, σύμφωνα με το άρθρο 15 της παρούσης.

4. Η τιμή υβριδικού φαρμάκου μειώνεται στη πρώτη ανατιμολόγηση μετά την έναρξη ισχύος της παρούσης σε ποσοστό έως 7% επί της τιμής του αμέσως προηγούμενου δελτίου τιμών, εφόσον η τιμή του στο αμέσως προηγούμενο δελτίο τιμών, είναι υψηλότερη του μέσου όρου των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης, και με κατώτατο όριο τον μέσο όρο των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης. Υβριδικά φάρμακα με Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας μικρότερο ή ίσο των 0,20 ευρώ δεν ανατιμολογούνται. Οι τιμές των υβριδικών φαρμάκων των οποίων το Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας κατά την ανατιμολόγηση προκύπτει χαμηλότερο από 0,20 ευρώ μειώνονται μέχρι το όριο αυτό.
 

5. Η τιμή των ως άνω φαρμάκων δεν αυξάνεται στην πρώτη ανατιμολόγηση μετά την ημερομηνία ισχύος της παρούσης.
 

 

Άρθρο 12
Κανόνες τιμολόγησης και ανατιμολόγησης βιο-ομοειδών φαρμάκων

1. Για να λάβει τιμή για πρώτη φορά ένα φάρμακο που εγκρίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 11 της Δ.ΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013 κοινής υπουργικής απόφασης, απαιτείται να έχει λάβει τιμή, η συγκεκριμένη φαρμακοτεχνική μορφή, περιεκτικότητα και συσκευασία (εννεαψήφιος κωδικός Ε.Ο.Φ.), σε τουλάχιστον τρία (3) κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.

2. Η ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex-factory) του ως άνω φαρμάκου ορίζεται ως ο μέσος όρος (ΜΟ) των δύο (2) χαμηλότερων διαφορετικών τιμών στα κράτη μέλη της Ευρωζώνης του ιδίου φαρμάκου, ως προς τη δραστική ουσία, τη φαρμακοτεχνική μορφή, την περιεκτικότητα και τη συσκευασία (εννεαψήφιος κωδικός Ε.Ο.Φ.). Για την ανεύρεση τιμής εφαρμόζονται οι κανόνες και η μεθοδολογία των διατάξεων του άρθρου 4 της παρούσας. Στην περίπτωση που οι τιμές που ανευρίσκονται είναι ίδιες σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης που έχει βρεθεί τιμή, το φάρμακο λαμβάνει την τιμή αυτή, εφόσον πληρούται η προϋπόθεση της παρ. 1.

3. Κατά την ανατιμολόγηση φαρμάκου που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος άρθρου, η ανώτατη καθαρή τιμή παραγωγού (ex-factory) ορίζεται ομοίως με τους κανόνες και τη μεθοδολογία που εφαρμόζονται κατά την πρώτη τιμολόγησή του σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας. Στην περίπτωση που υφίσταται διαθέσιμη τιμή σε ένα μόνο κράτος μέλος της Ευρωζώνης για τον εννεαψήφιο κωδικό Ε.Ο.Φ. του φαρμάκου, για την επιλογή της δεύτερης χαμηλότερης τιμής, γίνεται αναγωγή στην πλησιέστερη συσκευασία/ή περιεκτικότητα του φαρμάκου σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωζώνης σύμφωνα με το άρθρο 15 της παρούσης και επιλέγεται ο μέσος όρος των δύο αυτών τιμών. Σε περίπτωση που δεν υφίσταται επίσημη διαθέσιμη τιμή για τον εννεαψήφιο κωδικό του φαρμάκου, επιτρέπεται ο προσδιορισμός με αναγωγή σε διαφορετική συσκευασία ή και περιεκτικότητα.

4. Η τιμή του ως άνω φαρμάκου μειώνεται στη πρώτη ανατιμολόγηση μετά την έναρξη ισχύος της παρούσης σε ποσοστό έως 7% επί της τιμής του αμέσως προηγούμενου δελτίου τιμών, εφόσον η τιμή του στο αμέσως προηγούμενο δελτίο τιμών, είναι υψηλότερη του μέσου όρου των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών -μελών της Ευρωζώνης, και με κατώτατο όριο τον μέσο όρο των δύο χαμηλότερων διαφορετικών τιμών των κρατών μελών της Ευρωζώνης.
Βιοομοειδή φάρμακα με Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας μικρότερο ή ίσο των 0,20 ευρώ δεν ανατιμολογούνται. Οι τιμές των βιομοειδών φαρμάκων των οποίων το Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας κατά την ανατιμολόγηση προκύπτει χαμηλότερο από 0,20 ευρώ μειώνονται μέχρι το όριο αυτό

5. Η τιμή του ως άνω φαρμάκου δεν αυξάνεται στη πρώτη ανατιμολόγηση μετά την έναρξη ισχύος της παρούσης.



Άρθρο 13
Κανόνες τιμολόγησης και ανατιμολόγησης ιδιαίτερων κατηγοριών φαρμάκων

1. Στα παρεντερικά διαλύματα τα οποία ανήκουν στις κατηγορίες ATC: B05BA, Β05ΒΒ, B05BC, Β05Χ, V07AB, καθορίζονται ενιαίες τιμές με βάση τις δραστικές ουσίες, τις περιεκτικότητες, τις συσκευασίες και τα λοιπά στοιχεία κόστους. Οι τιμές των αναφερόμενων παρεντερικών διαλυμάτων υφίστανται τις προβλεπόμενες μειώσεις ανάλογα με την τιμή τους. Οι τιμές των προϊόντων αυτών υπολογίζονται στην τιμή της μονάδας συσκευασίας (δηλαδή του ενός τεμαχίου).

2. Φάρμακα που εγκρίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 της Δ.ΥΓ3α/Γ.Π. 32221/2013 κοινής υπουργικής απόφασης και που συπροωθούνται (comarketing) λαμβάνουν την ίδια χαμηλότερη τιμή.

3. Η τιμή των φαρμάκων που εγκρίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 14 της Δ.ΥΓ3α/Γ.Π.32221/2013 κοινής υπουργικής απόφασης ορίζεται ομοίως με τους κανόνες και τη μεθοδολογία που εφαρμόζονται κατά την πρώτη τιμολόγηση σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας. Στην περίπτωση που υφίσταται διαθέσιμη τιμή σε ένα μόνο κράτος μέλος της Ευρωζώνης για τον εννεαψήφιο κωδικό Ε.Ο.Φ. του φαρμάκου γίνεται αναγωγή στην πλησιέστερη συσκευασία ή/και περιεκτικότητα σύμφωνα με το άρθρο 15 της παρούσης και επιλέγεται ο μέσος όρος των δύο αυτών τιμών. Στην περίπτωση που δεν υφίστανται επίσημες διαθέσιμες τιμές στα κράτημέλη της Ευρωζώνης για τον εννεαψήφιο κωδικό του φαρμάκου, η τιμή του συγκεκριμένου φαρμάκου ορίζεται με αναγωγή σε διαφορετική συσκευασία ή/και περιεκτικότητα.

4. Οι τιμές των φαρμάκων για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια παράλληλης εισαγωγής από τον Ε.Ο.Φ. καθορίζονται: (α) βάσει των τιμών των ιδίων φαρμάκων στο δελτίο τιμών, άλλως (β) σύμφωνα με τις διατάξεις των προηγούμενων άρθρων. Ο ΚΑΚ οφείλει να συνυποβάλλει υπεύθυνη δήλωση στην οποία αναφέρεται η τιμή αγοράς από τον προμηθευτή, με συνημμένο θεωρημένο τιμολόγιο πώλησης για την ποσότητα εισαγωγής. Για την μεταβολή της τιμής φαρμάκου για το οποίο έχει εκδοθεί άδεια παράλληλης εισαγωγής από τον Ε.Ο.Φ., απαιτείται η υποβολή σχετικής αίτησης και υπεύθυνης δήλωσης στην οποία αναφέρεται η τιμή αγοράς από τον προμηθευτή, με συνημμένο θεωρημένο τιμολόγιο πώλησης για την ποσότητα εισαγωγής.


Άρθρο 14
Τιμολόγηση και ανατιμολόγηση με κοστολόγιο

1. Φάρμακα παραγόμενα στην Ελλάδα: που δεν μπορούν να αντιστοιχηθούν ακριβώς ως προς τη φαρμακοτεχνική μορφή ή και τη συσκευή χορήγησης ή την περιεκτικότητα με φάρμακα αναφοράς που κυκλοφορούν στην Ελλάδα, και φάρμακα ελληνικής κατοχυρωμένης ευρεσιτεχνίας που παράγονται αποκλειστικά στην Ελλάδα χαρακτηρίζονται ως «εγχωρίως παραγόμενα» και λαμβάνουν τιμή η οποία καθορίζεται βάσει κοστολογίου στο οποίο περιλαμβάνονται οι δαπάνες παραγωγής και συσκευασίας, για κάθε μορφή και συσκευασία, καθώς και οι δαπάνες Διοίκησης - Διάθεσης - Διάδοσης, καθοριζόμενες από πίνακες, οι οποίοι υπολογίζονται με βάση τα αντίστοιχα έξοδα όπως αυτά υποβάλλονται αρμοδίως από τους υπόχρεους.

2. Δεν θεωρούνται στοιχεία κόστους
α) τόκοι υπερημερίας,
β) φόροι προσωπικοί (φόροι εισοδήματος κ.λπ.),
γ) έξοδα για παραβάσεις διατάξεων που ισχύουν,
δ) προμήθειες τρίτων και λοιπά έξοδα που δεν σχετίζονται με την παραγωγή και τη διάθεση των φαρμάκων.

3. Για τον έλεγχο του κόστους της πρώτης ύλης λαμβάνεται υπόψη το αντίστοιχο κόστος που προκύπτει μετά την αντίστροφη αναγωγή της ισχύουσας τιμής του φαρμάκου αναφοράς όμοιας φαρμακοτεχνικής μορφής.

4. Για εκείνα τα φάρμακα για τα οποία έχει αναπτυχθεί έρευνα δραστικής ουσίας ή ή συνδυασμού δραστικών, ή φαρμακοτεχνικής μορφής ελληνικής κατοχυρωμένης ευρεσιτεχνίας και για τα οποία υφίστανται κλινικές φαρμακοκινητικές μελέτες και άδεια κυκλοφορίας του Ε.Ο.Φ., στη διαμόρφωση του κοστολογίου θα λαμβάνεται υπόψη και η αξία νέων επενδύσεων, το κόστος έρευνας και ανάπτυξης της δραστικής ουσίας ή της φαρμακοτεχνικής μορφής, καθώς και η αποτίμηση της τεχνογνωσίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις η τιμή τους δεν μπορεί να υπερβαίνει την αξία/τιμή των φαρμάκων αναφοράς ανά στοιχειώδη μονάδα συσκευασίας.

5. Κατά την ανατιμολόγηση εφαρμόζονται αναλογικά τα ως άνω και ο ΚΑΚ οφείλει να καταθέτει κοστολόγιο μαζί με τα απαραίτητα δικαιολογητικά που θα τεκμηριώνουν τα κόστη που δηλώνει.

6. Το ανώτατο ποσοστό καθαρού κέρδους ορίζεται σε 8,5% και υπολογίζεται στο συνολικό κόστος εκτός αποσβέσεων, τόκων και κέρδους υπέρ τρίτων για φασόν.

7. Η τιμή των ως άνω φαρμάκων μπορεί να μειώνεται στη πρώτη ανατιμολόγηση μετά την έναρξη ισχύος της παρούσης σε ποσοστό έως 7% επί της τιμής του αμέσως προηγούμενου δελτίου τιμών. Η τιμή των ως άνω φαρμάκων δεν αυξάνεται στη πρώτη ανατιμολόγηση μετά την έναρξη ισχύος της παρούσης.

8. Φάρμακα κοστολογίου με Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας μικρότερο ή ίσο των 0,20 ευρώ δεν ανατιμολογούνται. Οι τιμές των φαρμάκων κοστολογίου των οποίων το Κόστος Ημερήσιας Θεραπείας κατά την ανατιμολόγηση προκύπτει χαμηλότερο από 0,20 ευρώ μειώνονται μέχρι το όριο αυτό.


Άρθρο 15
Συντελεστές Αναγωγής

1. Για τη διαδικασία αναγωγής χρησιμοποιούνται οι συντελεστές που αναγράφονται στον πίνακα που ακολουθεί: α) Από τη μικρή στη μεγάλη συσκευασία και/ή περιεκτικότητα, η τιμή ανά μονάδα, βαίνει μειούμενη, με ανώτατο όριο το 12%, ως ακολούθως:
Αύξηση Μείωση αναλογικής τιμής (%) Έως 51,67, Από 5,01 έως 10 3,18, Από 10,01 έως 15 4,56, Από 15,01 έως 20 5,83, Από 20,01 έως 25 7,00, Από 25,01 έως 30 8,08, Από 30,01 έως 35 9,07, Από 35,01 έως 40 10,00, Από 40,01 έως 45 10,86, Από 45,01 έως 50 11,67, Από 50,01 έως 60 12,00, Από 60 και άνω κατά περίπτωση.
β) Από τη μεγάλη στη μικρή συσκευασία και/ή περιεκτικότητα, η τιμή υπολογίζεται αναλογικά ανά μονάδα φαρμακοτεχνικής μορφής [ενδεικτικά αναφέρεται ότι μονάδα φαρμακοτεχνικής μορφής είναι το ένα (1) δισκίο, το ένα (1) ml στα πόσιμα διαλύματα, το ένα (1) γραμμάριο στις κρέμες και στις αλοιφές κ.λπ.].

2. Εξαιρούνται οι φαρμακοτεχνικές μορφές των ενέσιμων μιας (1) δόσης (SD), φακελίσκων και οφθαλμικών διαλυμάτων σε μεμονωμένες δόσεις (SD), οι οποίες υπολογίζονται αναλογικά, όπως επίσης και οι συσκευασίες μηνιαίας θεραπείας της ίδιας περιεκτικότητας, όπως αυτές θα καθορίζονται από τη μέση ημερήσια δόση του καταλόγου αποζημιούμενων φαρμάκων.



Άρθρο 16
Εκπτώσεις και πιστώσεις

1. Οι ΚΑΚ μπορούν να παρέχουν πρόσθετη έκπτωση επί της νοσοκομειακής τιμής πώλησης, χωρίς κανένα περιορισμό, για τα φάρμακα που προμηθεύονται το Δημόσιο, τα Κρατικά Νοσοκομεία, οι Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας που αναφέρονται στο άρθρο 37 του ν. 3918/2011, τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ και οι ιδιωτικές κλινικές, με την προϋπόθεση αναγραφής του ποσού της έκπτωσης στο τιμολόγιο πώλησης. Οι ΚΑΚ μπορούν να παρέχουν έκπτωση χωρίς περιορισμό επί της τιμής παραγωγού για τα φάρμακα της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του ν. 3816/2010 και έως ποσοστού 10% επί της χονδρικής τιμής πώλησης, για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα τα οποία πωλούνται προς τους φαρμακέμπορους, τα φαρμακεία και τους συνεταιρισμούς, με την προϋπόθεση της αναγραφής του ποσού της έκπτωσης στο τιμολόγιο πώλησης.

2. Οι χονδρέμποροι μπορούν να παρέχουν έκπτωση έως ποσοστού 10% για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα και έκπτωση χωρίς περιορισμό προς τους φαρμακοποιούς για τα φάρμακα της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του ν. 3816/2010, με την προϋπόθεση αναγραφής του ποσού της έκπτωσης στο τιμολόγιο πώλησης.

3. Οι ΚΑΚ οφείλουν να παρέχουν στα φαρμακεία, στους φαρμακέμπορους και στους συνεταιρισμούς, πίστωση διάρκειας τουλάχιστον δύο (2) μηνών, με την προϋπόθεση αναγραφής της στο τιμολόγιο πώλησης. Οι χονδρέμποροι οφείλουν να παρέχουν στα φαρμακεία και στους συνεταιρισμούς πίστωση διάρκειας τουλάχιστον δύο (2) μηνών, με την προϋπόθεση αναγραφής της στο τιμολόγιο πώλησης.

4. Η διαπίστωση της μη τήρησης των όρων των προηγούμενων παραγράφων, έχει ως συνέπεια την επιβολή των κυρώσεων που προβλέπονται στον νόμο.



Άρθρο 17
Υποχρεώσεις φαρμακευτικών επιχειρήσεων

1. Κοστολογικός Έλεγχος ή έλεγχος επιμέρους στοιχείων των επιχειρήσεων διενεργείται, εφόσον απαιτηθεί, ανεξάρτητα από τον φορολογικό ή άλλο έλεγχο, από υπαλλήλους του Υπουργείου Υγείας, στην έδρα της επιχείρησης. Η επιχείρηση υποχρεούται να θέσει στη διάθεση των υπαλλήλων του Υπουργείου Υγείας, όλα τα βιβλία και στοιχεία που τηρεί. Η αρμόδια υπηρεσία, εφόσον κρίνει αναγκαίο, μπορεί να χρησιμοποιεί στοιχεία συναφών επιχειρήσεων και άλλα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της.

2. Οι επιχειρήσεις που παράγουν ή εισάγουν και άλλα είδη, εκτός των φαρμάκων, πρέπει να τηρούν χωριστούς λογαριασμούς για τον κλάδο φαρμάκων. Την ίδια υποχρέωση έχουν και οι επιχειρήσεις που παράγουν ή συσκευάζουν φάρμακα για λογαριασμό τρίτων (φασόν), σε ό,τι αφορά στα φαρμακευτικά αυτά προϊόντα.

3. Οι φαρμακοβιομηχανίες υποχρεούνται να τηρούν βιβλίο για τα φάρμακα που παράγουν ή συσκευάζουν. Στο βιβλίο αυτό καταχωρούνται, για κάθε φαρμακοτεχνική μορφή φαρμάκου, αναλυτικά και κατά παρτίδα, οι ποσότητες και τα κόστη των πρώτων και βοηθητικών υλών, των υλικών συσκευασίας που χρησιμοποιήθηκαν, καθώς και τα έξοδα παραγωγής και συσκευασίας του φαρμάκου. Ακόμα καταχωρούνται οι ποσότητες που έχουν παραχθεί και το κόστος τους με βάση την εργοστασιακή τιμή πώλησης. Στο τέλος του έτους, καταχωρούνται τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα που αναλογούν στην παραγωγή του φαρμάκου. Το βιβλίο κόστους θεωρείται, πριν τη χρήση του, από την αρμόδια υπηρεσία. Επιχειρήσεις, που έχουν την υποχρέωση να τηρούν τα στοιχεία αυτά σε βιβλίο ή καρτέλες, από τον Κώδικα Φορολογικών Στοιχείων (ΚΦΣ) ή άλλο νόμο, απαλλάσσονται από την υποχρέωση της τήρησης βιβλίων κόστους.

4. Οι φαρμακοβιομηχανίες, αντιπρόσωποι-εισαγωγείς, φαρμακέμποροι και φαρμακοποιοί υποχρεούνται να παρέχουν στη Διεύθυνση Φαρμάκου του Υπουργείου Υγείας και στο Τμήμα Τιμολόγησης Φαρμάκων του Ε.Ο.Φ. κάθε σχετική με τα φάρμακα πληροφορία που τους ζητείται.

5. Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις οφείλουν να διαθέτουν αποθέματα φαρμάκων τριών (3) μηνών, ανά κωδικό Ε.Ο.Φ., σε σχέση με τις αντίστοιχες πωλήσεις του αμέσως προηγούμενου έτους.


Άρθρο 18 Γενικές διατάξεις

1. Οι τιμές των φαρμάκων καθορίζονται για τις συσκευασίες που εγκρίνονται από τον Ε.Ο.Φ. και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ). Οι νοσοκομειακές (μεγάλες) συσκευασίες δεν επιτρέπεται να πωλούνται τμηματικά από τα φαρμακεία.

2. Για φάρμακα των οποίων η άδεια κυκλοφορίας έχει την ένδειξη «ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ», είναι υποχρεωτική η αναγραφή, στην εξωτερική συσκευασία και στην εσώκλειστη οδηγία, καθαρά και μέσα σε ειδικό πλαίσιο, της ένδειξης «ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ».

3. Στην εξωτερική συσκευασία των συνταγογραφούμενων φαρμάκων πρέπει να αναγράφεται η λιανική τιμή πώλησης.

4. Το κόστος μεταφοράς των φαρμάκων, μέχρι την έδρα των επαρχιακών φαρμακαποθηκών και φαρμακείων, βαρύνει τις βιομηχανικές ή εισαγωγικές επιχειρήσεις. Το ίδιο κόστος βαρύνει τους φαρμακέμπορους, για πωλήσεις τους προς επαρχιακά φαρμακεία. Κατ’ εξαίρεση δεν βαρύνει τους φαρμακέμπορους το κόστος μεταφοράς για εκτέλεση παραγγελίας που η αξία της δεν υπερβαίνει τα 10 ευρώ.

5. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ο ΚΑΚ φαρμάκου μπορεί να ζητήσει παρέκκλιση από την καθήλωση των τιμών εάν υπάρχουν ιδιαίτεροι λόγοι που να την δικαιολογούν. Η σχετική αίτηση του πρέπει να περιλαμβάνει επαρκή περιγραφή των λόγων αυτών. Η σχετική απόφαση αιτιολογείται πλήρως και ανακοινώνεται στον αιτούντα εντός ενενήντα (90) ημερών.


Άρθρο 19
Ταινία γνησιότητας ή γραμμωτός κώδικας φαρμάκων

Η υποχρέωση της αναγραφής των στοιχείων που προβλέπονται στην ταινία γνησιότητας ή στον γραμμωτό κώδικα, δεν αναιρεί την υποχρέωση αναγραφής αυτών των στοιχείων και σε άλλα σημεία της συσκευασίας, όπως προβλέπεται από άλλες διατάξεις.

Άρθρο 20 Έναρξη ισχύος -
Καταργούμενες και μεταβατικές διατάξεις

1. Η παρούσα ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

2. Από την έναρξη ισχύος της παρούσας καταργείται η υπ’ αριθμ 32535/30-4-2019 (Β΄1508) απόφαση του Υπουργού Υγείας και κάθε άλλη κανονιστικού περιεχομένου διάταξη που αντιβαίνει στις κανονιστικές διατάξεις της παρούσας.

3. Οι τρέχουσες διαδικασίες τιμολόγησης ή ανατιμολόγησης διενεργούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας.
 

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Αθήνα, 22 Νοεμβρίου 2019
Ο Υπουργός
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΙΚΙΛΙΑΣ

Αναδημοσίευση από το Ενημερωτικό Δελτίο Σεπτεμβρίου 2019 της ΣΟΛ Α.Ε.
www.solcrowe.gr


ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΜΑΤΟΣ ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ (Α.ΝΗ.ΚΟ) Ν.4551/2018 ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Η ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ

ΕΡΩΤΗΜΑ

Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4551/2018 οι πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις ή οντότητες με κριτήριο το καθαρό ύψος του κύκλου εργασιών τους, όπως ορίζεται στις παραγράφους 2 έως 5 του άρθρου 2 του ν. 4308/2014 περί Ε.Λ.Π. που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, εφόσον έχουν την κύρια έδρα τους σε νησί που εφαρμόζεται το μέτρο του Μεταφορικού Ισοδύναμου (Μ.Ι.), δικαιούνται το Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους (Α.ΝΗ.ΚΟ).

Το Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους (Α.ΝΗ.ΚΟ.) είναι το ποσό που καταβάλλεται στην ωφελούμενη μονάδα ή επιχείρηση και που προκύπτει ως η διαφορά του πραγματικού μεταφορικού κόστους της ωφελούμενης μονάδας ή επιχείρησης από το Κατώφλι Μεταφορικού Ισοδυνάμου.

Το Α.ΝΗ.ΚΟ. καταχωρείται ως έσοδο στα λογιστικά βιβλία των επιχειρήσεων και στην Δήλωση Φόρου Εισοδήματος Νομικών Προσώπων (Έντυπο Ν) αναγράφεται στον κωδικό 476 ως αφορολόγητο έσοδο.

Στην παράγραφο 2 του άρθρου 7 του ανωτέρω νόμου, αναφέρεται ότι σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησης του ως άνω ποσού έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 47 του ν.4172/2013.

Ερωτάται:

1. Σε ποιο λογαριασμό των Ιδίων Κεφαλαίων θα καταχωρηθεί το Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους (Α.ΝΗ.ΚΟ.) ως αφορολόγητο έσοδο;

2. Σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής του, πρέπει να υπαχθεί σε φόρο εισοδήματος (ως αφορολόγητο) καθώς και σε φόρο μερίσματος;

Εάν η Εταιρεία έχει λογιστικές ζημίες (σωρευτικές) μπορεί να γίνει διανομή αυτού του αφορολογήτου εσόδου;

ΓΝΩΜΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Η Γνώμη της Φορολογικής Επιτροπής σχετικά με το παραπάνω ερώτημα είναι η εξής:

- Στην παρ. 2 του άρθρου 7 του ν. 4551/2018 «Μηχανισμός εφαρμογής, κρατική εποπτεία, γενικοί όροι υλοποίησης του Μεταφορικού Ισοδυνάμου (Μ.Ι.) και άλλες διατάξεις.» ορίζεται ότι:

«(…)

2. Το Α.ΝΗ.ΚΟ. είναι αφορολόγητο και ακατάσχετο στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης αντίθετης διάταξης, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένες οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση και στο υπόλοιπο Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα. Για το λόγο αυτόν, για την είσπραξή του δεν απαιτείται η προσκόμιση φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας.

Επίσης, δεν προσμετράται στο ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα και δεν υπόκειται στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ν. 4172/2013 (Α΄ 167). Τα παραπάνω ισχύουν και αν ο δικαιούχος είναι νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου, με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 47 του ν. 4172/2013 (Α΄ 167) περί φορολόγησης κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα, σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής του.

...»

- Στο άρθρο 47 του ν. 4172/2013 ορίζεται ότι:

«1. Το κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Γ' , του Μέρους Δεύτερου («Φόρος Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων») του Κ.Φ.Ε., εκτός από τις περιπτώσεις όπου ορίζεται διαφορετικά στο παρόν κεφάλαιο.

Σε περίπτωση κεφαλαιοποίησης ή διανομής κερδών για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων, το ποσό που διανέμεται ή κεφαλαιοποιείται φορολογείται σε κάθε περίπτωση ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από την ύπαρξη φορολογικών ζημιών...».


- Στην παράγραφο 13 του άρθρου 72 του ν. 4172/2013 ορίζεται ότι:

«13. Για ισολογισμούς που κλείνουν με ημερομηνία 31.12.2014 και μετά δεν επιτρέπεται η τήρηση λογαριασμών αφορολόγητου αποθεματικού, πλην των επενδυτικών ή αναπτυξιακών νόμων, του αφορολόγητου αποθεματικού της περίπτωσης ζ' της παραγράφου 3 του άρθρου 28 του ν. 2238/1994, όπως ισχύει μετά τη δημοσίευση του Κ.Φ.Ε. καθώς και ειδικών διατάξεων νόμων.».

- Στην ΠΟΛ.1014/2018 με την οποία ερμηνεύτηκαν οι διατάξεις του άρθρου 27 του ν. 4172/2013 αναφέρονται τα εξής:

«……………………

1. Με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 99 του ν.4446/2016 τροποποιήθηκε το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 47 του ν.4172/2013 προκειμένου για τον προσδιορισμό των κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, στην περίπτωση που λαμβάνει χώρα διανομή ή κεφαλαιοποίηση κερδών χωρίς να έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος (περ. α').

Ειδικότερα, με τις νέες διατάξεις, οι οποίες έχουν εφαρμογή για φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2017 και μετά, ορίζεται ότι σε περίπτωση κεφαλαιοποίησης ή διανομής κερδών για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων, το ποσό που διανέμεται ή κεφαλαιοποιείται φορολογείται σε κάθε περίπτωση ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από την ύπαρξη φορολογικών ζημιών.

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι σε περίπτωση ύπαρξης φορολογικών ζημιών παρελθόντων ετών, οι οποίες μεταφερόμενες (συμψηφιζόμενες) με τα αποτελέσματα του τρέχοντος έτους συνεπάγονται ζημιογόνο αποτέλεσμα και ταυτόχρονα, μέσα στην ίδια χρήση, πραγματοποιείται και διανομή κερδών θα πρέπει τα προς διανομή ποσά να φορολογούνται, κατ' εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 47 του ν.4172/2013, ξεχωριστά (αυτοτελώς).

Το ποσό των κερδών που διανέμεται ή κεφαλαιοποιείται από κέρδη του τρέχοντος φορολογικού έτους που δεν έχουν υπαχθεί σε φορολόγηση προστίθεται στις μεταφερόμενες φορολογικές ζημίες, καθόσον το ποσό αυτό έχει ήδη υπαχθεί σε φορολόγηση με βάση τα αναφερόμενα πιο πάνω και επομένως ο μη συνυπολογισμός του στα αποτελέσματα του τρέχοντος φορολογικού έτους θα είχε ως αποτέλεσμα τη διπλή φορολόγησή του.

(…)

Επομένως, με βάση τις νεώτερες διατάξεις, από 1.1.2017 και μετά οι φορολογικές ζημίες παρελθουσών χρήσεων δεν μπορούν να συμψηφισθούν με αφορολόγητα αποθεματικά για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος, όπως αυτά που έχουν σχηματισθεί με τις διατάξεις του ν.4172/2013, αποθεματικά αναπτυξιακών νόμων καθώς και αποθεματικά του ν. 2238/1994 τα οποία ήταν εκτός πεδίου εφαρμογής των διατάξεων των παραγράφων 12 και 13 του άρθρου 72 του ν.4172/2013. Οι ζημίες αυτές διατηρούνται και μεταφέρονται στο επόμενο φορολογικό έτος με τις προϋποθέσεις του άρθρου 27 του ν.4172/2013, ενώ τα προαναφερθέντα αποθεματικά φορολογούνται ξεχωριστά, μη συναθροιζόμενα με τις ζημίες αυτές.».

- Στην Ε.2023/2019, με την οποία εδόθησαν «Οδηγίες για τη συμπλήρωση και την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων φορολογικού έτους 2018» μεταξύ άλλων αναφέρονται και τα εξής:

«…

7. Στους κωδικούς 495, 474, 458, 465, 466, 470, 463, 467, 459, 468, 471, 469, 559, 752, 475, 473, 462, 476, 477 και 478 αναγράφονται τα έσοδα που με βάση τις αναφερόμενες στους οικείους κωδικούς διατάξεις του ν.4172/2013απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος. Επισημαίνεται ότι οι ως άνω κωδικοί συμπληρώνονται χωρίς να ελέγχεται η επάρκεια κερδών με βάση το ποσό του κωδικού 016. Σε περίπτωση που μετά την αφαίρεση των ως άνω κωδικών από τον κωδικό 024 προκύψει ζημία, η ζημία αυτή αναγνωρίζεται φορολογικά. Τα ίδια ισχύουν και στην περίπτωση που προσαυξάνονται οι ζημίες του κωδικού 224 λόγω της αφαίρεσης των πιο πάνω κωδικών.

Ειδικότερα:

(…)

ιη) Στον κωδικό 476 αναγράφονται τα κεφαλαιακά κέρδη που προκύπτουν από την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου ή εταιρικών ομολόγων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου με άλλους τίτλους κατ' εφαρμογή του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος κατ' εφαρμογή των διατάξεων της παρ.5 του άρθρου 47 του ν.4172/2013.
Στον ίδιο κωδικό καταχωρούνται τα κεφαλαιακά κέρδη που έχουν προκύψει στο πλαίσιο του προγράμματος ανταλλαγής τίτλων βάσει της αριθμ. 1332/15.11.2017 Απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, καθόσον, όπως διευκρινίσθηκε με την ΠΟΛ.1174/2017 εγκύκλιο, αποτελούν μέρος του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού δημόσιου χρέους.

Επίσης, στον κωδικό αυτό καταχωρείται και το Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους (Α.ΝΗ.ΚΟ.) του ν.4551/2018 το οποίο σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 7 του νόμου αυτού είναι αφορολόγητο.

Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση διανομής των ως άνω ποσών έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 47 του ν.4172/2013…».

- Στο Ν 4548/2018 και στο άρθρο 159 με τίτλο «Προϋποθέσεις και περιορισμός διανομής ποσών» ορίζεται ότι:

«1. Με την επιφύλαξη των διατάξεων για τη μείωση του κεφαλαίου, δεν μπορεί να γίνει οποιαδήποτε διανομή στους μετόχους, εφόσον, κατά την ημερομηνία λήξης της τελευταίας χρήσης, το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας (καθαρή θέση), όπως προσδιορίζονται στο νόμο, είναι ή, ύστερα από τη διανομή αυτή, θα γίνει κατώτερο από το ποσό του κεφαλαίου, προσαυξημένου με: (α) τα αποθεματικά, των οποίων η διανομή απαγορεύεται από το νόμο ή το καταστατικό, (β) τα λοιπά πιστωτικά κονδύλια της καθαρής θέσης, τα οποία δεν επιτρέπεται να διανεμηθούν, και (γ) τα ποσά των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων, που δεν αποτελούν πραγματοποιημένα κέρδη. Το ποσό του κεφαλαίου που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο μειώνεται κατά το ποσό του κεφαλαίου που έχει καλυφθεί αλλά δεν έχει καταβληθεί, όταν το τελευταίο δεν εμφανίζεται στο ενεργητικό του ισολογισμού.

2. Το ποσό που διανέμεται στους μετόχους δεν μπορεί να υπερβαίνει:

το ποσό των αποτελεσμάτων της τελευταίας χρήσης που έχει λήξει, προσαυξημένο με τα κέρδη, τα οποία προέρχονται από προηγούμενες χρήσεις και δεν έχουν διατεθεί, και τα αποθεματικά για τα οποία επιτρέπεται και αποφασίστηκε από τη γενική συνέλευση η διανομή τους, μειωμένο:

(α) κατά το ποσό των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων, που δεν αποτελούν πραγματοποιημένα κέρδη,

(β) κατά το ποσό των ζημιών προηγούμενων χρήσεων και

(γ) κατά τα ποσά που επιβάλλεται να διατεθούν για το σχηματισμό αποθεματικών, σύμφωνα με το νόμο και το καταστατικό.

3. Η έννοια της διανομής των παραγράφων 1 και 2 περιλαμβάνει ιδίως την καταβολή μερισμάτων και τόκων από μετοχές.».

- Από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προκύπτει ότι:

1. Το Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους (Α.ΝΗ.ΚΟ.) ως αφορολόγητο έσοδο θα πρέπει να παρακολουθείται σε ιδιαίτερο λογαριασμό των αποθεματικών ή των κερδών εις νέον, με ιδιαίτερο τίτλο που να αναφέρει τη διάταξη σχηματισμού του.

2. Σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησης του Α.ΝΗ.ΚΟ., φορολογείται ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από την ύπαρξη φορολογικών ζημιών σύμφωνα με το άρθρο 47 παρ. 1 του ν. 4172/2013 (οφείλεται φόρος εισοδήματος νομικού προσώπου πλέον φόρος μερισμάτων).

Η διανομή στις ανώνυμες εταιρείες γίνεται με τις προϋποθέσεις και περιορισμούς του άρθρου 159 του ν. 4548/2018.

Τα ανωτέρω περιγραφόμενα αφορούν το φορολογικό χειρισμό των αφορολόγητων αποθεματικών και μόνο.


Νομοθεσία-Νομολογία

Ν. 4451/2018 άρθρο 7
Ν. 4172/2013 άρθρα 47 & 72
Ν. 4548/2018 άρθρο 159
ΠΟΛ.1014/2018
Ε.2023/2019

Αθήνα, 9-10-2019
Α.Π.: 763/Γ/2019

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες
Γ' Μονάδα Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης
Πειραιώς 207 και Αλκίφρονος 92, 118 53 Αθήνα
Τηλ. 210 3401907
fax. 210 3401944

ΠΡΟΣ:
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΑΥΤΟΤΕΛΕΣ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ
ΛΕΩΧΑΡΟΥΣ 2, ΑΘΗΝΆ
Τ. Κ. 10562
FAX: 2103235135

ΘΕΜΑ: Απάντηση ερώτησης

Απαντώντας στα ερωτήματα που τίθενται στο παραπάνω σχετικό, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μας. θα επιθυμούσαμε να σας ενημερώσουμε για τα κάτωθι:

Σύμφωνα με το παρόν νομικό πλαίσιο, το οποίο ορίζεται από το ν. 3213/2013 (άρθ. 6, παρ. 1). όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και ειδικότερα μετά τις αλλαγές που επέφερε ο ν. 4571/2018. η υποβολή Δήλωσης Περιουσιακής Κατάστασης μετά την πάροδο της προθεσμίας που ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 3213/2003, επιτρέπεται ύστερα μόνο από πληρωμή ηλεκτρονικού παράβολου, το ύψος του οποίου εξαρτάται από τις ημέρες καθυστέρησης που έπονται της ημερομηνίας της παραπάνω προθεσμίας. Συγκεκριμένα, εντός τριάντα (30) ημερών από την πάροδο της προθεσμίας αυτής επιτρέπεται η υποβολή ύστερα από πληρωμή ηλεκτρονικού παράβολου εκατό (100) ευρώ για όλους τους υπόχρεους, πλην εκείνων που υποβάλλουν τέτοια δήλωση στην επιτροπή 3Α της Βουλής. Αντίστοιχα για την ίδια κατηγορία υπόχρεων μετά την πάροδο των τριάντα (30) ημερών του προηγουμένου εδαφίου, η υποβολή δήλωσης επιτρέπεται ύστερα από πληρωμή ηλεκτρονικού παράβολου ποσού τριακοσίων (300) ευρώ για την ίδια κατηγορία υπόχρεων.

Τέλος, σας υπενθυμίζουμε, ότι βάσει των κείμενων διατάξεων (άρθρο 6 παρ. 1 του ν. 3213/2003) δύναται να τροποποιηθεί το ποσό των παραβόλων με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφανειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Δοθέντος του πλαισίου αρμοδιοτήτων της, η Γ' Μονάδα της Αρχής καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την εξυπηρέτηση των υπόχρεων προς Δήλωση προσώπων και τη διατήρηση της σύννομης και εύρυθμης λειτουργίας της διαδικασίας υποβολής των δηλώσεων.

Σε κάθε περίπτωση, θα είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση ή πληροφορία κριθεί απαραίτητη.



Η Πρόεδρος της Αρχής
Άννα Ι. Ζαΐρη
Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου

Αριθμ.: 81468/2019

(ΦΕΚ Β' 4277/22-11-2019)

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

Έχοντας υπόψη:

1) Τις διατάξεις:
α. του άρθρου 2 του π.δ. 497/1991 (ΦΕΚ 180/Α΄), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 16 του ν. 4623/2019 (ΦΕΚ 134/Α΄), β. του άρθρου 115 του ν. 4483/2017 (ΦΕΚ 107/Α’ ), «Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.) Ρυθμίσεις σχετικές με την οργάνωση, τη λειτουργία, τα οικονομικά και το προσωπικό των Ο.Τ.Α. Ευρωπαϊκοί Όμιλοι Εδαφικής Συνεργασίας Μητρώο Πολιτών και άλλες διατάξεις»,

2) Τις διατάξεις του άρθρου 90 του Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και Κυβερνητικά Όργανα που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του π.δ. 63/2005 (ΦΕΚ 98/Α΄) «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα».

3) Το π.δ. 141/2017 (ΦΕΚ 180/Α΄), «Οργανισμός Υπουργείου Εσωτερικών» όπως ισχύει.

4) Του π.δ. 81/2019 «Σύσταση, συγχώνευση, μετονομασία και κατάργηση Υπουργείων και καθορισμός αρμοδιοτήτων τους Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων» (ΦΕΚ Α΄ 119).

5) Του π.δ. 83/2019 (ΦΕΚ Α΄ 121) «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».

6) Της αριθμ. 1095Α απόφασης «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Εσωτερικών, Θεόδωρο Λιβάνιο» (ΦΕΚ Β΄ 3180),

7) Το γεγονός ότι από την παρούσα δεν προκύπτει δαπάνη εις βάρος του κρατικού προϋπολογισμού για το τρέχον και τα επόμενα οικονομικά έτη,

αποφασίζουμε:

1) Την εισαγωγή του πεδίου «Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (AMΚΑ)», στα στοιχεία του Δημοτολογίου στο Πληροφοριακό Σύστημα «Μητρώο Πολιτών».

2) Την εκτύπωση του ανωτέρω πεδίου «ΑΜΚΑ» σε όλα τα εκδιδόμενα πιστοποιητικά και βεβαιώσεις του δημοτολογίου.

3) Οι τεχνικές προσαρμογές που θα ακολουθήσουν τις παραπάνω αλλαγές (1 και 2), έχουν ως ακολούθως:

Προστίθεται νέο πεδίο «ΑΜΚΑ» στην ενότητα «Πρόσθετα Προσωπικά Στοιχεία» του δημότη.

Εισαγωγή νέας εγγραφής δημοτολογίου.

Το πεδίο «ΑΜΚΑ» στην ενότητα «Πρόσθετα Προσωπικά Στοιχεία» του δημότη συμπληρώνεται από τον δημοτολόγο κατά την εισαγωγή νέας εγγραφής και η κίνηση καταγράφεται στο ιστορικό της εγγραφής. Κατά την εισαγωγή γίνεται έλεγχος εγκυρότητας της νέας τιμής και ενημερώνεται ο χρήστης σε περίπτωση λάθους. Σε περίπτωση που η εισαγωγή εγγραφής γίνεται με χρήση εκκρεμότητας από το Ληξιαρχείο, δύναται να μεταφερθεί στη δημοτολογική καρτέλα το ΑΜΚΑ που έχει δηλωθεί στη ΛΠ.

Μεταβολή εγγραφής δημοτολογίου.

Το πεδίο «ΑΜΚΑ» στην ενότητα «Πρόσθετα Προσωπικά Στοιχεία» του δημότη ενημερώνεται από τον δημοτολόγο με κατάλληλη κίνηση μεταβολής. Η κίνηση καταγράφεται στο ιστορικό της εγγραφής. Κατά την ενημέρωση γίνεται έλεγχος εγκυρότητας της νέας τιμής και ενημερώνεται ο χρήστης σε περίπτωση λάθους.

Σε περίπτωση που η μεταβολή γίνεται με χρήση εκκρεμότητας, δύναται να μεταφερθεί στη δημοτολογική καρτέλα το ΑΜΚΑ που έχει δηλωθεί στη ΛΠ ή στο δημοτολόγιο της βασικής εγγραφής, κατόπιν αντίστοιχης κίνησης μεταβολής που καταγράφεται στο ιστορικό.

Η παρούσα ισχύει από τη δημοσίευσή της.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 18 Νοεμβρίου 2019

Ο Υπουργός
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΙΚΑΚΟΣ

Αριθμ.: 63327οικ./φ.336/2019

(ΦΕΚ Β' 4277/22-11-2019)

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Έχοντας υπόψη:

1) Τις διατάξεις:
α) του άρθρου 5 παρ. 6 στοιχείο β΄ του ν. 2408/1996 (ΦΕΚ Α΄ 104) «Τροποποίηση Διατάξεων του Ποινικού Κώδικα, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, του Κώδικα Βασικών Κανόνων για τη Μεταχείριση των κρατουμένων και άλλες διατάξεις», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 10 του ν. 3060/2002 (ΦΕΚ Α΄ 242) «Ρύθμιση θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Δικαιοσύνης»,
β) του άρθρου 2 υποπαρ. Δ9 του ν. 4336/2015 «Συνταξιοδοτικές διατάξεις Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης» (ΦΕΚ Α΄ 94),
γ) του άρθρου 7 παρ. 6 περ. δ' του ν. 3469/2006 «Εθνικό Τυπογραφείο Εφημερίς της Κυβερνήσεως και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 131), όπως αντικαταστάθηκε με το άρ. 20 παρ. 3 του ν. 4368/2016 (ΦΕΚ Α΄ 21),
δ) του π.δ. 81/2019 (Α΄ 119), «Σύσταση, συγχώνευση, μετονομασία και κατάργηση Υπουργείων και καθορισμός των αρμοδιοτήτων τους Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων» όπως τροποποιήθηκε με τις διατάξεις των άρθρων 28 έως 41 του ν. 4623/2019 (Α΄ 134) και τις διατάξεις του άρθρου 18 του ν. 4625/2019 (Α΄ 139),
ε) του π.δ. 83/2019 (Α΄ 121) «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» και
στ) του π.δ. 84/2019 «Σύσταση και κατάργηση Γενικών Γραμματειών και Ειδικών Γραμματειών/Ενιαίων Διοικητικών Τομέων Υπουργείων» (Α΄ 123).

2) Την ανάγκη σύστασης και συγκρότησης της αναφερομένης στο θέμα ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής.
 
3) Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού. Μεταγενέστερες ενδεχομένως δαπάνες μετακίνησης, ημερήσιας αποζημίωσης και διανυκτέρευσης, θα καλυφθούν με την έκδοση μεταγενέστερης σχετικής υπουργικής απόφασης, από τις εγγεγραμμένες πιστώσεις του προϋπολογισμού του Υπουργείου Δικαιοσύνης (Ειδικός Φορέας 17-10172010000000 και Αναλυτικοί Λογαριασμοί Εξόδων: 2420404001, 2420403001 και 2420405001), 

αποφασίζουμε:

Α) Τη σύσταση και συγκρότηση ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής με αντικείμενο την κατάρτιση σχεδίου νόμου για τη μετατροπή καταργηθέντων πταισμάτων του Ποινικού Κώδικα και άλλων ειδικών ποινικών νόμων σε διοικητικές κυρώσεις, τη σύνταξη της σχετικής αιτιολογικής έκθεσης, της έκθεσης αξιολόγησης συνεπειών ρυθμίσεων και πίνακα τροποποιούμενων/ καταργούμενων διατάξεων. Η ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή αποτελείται από τους:

1. Λάμπρο Μαργαρίτη του Χρήστου (ΑΔΤ .......), καθηγητή της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ως Πρόεδρο, με αναπληρωτή τον Αδάμ Παπαδαμάκη του Χρήστου (ΑΔΤ ......), καθηγητή της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,
2. Κωνσταντίνο Ρέμελη του Σωτηρίου (ΑΔΤ: ......), καθηγητή Δημοσίου Δικαίου του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου  Θράκης, δικηγόρο,
3. Κωνσταντίνο Τσιμάρα του Δημητρίου (ΑΔΤ : ΑΔΤ ......), αναπληρωτή καθηγητή Δημοσίου Δικαίου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, δικηγόρο ΔΝ, με αναπληρωτή τον Θεόδωρο Καραγιάννη του Δημητρίου (ΑΔΤ:......), δικηγόρο Θεσσαλονίκη, υποψήφιο διδάκτορα Ποινικής Δικονομίας,
4. Αλεξάνδρα Μπαρλά του Παναγιώτη (ΑΔΤ: .....), Εφέτη Δ.Δ. Αθηνών, αποσπασμένη στο Υπουργείο Δικαιοσύνης,
5. Ευαγγελία Στεργίου του Δημητρίου (ΑΔΤ: ......), Εφέτη Αθηνών, αποσπασμένη στο Υπουργείο Δικαιοσύνης,
6. Χαράλαμπο Τσιανάκα  του Δημητρίου  (ΑΔΤ: .......), Δικηγόρο Αθηνών συνεργάτη στο Γραφείο του Υπουργού Δικαιοσύνης, υποψήφιο διδάκτορα Δημοσίου Δικαίου,
7. Ιωάννη Κίτσο του Δημητρίου (ΑΔΤ: ......), μέλος της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, μεταδιδακτορικό ερευνητή Δημοσίου Δικαίου,
8. Στυλιανή Ανδρικοπούλου του Ανδρέα (ΑΔΤ .......), δικηγόρο Αθηνών, συνεργάτιδα στο Γραφείο του Υφυπουργού Δικαιοσύνης,
9. Μαριαλένα Παπανδρέου του Ανδρέα (ΑΔΤ ......) μετακλητή υπάλληλο, κατηγορίας ΠΕ, στο Γραφείο του Υφυπουργού Δικαιοσύνης, ως μέλη.

Χρέη γραμματέα θα εκτελεί ο Φώτιος-Παναγιώτης Κονιαράκης του Δημητρίου (Α.Δ.Τ.: .......), υποψήφιος δικηγόρος, ασκούμενος στο Τμήμα Νομοθετικού Έργου (Α5) της Κ.Υ.Υ.Δ., με αναπληρώτρια τη Δέσποινα Βουζουνεράκη του Δημητρίου (ΑΔΤ: .......), Προϊσταμένη του Τμήματος Νομοθετικού Έργου της Κ.Υ.Υ.Δ.

Η ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή οφείλει να περατώσει το έργο της έως τις 30 Απριλίου 2020.

Β) Στην Πρόεδρο, τα μέλη και στον εκτελών χρέη γραμματέα της ανωτέρω επιτροπής ουδεμία αποζημίωση καταβάλλεται πέραν τυχόν οδοιπορικών εξόδων, ημερήσιας αποζημίωσης και εξόδων διανυκτέρευσης.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 1 Νοεμβρίου 2019

Ο Υπουργός
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΙΑΡΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ υπ' αριθμόν 205/2019

ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Ε' Τμήματος

Συνεδρίαση της 30ης Οκτωβρίου 2019

Σύνθεση:
Πρόεδρος: Μεταξία Ανδροβιτσανέα, Αντιπρόεδρος του Ν.Σ.Κ.
Μέλη: Κωνσταντίνος Γεωργάκης, Αφροδίτη Κουτούκη, Δήμητρα Κεφάλα, Ελένη Σβολοπούλου, Δημήτριος Μακαρονίδης, Αθηνά Αλεφάντη και Ιωάννης Χατζηνέκουρας, Νομικοί Σύμβουλοι.
Εισηγητής: Θεόδωρος Στριλάκος, Πάρεδρος Ν.Σ.Κ.
Αριθμός Ερωτήματος: Το με αριθμό πρωτοκόλλου ΔΙΔΑΔ/Φ.53β/748/10545/28-5- 2019 έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα, Διεύθυνση Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού, Τμήμα Πειθαρχικής Ευθύνης και Δεοντολογίας.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται: α) εάν, ο υπάλληλος που υπηρετεί στο Δημόσιο και είναι διαζευγμένος γονέας που ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια ανηλίκου τέκνου μετά του οποίου κατοικεί, καθώς και ο υπάλληλος, γονέας ανηλίκου τέκνου γεννημένου εκτός γάμου, ο οποίος ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια του τέκνου μετά του οποίου κατοικεί, περιλαμβάνονται στην έννοια του μονογονέα, που προβλέπεται στις διατάξεις της παραγράφου 8 του άρθρου 53 του ν. 3528/2007 και β) εάν για τον καθορισμό των εννοιών του τριτέκνου και του πολυτέκνου γονέα, που αναφέρονται στην ίδια παράγραφο, θα πρέπει να λαμβάνεται κάθε φορά υπ' όψιν ο συνολικός αριθμός των τέκνων, ή ο αριθμός των ανηλίκων τέκνων και μόνο.

Επί του ως άνω ερωτήματος, το Ε' Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, γνωμοδότησε ομόφωνα ως ακολούθως:

ΙΣΤΟΡΙΚΟ:

1. Με το με αριθμό πρωτοκόλλου ΔΙΔΑΔ/Φ.53β/748/10545/28-5-2019 έγγραφο της, η Γενική Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα, Διεύθυνση Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού, Τμήμα Πειθαρχικής Ευθύνης και Δεοντολογίας του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης, κατόπιν υποβολής σχετικών ερωτημάτων από διάφορα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας - Θράκης, υπέβαλε το ακόλουθο ερώτημα προς το Γραφείο Νομικού Συμβούλου:
α) Εάν, ο υπάλληλος που υπηρετεί στο Δημόσιο και είναι διαζευγμένος γονέας που ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια ανηλίκου τέκνου μετά του οποίου κατοικεί, καθώς και ο υπάλληλος, γονέας ανηλίκου τέκνου γεννημένου εκτός γάμου, ο οποίος ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια του τέκνου μετά του οποίου κατοικεί, περιλαμβάνονται στην έννοια του μονογονέα, που προβλέπεται στις διατάξεις της παραγράφου 8 του άρθρου 53 του ν. 3528/2007, λαμβανομένου υπ' όψιν ότι και στις δύο πιο πάνω περιπτώσεις ασκούν την γονική μέριμνα του ανηλίκου από κοινού μετά του άλλου γονέα. Το άρθρο 53 του ν. 3528/2007 (Υπαλληλικός Κώδικας ) έχει τίτλο «Διευκολύνσεις υπαλλήλων με οικογενειακές υποχρεώσεις » και η συγκεκριμένη παράγραφος 8 του άρθρου αυτού ορίζει, ότι οι υπάλληλοι με ανήλικα τέκνα δικαιούνται άδεια μετ' αποδοχών σε περίπτωση ασθενείας των τέκνων τους, διάρκειας 4 εργασίμων ημερών για κάθε ημερολογιακό έτος, διάρκεια η οποία αυξάνεται, σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις, σε 7 εργάσιμες ημέρες για τους τρίτεκνους υπαλλήλους, σε 10 εργάσιμες ημέρες για τους πολύτεκνους υπαλλήλους και σε 8 εργάσιμες ημέρες για τους υπαλλήλους που είναι μονογονείς.
β) Ερωτάται επίσης, εάν για τον καθορισμό των εννοιών του τρίτεκνου και του πολύτεκνου γονέα, που αναφέρονται στην ίδια ως άνω παράγραφο, θα πρέπει να λαμβάνεται κάθε φορά υπ' όψιν ο συνολικός αριθμός των τέκνων ανεξαρτήτως ηλικίας, ή μόνο ο αριθμός των τέκνων που είναι ανήλικα κατά τον χρόνο που ζητείται η χορήγηση αδείας.

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ:
 
2. Οι κρίσιμες εν προκειμένω διατάξεις του Συντάγματος ορίζουν τα ακόλουθα:
«Άρθρο 21
1. Η οικογένεια, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους.
.....................................
3. Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος, της αναπηρίας και για την περίθαλψη των απόρων......» .

3. Εξάλλου, οι εφαρμοστέες εν προκειμένω διατάξεις του Αστικού Κώδικα ορίζουν τα εξής:
«Άρθρο 1441
1. Οι σύζυγοι μπορούν με έγγραφη συμφωνία να λύσουν τον γάμο τους. Η συμφωνία αυτή συνάπτεται μεταξύ των συζύγων με την παρουσία πληρεξούσιου δικηγόρου για καθέναν από αυτούς και υπογράφεται από τους ίδιους και από τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους ή μόνον από τους τελευταίους, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο. Η πληρεξουσιότητα πρέπει να έχει δοθεί μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από την υπογραφή της συμφωνίας.
2. Αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, για να λυθεί ο γάμος πρέπει να ρυθμίζεται η επιμέλειά τους, η επικοινωνία με αυτά και η διατροφή τους, με την ίδια ή με άλλη έγγραφη συμφωνία μεταξύ των συζύγων, που υπογράφεται όπως ορίζεται στην παράγραφο 1 και ισχύει για δύο (2) έτη τουλάχιστον.
3.α) Η έγγραφη συμφωνία για τη λύση του γάμου, καθώς και η συμφωνία για την επιμέλεια, την επικοινωνία και τη διατροφή των ανήλικων τέκνων υποβάλλονται από τους πληρεξούσιους δικηγόρους του κάθε συζύγου, μαζί με τα ειδικά πληρεξούσια σε συμβολαιογράφο...............................  
4. Ο συμβολαιογράφος συντάσσει πράξη με την οποία βεβαιώνει τη λύση του γάμου, επικυρώνει τις συμφωνίες των συζύγων και τις ενσωματώνει σε αυτή. Τη συμβολαιογραφική πράξη υπογράφουν οι σύζυγοι και οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους ή μόνον οι τελευταίοι, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο. Η πληρεξουσιότητα πρέπει να έχει δοθεί μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από την υπογραφή της πράξης. Όταν η βεβαίωση αφορά στην επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή των ανήλικων τέκνων, η πράξη αποτελεί εκτελεστό τίτλο, εφόσον έχουν συμπεριληφθεί στη συμφωνία οι ρυθμίσεις των άρθρων 950 και 951 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Μετά τη λήξη ισχύος της επικυρωμένης συμφωνίας, μπορεί να ρυθμίζεται η επιμέλεια, η επικοινωνία και η διατροφή των τέκνων για περαιτέρω χρονικό διάστημα με νέα συμφωνία και με την ίδια διαδικασία.
5. Η λύση του γάμου επέρχεται με την κατάθεση αντιγράφου της συμβολαιογραφικής πράξης στο ληξιαρχείο όπου έχει καταχωρισθεί η σύσταση του γάμου.
Άρθρο 1484
Αποτελέσματα
Σε περίπτωση αναγνώρισης, εκούσιας ή δικαστικής, αν ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, το τέκνο έχει ως προς όλα θέση τέκνου γεννημένου σε γάμο απέναντι στους δύο γονείς και τους συγγενείς τους.
Άρθρο 1510
Γονική μέριμνα
Η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του. Σε περίπτωση όπου η Γονική μέριμνα παύει λόγω θανάτου, κήρυξης σε Αφάνεια ή έκπτωσης του ενός γονέα, η γονική μέριμνα ανήκει αποκλειστικά στον άλλο. Αν ο ένας από τους γονείς αδυνατεί να ασκήσει τη γονική μέριμνα για πραγματικούς λόγους ή γιατί είναι ανίκανος ή περιορισμένα ικανός για δικαιοπραξία, την ασκεί μόνος ο άλλος γονέας. Η επιμέλεια όμως του προσώπου του τέκνου ασκείται και από τον ανήλικο γονέα.
Άρθρο 1513
Διαζύγιο ή ακύρωση του γάμου
Στις περιπτώσεις διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, η άσκηση της γονικής μέριμνας ρυθμίζεται από το δικαστήριο. Η άσκηση της γονικής μέριμνας μπορεί να ανατεθεί στον έναν από τους γονείς ή, αν αυτοί συμφωνούν ορίζοντας συγχρόνως τον τόπο διαμονής του τέκνου, στους δύο από κοινού. Το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει διαφορετικά, ιδίως να κατανείμει την άσκηση της γονικής μέριμνας μεταξύ των γονέων ή να την αναθέσει σε τρίτον. Για τη λήψη της απόφασής του το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη του τους έως τότε δεσμούς του τέκνου με τους γονείς και τους αδελφούς του, καθώς και τις τυχόν συμφωνίες που έκαναν ο γονείς του τέκνου σχετικά με την επιμέλεια και τη διοίκηση της περιουσίας του..........................        
Άρθρο 1514
Διακοπή της συμβίωσης
Οι διατάξεις του προηγούμενου άρθρου εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις όπου υπάρχει Διακοπή της συμβίωσης των συζύγων.
Άρθρο 1515
Τέκνα χωρίς γάμο των γονέων τους.
Η γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του. ανήκει στη μητέρα του. Σε περίπτωση αναγνώρισης του, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, που όμως την ασκεί αν υπάρχει συμφωνία των γονέων κατά το άρθρο 1513 ή αν έπαυσε η γονική μέριμνα της μητέρας ή αν αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους.
Με αίτηση του πατέρα, το δικαστήριο μπορεί και σε κάθε άλλη περίπτωση να αναθέσει και σε αυτόν την άσκηση της γονικής μέριμνας ή μέρους της, εφόσον αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου.
Σε περίπτωση δικαστικής αναγνώρισης, στην οποία αντιδίκησε ο πατέρας, αυτός δεν ασκεί γονική μέριμνα ούτε αναπληρώνει τη μητέρα στην άσκηση της, εκτός αν υπάρχει συμφωνία των γονέων κατά το άρθρο 1513. Το δικαστήριο μπορεί, αν το επιβάλλει το συμφέρον του τέκνου, να αποφασίσει διαφορετικά με αίτηση του πατέρα, εφόσον έπαυσε η γονική μέριμνα της μητέρας ή αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους ή υπάρχει συμφωνία των γονέων.
Άρθρο 1518
Επιμέλεια του προσώπου
Η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του. Κατά την ανατροφή του τέκνου οι γονείς το ενισχύουν, χωρίς διάκριση φύλου, να αναπτύσσει υπεύθυνα και με κοινωνική συνείδηση την προσωπικότητά του....................... 
Άρθρο 1537
Έκπτωση των γονέων
Ο γονέας εκπίπτει από τη γονική μέριμνα αν καταδικάστηκε τελεσίδικα σε φυλάκιση τουλάχιστον ενός μηνός για αδίκημα που διέπραξε με δόλο και που αφορά τη ζωή, την υγεία και τα ήθη του τέκνου. Το δικαστήριο μπορεί, σ' αυτή την περίπτωση, εκτιμώντας τις περιστάσεις, να αφαιρέσει από το γονέα τη γονική μέριμνα και ως προς τα λοιπά τέκνα του, ύστερα από αίτηση του άλλου γονέα, των πλησιέστερων συγγενών ή του εισαγγελέα.
Άρθρο 1538
Παύση της γονικής μέριμνας
Η γονική μέριμνα παύει στο σύνολο της, ως προς τον ένα γονέα, αν αυτός εκπέσει σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο ή πεθάνει ή κηρυχθεί σε Αφάνεια, και ως προς τους δύο γονείς, αν το τέκνο ενηλικιωθεί ή πεθάνει ή κηρυχθεί σε Αφάνεια.».

4. Οι ερμηνευτέες διατάξεις του άρθρου 53 του ν. 3528/2007 «Κώδικας Δημοσίων Πολ. Διοικ. Υπαλλήλων & Υπαλλήλων ΝΠΔΔ » ορίζουν τα ακόλουθα:
«Διευκολύνσεις υπαλλήλων με οικογενειακές υποχρεώσεις
1. Η προβλεπόμενη, από την παράγραφο 2 του άρθρου 51 του παρόντος, άδεια χορηγείται στον φυσικό, θετό και ανάδοχο γονέα υποχρεωτικά, χωρίς γνώμη υπηρεσιακού συμβουλίου, όταν πρόκειται για ανατροφή παιδιού ηλικίας έως και έξι (6) ετών ή έως οκτώ (8) ετών εφόσον η υιοθεσία δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι την ηλικία των έξι (6) ετών. Διάστημα τριών (3) μηνών της άδειας αυτής χορηγείται με πλήρεις αποδοχές στην περίπτωση γέννησης τρίτου (3ου) παιδιού και άνω.
2. Ο χρόνος εργασίας του γονέα υπαλλήλου μειώνεται κατά δύο (2) ώρες ημερησίως εφόσον έχει τέκνα ηλικίας έως δύο (2) ετών και κατά μία (1) ώρα, εφόσον έχει τέκνα
Γνωμοδότηση 205/2019 ηλικίας από δύο (2) έως τεσσάρων (4) ετών. Ο γονέας υπάλληλος δικαιούται εννέα (9) μήνες άδεια με αποδοχές για ανατροφή παιδιού, εφόσον δεν κάνει χρήση του κατά το προηγούμενο εδάφιο μειωμένου ωραρίου. Για το γονέα που είναι άγαμος ή χήρος ή διαζευγμένος ή έχει αναπηρία 67% και άνω, το κατά μία ώρα μειωμένο ωράριο του πρώτου εδαφίου ή η άδεια του προηγούμενου εδαφίου προσαυξάνονται κατά έξι (6) μήνες ή ένα (1) μήνα αντίστοιχα.
Στην περίπτωση γέννησης 4ου τέκνου, το μειωμένο ωράριο εργασίας παρατείνεται για δύο (2) ακόμα έτη. Σε περίπτωση γέννησης διδύμων, τριδύμων κλπ. τέκνων χορηγείται επιπλέον άδεια ανατροφής χρονικής διάρκειας έξι (6) μηνών με αποδοχές για κάθε τέκνο πέραν του ενός.
3. Αν και οι δύο γονείς είναι υπάλληλοι, με κοινή τους δήλωση που κατατίθεται στις υπηρεσίες τους καθορίζεται ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση των διευκολύνσεων του παρόντος άρθρου, εκτός αν με τη δήλωση αυτή καθορίσουν χρονικά διαστήματα που ο καθένας θα κάνει χρήση, αλλά πάντοτε διαδοχικώς και μέσα στα χρονικά όρια της προηγούμενης παραγράφου.
Αν η σύζυγος του υπαλλήλου ή ο σύζυγος της υπαλλήλου εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα, εφόσον δικαιούται όμοιων ολικώς ή μερικώς διευκολύνσεων, ο σύζυγος ή η σύζυγος υπάλληλος δικαιούται να κάνει χρήση των διευκολύνσεων της παραγράφου 2 κατά το μέρος που η σύζυγος αυτού ή ο σύζυγος αυτής δεν κάνει χρήση των δικών της ή των δικών του δικαιωμάτων ή κατά το μέρος που αυτά υπολείπονται των διευκολύνσεων της παραγράφου 2.
4. Όταν ο ένας γονέας λάβει την άδεια της παρ. 1 του παρόντος, ο άλλος δεν έχει δικαίωμα να κάνει χρήση των διευκολύνσεων της παρ. 2 του άρθρου αυτού για το ίδιο διάστημα.
5. Σε περίπτωση διάστασης, διαζυγίου, χηρείας ή γέννησης τέκνου χωρίς γάμο των γονέων του, την άδεια της παρ. 1 και τις διευκολύνσεις της παρ. 2 του παρόντος άρθρου δικαιούται ο γονέας που ασκεί την επιμέλεια.
6. Οι υπηρεσίες υποχρεούνται να διευκολύνουν τους υπαλλήλους που έχουν τέκνα τα οποία παρακολουθούν μαθήματα πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, για να επισκέπτονται το σχολείο των παιδιών τους, με σκοπό την παρακολούθηση της σχολικής τους επίδοσης.
7. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής των διατάξεων της προηγούμενης παραγράφου και καθορίζεται το ανώτατο όριο ημερών απουσίας.
8. Υπάλληλοι που έχουν ανήλικα τέκνα δικαιούνται άδεια με αποδοχές έως τέσσερις (4) εργάσιμες ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος σε περίπτωση ασθένειας των τέκνων τους. Για τους υπαλλήλους που είναι τρίτεκνοι η ως άνω άδεια ανέρχεται σε επτά (7) εργάσιμες ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος και για τους υπαλλήλους που είναι πολύτεκνοι σε δέκα (10) εργάσιμες ημέρες.
Για τους υπαλλήλους που είναι μονογονείς, η ως άνω άδεια ανέρχεται σε οκτώ (8) εργάσιμες ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος    » .

Οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 51 του ν. 3528/2007, στις οποίες παραπέμπει η παράγραφος 1 του άρθρου 53 του ίδιου νόμου, που παρατίθεται ανωτέρω, ορίζει τα εξής:
«Άδειες χωρίς αποδοχές
2. Στους υπαλλήλους επιτρέπεται η χορήγηση άδειας χωρίς αποδοχές συνολικής διάρκειας έως «πέντε (5) ετών», ύστερα από αίτηση τους και γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου, για σοβαρούς ιδιωτικούς λόγους......» .

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ:

Από τις προαναφερθείσες διατάξεις, σε συνδυασμό με τα στοιχεία του φακέλου που αφορούν το εν λόγω ερώτημα, συνάγονται τα ακόλουθα :

5. Η νομική έννοια «οικογένεια» δεν προσδιορίζεται νομοθετικά παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις . Ομοίως , ο νομοθέτης δεν έχει καθορίσει ενιαίο περιεχόμενο για την έννοια της μονογονεϊκής οικογένειας, η οποία διαφοροποιείται από διάταξη σε διάταξη, ανάλογα με τη φύση της εκάστοτε ρυθμιστέας σχέσης . Κατά τα γενόμενα δεκτά από την επιστήμη του οικογενειακού δικαίου, μια συνήθη διάκριση της οικογένειας αποτελεί ο διαχωρισμός σε άρτια ή ολοκληρωμένη και σε μη άρτια ή ατελή οικογένεια. Η άρτια ή ολοκληρωμένη οικογένεια αποτελείται από τον άνδρα, τη γυναίκα και το παιδί ή τα παιδιά τους, ενώ μη άρτια ή ατελής είναι η οικογένεια όπου λείπει κάποιος από τους παραπάνω. Με την έννοια αυτή μη άρτια είναι η οικογένεια όπου δεν υπάρχουν καθόλου παιδιά, καθώς και η μονογονεϊκή οικογένεια (one parent family), όπου είτε υπήρξε από την αρχή ένας μόνο γονέας, όπως λ.χ. μια άγαμη μοναχική μητέρα με το παιδί της, είτε ο ένας από τους γονείς έπαψε να ζει με την οικογένεια αργότερα λόγω διαζυγίου ή θανάτου (βλ. αναλυτικά Απ. Γεωργιάδη Οικογενειακό Δίκαιο εκδ. 2017 σελ. 8-9 και Ε. Κουνουγέρη Μανωλεδάκη Οικογενειακό Δίκαιο έκδοση 2018 σελ. 19-23).

Είναι γενικά αποδεκτό ότι οι έννοιες της γονικής μέριμνας και της επιμέλειας ευρίσκονται στο επίκεντρο των ρυθμιζόμενων από το νόμο σχέσεων γονέων και τέκνων, Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1510 § 1 εδ. 1 ΑΚ η γονική μέριμνα αποτελεί και δικαίωμα και καθήκον των γονέων. Το δικαίωμα της γονικής μέριμνας είναι υποχρεωτικό και προσωποπαγές. Έτσι δεν είναι δυνατή ούτε η παραίτηση από το δικαίωμα τούτο ούτε η υποκατάσταση του φορέα της γονικής μέριμνας με μεταβίβασή της σε άλλον (βλ. αναλυτικά Ε. Κουνουγέρη Μανωλεδάκη ο.π. τόμος 2 σελ. 273-274 και 285-293 ) .

Η σπουδαιότερη από τις τρεις λειτουργίες της γονικής μέριμνας (ή το σπουδαιότερο από τα επιμέρους δικαιώματα και καθήκοντά της) είναι αναμφίβολα η επιμέλεια του προσώπου του παιδιού, που στοχεύει στην ανάπτυξή του ως προσωπικότητας στον ιδεωδέστερο δυνατό βαθμό προς όφελος και του ίδιου αλλά και της κοινωνίας της οποίας θα αποτελέσει μέλος.

Κατά το άρθρο 1518 ΑΚ η επιμέλεια περιλαμβάνει την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση, την εκπαίδευση και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του παιδιού. Στην έννοια της επιμέλειας περιλαμβάνεται κάθε. φροντίδα ή μέτρο σχετικό με την πνευματική, την ψυχική, αλλά και τη σωματική, ασφαλώς, ανάπτυξη του ανηλίκου· εδώ υπάγονται, επομένως, και η μέριμνα για την τροφή, το ντύσιμο και την υγεία του παιδιού.

Το πιο κρίσιμο ζήτημα για το οποίο είναι υπεύθυνος ο γονέας που ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια , είναι προφανώς η φροντίδα για την υγεία του παιδιού. Πρόκειται για τη σωματική και ψυχική υγεία του, την οποία έχει υποχρέωση να φροντίζει ο υπεύθυνος για την ιατρική παρακολούθηση του παιδιού γονέας, ο οποίος συγκατοικεί με το τέκνο και έχει επίσης την ευθύνη να χορηγεί τη συναίνεσή του για τη διενέργεια των ιατρικών πράξεων που το αφορούν (βλ. αναλυτικά για την ευθύνη του γονέα που ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια του τέκνου, να φροντίζει και την υγεία αυτού σε Β. Βαθρακοκοίλη, ΕΡΜΑΚ - Οικογενειακό Δίκαιο, υπό άρθρο 1518 ΑΚ , παράγραφος 30).

Η επιμέλεια, ως επιμέρους περιεχόμενο της γονικής μέριμνας, ασκείται και από τους δύο γονείς από κοινού, εκτός αν υπάρχει περίπτωση επιτρεπτής ή αναγκαστικής άσκησής της από τον ένα μόνο γονέα (βλ. ΑΚ 1510 §§ 2 και 3, 1513, 1514, 1515, 1516, 1532). Ο κανόνας της από κοινού άσκησης της επιμέλειας είναι φυσικά αναγκαστικού δικαίου. Τούτο σημαίνει ότι δεν είναι έγκυρη η συμφωνία των γονέων να αναλάβει λ.χ. ο ένας μόνο από αυτούς την επιμέλεια του παιδιού και ο άλλος να παραιτηθεί από αυτήν ολοκληρωτικά, με την εξαίρεση βεβαίως των διατάξεων του άρθρου 1441 ΑΚ, περί ρυθμίσεως της επιμέλειας των ανηλίκων τέκνων με συμφωνία των συζύγων, κατά την σύναψη συμφωνίας για την λύση του γάμου (βλ. Ε. Κουνουγέρη - Μανωλεδάκη ο.π. σελ. 323-327 , Απ. Γεωργιάδη ο.π. σελ. 563-565 και 580-583 , Π. Φίλιου Οικογενειακό Δίκαιο εκδ. 2011 σελ. 335-340 ) . Το τέκνο το οποίο γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων του, αλλά στη συνέχεια αναγνωρίστηκε εκούσια ή δικαστικά, αποκτά ως προς όλα τα ζητήματα θέση τέκνου γεννημένου σε γάμο απέναντι στους δύο γονείς και στους συγγενείς τους ( βλ. Π. Φίλιο ο.π. σελ. 209-210) . Στην περίπτωση της εκούσιας ή της δικαστικής αναγνώρισης του τέκνου, η γονική μέριμνα και η επιμέλεια αυτού ασκούνται από τους γονείς σύμφωνα με τους όρους και τις διακρίσεις που τίθενται αναλυτικά από τις διατάξεις του άρθρου ΑΚ 1515 (βλ. αναλυτικά για τις διακρίσεις ανάμεσα στις περιπτώσεις της εκούσιας και της δικαστικής αναγνώρισης με αγωγή του πατέρα ή των γονέων του, από τη μια πλευρά, και στις περιπτώσεις της δικαστικής αναγνώρισης όπου ο πατέρας έχει εμφανιστεί στη δίκη ως εναγόμενος και έχει αντιδικήσει με τη μητέρα ή με το παιδί, από την άλλη σε Κουνουγέρη - Μανωλεδάκη ο.π. σελ. 286-293 ) .

6. Όπως έχει κριθεί (βλ. ΔιοικΕφθεσ757/2008 από «ΝΟΜΟΣ»), με τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 53 του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα υλοποιήθηκαν (εκτός των άλλων ) και τα γενόμενα δεκτά με την υπ' αρ. 3216/2003 απόφαση της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία ετέθη νομολογιακός κανόνας που έγινε δεκτός από τον νομοθέτη, κατά τον οποίο οι διατάξεις νόμων περί παροχής διευκολύνσεων σε εργαζόμενους γονείς ερμηνεύονται τόσο ενόψει του ανωτέρω άρθρου 21 του Συντάγματος που θέτει την μητρότητα και την παιδική ηλικία υπό την προστασία του Κράτους και αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του οξυμένου δημογραφικού προβλήματος της χώρας, όσο και της αρχής του κοινοτικού δικαίου περί σιιμφιλιώσεως της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Εξάλλου, όπως προκύπτει και από την αιτιολογική έκθεση του άρθρου 31 του ν. 4440/2016, με τις διατάξεις του οποίου θεσπίστηκε για πρώτη φορά το δικαίωμα αυξημένης άδειας για τους μονογονείς, το δικαίωμα αυτό χορηγήθηκε στον γονέα, ο οποίος κατοικεί με το ανήλικο τέκνο και έχει την αποκλειστική ευθύνη για την παρακολούθηση και την φροντίδα της υγείας του, ώστε αυτός να μπορεί να ανταποκριθεί άμεσα και αποτελεσματικά στις απαιτήσεις του λειτουργήματος του (βλ. Π. Φίλιο ο.π. σελ. 235-240). Ορθότερο επομένως είναι να γίνει δεκτό, ότι το ως άνω ευεργέτημα των οκτώ εργασίμων ημερών το χρόνο χορηγείται στον μονογονέα, ο οποίος κατοικεί μαζί με το ανήλικο τέκνο του και του έχει ανατεθεί με δικαστική απόφαση αποκλειστικά η επιμέλεια του ανηλίκου, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι ασκεί την γονική μέριμνα μαζί με τον άλλο γονέα. Τούτο πρέπει να γίνει δεκτό ( εκτός των άλλων) και διότι η αποτελεσματική φροντίδα της υγείας του ανηλίκου τέκνου , απαιτούν καθημερινή, συνεχή και άμεση ( προσωπική ) επαφή με το ανήλικο, έτσι ώστε όλα τα προβλήματα να διαπιστώνονται και να αντιμετωπίζονται εγκαίρως , ώστε να μην προκύψει οποιοσδήποτε κίνδυνος για την υγεία του ανηλίκου λόγω καθυστερημένης διάγνωσης και λήψης των αναγκαίων μέτρων, λαμβανομένου υπ' όψιν ότι ο άλλος γονέας μπορεί να κατοικεί και σε διαφορετική πόλη. Και είναι μεν αληθές, ότι και ο γονέας από τον οποίο έχει αφαιρεθεί το δικαίωμα της επιμέλειας του ανηλίκου, αλλά όχι και η γονική μέριμνα, έχει δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων για σημαντικά θέματα της ζωής του παιδιού (ονοματοδοσία, επιλογή Θρησκεύματος, συναίνεση στις ιατρικές επεμβάσεις, βλ. αναλυτικά για τη διάκριση γονικής μέριμνας και επιμέλειας ΑΠ 1321/1992 και 215/1998 από «ΝΟΜΟΣ»), στερείται όμως (κατά κανόνα) της δυνατότητας άμεσης και καθημερινής επίβλεψης και παρακολούθησης της υγείας του ανηλίκου, εφόσον δεν συγκατοικεί μαζί του, σε αντίθεση με τον ασκούντα την επιμέλεια γονέα, ο οποίος ορθό είναι να έχει δικαίωμα λήψεως διπλάσιου αριθμού εργασίμων ημερών αδείας για την περίπτωση ασθένειας του τέκνου (οκτώ αντί για τέσσερις).
 
Ισχυρό επιχείρημα υπέρ της αποδοχής της πιο πάνω ερμηνευτικής εκδοχής παρέχεται και από την ανάλογη ρύθμιση της παραγράφου 5 του άρθρου 53 του ν. 3528/2007, σύμφωνα με την οποία σε περίπτωση διάστασης, διαζυγίου, χηρείας ή γέννησης τέκνου χωρίς γάμο των γονέων του, την άδεια της παρ. 1 του ίδιου άρθρου (πρόκειται για άδεια χορηγούμενη υποχρεωτικά και χωρίς γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου διάρκειας έως πέντε ετών για την ανατροφή παιδιού ηλικίας έως έξι ετών) καθώς επίσης και τις διευκολύνσεις της παρ. 2 του άρθρου αυτού ( πρόκειται για το δικαίωμα μειωμένου ωραρίου που έχει ο γονέας - υπάλληλος με αναπηρία ή με τέκνα ηλικίας έως δύο ή τεσσάρων ετών, ανάλογα με τις εκεί προβλεπόμενες διακρίσεις) δικαιούται ο γονέας που ασκεί την επιμέλεια του τέκνου, χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε αναφορά στην άσκηση της γονικής μέριμνας.

Προφανώς δεν συντρέχει οποιοσδήποτε λόγος για να θεωρηθεί ότι ο νομοθέτης παρέχει τις διευκολύνσεις της παραγράφου 5 του άρθρου 53 του ν. 3528/2007 στον υπάλληλο γονέα που ασκεί την επιμέλεια του τέκνου, ενώ αντίθετα για την παροχή των διευκολύνσεων της παραγράφου 8 του ίδιου άρθρου απαιτεί την αποκλειστική άσκηση της γονικής μέριμνας.

Ορθό επίσης είναι να γίνει δεκτό, ότι αναγκαία προϋπόθεση για την χορήγηση της αυξημένης άδειας, είναι να προσκομίσει ο ενδιαφερόμενος δικαστική απόφαση με την οποία του έχει ανατεθεί αποκλειστικά η άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου. Τούτο διότι, λόγω του αναγκαστικού και προσωποπαγούς χαρακτήρα των καθηκόντων του γονέα, δεν είναι νόμιμο με απόφαση των γονέων του ανηλίκου να αφαιρεθεί πλήρως η άσκηση της επιμέλειας από τον ένα γονέα και να ανατεθεί αποκλειστικά στον άλλο. Διαφορετικό είναι το ζήτημα της παρεχόμενης στους γονείς δυνατότητας να καθορίσουν με μεταξύ τους συμφωνία και χωρίς την παρέμβαση του Δικαστηρίου μία μερική κατανομή των καθηκόντων στο πλαίσιο πάντοτε της από κοινού άσκησης της γονικής μέριμνας ( βλ. αναλυτικά ως προς το ζήτημα αυτό Κουνουγέρη - Μανωλεδάκη ο.π. σελ. 312-323 , ομοίως και Απ. Γεωργιάδης ο.π. σελ. 563-564, όπου γίνεται δεκτό, ότι οποιαδήποτε συμφωνία των γονέων για αποκλειστική ανάθεση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου στον ένα από τους δύο, για να αναπτύξει έννομα αποτελέσματα, πρέπει προηγουμένως να επικυρωθεί από το Δικαστήριο, επίσης βλ. σχετικά και τις διαφορετικές απόψεις που περιλαμβάνονται στην ΓνΝΣΚ110/2015, με την οποία πάντως ερμηνεύτηκαν οι διατάξεις του άρθρου 1441 ΑΚ πριν την τελευταία τροποποίηση του άρθρου αυτού από το άρθρο 22 παρ. 2 του ν. 4509/2017) . Κατ' εξαίρεση και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις του άρθρου 1441 Λ Κ , όπως αυτές ισχύουν σήμερα, πρέπει να γίνει δεκτό, ότι αποκλειστική άσκηση της επιμέλειας νομίμως ανατίθεται στον σύζυγο - υπάλληλο, σε περίπτωση έγγραφης συμφωνίας των συζύγων για τη λύση του γάμου, με τους όρους και τις προϋποθέσεις των ως άνω διατάξεων και επομένως, στην περίπτωση αυτή και μόνο, αρκεί για την χορήγηση της άδειας να προσκομίσει στην αρμόδια υπηρεσία ο υπάλληλος αντίγραφο της πιο πάνω συμφωνίας, χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση δικαστικής απόφασης για την αποκλειστική ανάθεση της επιμέλειας του τέκνου .

7. Τα ανωτέρω ισχύουν, τηρουμένων των αναλογιών, και στην περίπτωση που ο μονογονέας έχει αποκλειστικό δικαίωμα άσκησης της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου, που έχει γεννηθεί και παραμένει εκτός γάμου, ενώ ασκεί την γονική μέριμνα από κοινού με τον άλλο γονέα. Εφόσον στο έγγραφο της ερωτώσας υπηρεσίας, στο δεύτερο σκέλος του πρώτου ερωτήματος, αναφέρεται ως δεδομένο ότι η γονική μέριμνα ασκείται και από τους δύο γονείς, τούτο σημαίνει ότι έχει λάβει χώρα δικαστική ή εξώδικη αναγνώριση του ανηλίκου τέκνου, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που αναλυτικά ορίζονται στο άρθρο ΑΚ 1515 . Επομένως και στην περίπτωση αυτή θα πρέπει ο μονογονέας που υποβάλλει το αίτημα για την χορήγηση αδείας οκτώ εργασίμων ημερών, να προσκομίσει στην αρμόδια υπηρεσία δικαστική απόφαση για την αποκλειστική ανάθεση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου σε αυτόν.

8. Σχετικά με το δεύτερο ερώτημα της υπηρεσίας, που αφορά στον αριθμό των ανηλίκων τέκνων για τους τρίτεκνους και τους πολύτεκνους γονείς - υπαλλήλους, που δικαιούνται το ευεργέτημα των επί πλέον ημερών αδείας, λεκτέα τα ακόλουθα:

Στην αιτιολογική έκθεση του άρθρου 31 του ν. 4440/2016, με το οποίο προστέθηκε για πρώτη φορά παράγραφος 8 στο άρθρο 53 του Κώδικα Δημοσίων Υπαλλήλων (στη συνέχεια αντικαταστάθηκε με το άρθρο 76 του ν. 4590/2019 και με αυτό το περιεχόμενο ισχύει σήμερα), αναφέρονται τα ακόλουθα : « Με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 31 λαμβάνεται μέριμνα για τη διευκόλυνση των υπαλλήλων του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., των ΟΤΑ και των Ν.Π.Δ.Δ. αυτών να ανταποκριθούν στην ανάγκη φροντίδας των ανήλικων τέκνων τους στην περίπτωση που αυτά ασθενούν με τη θεσμοθέτηση δικαιώματος άδειας με αποδοχές τεσσάρων ημερών το έτος. Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για τους μονογονείς με αύξηση των ημερών σε έξι το έτος.».

Από τα ανωτέρω, αλλά και την σαφή και κατηγορηματική διατύπωση των δύο πρώτων εδαφίων της παραγράφου 8 του άρθρου 53, όπως αυτή ισχύει, σύμφωνα με την οποία η ρύθμιση αφορά αποκλειστικά και μόνο στους γονείς - υπαλλήλους με ανήλικα τέκνα τα οποία ασθένησαν, λαμβανομένου υπ' όψιν και ότι, κατά την αναφορά που γίνεται αμέσως παρακάτω στην ιδιότητα του τρίτεκνου και του πολύτεκνου, διευκρινίζεται ότι πρόκειται για την ίδια ως άνω άδεια του πρώτου εδαφίου , σαφώς προκύπτει, ότι ο νομοθέτης δεν απέβλεψε γενικά και αόριστα στον συνολικό αριθμό των τέκνων του γονέα - υπαλλήλου που ζητάει την άδεια, αλλά ειδικά και συγκεκριμένα στον αριθμό των ανηλίκων τέκνων τα οποία ο γονέας - υπάλληλος έχει την ευθύνη να φροντίζει κατά τον χρόνο που κάποιο από τα ανήλικα τέκνα του ασθενεί και ζητείται η χορήγηση της σχετικής αδείας (ομοίως έκρινε και η πλειοψηφία στην ΓνΝΣΚ 408/2014, στην ανάλογη περίπτωση της χορήγησης της αδείας που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 51 και της παρ. 1 του άρθρου 53 του ν. 3528/2007). Εξάλλου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1510 ΑΚ, οι γονείς έχουν υποχρέωση φροντίδας του τέκνου και επιμέλειας των υποθέσεών του στο πλαίσιο της γονικής μέριμνας, μόνο για όσο χρόνο το τέκνο είναι ανήλικο και επομένως, και για την παροχή των συγκεκριμένων διευκολύνσεων που παρέχει η παράγραφος 8 του άρθρου 53 προς τους υπαλλήλους - γονείς, ορθό είναι να λαμβάνεται υπ' όψιν μόνο ο αριθμός των ανηλίκων τέκνων κατά τον χρόνο υποβολής της αιτήσεως για την παροχή της αδείας.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

9. Κατόπιν των ανωτέρω, η απάντηση του Ε' Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους επί του τεθέντος ερωτήματος είναι ότι:

Α) Ο υπάλληλος που υπηρετεί στο Δημόσιο και είναι διαζευγμένος γονέας που ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια ανηλίκου τέκνου μετά του οποίου κατοικεί, καθώς και ο υπάλληλος, γονέας ανηλίκου τέκνου γεννημένου εκτός γάμου, ο οποίος ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια του τέκνου μετά του οποίου κατοικεί, περιλαμβάνονται στην έννοια του μονογονέα, που προβλέπεται στις διατάξεις της παραγράφου 8 του άρθρου 53 του ν. 3528/2007, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι ασκούν την γονική μέριμνα του ανηλίκου από κοινού μετά του άλλου γονέα.

Β) Για τον καθορισμό των εννοιών του τρίτεκνου και του πολύτεκνου γονέα - υπαλλήλου, που αναφέρονται στην ίδια ως άνω παράγραφο, θα πρέπει να λαμβάνεται κάθε φορά υπ' όψιν μόνο ο αριθμός των τέκνων που είναι ανήλικα κατά τον χρόνο που ζητείται η χορήγηση αδείας και όχι ο συνολικός αριθμός των τέκνων ανεξαρτήτως ηλικίας.
 
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ

Αθήνα, 1-11-2019

Η Πρόεδρος του Τμήματος
Μεταξία Ανδροβιτσανέα
Αντιπρόεδρος του Ν.Σ.Κ.

Ο Εισηγητής
Θεόδωρος Στριλάκος
Πάρεδρος του Ν.Σ.Κ.

Του Γιώργου Δαλιάνη*
www.artion.gr

Οι δοσοληψίες μεταξύ συγγενών αποτελούν μία πολύ διαδεδομένη πρακτική που είναι συνυφασμένη με την κοινωνική παράδοση της χώρας μας. Οι δοσοληψίες αυτές εδράζονται στους οικογενειακούς δεσμούς και μπορούν να λάβουν πολλές μορφές, να είναι δηλαδή άτυπα δάνεια, δάνεια καταρτιζόμενα εγγράφως, δωρεές άτυπες και μη, γονικές παροχές και άλλες συναφείς πράξεις. Τι συμβαίνει, όμως, όταν στα πλαίσια ενός φορολογικού ελέγχου καλείται ο ελεγχόμενος να λογοδοτήσει για δοσοληψίες που πραγματοποίησε με συγγενικά του πρόσωπα;

Στο παρόν άρθρο θα εξετάσουμε τη φορολογική αντιμετώπιση της οποίας τυγχάνουν ή εν πάση περιπτώσει θα έπρεπε να τυγχάνουν οι συναλλαγές μεταξύ συγγενών, όταν αυτές γίνονται αντικείμενο του φορολογικού ελέγχου.

Αρχικά, θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι προερχόμενες από συγγενικά πρόσωπα πιστώσεις (ονομαστικές καταθέσεις) που αποτελούν αντικείμενο ελέγχου του προσωπικού λογαριασμού ενός προσώπου δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να θεωρούνται αγνώστου προελεύσεως εισόδημα, καθώς δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος για έναν τέτοιο χαρακτηρισμό. Σε περίπτωση, λοιπόν, που οι ονομαστικές πιστώσεις σε έναν προσωπικό λογαριασμό ελεγχόμενου προσώπου προέρχονται από συγγενικά του πρόσωπα, είναι γνωστή η προέλευση του ποσού αυτού.

Περιπτωσιολογία:

1. Άτυπο δάνειο ή δάνειο που προκύπτει από έγγραφα

Ως γνωστόν, οι ιδιωτικές δανειακές συμβάσεις, οι συμβάσεις δηλαδή που συνάπτονται μεταξύ ιδιωτών και όχι με πιστωτικά ιδρύματα, μπορούν να καταρτίζονται εγγράφως, μπορεί όμως να είναι και άτυπες, χωρίς τήρηση του έγγραφου τύπου.

Αν η σύμβαση του δανείου καταρτιστεί εγγράφως υποβάλλεται στο οικείο αναλογικό τέλος χαρτοσήμου (σ.σ. μεταξύ ιδιωτών το τέλος χαρτοσήμου ανέρχεται σε 3,6%), ενώ η σχετική προς τη σύμβαση αυτή εξοφλητική απόδειξη δεν υπόκειται σε κανένα τέλος χαρτοσήμου. Εφόσον όμως η σύμβαση δεν συνήφθη εγγράφως υπόκειται σε αναλογικό τέλος η εγγράφως καταρτιζόμενη εξόφληση αυτής ή η σχετική προς τη σύμβαση έγγραφη απόδειξη.

Συνεπώς, προκειμένου να καταλογισθούν τέλη χαρτοσήμου, θα πρέπει να έχει τηρηθεί ο έγγραφος τύπος, ενώ αντίθετα στο άτυπο δάνειο δεν επιβάλλονται τέλη χαρτοσήμου, με βάση τη σχετική νομοθεσία (βλ. και ΔΕΔ 1957/2016, ΔΕΔ 155/2019).

Όπως είναι εύλογο, τα δάνεια που χορηγούνται μεταξύ συγγενών συνήθως είναι άτυπα. Ας σκεφτούμε, για παράδειγμα, την περίπτωση όπου κάποιος θα ζητήσει μία χρηματική διευκόλυνση από τον πατέρα του. Κατά κανόνα μια τέτοια συναλλαγή θα γίνει ατύπως, εκτός εάν υπάρχει ειδικότερος λόγος, όπως π.χ. η κάλυψη τεκμηρίου για αγορά ενός περιουσιακού στοιχείου από το τέκνο.

Υπενθυμίζουμε ότι, όπως έχουμε αναλύσει και σε προηγούμενη αρθρογραφία μας, για να χρησιμοποιηθεί το δάνειο υπό την μορφή ιδιωτικού συμφωνητικού για κάλυψη τεκμηρίων θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά και οι παρακάτω προϋποθέσεις:
- Ο σκοπός του δανείου να έχει σχέση με το επικαλούμενο τεκμήριο προς κάλυψη
- Το έγγραφο πρέπει να φέρει βέβαια χρονολογία θεωρημένη από αρμόδια αρχή
- Το δάνειο να έχει ληφθεί πριν την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης (εφόσον το επικαλούμαστε για κάλυψη τεκμηρίου)
- Η μη εικονικότητα αυτού. Αυτή μπορεί να αποδειχθεί από το αν ακολουθήθηκαν άλλες ενέργειες που προβλέπει ο νόμος για τη σύναψη ιδ. Δανείου (πχ χαρτοσήμανση, καταβολές δόσεων αποπληρωμής κλπ). Αν τα παραπάνω ισχύουν σωρευτικά, η μη χαρτοσήμανση του δανείου μπορεί να παραβλεφθεί και να γίνει δεκτή η κάλυψη τεκμηρίου από τη Δ.Ο.Υ.

Εάν στη συνέχεια ο δωρεοδόχος (τέκνο) κάνει την επιστροφή των χρημάτων του δανείου με τραπεζική κατάθεση στον λογαριασμό του δωρητή (γονέας), τότε σε περίπτωση ελέγχου ο δωρεοδόχος θα κληθεί να αιτιολογήσει την κίνηση αυτή.

2. Δωρεά - γονική παροχή

Σύμφωνα με το άρθρο 34 περ. Α  παρ 1 περ. β  του Ν 2961/2001 ορίζεται ότι ο Προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. μπορεί να χαρακτηρίσει ως δωρεά ολικά ή μερικά κάθε παραχώρηση περιουσίας  που γίνεται εικονικά  με τον τύπο της σύμβασης  με αντάλλαγμα, αλλά υποκρύπτει δωρεά. Ειδικά  για  τις  παροχές  χρηματικών  ποσών διευκρινίζεται ότι το βάρος της απόδειξης της χωρίς αντάλλαγμα παροχής για την οποία δεν καταρτίστηκε έγγραφο το φέρει η φορολογική αρχή. Σε κάθε περίπτωση είναι δυνατή η συναγωγή τεκμηρίου δωρεάς από την αρμόδια αρχή, εφόσον μπορεί να αποκλείσει αιτιολογημένα την απόρριψη της πηγής των χρημάτων/φύσης συναλλαγής που επικαλείται ο ελεγχόμενος, όταν τα πρόσωπα (ο πάροχος και ο λήπτης) συνδέονται μεταξύ τους με ιδιαίτερο συγκεκριμένο συγγενικό δεσμό και μπορεί να διαπιστωθεί ότι  η  οικονομική κατάσταση του προσώπου που θεωρείται δωρητής του επέτρεπε να κάνει δωρεά  που υποστηρίζεται ότι έγινε (βλ. ενδεικτικά ΔΕΔ 825/2019).

Στην περίπτωση αυτή, λοιπόν, η φορολογική αρχή δύναται να επιβάλει φόρο δωρεάς.

Επισημαίνουμε, μάλιστα, ότι η κατάθεση σε κοινό λογαριασμό δεν μπορεί να θεμελιώσει εκ προοιμίου την ύπαρξη άτυπης δωρεάς μεταξύ των συνδικαιούχων. Θέμα άτυπης δωρεάς τίθεται εφόσον ο συνδικαιούχος, ο οποίος δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να εισφέρει στον κοινό λογαριασμό, κάνει χρήση του ποσού του λογαριασμού, γεγονός πραγματικό και ελεγκτέο σε κάθε περίπτωση από την αρμόδια Δ.Ο.Υ.. Για παράδειγμα, η μεταφορά χρηματικού ποσού από και προς κοινό λογαριασμό μεταξύ των αυτών προσώπων και η επιστροφή του ίδιου χρηματικού ποσού στον αρχικό λογαριασμό, χωρίς ενδιάμεσα να έχει γίνει χρήση (του) ποσού αυτού από κάποιον από τους συνδικαιούχους, δεν μπορεί να θεμελιώσει την ύπαρξη άτυπης δωρεάς. (βλ. ΠΟΛ.1033/2013 και ΔΕΔ 2301/2018 που απάλλαξε συνδικαιούχο κοινού λογαριασμό από τον μη νομίμως επιβληθέντα φόρο δωρεάς).

Περαιτέρω, αντικείμενο του φόρου είναι η κτήση περιουσίας αιτία δωρεάς και γονικής παροχής αλλά και αυτή που προέρχεται από κάθε παροχή, παραχώρηση ή μεταβίβαση οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου χωρίς αντάλλαγμα, έστω και αν δεν καταρτίστηκε έγγραφο και υπόχρεος για την καταβολή του φόρου είναι πάντοτε ο δωρεοδόχος.

Η φορολόγηση των γονικών παροχών και των δωρεών γενικά αναφέρονται στον Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών, Προικών και Κερδών από Τυχερά Παίγνια, ο οποίος κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του ν. 2961/2001 (Α’ 266) και στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας ν. 4174/2013 (Α’ 170), όπως ισχύουν.

Φόρος δωρεάς ή γονικής παροχής επιβάλλεται όταν δωρίζεται ή μεταβιβάζεται με γονική παροχή περιουσιακό στοιχείο κάθε μορφής (σ.σ. κινητά και ακίνητα), που βρίσκονται στην Ελλάδα, καθώς και στα κινητά που βρίσκονται στο εξωτερικό και ανήκουν σε Έλληνα ή σε αλλοδαπό που έχει την κατοικία του στην Ελλάδα.

Για τα προηγούμενα έτη τη δήλωση για τη δωρεά/γονική παροχή έπρεπε να την υποβάλουν και οι δύο συμβαλλόμενοι εφόσον συντασσόταν συμβολαιογραφικό έγγραφο. Ήδη, όμως, με τις τροποποιήσεις που επέφερε ο ν. 4583/2018 στον Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών, Προικών και Κερδών από Τυχερά Παίγνια θεσπίζεται πλέον υποχρέωση υποβολής της δήλωσης φόρου δωρεάς/γονικής παροχής και από τους δύο συμβαλλομένους, ανεξάρτητα αν για τη σύσταση αυτής συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο.

Σχετικά με τον οφειλόμενο φόρο, οι φορολογούμενοι, ανάλογα με τη συγγενική τους σχέση με τον κληρονομούμενο ή τον δωρητή, κατατάσσονται σε 3 κατηγορίες, για καθεμιά από τις οποίες ισχύουν διαφορετικές φορολογικές κλίμακες με διαφορετικά αφορολόγητα ποσά και συντελεστές.

Στην Α κατηγορία εντάσσονται:
α) ο/η σύζυγος (και στην περίπτωση συμφώνου συμβίωσης β) τα τέκνα, γ) οι εγγονοί και δ) οι γονείς του δωρητή.

Στη Β΄ κατηγορία εντάσσονται:
α) οι κατιόντες εξ αίματος τρίτου και επόμενων βαθμών (δισέγγονοι, κ.λπ.), β) οι ανιόντες εξ αίματος δεύτερου και επόμενων βαθμών (παππούδες, προπαππούδες, κ.λπ.), γ) τα εκούσια ή δικαστικά αναγνωρισθέντα τέκνα έναντι των ανιόντων του πατέρα που τα αναγνώρισε, δ) οι κατιόντες του αναγνωρισθέντος έναντι του αναγνωρίσαντος και των ανιόντων αυτού, ε) οι αδελφοί (αμφιθαλείς ή ετεροθαλείς), στ) οι συγγενείς εξ αίματος τρίτου βαθμού εκ πλαγίου (ανεψιοί του κληρονομουμένου ή του δωρητή), ζ) οι πατριοί και οι μητριές, η) τα τέκνα από προηγούμενο γάμο του συζύγου, θ) τα τέκνα εξ αγχιστείας (γαμπροί - νύφες) και ι) οι ανιόντες εξ αγχιστείας (πεθεροί - πεθερές) του κληρονομουμένου ή του δωρητή.

Στη Γ΄ κατηγορία υπάγεται οποιοσδήποτε άλλος εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγενής ή εξωτικός του δωρητή.
Η γονική παροχή χρηματικών ποσών φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή 10%, ενώ η δωρεά χρηματικών ποσών φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή 10% για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Α΄ κατηγορία, 20% για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Β΄ κατηγορία και 40% για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Γ΄ κατηγορία.
Ως προς την παραγραφή, σύμφωνα με τις διατάξεις με του άρθρου 102 του Ν. 2961/2001 το Δημόσιο εκπίπτει του δικαιώματός του για την κοινοποίηση πράξης επιβολής φόρου και προστίμου προκειμένου: α) για  ανακριβή  δήλωση, μετά την πάροδο δεκαετίας από το τέλος του έτους μέσα στο οποίο υποβλήθηκε η δήλωση β) για παράλειψη δήλωσης ολόκληρης ή μέρους της περιουσίας που αποκτήθηκε η εικονικότητα του  συμβολαίου μετά από δεκαπενταετία από το τέλος του έτους μέσα στο οποίο έληξε η προθεσμία για την υποβολή της δήλωσης ή έχει συνταχθεί το προσβαλλόμενο για την εικονικότητα συμβόλαιο.

Ανεξάρτητα από τα παραπάνω το δικαίωμα του Δημοσίου είναι παραγραμμένο για όλες τις υποθέσεις για τις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννήθηκε μέχρι την 31-12-2003.

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι οι δοσοληψίες μεταξύ συγγενών αποτελούν μία ιδιάζουσα κατηγορία στα πλαίσια των φορολογικών ελέγχων και συνεπώς οι αρμόδιες ελεγκτικές αρχές οφείλουν να εφαρμόζουν ορθά τη σχετική νομοθεσία. Σε διαφορετική περίπτωση αφενός οι φορολογούμενοι έρχονται αντιμέτωποι με μη νόμιμους καταλογισμούς και εμπλέκονται σε περαιτέρω κοστοβόρες διαδικασίες, όπως προσφυγή στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και στα Διοικητικά Δικαστήρια. Όλα τα ανωτέρω περιγράφουν το ισχύον δίκαιο το οποίο απηχεί και τους άγραφους κανόνες των «συναλλακτικών ηθών» που έχουν σφυρηλατηθεί ανά τους αιώνες στα πλαίσια των οικογενειακών σχέσεων. Δυστυχώς, όμως, όπως φαίνεται συχνά οι φορολογικές αρχές αγνοούν παντελώς όλα αυτά και στα πλαίσια αυτοσχεδιασμού και προχειρότητας, θεωρούν ως «αγνώστου προελεύσεως εισόδημα» τις συναλλαγές μεταξύ συγγενών, αν και είναι γνωστή η προέλευση των χρηματικών καταθέσεων καθώς προέρχονται από συγγενικά πρόσωπα! Αρκεί μονάχα να αναρωτηθούμε τι θα σκεφτόταν ένα παιδί ή ο γονιός που ζητάει μία χρηματική διευκόλυνση (π.χ. 5.000 ευρώ) από τον πατέρα ή γιο του αντίστοιχα, εάν ο ένας εκ των δύο ζητήσει από τον άλλο να υπογράψει δανειακή σύμβαση. Το πιο πιθανό σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να υπάρξει ευχή ή κατάρα. Το άρθρο αυτό εκτός από ανάλυση της νομοθεσίας αποτελεί και τροφή για σκέψη…   


*O κ. Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Artion Α.Ε. & Ιδρυτής του Ομίλου Artion, Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ
Γραφείο Γενικού Γραμματέα
Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή

Με την παρούσα επιθυμούμε να θέσουμε υπόψη σας ένα κρίσιμο για το καταναλωτικό κοινό και εμάς ζήτημα το οποίο άπτεται των αρμοδιοτήτων μας ως Γενικής Γραμματείας, η οποία είναι επιφορτισμένη με τον επιτελικό έλεγχο στους τομείς της αγοράς του εμπορίου και της προστασίας του καταναλωτή.
Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με το άρθρο 67 της με αρ. 91354/2017 (Β’ 2983) απόφασης του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης «Κανόνες Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών (ΔΙ.Ε.Π.Π.Υ.)» οι επιχειρήσεις που παρέχουν κάθε μορφής υπηρεσίες προς τους πελάτες τους, υποχρεούνται να αναρτούν σταθερά τιμοκατάλογο σε εμφανές σημείο της επιχείρησης ή του γραφείου τους και άμεσα ορατό από τους πελάτες, στον οποίο θα αναγράφονται οι τελικές τιμές συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. των υπηρεσιών που παρέχουν.
Περαιτέρω, το άρθρο 25 παρ.6 του ν.4600/2019 (Α’ 43), ρητά προβλέπει ότι οι ιδιωτικές κλινικές έχουν την υποχρέωση να δημοσιοποιούν στην ιστοσελίδα τους και σε εμφανές σημείο στην υποδοχή και στο λογιστήριο τιμοκατάλογο των υπηρεσιών και προϊόντων που παρέχονται από αυτές.
Ενόψει των ανωτέρω, θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε την αδήριτη ανάγκη εφαρμογής των προαναφερόμενων διατάξεων αναγκαστικού δικαίου, προς όφελος τόσο των καταναλωτών που λαμβάνουν προϊόντα και υπηρεσίες υγείας όσο και των ιδιωτικών κλινικών, ο ρόλος των οποίων είναι σημαντικός για τη διασφάλιση και βελτίωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού. Στο πλαίσιο αυτό, παρακαλούμε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη εφαρμογή των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας από τις ιδιωτικές κλινικές που εδρεύουν στην περιφέρεια αρμοδιότητας σας. Συγκεκριμένα, παρακαλούμε όπως οι ιδιωτικές κλινικές οι οποίες δραστηριοποιούνται στην περιφέρειάς σας, εντός δεκαπέντε (15) ημερών από τη λήψη της παρούσας, προβούν σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για τη δημοσιοποίηση στην ιστοσελίδα τους και σε εμφανές σημείο στην υποδοχή και στο λογιστήριο του τιμοκαταλόγου των υπηρεσιών και προϊόντων που παρέχονται από αυτές.

Ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου
και Προστασίας Καταναλωτή
Παναγιώτης Σταμπουλίδης

ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
Ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Οργάνωσης,
Διοικητικής & Τεχνικής Υποστήριξης

Αθήνα, 22 Νοεμβρίου 2019
Αρ. Πρωτ.: Δ.ΑΣΦ./362/1401448

ΓΕΝΙΚΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ

Ταχ. Δ/νση: Σατωβριάνδου 18
104 32 Αθήνα
Πληροφορίες: Παναγιώτα Προκόπη
Τηλέφωνο: 210 5285577
fax: 210 5229840
e-mail: d.asfalisis@efka.gov.gr

ΘΕΜΑ: «Ασφάλιση στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) των προσώπων που αμείβονται με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (τίτλο κτήσης - πρώην απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης)»

ΣΧΕΤ: α. Η αρ. Δ.15/Γ'/67695/1825/28.12.2018 (ΦΕΚ 6182/τ Β/31-12-2018) Υπουργική Απόφαση

β. Το αρ. Δ.15/Γ'/οικ.4624/106/5.2.2019 έγγραφο του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης

γ. Η αριθ. εγκύκλιο 14/2019 του ΕΦΚΑ

Με τις διατάξεις του άρθρου 55 του Ν. 4509/2017, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με τις διατάξεις του άρθρου 21 του Ν. 4578/2018, και τις διατάξεις της Υπουργικής Απόφασης Δ.15/Γ'/67695/1825/28.12.2018, ρυθμίστηκε η εισφοροδότηση των αμειβόμενων με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (τίτλο κτήσης - πρώην απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης), και ειδικότερα ο χρόνος ασφάλισης, οι ασφαλιστικές εισφορές, η διαδικασία παρακράτησης και απόδοσής τους στον ΕΦΚΑ, καθώς και η χρονική περίοδος έναρξης εφαρμογής των διατάξεων.

Με το αρ. Δ.15/Γ'/οικ.4624/106/5.2.2019 έγγραφο του Υπουργείου Εργασίας διευκρινίστηκε ότι, καθώς στο παρελθόν δεν είχε καθοριστεί σαφές πλαίσιο υπαγωγής στην ασφάλιση από τους πρώην Φορείς αλλά η υπαγωγή γινόταν στα πλαίσια της διαδικασίας ελέγχου εισοδήματος προερχόμενου από τίτλο κτήσης για ασκούμενη δραστηριότητα, για λόγους χρηστής διοίκησης και δικαιολογημένης πεποίθησης των διοικουμένων, ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταλογισθεί για τίτλους που έχουν εκδοθεί μέχρι την έναρξη εφαρμογής των νέων διατάξεων (1-2-2019), δεν αναζητούνται. 

Αναλυτικές οδηγίες για την ενιαία εφαρμογή των διατάξεων από 1-2-2019 και μετά παρασχέθηκαν με την ανωτέρω σχετική εγκύκλιο του ΕΦΚΑ.

Με αφορμή ερωτήματα που περιήλθαν στην Υπηρεσία μας σχετικά με την υποχρέωση ή μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών των αμειβόμενων με τίτλο κτήσης πριν την 1-2-2019 παρέχουμε τις κάτωθι διευκρινιστικές οδηγίες:

Α. Ασφάλιση που έχει χωρίσει μέχρι 31-1-2019 σύμφωνα με το προϊσχύον καθεστώς (Π.Δ.258/2005) είναι ισχυρή.

Β. Μετά την 1-2-2019, ημερομηνία έναρξης εφαρμογής των νέων διατάξεων, η ασφάλιση χωρεί σύμφωνα με το νέο νομοθετικό πλαίσιο.

Γ. Εφόσον κατά την εγγραφή/επανεγγραφή στον ΕΦΚΑ προκύπτει άσκηση δραστηριότητας αμειβόμενης με τίτλο κτήσης πριν την 1-2-2019 οι αναλογούσες εισφορές δεν θα αναζητούνται.

Με ευθύνη των Προϊστάμενων των Διευθύνσεων, παρακαλούνται όπως λάβει γνώση του παρόντος ενυπόγραφα το προσωπικό αρμοδιότητάς τους.




O ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΙΣΦΟΡΩΝ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΙΑΠΑΚΗΣ

ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
Η ΠΡΟΪΣΤ/ΝΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΤΕΛΟΥΣ ΤΜ/ΤΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΠΡΑΛΟΥ